WEBVTT

00:00:00.650 --> 00:00:04.500
Yaxşı indi, siz mənim həyatda bəlkə də
ən faydalı anlayışlardan biri olduğunu

00:00:04.500 --> 00:00:07.010
düşündüyüm şeyi öyrəndiz,
bəlkə də onunla tanışsınız

00:00:07.010 --> 00:00:11.920
amma əgər tanış deyilsinizsə
ümid edirəm ki, bu sizi bir gün

00:00:11.920 --> 00:00:16.330
iflas müraciəti etməkdən
qoruyacaqdır

00:00:16.330 --> 00:00:18.830
Hər nəysə, faiz haqqında
danışacam, sonra isə sadə

NOTE Paragraph

00:00:18.830 --> 00:00:19.830
və mürəkkəb faiz

00:00:21.865 --> 00:00:22.817
Bəs faiz nədir?

00:00:22.817 --> 00:00:23.770
Hamımız

00:00:23.770 --> 00:00:24.840
bu barədə eşitmişik.

00:00:24.840 --> 00:00:29.030
Faiz dərəcələri və ya
ipotekanızın faizi

00:00:29.030 --> 00:00:32.507
və ya da kredit kartı 
ödənişim nə qədərdir?

00:00:32.507 --> 00:00:34.140
Faiz -- elmi tərifini
bilmirəm,

00:00:34.140 --> 00:00:35.610
Bəlkə Vikipediyada
baxmalıyam

00:00:35.610 --> 00:00:37.850
Amma mahiyyətcə
pul icarəsidir

00:00:37.850 --> 00:00:41.350
Beləliklə, pulu bir müddət 
saxlamaq üçün

00:00:41.350 --> 00:00:42.520
ödədiyiniz puldur.

00:00:42.520 --> 00:00:45.420
Bəlkə də ən açıqlayıcı
tərif deyil, amma icazə ver

00:00:45.420 --> 00:00:46.920
bu şəkildə başa salım

00:00:46.920 --> 00:00:52.640
Deyək ki, mən səndən 100 $
borc almaq istəyirəm

00:00:52.640 --> 00:00:54.760
Yəni indi

00:00:54.760 --> 00:00:59.120
Və deyək ki, bundan bir il sonra

00:00:59.120 --> 00:01:00.080
Bir il

00:01:00.080 --> 00:01:04.830
Bu sənsən, Bu da mən

00:01:04.830 --> 00:01:07.580
Beləcə, sən indi mənə 100 dollar verirsən

00:01:07.580 --> 00:01:09.915
Və sonra mənim 100 dollarım olur
Bir il də keçir

00:01:09.915 --> 00:01:12.570
100 dollarım buradadır

00:01:12.570 --> 00:01:15.980
Və mən sənə 100 dollar geri qaytarsaydım

00:01:15.980 --> 00:01:17.510
sən icarə pulu qazanmazdın

00:01:17.510 --> 00:01:19.470
Sadəcə pulunu geri almış olardın

00:01:19.470 --> 00:01:20.880
Heç bir faiz almazdın

00:01:20.880 --> 00:01:24.470
Amma əgər desəydin ki, Sal,
Mən sənə indi 100 dollar verirəm

00:01:24.470 --> 00:01:30.860
əgər 1 il sonra sən 110 dollar versən.

00:01:30.860 --> 00:01:34.620
Yəni bu vəziyyətdə, 100 dolları 1 il 
özümdə saxlamaq üçün

00:01:34.620 --> 00:01:36.620
sənə nə qədər pul ödədim?

00:01:36.620 --> 00:01:38.200
Mən 10 dollar artıq ödəyirəm, hə?

00:01:38.200 --> 00:01:45.610
Mən 100 dollar qaytarıram və 
başqa bir 10 dollar da qaytarıram.

00:01:45.610 --> 00:01:51.510
Və əslində sənə qaytardığım əlavə
10 dollar, pulu özümdə saxlamaq

00:01:51.510 --> 00:01:54.570
və o pulla istədiyimi edə bilmək 
üçün ödədiyim haqdır ki, o pulu

00:01:54.570 --> 00:01:56.790
saxlayıb yığa bilərəm,
investisiya edə bilərəm,

00:01:56.790 --> 00:01:59.630
1 il ərzində istədiyimi edə bilərəm

00:01:59.630 --> 00:02:02.200
və o 10 dollar mahiyyətcə faizdir.

00:02:02.200 --> 00:02:05.530
və sıxlıqla hesablanma qaydası,
borc aldığım

00:02:05.530 --> 00:02:07.850
gerçək məbləğin faizi

00:02:07.850 --> 00:02:11.140
Və xəyali bir bankirdə və ya maliyyə
terminologiyasında borc aldığım

00:02:11.140 --> 00:02:12.980
gerçək məbləğə sadəcə əsas deyilir.

00:02:19.200 --> 00:02:23.630
Beləliklə, bu vəziyyətdə pul
icarəsi və ya faiz 10 dollar idi.

00:02:23.630 --> 00:02:27.920
Mən bunu faiz olaraq etmək istəsəydim,
deyərdim ki, 100 üzərində 10, yəni

00:02:27.920 --> 00:02:34.240
100-də 10 hansı ki, o da bərabərdir 10 %

00:02:34.240 --> 00:02:39.480
Bəs sən deyə bilərdin, ey Sal,
sənə 100 dollar verməyə hazıram

00:02:39.480 --> 00:02:41.420
əgər mənə 10 % ödəsən.

00:02:41.420 --> 00:02:44.770
Beləliklə, 100 dolların 10 faizi 
10 dollar idi və 1 il sonra mən sənə

00:02:44.770 --> 00:02:46.810
100 dollar, üstəgəl 10 faizi də ödəyirəm.

00:02:46.810 --> 00:02:47.560
eyni şəkildə

00:02:47.560 --> 00:02:51.220
Beləliklə, istənilən miqdarda pul üçün
söylə ki, 10 % qarşılığında mənə

00:02:51.220 --> 00:02:53.540
hər hansı bir miqdarda
borc pul verməyə hazırsan.

00:02:53.540 --> 00:02:58.680
Yaxşı, əgər mənə 1000 dollar borc versəniz
faiz də onun 10 faizi qədər olacaq,

00:02:58.680 --> 00:03:00.950
hansı ki, o da 100 dollardır.

00:03:00.950 --> 00:03:11.020
Beləcə, bir il sonra mən sənə 1000 dollar,
üstəgəl 1000 dolların 10 faizi, yəni

00:03:11.020 --> 00:03:14.555
1100 dollar borclu olardım.

00:03:14.555 --> 00:03:17.780
Yaxşı, hər şeyin üzərinə sıfır əlavə etdim

00:03:17.780 --> 00:03:20.090
Bu halda 100 dollar faiz olacaq, amma

00:03:20.090 --> 00:03:22.130
hələ də 10 faiz olacaq.

00:03:22.130 --> 00:03:25.170
İndi icazə ver, sadə faiz və
mürəkkəb faiz arasında

00:03:25.170 --> 00:03:27.000
fərq yaradaq.

00:03:30.430 --> 00:03:33.220
Beləliklə, mənə sadəcə bir ilə
10 faizlə borc verdiyiniz

00:03:33.220 --> 00:03:36.540
olduqca sadə bir nümunə etdik, düzdür?

00:03:36.540 --> 00:03:42.280
Beləliklə, deyək ki, kimsə mənim dediyim
faiz dərəcəsi və ya digər insanlara

00:03:42.280 --> 00:03:43.930
verdikləri faiz dərəcəsinin yaxşı

00:03:43.930 --> 00:03:51.000
10% olduğunu söylədi, ildə
10% yaxşı bir rəqəmdir.

00:03:51.000 --> 00:03:55.700
Və deyək ki, bu adamdan
borc alacağım əsas

00:03:55.700 --> 00:04:01.900
100 dollardır.

00:04:01.900 --> 00:04:03.980
Belə, sənə sualım və
bəlkə fasilə istəyərsən

00:04:03.980 --> 00:04:18.570
mənim 10 ildə nə qədər borcum
olduğunu düşündükdən sonra?

00:04:18.570 --> 00:04:21.140
Mənim 10 ildə nə qədər borcum var?

00:04:21.140 --> 00:04:23.080
Əslində bu barədə
düşünməyin iki yolu var

00:04:23.080 --> 00:04:30.350
Sən deyə bilərsən ki, yaxşı,
illər sıfıra bərabərdir,

00:04:30.350 --> 00:04:32.430
sadəcə borc pul aldım
və dərhal geri ödədim,

00:04:32.430 --> 00:04:33.730
100 dollar olardı, düzdür?

00:04:33.730 --> 00:04:35.210
Bunu etmirəm, ən azı bir il

00:04:35.210 --> 00:04:36.570
saxlamağı düşünürəm.

00:04:36.570 --> 00:04:40.270
Yəni bir il sonra, sadəcə etdiyimiz
nümunəyə əsaslanaraq, bu məbləğin

00:04:40.270 --> 00:04:48.870
10% -ni 100 dollara əlavə edə bildim
və bundan sonra 110 dollar

00:04:48.870 --> 00:04:51.050
borcum olacaq.

00:04:51.050 --> 00:04:55.420
Və iki ildən sonra orijinal əsasın
daha 10% əlavə edə bilərəm,

00:04:55.420 --> 00:04:57.800
düzdür?

00:04:57.800 --> 00:04:59.610
Yəni hər il 10 dollar əlavə edirəm.

00:04:59.610 --> 00:05:03.775
Beləcə, bu vəziyyətdə 120 dollar, 
üçüncü ildə isə 130 dollar

00:05:03.775 --> 00:05:05.310
borcum olardı.

00:05:05.310 --> 00:05:09.770
Əslində, bu 100 dolları borc almaq
üçün illik icarəm 10 dollardır, düzdür?

00:05:09.770 --> 00:05:12.580
Çünki, həmişə gerçək məbləğin
10 faizini götürürəm.

00:05:12.580 --> 00:05:17.090
Və 10 il sonra, çünki, mən hər il
əlavə 10 dollar ödəməli olacam,

00:05:17.090 --> 00:05:20.120
10 ildən sonra isə sənə borcum

00:05:20.120 --> 00:05:22.630
200 dollar olacaq, düzdür?

00:05:23.200 --> 00:05:33.520
Və o 200 dollar, 100 dollar üstəgəl
100 dollara bərabərdir, çünki,

00:05:33.520 --> 00:05:36.580
ildə 100 dollar faiz ödədim.

00:05:36.580 --> 00:05:39.260
Və indicə etdiyim bu anlayışa

00:05:39.260 --> 00:05:43.020
sadə faiz deyilir.

00:05:43.020 --> 00:05:45.260
Əsasən borc aldığınız gerçək məbləğ, faiz,

00:05:45.260 --> 00:05:48.840
sondakı məbləği,hər il ödənilən 
məbləği götürürsünüz və

00:05:48.840 --> 00:05:51.140
hər il tədricən ödədiyiniz o məbləğ

00:05:51.140 --> 00:05:53.090
əslində faiz dərəcəsi ilə gerçək məbləğin

00:05:53.090 --> 00:05:54.380
hasilinə bərabərdir.

00:05:54.380 --> 00:05:55.980
Ancaq bu barədə düşünsən,

00:05:55.980 --> 00:05:58.390
borcundan getdikcə azalan
miqdarda pul ödəyəssən

00:05:58.390 --> 00:05:59.170
1 il içində.

00:05:59.170 --> 00:06:00.950
Və bəlkə sizə mürəkkəb faiz göstərsəm

00:06:00.950 --> 00:06:01.690
bu məna verəcək

00:06:01.690 --> 00:06:05.530
Bu ildə 10 faizi izah etməyin bir yoludur.

00:06:05.530 --> 00:06:10.960
İzah etməyin bir başqa yolu da, yaxşı,
sıfır ildə 100 dollar borc alırsan,

00:06:10.960 --> 00:06:13.840
ya da pulu verdilərsə,deyirsən
oh yox, yox, bunu istəmirəm

00:06:13.840 --> 00:06:15.230
və sadəcə geri ödədin,

00:06:15.230 --> 00:06:16.550
100 dollar borcusan.

00:06:16.550 --> 00:06:21.630
Bir il sonra, sən əslində
110 dollar ödəyirsən, yəni

00:06:21.630 --> 00:06:27.450
100 dollar üstəgəl 100 dolların 10 faizi

00:06:27.450 --> 00:06:32.830
Belə, 100 dollar üstəgəl
100 dolların 10 faizi

00:06:32.830 --> 00:06:35.180
Rəngləri dəyişməyə icazə verin
çünki bu monotondur

00:06:35.180 --> 00:06:36.970
Yaxşı, məncə bu 
sənə məna yaradar.

00:06:36.970 --> 00:06:39.030
Sadə və mürəkkəb faizin ayrılmağa

00:06:39.030 --> 00:06:40.220
başladığı yer budadır.

00:06:40.220 --> 00:06:42.930
Son vəziyyətdə, gerçək 
100 dolların yalnız 10 faizini

00:06:42.930 --> 00:06:44.480
əlavə etməyi davam etdirdik.

00:06:44.480 --> 00:06:49.310
İndi mürəkkəb faizdə, gerçək məbləğdən

00:06:49.310 --> 00:06:50.310
10 faizi götürmürük.

00:06:50.310 --> 00:06:52.310
İndi bu məbləğin 10 faizini alırıq.

00:06:56.340 --> 00:07:02.440
Beləliklə, indi 110 dollar götürəcəyik.

00:07:02.440 --> 00:07:05.470
Demək olar ki, onu yeni əsasımız
kimi görə bilərsiniz.

00:07:05.470 --> 00:07:06.840
Bu, bir ildə nə qədər təklif etsək,

00:07:06.840 --> 00:07:09.110
sonra bunu qaytarırıq.

00:07:09.110 --> 00:07:19.810
Beləliklə, indi 110 dollar üstəgəl
110-un 10 faizi qədər borcumuz olacaq.

00:07:19.810 --> 00:07:23.220
Siz 110-u həqiqətən bölüşdürə bilərsiniz,

00:07:23.220 --> 00:07:32.950
və bu 110 dəfə 110-a bərabərdir.

00:07:32.950 --> 00:07:34.440
Əslində 110 dəfə 1.1

00:07:36.585 --> 00:07:37.585
Əslində bu şəkildə

00:07:39.730 --> 00:07:41.280
yenidən yaza bilərəm.

00:07:41.280 --> 00:07:45.850
100 dəfə 1.1 kvadratı kimi yaza bilərdim,

00:07:45.850 --> 00:07:49.920
və bu 121 dollara bərabərdir.

00:07:49.920 --> 00:07:52.790
Və ikinci ildən sonra, mənim
yeni əsasım bu 121 dollardır.

00:07:52.790 --> 00:07:55.110
bu mənim yeni müdirimdir.

00:07:55.110 --> 00:07:57.990


00:07:57.990 --> 00:08:01.710


00:08:01.710 --> 00:08:06.450


00:08:06.450 --> 00:08:14.820


00:08:14.820 --> 00:08:20.450


00:08:20.450 --> 00:08:22.950


00:08:22.950 --> 00:08:29.270


00:08:29.270 --> 00:08:35.650


00:08:35.650 --> 00:08:38.800


00:08:38.800 --> 00:08:44.180


00:08:44.180 --> 00:08:46.060


00:08:46.060 --> 00:08:48.660


00:08:48.660 --> 00:08:52.030


00:08:52.030 --> 00:08:57.962


00:08:57.962 --> 00:08:59.050


00:08:59.050 --> 00:09:01.320


00:09:01.320 --> 00:09:02.690


00:09:02.690 --> 00:09:10.980


00:09:10.980 --> 00:09:14.160


00:09:19.890 --> 00:09:22.730


00:09:22.730 --> 00:09:24.580


00:09:24.580 --> 00:09:30.610


00:09:30.610 --> 00:09:33.100


00:09:33.100 --> 00:09:37.290


00:09:37.290 --> 00:09:40.770


00:09:40.770 --> 00:09:43.360


00:09:43.360 --> 00:09:45.610


00:09:45.610 --> 00:09:47.560


00:09:47.560 --> 00:09:50.460


00:09:50.460 --> 00:09:53.680


00:09:53.680 --> 00:09:54.060