1
00:00:00,650 --> 00:00:04,500
Yaxşı indi, siz mənim həyatda bəlkə də
ən faydalı anlayışlardan biri olduğunu

2
00:00:04,500 --> 00:00:07,010
düşündüyüm şeyi öyrəndiz,
bəlkə də onunla tanışsınız

3
00:00:07,010 --> 00:00:11,920
amma əgər tanış deyilsinizsə
ümid edirəm ki, bu sizi bir gün

4
00:00:11,920 --> 00:00:16,330
iflas müraciəti etməkdən
qoruyacaqdır

5
00:00:16,330 --> 00:00:18,830
Hər nəysə, faiz haqqında
danışacam, sonra isə sadə

6
00:00:18,830 --> 00:00:19,830
və mürəkkəb faiz

7
00:00:21,865 --> 00:00:22,817
Bəs faiz nədir?

8
00:00:22,817 --> 00:00:23,770
Hamımız

9
00:00:23,770 --> 00:00:24,840
bu barədə eşitmişik.

10
00:00:24,840 --> 00:00:29,030
Faiz dərəcələri və ya
ipotekanızın faizi

11
00:00:29,030 --> 00:00:32,507
və ya da kredit kartı 
ödənişim nə qədərdir?

12
00:00:32,507 --> 00:00:34,140
Faiz -- elmi tərifini
bilmirəm,

13
00:00:34,140 --> 00:00:35,610
Bəlkə Vikipediyada
baxmalıyam

14
00:00:35,610 --> 00:00:37,850
Amma mahiyyətcə
pul icarəsidir

15
00:00:37,850 --> 00:00:41,350
Beləliklə, pulu bir müddət 
saxlamaq üçün

16
00:00:41,350 --> 00:00:42,520
ödədiyiniz puldur.

17
00:00:42,520 --> 00:00:45,420
Bəlkə də ən açıqlayıcı
tərif deyil, amma icazə ver

18
00:00:45,420 --> 00:00:46,920
bu şəkildə başa salım

19
00:00:46,920 --> 00:00:52,640
Deyək ki, mən səndən 100 $
borc almaq istəyirəm

20
00:00:52,640 --> 00:00:54,760
Yəni indi

21
00:00:54,760 --> 00:00:59,120
Və deyək ki, bundan bir il sonra

22
00:00:59,120 --> 00:01:00,080
Bir il

23
00:01:00,080 --> 00:01:04,830
Bu sənsən, Bu da mən

24
00:01:04,830 --> 00:01:07,580
Beləcə, sən indi mənə 100 dollar verirsən

25
00:01:07,580 --> 00:01:09,915
Və sonra mənim 100 dollarım olur
Bir il də keçir

26
00:01:09,915 --> 00:01:12,570
100 dollarım buradadır

27
00:01:12,570 --> 00:01:15,980
Və mən sənə 100 dollar geri qaytarsaydım

28
00:01:15,980 --> 00:01:17,510
sən icarə pulu qazanmazdın

29
00:01:17,510 --> 00:01:19,470
Sadəcə pulunu geri almış olardın

30
00:01:19,470 --> 00:01:20,880
Heç bir faiz almazdın

31
00:01:20,880 --> 00:01:24,470
Amma əgər desəydin ki, Sal,
Mən sənə indi 100 dollar verirəm

32
00:01:24,470 --> 00:01:30,860
əgər 1 il sonra sən 110 dollar versən.

33
00:01:30,860 --> 00:01:34,620
Yəni bu vəziyyətdə, 100 dolları 1 il 
özümdə saxlamaq üçün

34
00:01:34,620 --> 00:01:36,620
sənə nə qədər pul ödədim?

35
00:01:36,620 --> 00:01:38,200
Mən 10 dollar artıq ödəyirəm, hə?

36
00:01:38,200 --> 00:01:45,610
Mən 100 dollar qaytarıram və 
başqa bir 10 dollar da qaytarıram.

37
00:01:45,610 --> 00:01:51,510
Və əslində sənə qaytardığım əlavə
10 dollar, pulu özümdə saxlamaq

38
00:01:51,510 --> 00:01:54,570
və o pulla istədiyimi edə bilmək 
üçün ödədiyim haqdır ki, o pulu

39
00:01:54,570 --> 00:01:56,790
saxlayıb yığa bilərəm,
investisiya edə bilərəm,

40
00:01:56,790 --> 00:01:59,630
1 il ərzində istədiyimi edə bilərəm

41
00:01:59,630 --> 00:02:02,200
və o 10 dollar mahiyyətcə faizdir.

42
00:02:02,200 --> 00:02:05,530
və sıxlıqla hesablanma qaydası,
borc aldığım

43
00:02:05,530 --> 00:02:07,850
gerçək məbləğin faizi

44
00:02:07,850 --> 00:02:11,140
Və xəyali bir bankirdə və ya maliyyə
terminologiyasında borc aldığım

45
00:02:11,140 --> 00:02:12,980
gerçək məbləğə sadəcə əsas deyilir.

46
00:02:19,200 --> 00:02:23,630
Beləliklə, bu vəziyyətdə pul
icarəsi və ya faiz 10 dollar idi.

47
00:02:23,630 --> 00:02:27,920
Mən bunu faiz olaraq etmək istəsəydim,
deyərdim ki, 100 üzərində 10, yəni

48
00:02:27,920 --> 00:02:34,240
100-də 10 hansı ki, o da bərabərdir 10 %

49
00:02:34,240 --> 00:02:39,480
Bəs sən deyə bilərdin, ey Sal,
sənə 100 dollar verməyə hazıram

50
00:02:39,480 --> 00:02:41,420
əgər mənə 10 % ödəsən.

51
00:02:41,420 --> 00:02:44,770
Beləliklə, 100 dolların 10 faizi 
10 dollar idi və 1 il sonra mən sənə

52
00:02:44,770 --> 00:02:46,810
100 dollar, üstəgəl 10 faizi də ödəyirəm.

53
00:02:46,810 --> 00:02:47,560
eyni şəkildə

54
00:02:47,560 --> 00:02:51,220
Beləliklə, istənilən miqdarda pul üçün
söylə ki, 10 % qarşılığında mənə

55
00:02:51,220 --> 00:02:53,540
hər hansı bir miqdarda
borc pul verməyə hazırsan.

56
00:02:53,540 --> 00:02:58,680
Yaxşı, əgər mənə 1000 dollar borc versəniz
faiz də onun 10 faizi qədər olacaq,

57
00:02:58,680 --> 00:03:00,950
hansı ki, o da 100 dollardır.

58
00:03:00,950 --> 00:03:11,020
Beləcə, bir il sonra mən sənə 1000 dollar,
üstəgəl 1000 dolların 10 faizi, yəni

59
00:03:11,020 --> 00:03:14,555
1100 dollar borclu olardım.

60
00:03:14,555 --> 00:03:17,780
Yaxşı, hər şeyin üzərinə sıfır əlavə etdim

61
00:03:17,780 --> 00:03:20,090
Bu halda 100 dollar faiz olacaq, amma

62
00:03:20,090 --> 00:03:22,130
hələ də 10 faiz olacaq.

63
00:03:22,130 --> 00:03:25,170
İndi icazə ver, sadə faiz və
mürəkkəb faiz arasında

64
00:03:25,170 --> 00:03:27,000
fərq yaradaq.

65
00:03:30,430 --> 00:03:33,220
Beləliklə, mənə sadəcə bir ilə
10 faizlə borc verdiyiniz

66
00:03:33,220 --> 00:03:36,540
olduqca sadə bir nümunə etdik, düzdür?

67
00:03:36,540 --> 00:03:42,280
Beləliklə, deyək ki, kimsə mənim dediyim
faiz dərəcəsi və ya digər insanlara

68
00:03:42,280 --> 00:03:43,930
verdikləri faiz dərəcəsinin yaxşı

69
00:03:43,930 --> 00:03:51,000
10% olduğunu söylədi, ildə
10% yaxşı bir rəqəmdir.

70
00:03:51,000 --> 00:03:55,700
Və deyək ki, bu adamdan
borc alacağım əsas

71
00:03:55,700 --> 00:04:01,900
100 dollardır.

72
00:04:01,900 --> 00:04:03,980
Belə, sənə sualım və
bəlkə fasilə istəyərsən

73
00:04:03,980 --> 00:04:18,570
mənim 10 ildə nə qədər borcum
olduğunu düşündükdən sonra?

74
00:04:18,570 --> 00:04:21,140
Mənim 10 ildə nə qədər borcum var?

75
00:04:21,140 --> 00:04:23,080
Əslində bu barədə
düşünməyin iki yolu var

76
00:04:23,080 --> 00:04:30,350
Sən deyə bilərsən ki, yaxşı,
illər sıfıra bərabərdir,

77
00:04:30,350 --> 00:04:32,430
sadəcə borc pul aldım
və dərhal geri ödədim,

78
00:04:32,430 --> 00:04:33,730
100 dollar olardı, düzdür?

79
00:04:33,730 --> 00:04:35,210
Bunu etmirəm, ən azı bir il

80
00:04:35,210 --> 00:04:36,570
saxlamağı düşünürəm.

81
00:04:36,570 --> 00:04:40,270
Yəni bir il sonra, sadəcə etdiyimiz
nümunəyə əsaslanaraq, bu məbləğin

82
00:04:40,270 --> 00:04:48,870
10% -ni 100 dollara əlavə edə bildim
və bundan sonra 110 dollar

83
00:04:48,870 --> 00:04:51,050
borcum olacaq.

84
00:04:51,050 --> 00:04:55,420
Və iki ildən sonra orijinal əsasın
daha 10% əlavə edə bilərəm,

85
00:04:55,420 --> 00:04:57,800
düzdür?

86
00:04:57,800 --> 00:04:59,610
Yəni hər il 10 dollar əlavə edirəm.

87
00:04:59,610 --> 00:05:03,775
Beləcə, bu vəziyyətdə 120 dollar, 
üçüncü ildə isə 130 dollar

88
00:05:03,775 --> 00:05:05,310
borcum olardı.

89
00:05:05,310 --> 00:05:09,770
Əslində, bu 100 dolları borc almaq
üçün illik icarəm 10 dollardır, düzdür?

90
00:05:09,770 --> 00:05:12,580
Çünki, həmişə gerçək məbləğin
10 faizini götürürəm.

91
00:05:12,580 --> 00:05:17,090
Və 10 il sonra, çünki, mən hər il
əlavə 10 dollar ödəməli olacam,

92
00:05:17,090 --> 00:05:20,120
10 ildən sonra isə sənə borcum

93
00:05:20,120 --> 00:05:22,630
200 dollar olacaq, düzdür?

94
00:05:23,200 --> 00:05:33,520
Və o 200 dollar, 100 dollar üstəgəl
100 dollara bərabərdir, çünki,

95
00:05:33,520 --> 00:05:36,580
ildə 100 dollar faiz ödədim.

96
00:05:36,580 --> 00:05:39,260
Və indicə etdiyim bu anlayışa

97
00:05:39,260 --> 00:05:43,020
sadə faiz deyilir.

98
00:05:43,020 --> 00:05:45,260
Əsasən borc aldığınız gerçək məbləğ, faiz,

99
00:05:45,260 --> 00:05:48,840
sondakı məbləği,hər il ödənilən 
məbləği götürürsünüz və

100
00:05:48,840 --> 00:05:51,140
hər il tədricən ödədiyiniz o məbləğ

101
00:05:51,140 --> 00:05:53,090
əslində faiz dərəcəsi ilə gerçək məbləğin

102
00:05:53,090 --> 00:05:54,380
hasilinə bərabərdir.

103
00:05:54,380 --> 00:05:55,980
Ancaq bu barədə düşünsən,

104
00:05:55,980 --> 00:05:58,390
borcundan getdikcə azalan
miqdarda pul ödəyəssən

105
00:05:58,390 --> 00:05:59,170
1 il içində.

106
00:05:59,170 --> 00:06:00,950
Və bəlkə sizə mürəkkəb faiz göstərsəm

107
00:06:00,950 --> 00:06:01,690
bu məna verəcək

108
00:06:01,690 --> 00:06:05,530
Bu ildə 10 faizi izah etməyin bir yoludur.

109
00:06:05,530 --> 00:06:10,960
İzah etməyin bir başqa yolu da, yaxşı,
sıfır ildə 100 dollar borc alırsan,

110
00:06:10,960 --> 00:06:13,840
ya da pulu verdilərsə,deyirsən
oh yox, yox, bunu istəmirəm

111
00:06:13,840 --> 00:06:15,230
və sadəcə geri ödədin,

112
00:06:15,230 --> 00:06:16,550
100 dollar borcusan.

113
00:06:16,550 --> 00:06:21,630
Bir il sonra, sən əslində
110 dollar ödəyirsən, yəni

114
00:06:21,630 --> 00:06:27,450
100 dollar üstəgəl 100 dolların 10 faizi

115
00:06:27,450 --> 00:06:32,830
Belə, 100 dollar üstəgəl
100 dolların 10 faizi

116
00:06:32,830 --> 00:06:35,180
Rəngləri dəyişməyə icazə verin
çünki bu monotondur

117
00:06:35,180 --> 00:06:36,970
Yaxşı, məncə bu 
sənə məna yaradar.

118
00:06:36,970 --> 00:06:39,030
Sadə və mürəkkəb faizin ayrılmağa

119
00:06:39,030 --> 00:06:40,220
başladığı yer budadır.

120
00:06:40,220 --> 00:06:42,930
Son vəziyyətdə, gerçək 
100 dolların yalnız 10 faizini

121
00:06:42,930 --> 00:06:44,480
əlavə etməyi davam etdirdik.

122
00:06:44,480 --> 00:06:49,310
İndi mürəkkəb faizdə, gerçək məbləğdən

123
00:06:49,310 --> 00:06:50,310
10 faizi götürmürük.

124
00:06:50,310 --> 00:06:52,310
İndi bu məbləğin 10 faizini alırıq.

125
00:06:56,340 --> 00:07:02,440
Beləliklə, indi 110 dollar götürəcəyik.

126
00:07:02,440 --> 00:07:05,470
Demək olar ki, onu yeni əsasımız
kimi görə bilərsiniz.

127
00:07:05,470 --> 00:07:06,840
Bu, bir ildə nə qədər təklif etsək,

128
00:07:06,840 --> 00:07:09,110
sonra bunu qaytarırıq.

129
00:07:09,110 --> 00:07:19,810
Beləliklə, indi 110 dollar üstəgəl
110-un 10 faizi qədər borcumuz olacaq.

130
00:07:19,810 --> 00:07:23,220
Siz 110-u həqiqətən bölüşdürə bilərsiniz,

131
00:07:23,220 --> 00:07:32,950
və bu 110 dəfə 110-a bərabərdir.

132
00:07:32,950 --> 00:07:34,440
Əslində 110 dəfə 1.1

133
00:07:36,585 --> 00:07:37,585
Əslində bu şəkildə

134
00:07:39,730 --> 00:07:41,280
yenidən yaza bilərəm.

135
00:07:41,280 --> 00:07:45,850
100 dəfə 1.1 kvadratı kimi yaza bilərdim,

136
00:07:45,850 --> 00:07:49,920
və bu 121 dollara bərabərdir.

137
00:07:49,920 --> 00:07:52,790
Və ikinci ildən sonra, mənim
yeni əsasım bu 121 dollardır.

138
00:07:52,790 --> 00:07:55,110
bu mənim yeni müdirimdir.

139
00:07:55,110 --> 00:07:57,990


140
00:07:57,990 --> 00:08:01,710


141
00:08:01,710 --> 00:08:06,450


142
00:08:06,450 --> 00:08:14,820


143
00:08:14,820 --> 00:08:20,450


144
00:08:20,450 --> 00:08:22,950


145
00:08:22,950 --> 00:08:29,270


146
00:08:29,270 --> 00:08:35,650


147
00:08:35,650 --> 00:08:38,800


148
00:08:38,800 --> 00:08:44,180


149
00:08:44,180 --> 00:08:46,060


150
00:08:46,060 --> 00:08:48,660


151
00:08:48,660 --> 00:08:52,030


152
00:08:52,030 --> 00:08:57,962


153
00:08:57,962 --> 00:08:59,050


154
00:08:59,050 --> 00:09:01,320


155
00:09:01,320 --> 00:09:02,690


156
00:09:02,690 --> 00:09:10,980


157
00:09:10,980 --> 00:09:14,160


158
00:09:19,890 --> 00:09:22,730


159
00:09:22,730 --> 00:09:24,580


160
00:09:24,580 --> 00:09:30,610


161
00:09:30,610 --> 00:09:33,100


162
00:09:33,100 --> 00:09:37,290


163
00:09:37,290 --> 00:09:40,770


164
00:09:40,770 --> 00:09:43,360


165
00:09:43,360 --> 00:09:45,610


166
00:09:45,610 --> 00:09:47,560


167
00:09:47,560 --> 00:09:50,460


168
00:09:50,460 --> 00:09:53,680


169
00:09:53,680 --> 00:09:54,060