0:00:13.096,0:00:17.153
[İş yerindeki zorbalık ve psikopatlar]

0:00:17.153,0:00:20.367
Evet. Herkese merhaba.[br]Şirket psikopatları ve zorbalık arasındaki

0:00:20.367,0:00:25.045
bağlantı ile neden ilgilendiğime [br]dair kısa bir öykü anlatayım.

0:00:26.159,0:00:29.046
Uzun zaman önce, Uzak Doğudaki

0:00:29.046,0:00:31.608
uzak bir ülkede çalışıyordum

0:00:31.608,0:00:34.606
ve işin gereği olarak ofisimiz taşındı.

0:00:34.606,0:00:38.600
Ofis taşınınca, yeni bir[br]patronumuz olacağı söylendi.

0:00:39.090,0:00:42.037
Sonra çeşitli kişiler bana gelip[br]şöyle şeyler söyledi:

0:00:42.037,0:00:45.061
"Bu adama dikkat et, senin yeni patrona.

0:00:45.061,0:00:48.597
Çok çıkarcıdır, acıması yoktur,[br]hin oğlu hindir

0:00:48.597,0:00:51.624
ve şeytanın ta kendisidir."

0:00:51.624,0:00:55.445
Ben de, bu adam canavar, şeytani [br]biri herhalde diye düşündüm.

0:00:55.445,0:00:58.902
Yani insanlar öyle şeyler deyince,[br]böyle bir şey bekliyorsunuz.

0:00:58.902,0:01:01.278
Canavar benzeri[br]acımasız biriyle tanışacağınızı.

0:01:01.278,0:01:04.357
Fakat tanıştığım adam[br]son derece alımlıydı.

0:01:04.357,0:01:07.702
Güzel bir takım giymişti[br]ve çok yakışıklıydı.

0:01:07.702,0:01:12.480
Çok sosyal, çok dışa dönük biriydi[br]ve hiç de ruhsuz birine benzemiyordu.

0:01:12.480,0:01:16.344
Yani çok iyi arkadaş olabilirdim[br]ve kafam karıştı.

0:01:16.344,0:01:18.439
Yani o kişiler yanılmış olmalıydı.

0:01:18.439,0:01:20.483
"Hayvanın teki değil, iyi bir adam bu.

0:01:20.483,0:01:22.839
Bu adamla çalışmak güzel olacak" dedim.

0:01:22.839,0:01:25.908
Yıllar sonra geriye bakınca,[br]insanlar bana

0:01:25.908,0:01:30.939
"Nasıl oldu da kendini böyle[br]bir durumda buldun?" diye sorsalar,

0:01:30.939,0:01:36.114
eğer şirket psikopatlarını okumasam,[br]bu soruya hiç bir cevap veremezdim.

0:01:36.114,0:01:39.656
Psikoptları okuyunca,[br]bütün taşlar yerine oturdu.

0:01:39.656,0:01:42.328
Yani psikopati ve şirket psikopatları ile

0:01:42.328,0:01:44.847
şahsi nedenlerle ilgileniyorum.

0:01:44.977,0:01:50.193
Akademik işimin farklı bir yönü için[br]zorbalıkla ilgili okuma yaparken

0:01:50.193,0:01:53.565
iş yerlerindeki zorbalarla[br]psikopatlar arasında

0:01:53.565,0:01:57.142
geniş bir muhtemel örtüşme[br]olduğunu fark ettim.

0:01:57.632,0:02:02.244
Ve böylece zorbalığı[br]incelemeye başladım.

0:02:02.244,0:02:08.245
Zorbalık genellikle; bir kişiyi düzenli [br]ve tekrar tekrar küçümseme,

0:02:08.245,0:02:13.606
aşağılama veya bir şekilde[br]gözünü korkutma, olarak tanımlanır

0:02:13.606,0:02:17.593
ve genelde iş yerinde [br]tek bir kişiye yönelir,

0:02:17.593,0:02:19.677
düzenli olarak, dediğim gibi.

0:02:19.677,0:02:26.435
Bu nedenle, sürekli çatışma,[br]tartışma ve ağız dalaşı içerir,

0:02:27.972,0:02:32.772
iş yerinde tek bir kişiye[br]yönelen kabalık.

0:02:34.095,0:02:37.263
Bütün her yerde var gibi görünüyor.

0:02:37.263,0:02:39.328
Zorbalıkla ilgili çalışmalara bakarsanız

0:02:39.328,0:02:44.055
her tür kurum ve kuruluşta[br]ciddi sayıda insanın

0:02:44.055,0:02:48.725
bunu yaşadığını görürsünüz,[br]genellikle %30-40 kadarı.

0:02:49.055,0:02:53.032
Hatta amacı zorbalığı engellemek olan

0:02:53.032,0:02:55.619
o zaman bulunduğum[br]Batı Avustralya'daki,

0:02:55.619,0:02:58.845
Tüketiciyi ve Çalışanları [br]Koruma Örgütü gibi kuruluşlar bile

0:02:59.375,0:03:02.291
kendi çalışanları tarafından

0:03:02.291,0:03:07.198
zorbalık kültürüne sahip olmakta suçlandı.

0:03:07.198,0:03:10.509
Çalışanlar, kurum içindeki[br]zorbalıkların soruşturulması için

0:03:10.509,0:03:16.304
özel denetmenler getirilmesini[br]talep etti, ki kendi işleri buydu.

0:03:17.264,0:03:19.359
Yani, zorbalık her yerdeydi.

0:03:19.359,0:03:23.105
Bu beni düşündürdü,[br]"Ama neden? Neden her yerdeydi?"

0:03:24.491,0:03:27.795
Okuma yaparken[br]çok dikkatimi çeken diğer şey,

0:03:27.795,0:03:30.028
şirketler, kurumlar ve kuruluşlar[br]

0:03:30.028,0:03:33.399
bu konuda ne yapacağını[br]biliyor gibi görünmüyor.

0:03:33.399,0:03:38.781
Üzerini örtme ve olmamış [br]gibi yapma eğilimindeler

0:03:39.341,0:03:41.367
ve genelde şöyle şeyler yapıyorlar;

0:03:41.367,0:03:44.621
zorbalığa uğrayan çalışanları[br]tazminat verip işten çıkarıyor

0:03:45.231,0:03:48.737
ve tazminat ödeyip işten çıkarırken,[br]taahhütnameye bir madde ekleyip

0:03:48.737,0:03:52.535
bu konuda konuşmalarını engelliyorlar.

0:03:53.145,0:03:55.364
Yani her şeyin üzeri örtülüyor.

0:03:55.364,0:03:57.761
Bu esnada, zorba terfi ediyor

0:03:57.761,0:04:02.647
ve kurumda kalanlar sadece onlar oluyor.

0:04:03.037,0:04:06.093
Fakat bu zorbalıkların [br]üzerinin örtülmemesi

0:04:06.093,0:04:08.791
gerektiğine dair[br]pek çok ahlâki ve finansal neden var

0:04:09.311,0:04:12.465
ve bazı kişisel nedenler de var.

0:04:12.465,0:04:14.856
Kişiler üzerindeki,

0:04:14.856,0:04:18.407
olumsuz, psikolojik etkileri[br]oldukça yıkıcı oluyor.

0:04:18.771,0:04:21.941
Kendilerini aşağılanmış,[br]küçümsenmiş hissediyorlar,

0:04:22.375,0:04:26.136
kariyerleri genelde bitiriliyor[br]veya darmadağın ediliyor.

0:04:26.176,0:04:28.691
Çabalıyorlar ve iş yerinden soğuyorlar,

0:04:28.691,0:04:31.254
başka bir iş arıyorlar ve sonunda

0:04:31.914,0:04:36.220
ya daha düşük poziyonlarda[br]çalışıyorlar ya da işsiz kalıyorlar

0:04:36.220,0:04:39.000
veya istemedikleri işleri yapıyorlar.

0:04:39.210,0:04:45.170
Kişisel seviyede kendine güven[br]ve motivasyonları zarar görüyor.

0:04:45.246,0:04:50.236
Ama aynı zamanda kurumsal veya[br]işletme seviyesinde de bir etkisi var

0:04:50.456,0:04:56.109
çünkü bu, bir çatışma anında[br]veya zorbalık durumundaki

0:04:56.109,0:05:00.026
tipik bir, ya kaç ya savaş tepkisi.

0:05:00.066,0:05:02.802
Kaçma seçeneğinde,

0:05:02.802,0:05:06.375
insanlar zaman ve çabalarını geri çekiyor.

0:05:06.375,0:05:13.985
Yani fazla mesai yapmayı bırakıyor[br]ve program dışı faaliyetlere katılmıyor,

0:05:13.985,0:05:17.965
kuruma olan bağlılık ve kurum gelişimine[br]katkı yapmaktan soğuyorlar.

0:05:18.730,0:05:24.259
Ve amaca ters, olumsuz iş[br]davranışlarıyla karşı tepki veriyorlar.

0:05:24.329,0:05:27.092
Yani tipik durumda,[br]eğer zorba müdürünse

0:05:27.092,0:05:30.043
veya şefin veya bir şekilde patronunsa

0:05:30.043,0:05:33.943
onu şirketin, kurumun[br]bir temsilcisi olarak algılıyorsun

0:05:33.943,0:05:37.927
ve böylece senin intikamın kişisel [br]olarak özellikle onlara yönelik değil

0:05:37.927,0:05:41.230
şirketten intikam alma[br]yönünde oluyor.

0:05:41.230,0:05:46.368
Yani doğru dürüst çalışmıyor ve[br]normal iş akışını sabote ediyorsun,

0:05:46.368,0:05:52.115
çaba göstermekten ve bağlılıktan[br]uzaklaşıyorsun, bunu yapıyorsun.

0:05:52.115,0:05:55.765
Ve bütün bunların sonucu[br]kurum içinde yeni çatışmalar oluyor.

0:05:55.765,0:06:01.632
Kurumun etik ve ahlâki [br]atmosferi bozulmaya başlıyor

0:06:01.632,0:06:05.310
ve bu tedarikçilere karşı tavırlar[br]vergi beyannamesi düzenleme gibi

0:06:05.310,0:06:10.799
yani şirketle ilgili bütün işlerde [br]bir domino etkisi yaratıyor.

0:06:14.959,0:06:18.562
Literatürdeki bazı zorba ve zorbalık[br]araştırmalarını okurken,

0:06:18.562,0:06:23.079
dile getirilmeyen ama altta yatan[br]bir şaşkınlık hissi var gibiydi.

0:06:23.079,0:06:25.008
"Kimdi bu adamlar?

0:06:25.008,0:06:29.558
İnsanların acı çekmesini izlemekten[br]zevk alan bu kişiler neyin nesiydi?

0:06:29.558,0:06:31.896
Çünkü bu hiç normal değildi,

0:06:31.896,0:06:37.254
bunları yapıp zevk almak normal[br]değil ama bu adamlar düpedüz öyleydi.

0:06:37.254,0:06:39.269
Zorbalar hakkında okurken

0:06:39.279,0:06:43.113
onları tarif etmekte kullanılan [br]kelimeler ekrandaki kelimelerdi.

0:06:43.113,0:06:46.097
Yani insanlara acı çektirmekten [br]zevk alıyorlar, acımasızlar, benciller,

0:06:46.097,0:06:48.566
asalaklar ve Makyavelistler (entrikacı)[br]

0:06:48.566,0:06:51.098
ve literatürde [br]bu topluma zıt kişilikle ilgili

0:06:51.098,0:06:53.856
pek çok kelimeye rastlıyorsunuz.

0:06:53.856,0:07:01.723
Yani, antisosyal kişilik bozukluğu,[br]sosyopati ve psikopati gibi

0:07:02.243,0:07:04.409
bu şirket psikopatlarını tanımlayan

0:07:04.409,0:07:09.122
birbirine yakın pek çok kelime var.

0:07:09.442,0:07:12.465
Şirket psikopatları [br]nüfusun yaklaşık %1'ini oluşturan

0:07:12.465,0:07:16.608
bildiğiniz psikopatlardır

0:07:16.908,0:07:19.533
ve her nedense suç dünyasında[br]kariyer yapmak yerine

0:07:19.533,0:07:22.960
şirket ve kurumlara girmiş kişilerdir.

0:07:22.960,0:07:26.320
Psikologlar yavaş yavaş [br]şunu anlamaya başladı;

0:07:26.320,0:07:30.843
yüksek sosyo ekonomik [br]sınıftan gelen, mutemelen iyi eğitimli

0:07:30.843,0:07:34.351
ve iyi ailelere mensup olan [br]psikopatların istedikleri

0:07:34.351,0:07:38.677
güç, prestij ve parayı elde etmeleri[br]suç dünyasına karışmaktansa

0:07:38.677,0:07:44.632
şirketlerde çalışarak[br]çok daha çabuk ve kolay oluyor.

0:07:45.292,0:07:48.164
Şirketler ve kurumlarda[br]bu nedenle çalışıyorlar.

0:07:48.164,0:07:51.074
Bunları, psikopatları tanımlamakta[br]kullanılan aynı kelimeleri,

0:07:51.074,0:07:55.171
ben zorbaları tanımlamakta da[br]kullanıyorum, ama bir istisna ile,

0:07:55.171,0:08:01.109
psikopatların öne çıkan özelliği; [br]kesinlikle vicdanları yoktur.

0:08:01.349,0:08:05.920
Yani onların davranışlarına [br]ket vuran hiç bir şey yoktur.

0:08:05.920,0:08:10.230
Büyük bir gaddarlık yapıp [br]aynı gece çok rahat uyuyabilirler,

0:08:10.230,0:08:13.900
çünkü yaptıkları hiç bir şeyden[br]rahatsız olmazlar, vicdanları yoktur,

0:08:13.900,0:08:18.762
dünyalarında duygu ve his yoktur.

0:08:20.522,0:08:24.214
Böylece, psikopati, psikopatlar[br]ve zorbalık arasında

0:08:24.214,0:08:28.192
güçlü bir olası bağlantı olduğunu[br]fark ettiğimde

0:08:28.192,0:08:33.060
bunu araştırmanın ilginç [br]olacağını düşündüm;

0:08:33.060,0:08:35.921
acaba bu bağlantı ne kadar genişti.

0:08:35.921,0:08:39.642
Böylece, psikopatlar üzerine[br]yapılmış 200 küsur çalışmadan

0:08:39.642,0:08:42.679
bir psikopati ölçütü çıkardım[br]ve bu ölçütü ilk kez

0:08:42.679,0:08:47.243
Avustralya'da yaptığım,[br]yönetim davranışları üzerine

0:08:47.243,0:08:51.063
yaptığım bir çalışmaya yerleştirdim.

0:08:51.123,0:08:54.504
En dikkat çeken bulgulardan biri,

0:08:54.504,0:08:59.776
Avustralyalı yöneticiler [br]örneklemi özelinde,

0:08:59.776,0:09:07.871
psikopatlar zorbalık davranışlarının [br]yaklaşık %26'sından sorumluydu

0:09:07.871,0:09:14.113
Sanırım 346 yöneticiyi kapsıyordu,[br]çalışma 2008'de yapıldı.

0:09:17.538,0:09:21.262
Ayrıca başka ilginç[br]istatistikler de vardı.

0:09:21.602,0:09:24.091
Normal bir yöneticinin[br]altında çalışanların

0:09:24.091,0:09:28.154
zorbalığa uğrama sıklığı[br]ayda bir kezden azdı.

0:09:28.384,0:09:31.739
Ama kuruluşta bir şirket[br]psikopatı bulunuyorsa

0:09:31.739,0:09:36.128
zorbalık sayısı haftada[br]bir kezden fazlaya fırlıyordu.

0:09:36.128,0:09:38.390
Haftada 1.3 kezdi, sanırım.

0:09:38.820,0:09:41.036
Zorbalık dışında pek çok [br]başka şeyleri de ölçtüm

0:09:41.036,0:09:46.591
ama günün konusu bakımından [br]ilginç olan bu.

0:09:48.451,0:09:56.388
Sonuçlar bu kadar çarpıcı olunca[br]araştırmayı İngiltere'de yineledim

0:09:57.618,0:09:59.912
ve -doğru slaytı alalım, evet bu.

0:10:00.022,0:10:04.209
Şunu buldum; İngiltere'de zorbalık[br]Avustralya'dan bile yaygındı

0:10:04.329,0:10:07.709
ve psikopat ve şirket psikopatları

0:10:07.709,0:10:13.101
zorbalıkların, İngiltere'de, Avustralya'ya[br]göre daha fazlasından sorumluydu.

0:10:13.501,0:10:17.210
Bu örneklemde, zorbalık[br]davranışlarının %36'ya kadarı

0:10:17.210,0:10:21.271
şirket psikopatlarına aitti.

0:10:21.351,0:10:23.899
Ve şirkette psikopatların[br]bulunması durumunda

0:10:23.899,0:10:27.869
domino etkisi, daha fazla ağız dalaşı,[br]daha fazla tartışma

0:10:27.869,0:10:32.808
daha fazla karmaşa ve çatışmaydı.

0:10:33.064,0:10:35.244
Normal yöneticilerin idaresinde,[br]çatışma anlamında,

0:10:35.244,0:10:37.604
her şey daha düşük,[br]ve çok daha sakin

0:10:37.604,0:10:40.832
ve çok daha problemsizdi

0:10:40.832,0:10:46.470
ve çok daha az kaotik[br]ve kargaşadan uzaktı.

0:10:47.360,0:10:50.710
Yani ne diyorduk?

0:10:51.610,0:10:54.314
Sonuç olarak, sanıyorum-

0:10:54.314,0:11:00.046
Şirket psikopatları ve zorbalık[br]davranışları arasındaki bağı saptayınca

0:11:00.046,0:11:05.651
zorbalıkla ilgili bazı büyük soruların[br]cevapları netleşmeye başladı.

0:11:05.651,0:11:08.149
Örneğin zorbalık, neden bütün dünya[br]ve ülkelerdeki

0:11:08.149,0:11:12.189
tüm şirketlerde yaygındır?

0:11:13.209,0:11:16.089
Bunun cevabı şu olabilir,

0:11:16.089,0:11:18.510
çünkü nüfusun %1'i psikopattır.

0:11:18.510,0:11:22.885
Yani psikopatların bütün nüfusta [br]normal dağıldığını varsayarsak

0:11:22.885,0:11:27.332
o zaman her büyük şirkette[br]psikopatlar olacaktır.

0:11:27.332,0:11:30.211
Ve psikopatların olduğu yerde[br]zorbalık da olacaktır.

0:11:30.211,0:11:34.199
Bu durum zorbalık davranışlarının [br]çok yaygın olma nedenini açıklar.

0:11:34.199,0:11:39.014
Diğer bir şey de zorbalığın [br]en başta neden yapıldığıdır.

0:11:39.014,0:11:43.255
Psikopatlar iki temel nedenle zorbalık[br]yapar. Birincisi yırtıcı hayvanlardır.

0:11:43.255,0:11:46.693
Yani bunu sevdikleri için yaparlar.[br]Bundan zevk aldıkları için yaparlar.

0:11:46.693,0:11:49.787
İnsanların kıvrandığını izlemekten [br]zevk aldıkları için yaparlar.

0:11:49.787,0:11:52.747
İnsanlara acı çektirmek[br]ve kariyer mahvetmek hoşlarına gider

0:11:52.747,0:11:55.781
ve biz geriye kalanların[br]bunu anlaması zordur.

0:11:55.781,0:11:58.661
Bu onlara zevk verir,[br]o nedenle yaparlar.

0:11:58.661,0:12:03.290
Zorbalık davranışlarının diğer nedeni,[br]araçsal zorbalık dediğim şey.

0:12:03.290,0:12:09.316
Bu davranışları bazen, etraflarında[br]karmaşa ve kaos yaratmak için yaparlar

0:12:09.316,0:12:13.226
ve bu sayede, karmaşadan faydalanıp [br]kendi politik ve kariyer planlarını

0:12:13.226,0:12:16.239
devreye sokarlar, [br]çünkü bu esnada diğer herkes

0:12:16.239,0:12:18.856
duygusal olarak dağılmış haldedir.

0:12:18.856,0:12:23.127
Yani asıl amaçlarını gizlemek için[br]insanların gözüne perde çekerler.

0:12:23.127,0:12:26.957
Asıl amaçları şirket içinde [br]güç, nüfuz, prestij

0:12:26.957,0:12:29.077
ve para elde etmektir.

0:12:29.077,0:12:32.847
Yani bütün bu manzaraya bakan biri,[br]örneğin bir patron,

0:12:32.847,0:12:35.760
bütün bu zorbalıklar ve duygusal[br]tepkilerin ortasında

0:12:35.760,0:12:41.287
soğukkanlılığını koruyan tek kişinin[br]bu psikopat olduğunu görür,

0:12:41.287,0:12:43.860
çünkü her şeyi zaten o başlatmıştır.

0:12:43.860,0:12:46.381
Ve böylece patronun istediği[br]tek kişi o olacak

0:12:46.381,0:12:49.571
ve psikopat terfiyi hak edecektir.

0:12:49.571,0:12:53.099
Yani bu durum, psikopatların[br]normal insanlara göre

0:12:53.099,0:12:57.170
hiyerarşide neden daha[br]yükseğe çıktığı sorusunu

0:12:57.170,0:12:59.567
cevaplamaya yardım eder.

0:12:59.567,0:13:01.890
Etraflarında bir karmaşa yaratırlar

0:13:01.890,0:13:08.818
ve bu karmaşa kendi amaçlarına[br]ulaşıp yükselmelerini sağlar.

0:13:09.598,0:13:14.169
Kurumsal seviyede bağlantılarsak,

0:13:14.169,0:13:19.291
örneğin Enron gibi şirketlerle ki[br]tarihin en büyük dolandırıcılığıydı,

0:13:19.291,0:13:22.827
küresel kriz ve diğer şeylerden önceki.

0:13:22.827,0:13:25.887
Enron'da bir zorbalık kültürü[br]olduğu rapor edilmişti.

0:13:25.887,0:13:28.953
Acentalarına zorbalık yaptılar,[br]danışmanlarına zorbalık yaptılar,

0:13:28.953,0:13:35.224
onları hizada tutan tedarikçilerine [br]yaptılar, onlara danışmayı bıraktılar

0:13:35.224,0:13:39.211
ve bu şekilde bu devasa dolandırıclık[br]faaliyetlerini yıllarca sürdürebildiler.

0:13:39.211,0:13:45.534
Amaca ulaşmada her yol mübahtı,[br]sonları da böyle geldi.

0:13:46.603,0:13:50.023
Örneğin kurumsal bankalardaki zorbalık

0:13:50.023,0:13:54.886
ve zorbalığın küresel finans krizi [br]ile bağlantısı da çok açıktı.

0:13:54.886,0:13:59.116
Bunlarda bir "Soru sorma,[br]başını belaya sokma" kültürü vardır.

0:13:59.116,0:14:03.558
Yani bu kuruluşlarda etik sorular [br]sorulmasına izin verilmez

0:14:03.768,0:14:07.637
ve bu kültür, bu kurumların yaptıkları[br]şeye, dolandırıcılığa devam etmesini

0:14:07.637,0:14:11.796
ve insanların bunu[br]açığa çıkarmasını engeller.

0:14:13.743,0:14:16.861
Eğer bu konuyla ilgili daha fazla şey[br]öğrenmek isteyen varsa

0:14:16.861,0:14:21.038
internet arama motorunda[br]aranacak şeyler bunlar.

0:14:21.038,0:14:24.488
Dinlediğiniz için teşekkürler.[br]Hoşçakalın.

0:14:24.488,0:14:27.158
(Alkışlar)