1
00:00:06,034 --> 00:00:09,444
Một nhân viên ngân hàng ở London 
gửi các thông tin chứng khoán mới nhất

2
00:00:09,444 --> 00:00:12,269
cho đồng nghiệp ở Hồng Kông 
trong vòng chưa đầy một giây.

3
00:00:12,269 --> 00:00:14,659
Với một cú nhấp chuột, 
khách hàng tại New York

4
00:00:14,659 --> 00:00:16,854
đặt hàng thiết bị 
được chế tạo tại Bắc Kinh,

5
00:00:16,854 --> 00:00:19,082
được vận chuyển 
qua đại dương trong vài ngày

6
00:00:19,082 --> 00:00:21,433
bởi máy bay chở hàng 
hoặc tàu container.

7
00:00:21,433 --> 00:00:23,650
Tốc độ và khối lượng 
hàng hóa và thông tin

8
00:00:23,650 --> 00:00:27,486
lưu chuyển trên thế giới hiện nay
là chưa từng có trong lịch sử.

9
00:00:27,486 --> 00:00:30,581
Trao đổi toàn cầu 
đã có từ rất lâu,

10
00:00:30,581 --> 00:00:34,170
cách đây hơn 2.000 năm 
trải dài trên 5.000 dặm,

11
00:00:34,170 --> 00:00:36,521
được gọi là Con đường Tơ lụa.

12
00:00:36,521 --> 00:00:39,065
Con đường Tơ lụa không hẳn
là một con đường,

13
00:00:39,065 --> 00:00:41,134
mà là một mạng lưới 
nhiều tuyến đường

14
00:00:41,134 --> 00:00:43,494
dần xuất hiện qua nhiều thế kỷ,

15
00:00:43,494 --> 00:00:45,934
kết nối các lục địa với nhau

16
00:00:45,934 --> 00:00:47,311
như tơ đan thành lụa.

17
00:00:47,311 --> 00:00:50,945
Các nền văn minh nông nghiệp đầu tiên 
xuất hiện tách biệt

18
00:00:50,945 --> 00:00:52,615
tại các thung lũng sông 
màu mỡ,

19
00:00:52,615 --> 00:00:54,905
việc đi lại bị cản trở 
bởi địa lý

20
00:00:54,905 --> 00:00:56,521
và nỗi sợ hãi 
trước điều không biết.

21
00:00:56,521 --> 00:00:57,744
Theo thời gian,

22
00:00:57,744 --> 00:01:00,541
người ta thấy rằng sa mạc khô cằn
và vùng biên giới

23
00:01:00,541 --> 00:01:02,868
có người ở, chứ không phải 
ma quỷ trong dân gian,

24
00:01:02,868 --> 00:01:05,234
những bộ lạc du mục 
lớn lên trên lưng ngựa.

25
00:01:05,234 --> 00:01:08,258
Người Scythia, sinh sống 
trên dải đất từ Hungary đến Mông Cổ,

26
00:01:08,258 --> 00:01:10,121
đã tiếp xúc với nền văn minh

27
00:01:10,121 --> 00:01:12,969
Hy Lạp, Ai Cập, Ấn Độ và Trung Quốc.

28
00:01:12,969 --> 00:01:15,687
Những cuộc chạm trán này 
thường không mấy hòa bình.

29
00:01:15,687 --> 00:01:17,891
Qua các cuộc tấn công,
chiến tranh,

30
00:01:17,891 --> 00:01:20,719
cũng như thương mại 
và bảo tiêu

31
00:01:20,719 --> 00:01:22,256
để đổi lấy tiền bạc

32
00:01:22,256 --> 00:01:25,625
người du mục bắt đầu 
chuyển tải hàng hoá, tư tưởng, công nghệ

33
00:01:25,625 --> 00:01:28,236
giữa các nền văn hóa 
tách biệt.

34
00:01:28,236 --> 00:01:31,591
Một trong những sợi dây quan trọng nhất 
của mạng lưới này

35
00:01:31,591 --> 00:01:33,160
là Con đường Hoàng gia Ba Tư,

36
00:01:33,160 --> 00:01:37,223
được hoàn thành bởi Vua Darius Đệ Nhất
vào thế kỷ thứ 5 trước Công Nguyên.

37
00:01:37,223 --> 00:01:41,399
Trải dài gần 2.000 dặm 
từ sông Tigris đến biển Aegean,

38
00:01:41,399 --> 00:01:43,937
các trạm chuyển tiếp 
cho phép hàng hóa và tin tức

39
00:01:43,937 --> 00:01:48,251
được chuyển đi trong 1/10 thời gian 
của một người du hành bình thường.

40
00:01:48,251 --> 00:01:50,965
Cùng với cuộc chinh phục Ba Tư 
của Alexander Đại đế,

41
00:01:50,965 --> 00:01:54,699
xâm nhập vào Trung Á bằng việc 
chiếm đóng các thành như Samarkand,

42
00:01:54,699 --> 00:01:57,994
lập nên những thành phố mới 
như Alexandria Eschate,

43
00:01:57,994 --> 00:02:01,563
mạng lưới văn hóa và thương mại
của Hy Lạp, Ai Cập, Ba Tư và Ấn Độ

44
00:02:01,563 --> 00:02:04,455
mở rộng xa hơn về phía đông 
hơn bao giờ hết,

45
00:02:04,455 --> 00:02:07,978
đặt nền móng cho cầu nối 
giữa Trung Quốc và phương Tây.

46
00:02:07,978 --> 00:02:11,029
Điều này được thực hiện
vào thế kỷ thứ 2 trước Công nguyên,

47
00:02:11,029 --> 00:02:13,166
khi một sứ giả tên Zhang Qian,

48
00:02:13,166 --> 00:02:15,627
được gửi đến để đàm phán 
với dân du mục phương Tây,

49
00:02:15,627 --> 00:02:17,805
trở về gặp Hoàng đế người Hán 
với câu chuyện

50
00:02:17,805 --> 00:02:20,709
về các nền văn minh tiên tiến, 
thương mại thịnh vượng

51
00:02:20,709 --> 00:02:23,909
và những hàng hóa mới lạ 
bên ngoài biên giới phía Tây.

52
00:02:23,909 --> 00:02:26,313
Sứ giả và các thương gia 
được gửi tới

53
00:02:26,313 --> 00:02:29,943
Ba Tư và Ấn Độ để đổi lụa và ngọc bích 
lấy ngựa và bông,

54
00:02:29,943 --> 00:02:32,864
cùng với quân đội để bảo vệ 
đoàn lái buôn của họ.

55
00:02:32,864 --> 00:02:35,358
Các tuyến đường Đông và Tây 
dần dần nối liền

56
00:02:35,358 --> 00:02:38,163
thành một thể gắn kết
trải khắp Âu-Á,

57
00:02:38,163 --> 00:02:40,240
cho phép trao đổi văn hóa 
và thương mại

58
00:02:40,240 --> 00:02:42,506
xa hơn bao giờ hết.

59
00:02:42,506 --> 00:02:44,736
Hàng hoá Trung Quốc đã đến Rome,

60
00:02:44,736 --> 00:02:48,001
gây ra sự thất thoát vàng 
dẫn đến lệnh cấm hàng tơ lụa,

61
00:02:48,001 --> 00:02:51,430
trong khi thủy tinh La Mã 
được bán giá cao tại Trung Quốc.

62
00:02:51,430 --> 00:02:53,892
Cuộc thám hiểm quân sự ở Trung Á

63
00:02:53,892 --> 00:02:57,267
cũng chứng kiến cuộc chạm trán giữa 
lính Trung Quốc và La Mã.

64
00:02:57,267 --> 00:02:59,547
Thậm chí có thể đã mang 
kỹ thuật làm cung tên

65
00:02:59,547 --> 00:03:01,682
sang thế giới phương Tây.

66
00:03:01,682 --> 00:03:04,187
Nhu cầu về hàng hóa mới lạ 
từ nước ngoài

67
00:03:04,187 --> 00:03:05,579
và lợi nhuận nó mang lại,

68
00:03:05,579 --> 00:03:07,699
đã giữ cho Con đường Tơ lụa 
nguyên vẹn,

69
00:03:07,699 --> 00:03:09,989
ngay cả khi đế chế La Mã tan rã

70
00:03:09,990 --> 00:03:13,068
các triều đại Trung Quốc 
nổi lên rồi sụp đổ.

71
00:03:13,068 --> 00:03:16,151
Ngay cả người Mông Cổ, 
nổi tiếng với cướp bóc và tàn phá

72
00:03:16,151 --> 00:03:19,798
cũng tích cực bảo vệ các tuyến đường 
thương mại, thay vì chia cắt.

73
00:03:19,798 --> 00:03:22,642
Cùng với hàng hóa, 
các con đường cũng

74
00:03:22,642 --> 00:03:26,997
mang đi các tập quán, những phát kiến, 
tư tưởng và ngôn ngữ.

75
00:03:26,997 --> 00:03:30,644
Bắt nguồn từ Ấn Độ, Phật giáo đã di cư 
đến Trung Quốc và Nhật Bản

76
00:03:30,644 --> 00:03:32,989
trở thành tôn giáo chủ đạo 
tại đây.

77
00:03:32,989 --> 00:03:36,128
Hồi giáo lan từ 
bán đảo Ả Rập vào Nam Á,

78
00:03:36,128 --> 00:03:37,888
pha trộn với tín ngưỡng bản địa

79
00:03:37,888 --> 00:03:40,704
hình thành các tôn giáo mới,
như đạo Sikh.

80
00:03:40,704 --> 00:03:43,427
Thuốc súng từ Trung Quốc 
cũng đã đến Trung Đông

81
00:03:43,427 --> 00:03:47,788
góp phần vào tương lai các Đế chế
Ottoman, Safavid và Mughul.

82
00:03:47,788 --> 00:03:51,214
Thành công của Con đường Tơ lụa 
dẫn đến sự diệt vong của chính nó

83
00:03:51,214 --> 00:03:54,272
khi công nghệ hàng hải mới
như la bàn từ tính,

84
00:03:54,272 --> 00:03:57,990
tìm đường đến châu Âu, 
tuyến đường bộ quá dài hóa lỗi thời.

85
00:03:57,990 --> 00:04:00,622
Cùng lúc, 
sự sụp đổ của đế chế Mông Cổ

86
00:04:00,622 --> 00:04:04,032
tiếp theo là sự rút lui của Trung Quốc 
khỏi thương mại quốc tế.

87
00:04:04,032 --> 00:04:06,851
Mặc dù tuyến đường 
và mạng lưới cũ không còn nữa,

88
00:04:06,851 --> 00:04:10,366
chúng đã thay đổi 
thế giới mãi mãi.

89
00:04:10,366 --> 00:04:13,023
Người châu Âu tìm kiếm các 
tuyến đường hàng hải mới

90
00:04:13,023 --> 00:04:15,389
để đến với sự giàu có 
tại Đông Á

91
00:04:15,389 --> 00:04:17,381
từ đây, bắt đầu 
Kỉ nguyên Thám hiểm,

92
00:04:17,381 --> 00:04:20,488
mở rộng sang 
châu Phi và châu Mỹ.

93
00:04:20,488 --> 00:04:24,286
Liên kết toàn cầu làm thay đổi 
cuộc sống chúng ta.

94
00:04:24,286 --> 00:04:27,557
Người Canada mua áo thun 
làm ở Bangladesh,

95
00:04:27,557 --> 00:04:30,500
khán giả Nhật xem chương trình
truyền hình của Anh,

96
00:04:30,500 --> 00:04:34,436
người Tunisia sử dụng phần mềm Mỹ 
để làm cách mạng.

97
00:04:34,436 --> 00:04:38,577
Tác động của toàn cầu hóa về văn hóa 
và kinh tế là không thể chối cãi.

98
00:04:38,577 --> 00:04:40,563
Lợi ích và nhược điểm của nó,

99
00:04:40,563 --> 00:04:43,246
không còn là một hiện tượng mới.

100
00:04:43,246 --> 00:04:46,691
Núi cao, sa mạc và đại dương,
thứ từng phân rẽ chúng ta

101
00:04:46,691 --> 00:04:49,452
đã bị đánh bại nhờ vào
máy bay vận tải siêu âm,

102
00:04:49,452 --> 00:04:51,576
cáp thông tin xuyên lục địa,

103
00:04:51,576 --> 00:04:53,789
và tín hiệu phát đi trong không gian

104
00:04:53,789 --> 00:04:56,116
thay cho đoàn lữ hành 
ra đi trong nhiều tháng,

105
00:04:56,116 --> 00:04:57,753
không thể có những thành tựu ấy

106
00:04:57,753 --> 00:04:59,765
nếu không có 
nền văn hóa tiên phong

107
00:04:59,765 --> 00:05:02,082
cùng những nỗ lực 
làm nên Con đường Tơ lụa:

108
00:05:02,082 --> 00:05:04,595
mạng lưới toàn cầu 
đầu tiên trong lịch sử.