1
00:00:06,654 --> 00:00:08,952
Ένας Λονδρέζος τραπεζίτης 
στέλνει τις τελευταίες 


2
00:00:08,952 --> 00:00:11,029
χρηματιστηριακές πληροφορίες
στο Χονγκ Κονγκ

3
00:00:11,029 --> 00:00:12,658
σε λιγότερο από ένα δευτερόλεπτο.

4
00:00:12,658 --> 00:00:14,759
Με ένα κλικ, ένας πελάτης στη Νέα Υόρκη

5
00:00:14,759 --> 00:00:16,854
παραγγέλνει ηλεκτρονικά προϊόντα 
από το Πεκίνο

6
00:00:16,854 --> 00:00:18,882
που μεταφέρονται παντού σε διάστημα ημερών

7
00:00:18,882 --> 00:00:21,603
με φορτηγό αεροπλάνο ή φορτηγό πλοίο.

8
00:00:21,603 --> 00:00:23,254
Η ταχύτητα και ο όγκος με τα οποία


9
00:00:23,254 --> 00:00:25,675
μετακινούνται τα αγαθά
και οι πληροφορίες σήμερα,

10
00:00:25,675 --> 00:00:27,486
είναι πρωτοφανής στην ιστορία.

11
00:00:27,486 --> 00:00:30,581
Η παγκόσμια ανταλλαγή,
είναι παλιότερη απ' ό,τι νομίζουμε,

12
00:00:30,581 --> 00:00:34,170
φτάνοντας πάνω από 2.000 χρόνια πίσω 
σε μια έκταση περίπου 8.000 χλμ

13
00:00:34,170 --> 00:00:36,521
που είναι γνωστή ως ο Δρόμος του Μεταξιού.

14
00:00:36,521 --> 00:00:39,065
Ο Δρόμος του Μεταξιού 
δεν ήταν μόνο ένας δρόμος,

15
00:00:39,065 --> 00:00:41,134
αλλά ένα δίκτυο πολλαπλών διαδρομών

16
00:00:41,134 --> 00:00:43,494
που ξεπρόβαλαν σταδιακά 
στη διάρκεια των αιώνων

17
00:00:43,494 --> 00:00:45,934
και συνέδεαν διάφορους
οικισμούς μεταξύ τους,

18
00:00:45,934 --> 00:00:47,311
νήμα-νήμα.

19
00:00:47,311 --> 00:00:51,045
Οι πρώτοι γεωργικοί πολιτισμοί 
ήταν απομονωμένα μέρη

20
00:00:51,045 --> 00:00:52,405
σε εύφορες κοιλάδες ποταμών

21
00:00:52,405 --> 00:00:55,065
και τα ταξίδια τους εμποδίζονταν
απ' τη γεωγραφία του περιβάλλοντος

22
00:00:55,065 --> 00:00:56,521
και τον φόβο για το άγνωστο.

23
00:00:56,521 --> 00:00:57,744
Αλλά ενώ αναπτύσσονταν,

24
00:00:57,744 --> 00:01:00,551
ανακάλυψαν πως οι άνυδρες 
έρημοι και μέρη των συνόρων τους

25
00:01:00,551 --> 00:01:03,028
κατοικούνταν, όχι από τους δαίμονες 
της λαογραφίας,

26
00:01:03,028 --> 00:01:04,954
αλλά από έφιππες νομαδικές φυλές.

27
00:01:05,480 --> 00:01:08,258
Οι Σκύθες, που εκτείνονταν από 
την Ουγγαρία έως τη Μογγολία,

28
00:01:08,258 --> 00:01:10,191
είχαν έρθει σε επαφή με τους πολιτισμούς

29
00:01:10,191 --> 00:01:13,129
της Ελλάδας, της Αιγύπτου, 
της Ινδίας και της Κίνας.

30
00:01:13,129 --> 00:01:15,517
Αυτές οι συναντήσεις 
συχνά δεν ήταν ειρηνικές.

31
00:01:15,517 --> 00:01:17,891
Ακόμα και με τις επιδρομές 
και τις συρράξεις,

32
00:01:17,891 --> 00:01:20,769
καθώς και με το εμπόριο και 
την προστασία των πλανόδιων εμπόρων,

33
00:01:20,769 --> 00:01:22,256
ως αντάλλαγμα για τους δασμούς,

34
00:01:22,256 --> 00:01:25,775
οι νομάδες άρχισαν να εξαπλώνουν 
αγαθά, ιδέες και τεχνολογίες

35
00:01:25,775 --> 00:01:28,576
μεταξύ των πολιτισμών χωρίς άμεση επαφή.

36
00:01:28,576 --> 00:01:31,591
Ένα από τα πιο σημαντικά νήματα 
αυτού του αναπτυσσόμενου ιστού

37
00:01:31,591 --> 00:01:33,190
ήταν ο Περσικός Βασιλικός Δρόμος,

38
00:01:33,190 --> 00:01:36,993
που ολοκληρώθηκε από τον Δαρείο Α' 
τον 5ο αιώνα π.Κ.Χ.

39
00:01:36,993 --> 00:01:41,309
Με έκταση περίπου 3.000 χλμ από 
τον ποταμό Τίγρη έως το Αιγαίο Πέλαγος,

40
00:01:41,309 --> 00:01:44,087
οι συνηθισμένες διασυνδέσεις 
επέτρεπαν σε αγαθά και μηνύματα

41
00:01:44,087 --> 00:01:48,251
να ταξιδεύουν στο 1/10 του χρόνου 
που θα χρειαζόταν ένας ταξιδιώτης.

42
00:01:48,251 --> 00:01:50,965
Με την κατάκτηση της Περσίας 
από τον Μέγα Αλέξανδρο

43
00:01:50,965 --> 00:01:54,699
την επέκταση στην Κεντρική Ασία
μέσω κτήσεων όπως η Σαμαρκάνδη,

44
00:01:54,699 --> 00:01:57,994
και της ίδρυσης νέων, 
όπως η Αλεξάνδρεια η Εσχάτη,

45
00:01:57,994 --> 00:02:00,777
το δίκτυο του ελληνικού, αιγυπτιακού, 
περσικού και ινδικού

46
00:02:00,777 --> 00:02:01,960
πολιτισμού κι εμπορίου

47
00:02:01,960 --> 00:02:04,455
επεκτάθηκε ανατολικά περισσότερο από ποτέ

48
00:02:04,455 --> 00:02:07,978
και έθεσε τις βάσεις για μια γέφυρα 
ανάμεσα στην Κίνα και τη Δύση.

49
00:02:07,978 --> 00:02:11,029
Αυτό πραγματοποιήθηκε το 2ο αιώνα π.Κ.Χ.,

50
00:02:11,029 --> 00:02:13,306
όταν ο πρέσβης Ζανγκ Κιάν,

51
00:02:13,306 --> 00:02:15,567
που πήγε να διαπραγματευτεί 
με τους νομάδες στη Δύση,

52
00:02:15,567 --> 00:02:17,605
επέστρεψε στον Αυτοκράτορα Χαν 
με ιστορίες

53
00:02:17,605 --> 00:02:20,709
εξελιγμένων πολιτισμών,
επιτυχημένου εμπορίου

54
00:02:20,709 --> 00:02:23,909
και εξωτικών αγαθών,
που ξεπερνούσαν τα δυτικά σύνορα.

55
00:02:23,909 --> 00:02:27,123
Πρέσβεις και έμποροι στάλθηκαν 
προς Περσία και Ινδία

56
00:02:27,123 --> 00:02:29,943
για ν' ανταλλάξουν μετάξι και νεφρίτη 
με άλογα και βαμβάκι,

57
00:02:29,943 --> 00:02:32,864
μαζί με στρατό που φρουρούσε 
το πέρασμά τους.

58
00:02:32,864 --> 00:02:35,358
Ανατολικές και δυτικές διαδρομές 
συνδέθηκαν σταδιακά

59
00:02:35,358 --> 00:02:38,323
σε ένα ενοποιημένο σύστημα, 
που εκτεινόταν στην Ευρασία

60
00:02:38,323 --> 00:02:40,570
κι επέτρεπε τις πολιτιστικές 
κι εμπορικές συναλλαγές

61
00:02:40,570 --> 00:02:42,506
σε μεγαλύτερη έκταση από ποτέ.

62
00:02:42,506 --> 00:02:44,736
Τα κινεζικά αγαθά έφτασαν στη Ρώμη

63
00:02:44,736 --> 00:02:48,281
και προκάλεσαν εκροή χρυσού, η οποία 
οδήγησε σε απαγόρευση του μεταξιού,

64
00:02:48,281 --> 00:02:51,430
ενώ τα ρωμαϊκά γυαλικά έχριζαν 
ιδιαίτερης εκτίμησης στην Κίνα.

65
00:02:51,430 --> 00:02:53,892
Οι στρατιωτικές αποστολές 
στην κεντρική Ασία

66
00:02:53,892 --> 00:02:57,267
οδηγούσαν επίσης σε επαφές 
των Κινέζων με τους Ρωμαίους στρατιώτες.

67
00:02:57,267 --> 00:02:59,847
Πιθανώς διέδωσαν και την 
τεχνολογία της βαλλίστρας

68
00:02:59,847 --> 00:03:01,812
στον δυτικό κόσμο.

69
00:03:01,812 --> 00:03:04,187
Η ζήτηση για εξωτικά και ξένα αγαθά

70
00:03:04,187 --> 00:03:05,389
και τα κέρδη που επέφεραν

71
00:03:05,389 --> 00:03:08,009
διατηρούσαν τις οδούς 
του Δρόμου του Μεταξιού ανέπαφες,

72
00:03:08,009 --> 00:03:10,329
ακόμα και όταν 
η ρωμαϊκή αυτοκρατορία διαλυόταν

73
00:03:10,329 --> 00:03:13,258
και οι κινεζικές δυναστείες 
ανέβαιναν και έπεφταν.

74
00:03:13,258 --> 00:03:16,151
Ακόμα και οι Μογγολικές ορδές
γνωστές για τις λεηλασίες

75
00:03:16,151 --> 00:03:19,588
προστάτευαν ενεργά τις εμπορικές 
διαδρομές και δεν τις διατάρασσαν.

76
00:03:19,588 --> 00:03:22,642
Αλλά μαζί με τα προϊόντα, 
αυτές οι διαδρομές διευκόλυναν

77
00:03:22,642 --> 00:03:27,087
την κίνηση παραδόσεων, καινοτομιών, 
ιδεολογιών και γλωσσών.

78
00:03:27,087 --> 00:03:30,824
Με καταγωγή από την Ινδία, ο Βουδισμός 
μετακινήθηκε στην Κίνα και την Ιαπωνία

79
00:03:30,824 --> 00:03:32,989
για να καταστεί η κυρίαρχη θρησκεία εκεί.

80
00:03:32,989 --> 00:03:35,162
Το Ισλάμ εξαπλώθηκε 
από την Αραβική Χερσόνησο

81
00:03:35,162 --> 00:03:36,255
μέχρι τη Νότια Ασία

82
00:03:36,255 --> 00:03:38,008
και αναμείχθηκε με ντόπιες πεποιθήσεις,

83
00:03:38,008 --> 00:03:40,704
οδηγώντας σε νέες πίστεις, 
όπως ο Σιχισμός.

84
00:03:40,704 --> 00:03:43,252
Η πυρίτιδα κατευθύνθηκε 
από την Κίνα στη Μέση Ανατολή

85
00:03:43,252 --> 00:03:45,740
και διαμόρφωσε το μέλλον 
της Οθωμανικής

86
00:03:45,740 --> 00:03:48,258
και Μογγολικής Αυτοκρατορίας 
και της Δυναστείας των Σαφαβιδών.

87
00:03:48,258 --> 00:03:50,262
Κατά κάποιον τρόπο, η επιτυχία 
του Δρόμου του Μεταξιού

88
00:03:50,262 --> 00:03:51,396
οδήγησε στον αφανισμό του,

89
00:03:51,396 --> 00:03:54,272
καθώς νέες ναυτικές τεχνολογίες, 
όπως η μαγνητική πυξίδα,

90
00:03:54,272 --> 00:03:57,990
πέρασαν στην Ευρώπη, καταργώντας 
τις εκτεταμένες χερσαίες διαδρομές.

91
00:03:57,990 --> 00:04:00,622
Στο μεταξύ, την κατάρρευση 
της κυριαρχίας των Μογγόλων

92
00:04:00,622 --> 00:04:04,032
ακολούθησε η αποχώρηση της Κίνας 
από το διεθνές εμπόριο.

93
00:04:04,032 --> 00:04:06,851
Παρόλο που οι παλιές διαδρομές 
και τα δίκτυα δεν άντεξαν,

94
00:04:06,851 --> 00:04:08,936
είχαν αλλάξει τον κόσμο για πάντα

95
00:04:08,936 --> 00:04:10,848
και δεν υπήρχε επιστροφή.

96
00:04:10,848 --> 00:04:13,023
Οι Ευρωπαίοι που έψαχναν 
νέες ναυτικές διαδρομές

97
00:04:13,023 --> 00:04:15,679
για τα πλούτη που ήξεραν
ότι περίμεναν στην ανατολική Ασία

98
00:04:15,679 --> 00:04:17,381
οδήγησαν στην Εποχή της Εξερεύνησης

99
00:04:17,381 --> 00:04:20,488
και στην επέκταση μέχρι 
την Αφρική και την Αμερική.

100
00:04:20,488 --> 00:04:24,286
Σήμερα, η παγκόσμια διασύνδεση 
διαμορφώνει τις ζωές μας όπως ποτέ πριν.

101
00:04:24,286 --> 00:04:27,557
Καναδοί καταναλωτές αγοράζουν 
μπλουζάκια φτιαγμένα στο Μπαγκλαντές.

102
00:04:27,557 --> 00:04:30,500
Το ιαπωνικό κοινό παρακολουθεί 
βρετανικά τηλεοπτικά σόου

103
00:04:30,500 --> 00:04:34,436
και οι Τυνήσιοι ξεκινήσουν μια επανάσταση
με αμερικάνικο λογισμικό.

104
00:04:34,436 --> 00:04:37,338
Ο αντίκτυπος της παγκοσμιοποίησης 
στον πολιτισμό και την οικονομία

105
00:04:37,338 --> 00:04:38,520
είναι αδιαμφισβήτητος.

106
00:04:38,520 --> 00:04:40,883
Αλλά όποια και αν είναι 
τα καλά και τα κακά του,

107
00:04:40,883 --> 00:04:43,246
απέχει πολύ από ένα νέο φαινόμενο.

108
00:04:43,246 --> 00:04:45,501
Παρόλο που τα βουνά, 
οι έρημοι και οι ωκεανοί

109
00:04:45,501 --> 00:04:46,688
που κάποτε μας χώριζαν

110
00:04:46,688 --> 00:04:49,452
τώρα παρακάμπτονται 
με υπερηχητικά οχήματα,

111
00:04:49,452 --> 00:04:51,576
με διηπειρωτικά επικοινωνιακά καλώδια

112
00:04:51,576 --> 00:04:53,789
και με σήματα 
που στέλνονται από το διάστημα

113
00:04:53,789 --> 00:04:56,116
παρά με καραβάνια 
που ταξιδεύουν για μήνες,

114
00:04:56,116 --> 00:04:57,863
τίποτα δεν θα ήταν πιθανό

115
00:04:57,863 --> 00:04:59,465
χωρίς τους πρωτοποριακούς πολιτισμούς,

116
00:04:59,465 --> 00:05:01,842
οι προσπάθειες των οποίων δημιούργησαν 
το Δρόμο του Μεταξιού:

117
00:05:01,842 --> 00:05:04,115
τον πρώτο παγκόσμιο ιστό στην ιστορία.