WEBVTT

00:00:06.654 --> 00:00:08.952
Ένας Λονδρέζος τραπεζίτης 
στέλνει τις τελευταίες 


00:00:08.952 --> 00:00:11.029
χρηματιστηριακές πληροφορίες
στο Χονγκ Κονγκ

00:00:11.029 --> 00:00:12.658
σε λιγότερο από ένα δευτερόλεπτο.

00:00:12.658 --> 00:00:14.759
Με ένα κλικ, ένας πελάτης στη Νέα Υόρκη

00:00:14.759 --> 00:00:16.854
παραγγέλνει ηλεκτρονικά προϊόντα 
από το Πεκίνο

00:00:16.854 --> 00:00:18.882
που μεταφέρονται παντού σε διάστημα ημερών

00:00:18.882 --> 00:00:21.603
με φορτηγό αεροπλάνο ή φορτηγό πλοίο.

00:00:21.603 --> 00:00:23.254
Η ταχύτητα και ο όγκος με τα οποία


00:00:23.254 --> 00:00:25.675
μετακινούνται τα αγαθά
και οι πληροφορίες σήμερα,

00:00:25.675 --> 00:00:27.486
είναι πρωτοφανής στην ιστορία.

00:00:27.486 --> 00:00:30.581
Η παγκόσμια ανταλλαγή,
είναι παλιότερη απ' ό,τι νομίζουμε,

00:00:30.581 --> 00:00:34.170
φτάνοντας πάνω από 2.000 χρόνια πίσω 
σε μια έκταση περίπου 8.000 χλμ

00:00:34.170 --> 00:00:36.521
που είναι γνωστή ως ο Δρόμος του Μεταξιού.

00:00:36.521 --> 00:00:39.065
Ο Δρόμος του Μεταξιού 
δεν ήταν μόνο ένας δρόμος,

00:00:39.065 --> 00:00:41.134
αλλά ένα δίκτυο πολλαπλών διαδρομών

00:00:41.134 --> 00:00:43.494
που ξεπρόβαλαν σταδιακά 
στη διάρκεια των αιώνων

00:00:43.494 --> 00:00:45.934
και συνέδεαν διάφορους
οικισμούς μεταξύ τους,

00:00:45.934 --> 00:00:47.311
νήμα-νήμα.

00:00:47.311 --> 00:00:51.045
Οι πρώτοι γεωργικοί πολιτισμοί 
ήταν απομονωμένα μέρη

00:00:51.045 --> 00:00:52.405
σε εύφορες κοιλάδες ποταμών

00:00:52.405 --> 00:00:55.065
και τα ταξίδια τους εμποδίζονταν
απ' τη γεωγραφία του περιβάλλοντος

00:00:55.065 --> 00:00:56.521
και τον φόβο για το άγνωστο.

00:00:56.521 --> 00:00:57.744
Αλλά ενώ αναπτύσσονταν,

00:00:57.744 --> 00:01:00.551
ανακάλυψαν πως οι άνυδρες 
έρημοι και μέρη των συνόρων τους

00:01:00.551 --> 00:01:03.028
κατοικούνταν, όχι από τους δαίμονες 
της λαογραφίας,

00:01:03.028 --> 00:01:04.954
αλλά από έφιππες νομαδικές φυλές.

00:01:05.480 --> 00:01:08.258
Οι Σκύθες, που εκτείνονταν από 
την Ουγγαρία έως τη Μογγολία,

00:01:08.258 --> 00:01:10.191
είχαν έρθει σε επαφή με τους πολιτισμούς

00:01:10.191 --> 00:01:13.129
της Ελλάδας, της Αιγύπτου, 
της Ινδίας και της Κίνας.

00:01:13.129 --> 00:01:15.517
Αυτές οι συναντήσεις 
συχνά δεν ήταν ειρηνικές.

00:01:15.517 --> 00:01:17.891
Ακόμα και με τις επιδρομές 
και τις συρράξεις,

00:01:17.891 --> 00:01:20.769
καθώς και με το εμπόριο και 
την προστασία των πλανόδιων εμπόρων,

00:01:20.769 --> 00:01:22.256
ως αντάλλαγμα για τους δασμούς,

00:01:22.256 --> 00:01:25.775
οι νομάδες άρχισαν να εξαπλώνουν 
αγαθά, ιδέες και τεχνολογίες

00:01:25.775 --> 00:01:28.576
μεταξύ των πολιτισμών χωρίς άμεση επαφή.

00:01:28.576 --> 00:01:31.591
Ένα από τα πιο σημαντικά νήματα 
αυτού του αναπτυσσόμενου ιστού

00:01:31.591 --> 00:01:33.190
ήταν ο Περσικός Βασιλικός Δρόμος,

00:01:33.190 --> 00:01:36.993
που ολοκληρώθηκε από τον Δαρείο Α' 
τον 5ο αιώνα π.Κ.Χ.

00:01:36.993 --> 00:01:41.309
Με έκταση περίπου 3.000 χλμ από 
τον ποταμό Τίγρη έως το Αιγαίο Πέλαγος,

00:01:41.309 --> 00:01:44.087
οι συνηθισμένες διασυνδέσεις 
επέτρεπαν σε αγαθά και μηνύματα

00:01:44.087 --> 00:01:48.251
να ταξιδεύουν στο 1/10 του χρόνου 
που θα χρειαζόταν ένας ταξιδιώτης.

00:01:48.251 --> 00:01:50.965
Με την κατάκτηση της Περσίας 
από τον Μέγα Αλέξανδρο

00:01:50.965 --> 00:01:54.699
την επέκταση στην Κεντρική Ασία
μέσω κτήσεων όπως η Σαμαρκάνδη,

00:01:54.699 --> 00:01:57.994
και της ίδρυσης νέων, 
όπως η Αλεξάνδρεια η Εσχάτη,

00:01:57.994 --> 00:02:00.777
το δίκτυο του ελληνικού, αιγυπτιακού, 
περσικού και ινδικού

00:02:00.777 --> 00:02:01.960
πολιτισμού κι εμπορίου

00:02:01.960 --> 00:02:04.455
επεκτάθηκε ανατολικά περισσότερο από ποτέ

00:02:04.455 --> 00:02:07.978
και έθεσε τις βάσεις για μια γέφυρα 
ανάμεσα στην Κίνα και τη Δύση.

00:02:07.978 --> 00:02:11.029
Αυτό πραγματοποιήθηκε το 2ο αιώνα π.Κ.Χ.,

00:02:11.029 --> 00:02:13.306
όταν ο πρέσβης Ζανγκ Κιάν,

00:02:13.306 --> 00:02:15.567
που πήγε να διαπραγματευτεί 
με τους νομάδες στη Δύση,

00:02:15.567 --> 00:02:17.605
επέστρεψε στον Αυτοκράτορα Χαν 
με ιστορίες

00:02:17.605 --> 00:02:20.709
εξελιγμένων πολιτισμών,
επιτυχημένου εμπορίου

00:02:20.709 --> 00:02:23.909
και εξωτικών αγαθών,
που ξεπερνούσαν τα δυτικά σύνορα.

00:02:23.909 --> 00:02:27.123
Πρέσβεις και έμποροι στάλθηκαν 
προς Περσία και Ινδία

00:02:27.123 --> 00:02:29.943
για ν' ανταλλάξουν μετάξι και νεφρίτη 
με άλογα και βαμβάκι,

00:02:29.943 --> 00:02:32.864
μαζί με στρατό που φρουρούσε 
το πέρασμά τους.

00:02:32.864 --> 00:02:35.358
Ανατολικές και δυτικές διαδρομές 
συνδέθηκαν σταδιακά

00:02:35.358 --> 00:02:38.323
σε ένα ενοποιημένο σύστημα, 
που εκτεινόταν στην Ευρασία

00:02:38.323 --> 00:02:40.570
κι επέτρεπε τις πολιτιστικές 
κι εμπορικές συναλλαγές

00:02:40.570 --> 00:02:42.506
σε μεγαλύτερη έκταση από ποτέ.

00:02:42.506 --> 00:02:44.736
Τα κινεζικά αγαθά έφτασαν στη Ρώμη

00:02:44.736 --> 00:02:48.281
και προκάλεσαν εκροή χρυσού, η οποία 
οδήγησε σε απαγόρευση του μεταξιού,

00:02:48.281 --> 00:02:51.430
ενώ τα ρωμαϊκά γυαλικά έχριζαν 
ιδιαίτερης εκτίμησης στην Κίνα.

00:02:51.430 --> 00:02:53.892
Οι στρατιωτικές αποστολές 
στην κεντρική Ασία

00:02:53.892 --> 00:02:57.267
οδηγούσαν επίσης σε επαφές 
των Κινέζων με τους Ρωμαίους στρατιώτες.

00:02:57.267 --> 00:02:59.847
Πιθανώς διέδωσαν και την 
τεχνολογία της βαλλίστρας

00:02:59.847 --> 00:03:01.812
στον δυτικό κόσμο.

00:03:01.812 --> 00:03:04.187
Η ζήτηση για εξωτικά και ξένα αγαθά

00:03:04.187 --> 00:03:05.389
και τα κέρδη που επέφεραν

00:03:05.389 --> 00:03:08.009
διατηρούσαν τις οδούς 
του Δρόμου του Μεταξιού ανέπαφες,

00:03:08.009 --> 00:03:10.329
ακόμα και όταν 
η ρωμαϊκή αυτοκρατορία διαλυόταν

00:03:10.329 --> 00:03:13.258
και οι κινεζικές δυναστείες 
ανέβαιναν και έπεφταν.

00:03:13.258 --> 00:03:16.151
Ακόμα και οι Μογγολικές ορδές
γνωστές για τις λεηλασίες

00:03:16.151 --> 00:03:19.588
προστάτευαν ενεργά τις εμπορικές 
διαδρομές και δεν τις διατάρασσαν.

00:03:19.588 --> 00:03:22.642
Αλλά μαζί με τα προϊόντα, 
αυτές οι διαδρομές διευκόλυναν

00:03:22.642 --> 00:03:27.087
την κίνηση παραδόσεων, καινοτομιών, 
ιδεολογιών και γλωσσών.

00:03:27.087 --> 00:03:30.824
Με καταγωγή από την Ινδία, ο Βουδισμός 
μετακινήθηκε στην Κίνα και την Ιαπωνία

00:03:30.824 --> 00:03:32.989
για να καταστεί η κυρίαρχη θρησκεία εκεί.

00:03:32.989 --> 00:03:35.162
Το Ισλάμ εξαπλώθηκε 
από την Αραβική Χερσόνησο

00:03:35.162 --> 00:03:36.255
μέχρι τη Νότια Ασία

00:03:36.255 --> 00:03:38.008
και αναμείχθηκε με ντόπιες πεποιθήσεις,

00:03:38.008 --> 00:03:40.704
οδηγώντας σε νέες πίστεις, 
όπως ο Σιχισμός.

00:03:40.704 --> 00:03:43.252
Η πυρίτιδα κατευθύνθηκε 
από την Κίνα στη Μέση Ανατολή

00:03:43.252 --> 00:03:45.740
και διαμόρφωσε το μέλλον 
της Οθωμανικής

00:03:45.740 --> 00:03:48.258
και Μογγολικής Αυτοκρατορίας 
και της Δυναστείας των Σαφαβιδών.

00:03:48.258 --> 00:03:50.262
Κατά κάποιον τρόπο, η επιτυχία 
του Δρόμου του Μεταξιού

00:03:50.262 --> 00:03:51.396
οδήγησε στον αφανισμό του,

00:03:51.396 --> 00:03:54.272
καθώς νέες ναυτικές τεχνολογίες, 
όπως η μαγνητική πυξίδα,

00:03:54.272 --> 00:03:57.990
πέρασαν στην Ευρώπη, καταργώντας 
τις εκτεταμένες χερσαίες διαδρομές.

00:03:57.990 --> 00:04:00.622
Στο μεταξύ, την κατάρρευση 
της κυριαρχίας των Μογγόλων

00:04:00.622 --> 00:04:04.032
ακολούθησε η αποχώρηση της Κίνας 
από το διεθνές εμπόριο.

00:04:04.032 --> 00:04:06.851
Παρόλο που οι παλιές διαδρομές 
και τα δίκτυα δεν άντεξαν,

00:04:06.851 --> 00:04:08.936
είχαν αλλάξει τον κόσμο για πάντα

00:04:08.936 --> 00:04:10.848
και δεν υπήρχε επιστροφή.

00:04:10.848 --> 00:04:13.023
Οι Ευρωπαίοι που έψαχναν 
νέες ναυτικές διαδρομές

00:04:13.023 --> 00:04:15.679
για τα πλούτη που ήξεραν
ότι περίμεναν στην ανατολική Ασία

00:04:15.679 --> 00:04:17.381
οδήγησαν στην Εποχή της Εξερεύνησης

00:04:17.381 --> 00:04:20.488
και στην επέκταση μέχρι 
την Αφρική και την Αμερική.

00:04:20.488 --> 00:04:24.286
Σήμερα, η παγκόσμια διασύνδεση 
διαμορφώνει τις ζωές μας όπως ποτέ πριν.

00:04:24.286 --> 00:04:27.557
Καναδοί καταναλωτές αγοράζουν 
μπλουζάκια φτιαγμένα στο Μπαγκλαντές.

00:04:27.557 --> 00:04:30.500
Το ιαπωνικό κοινό παρακολουθεί 
βρετανικά τηλεοπτικά σόου

00:04:30.500 --> 00:04:34.436
και οι Τυνήσιοι ξεκινήσουν μια επανάσταση
με αμερικάνικο λογισμικό.

00:04:34.436 --> 00:04:37.338
Ο αντίκτυπος της παγκοσμιοποίησης 
στον πολιτισμό και την οικονομία

00:04:37.338 --> 00:04:38.520
είναι αδιαμφισβήτητος.

00:04:38.520 --> 00:04:40.883
Αλλά όποια και αν είναι 
τα καλά και τα κακά του,

00:04:40.883 --> 00:04:43.246
απέχει πολύ από ένα νέο φαινόμενο.

00:04:43.246 --> 00:04:45.501
Παρόλο που τα βουνά, 
οι έρημοι και οι ωκεανοί

00:04:45.501 --> 00:04:46.688
που κάποτε μας χώριζαν

00:04:46.688 --> 00:04:49.452
τώρα παρακάμπτονται 
με υπερηχητικά οχήματα,

00:04:49.452 --> 00:04:51.576
με διηπειρωτικά επικοινωνιακά καλώδια

00:04:51.576 --> 00:04:53.789
και με σήματα 
που στέλνονται από το διάστημα

00:04:53.789 --> 00:04:56.116
παρά με καραβάνια 
που ταξιδεύουν για μήνες,

00:04:56.116 --> 00:04:57.863
τίποτα δεν θα ήταν πιθανό

00:04:57.863 --> 00:04:59.465
χωρίς τους
πρωτοποριακούς πολιτισμούς,

00:04:59.465 --> 00:05:01.842
οι προσπάθειες των οποίων δημιούργησαν 
το Δρόμο του Μεταξιού:

00:05:01.842 --> 00:05:04.115
τον πρώτο παγκόσμιο ιστό στην ιστορία.