1
00:00:00,000 --> 00:00:02,043
Ôi trời... Ngay lúc bạn nghĩ 
vấn đề ở Iraq

2
00:00:02,043 --> 00:00:04,380
đã được giải quyết vì bạn 
không nghe tới gần đây,

3
00:00:04,380 --> 00:00:07,231
thì mọi thứ lại quay về với 
hỗn loạn, giết chóc và khủng bố.

4
00:00:07,231 --> 00:00:08,251
Chuyện gì đã xảy ra?

5
00:00:08,751 --> 00:00:12,455
Vào năm 2003, Mĩ xâm lược Iraq 
vì mối liên hệ không rõ ràng với khủng bố

6
00:00:12,455 --> 00:00:14,278
và số vũ khí hủy diệt hàng loạt.

7
00:00:14,438 --> 00:00:17,816
Vào lúc đó, Saddam Hussein, 
một kẻ độc tài tàn bạo, trị vì đất nước.

8
00:00:17,816 --> 00:00:19,734
Hắn là người của hồi giáo thiểu số Sunni

9
00:00:19,734 --> 00:00:21,449
và đàn áp hồi giáo chiếm đa số Shia.

10
00:00:21,869 --> 00:00:23,521
Iraq bị áp đảo khá nhanh chóng,

11
00:00:23,521 --> 00:00:25,616
nhưng Mĩ lại không có kế hoạch 
cho nước này.

12
00:00:26,066 --> 00:00:29,175
Hồi giáo chiếm số đông Shia bị đàn áp 
lúc đó lên nắm quyền

13
00:00:29,355 --> 00:00:31,280
và đàn áp lại người theo hồi giáo Sunni,

14
00:00:31,280 --> 00:00:34,783
bởi đàn áp tín ngưỡng khác 
đã được chứng minh là ý tưởng hay.

15
00:00:35,313 --> 00:00:38,046
Không bất ngờ, 
một nhóm người Sunni bắt đầu nổi dậy,

16
00:00:38,046 --> 00:00:40,910
và các tổ chức khủng bố, như al-Qaeda, 
len lỏi vào Iraq

17
00:00:40,910 --> 00:00:43,839
và các lực lượng địa phương, 
thường là các quân đội Sunni cũ,

18
00:00:43,839 --> 00:00:46,774
bắt đầu chống lại quân Mĩ 
và quân chính phủ Iraq lâm thời,

19
00:00:46,774 --> 00:00:49,304
mở đầu cho cuộc nội chiến đẫm máu 
vào năm 2006.

20
00:00:49,964 --> 00:00:53,319
Từ đó, người dân Iraq về cơ bản 
đã bị phân chia theo tôn giáo.

21
00:00:53,999 --> 00:00:58,030
Vậy nên, mỉa mai thay, cuộc xâm lược 
của Mĩ đã dẫn đến sự hình thành của

22
00:00:58,030 --> 00:01:01,292
chính chủ nghĩa khủng bố 
mà Mĩ muốn tiêu diệt ngay từ đầu,

23
00:01:01,452 --> 00:01:04,830
vì Iraq giờ là bãi tập tuyệt vời 
cho chủ nghĩa khủng bố.

24
00:01:05,580 --> 00:01:08,826
Để hiểu mâu thuẫn phức tạp này rõ hơn, 
ta cần phải hiểu

25
00:01:08,826 --> 00:01:12,025
mối quan hệ 
giữa hai nhánh chính của đạo Hồi:

26
00:01:12,025 --> 00:01:13,823
Đạo Shia và đạo Sunni.

27
00:01:14,273 --> 00:01:18,583
Đạo Sunni chiếm tới 80% trong đạo Hồi 
và đạo Shia chiếm 20%.

28
00:01:19,033 --> 00:01:22,357
Và những kẻ cực đoan ở hai bên 
không có thích nhau cho lắm.

29
00:01:23,217 --> 00:01:24,553
Vương quốc Ả Rập và Iran

30
00:01:24,553 --> 00:01:27,263
là hai đối thủ mạnh nhất 
trong trận chiến tín ngưỡng này.

31
00:01:27,553 --> 00:01:31,466
Cả hai nước không có khác biệt về 
thể chế, tôn giáo, các vấn đề đối nội

32
00:01:31,466 --> 00:01:32,772
và có nhiều tiền bán dầu.

33
00:01:32,952 --> 00:01:36,260
Và họ ủng hộ các nhóm 
chống lại tôn giáo còn lại.

34
00:01:37,160 --> 00:01:40,317
Một trong những tổ chức khủng bố 
được tài trợ bởi Vương quốc Ả Rập

35
00:01:40,317 --> 00:01:43,935
là Nhà nước Hồi giáo Iraq, 
hay gọi tắt là ISI.

36
00:01:44,545 --> 00:01:46,374
Vào năm 2010, Mùa xuân Ả Rập diễn ra

37
00:01:46,374 --> 00:01:48,779
và thay đổi hoàn toàn 
tình hình ở Trung Đông.

38
00:01:49,009 --> 00:01:52,702
Ở Syria, độc tài Bashar al-Assad 
không nghĩ đến việc từ chức

39
00:01:52,702 --> 00:01:55,524
và châm ngòi cuộc nội chiến ghê gớm 
chống lại nhân dân hắn.

40
00:01:56,224 --> 00:01:57,224
Cuộc chiến càng dài,

41
00:01:57,224 --> 00:01:59,176
càng nhiều lực lượng ngoại quốc tham gia,

42
00:01:59,176 --> 00:02:00,677
hầu hết là vì lí do tôn giáo

43
00:02:00,677 --> 00:02:03,539
và với mục tiêu thành lập 
nhà nước Hồi giáo trong khu vực.

44
00:02:04,059 --> 00:02:06,819
Một trong số đó là tổ chức ISI nổi tiếng, 
giờ đã trở thành

45
00:02:06,819 --> 00:02:09,972
Nhà nước Hồi giáo tại Iraq và Syria, 
hay còn gọi là ISIS.

46
00:02:10,692 --> 00:02:13,006
Chúng đã tham chiến ở Iraq nhiều năm,

47
00:02:13,006 --> 00:02:16,030
và có hàng ngàn binh lính 
thiện chiến và cuồng tín.

48
00:02:16,520 --> 00:02:19,038
Chúng đã kiểm soát phần lớn phía bắc Iraq

49
00:02:19,498 --> 00:02:22,098
và quyết tâm xây dựng 
đất nước Hồi giáo của chúng.

50
00:02:22,458 --> 00:02:25,758
Và chúng thay đổi cục diện ở Syria 
một cách không ai ngờ đến.

51
00:02:26,228 --> 00:02:29,602
ISIS tàn bạo và cuồng tín đến mức 
chúng nhanh chóng

52
00:02:29,602 --> 00:02:32,933
tuyên chiến với tất cả 
các phe nổi loạn ở Syria.

53
00:02:33,473 --> 00:02:34,693
Chúng tấn công và giết

54
00:02:34,693 --> 00:02:36,605
thành viên các tổ chức Hồi giáo khác.

55
00:02:36,605 --> 00:02:38,275
Trong lãnh thổ bị chiếm, 
chúng dựng

56
00:02:38,275 --> 00:02:39,230
chính quyền Hồi giáo

57
00:02:39,230 --> 00:02:41,088
với luật lệ hà khắc
khiến cả những kẻ

58
00:02:41,088 --> 00:02:43,508
của al-Qaeda và Vương quốc Ả Rập

59
00:02:43,508 --> 00:02:45,613
cũng phải bất ngờ và rút tài trợ.

60
00:02:46,253 --> 00:02:50,041
ISIS bị cáo buộc cho 
hàng loạt vụ thảm sát dân thường,

61
00:02:50,041 --> 00:02:53,721
vô số vụ đánh bom tự sát, 
bắt cóc phụ nữ và trẻ em,

62
00:02:54,231 --> 00:02:56,351
các cuộc hành hình tù nhân và chém đầu.

63
00:02:56,751 --> 00:03:00,209
Đủ thể loại kinh dị 
mà chúng tôi không muốn minh họa ở đây.

64
00:03:00,749 --> 00:03:04,047
Và sự tụ họp đáng quý của đám người này 
gần đây quyết định đã đến lúc

65
00:03:04,047 --> 00:03:05,623
lấn sâu vào lãnh thổ Iraq.

66
00:03:06,263 --> 00:03:09,793
Từ khi Mĩ rời Iraq, kẻ cầm đầu đạo Shia, 
Nouri al-Maliki,

67
00:03:09,793 --> 00:03:13,261
đã chiếm quyền và phân biệt tôn giáo 
với đạo Sunni bất cứ lúc nào có thể.

68
00:03:13,731 --> 00:03:17,642
Chính phủ Iraq được coi là 
tham nhũng, bất lực,

69
00:03:17,642 --> 00:03:20,466
và bị phần lớn người dân căm phẫn.

70
00:03:21,006 --> 00:03:24,233
Quân đội Iraq, 
gồm khoảng 300,000 quân lính,

71
00:03:24,233 --> 00:03:27,115
được tạo ra bởi 25 tỉ đôla Mĩ tiền thuế,

72
00:03:27,485 --> 00:03:29,258
nhưng không trung thành với chính phủ

73
00:03:29,258 --> 00:03:31,238
và đầu hàng hoặc giải tán hoàn toàn,

74
00:03:31,478 --> 00:03:33,578
bỏ rơi hết thành phố này 
đến thành phố khác.

75
00:03:33,738 --> 00:03:36,973
Vì ISIS đã tuyên bố rằng 
bất cứ ai chống lại chúng sẽ bị giết,

76
00:03:37,243 --> 00:03:39,391
chúng đã chứng minh rằng 
chúng không nói đùa.

77
00:03:40,751 --> 00:03:43,802
Vào tháng 6 năm 2014, chúng đã chiếm 
một phần lớn lãnh thổ Iraq,

78
00:03:43,802 --> 00:03:46,764
kể cả Mosul, thành phố lớn thứ 2 Iraq.

79
00:03:47,104 --> 00:03:49,629
Chúng cướp hàng trăm triệu 
từ các ngân hàng bị chiếm,

80
00:03:49,749 --> 00:03:52,284
biến chúng thành tổ chức khủng bố 
giàu nhất Thế giới.

81
00:03:52,284 --> 00:03:54,500
Và chúng đang ra sức thành lập

82
00:03:54,500 --> 00:03:56,368
một nhà nước tôn giáo hết sức trung cổ.

83
00:03:56,938 --> 00:04:00,785
Iran và Mĩ thậm chí đang cân nhắc hợp tác 
để chống lại tổ chức này.

84
00:04:00,865 --> 00:04:02,909
Tình hình nghiêm trọng đến vậy đó.

85
00:04:03,439 --> 00:04:06,760
Các sự kiện ở Iraq cho ta thấy 
việc bóc lột những kẻ thua trận,

86
00:04:06,980 --> 00:04:10,260
từ chối trao quyền lực, điều kiện sống 
và khả năng tái thiết đất nước

87
00:04:10,260 --> 00:04:13,198
sẽ chỉ gieo mầm cho 
những cuộc xung đột tiếp theo.

88
00:04:13,978 --> 00:04:16,600
Bằng cách nào đó, 
chúng ta phải phá vòng luẩn quẩn này.

89
00:04:17,510 --> 00:04:20,420
Chúng tôi đã làm những gì có thể
để nén tình cảnh phức tạp này

90
00:04:20,423 --> 00:04:24,093
vào một đoạn video ngắn, nên đừng giận 
việc chúng tôi đơn giản hóa thông tin.

91
00:04:24,093 --> 00:04:26,473
Có quá nhiều thứ 
chúng tôi không thể nói chi tiết.

92
00:04:26,473 --> 00:04:29,663
Như là người Kurd, cả vụ Sunni/Shia 
hoặc chính xác ai đang đánh ai.

93
00:04:29,663 --> 00:04:31,763
Nhưng nếu bạn 
không biết nhiều về tình cảnh

94
00:04:31,561 --> 00:04:34,951
thì mong video giúp bạn tìm hiểu dễ hơn. 
Không phân biệt khi bình luận!