0:00:00.000,0:00:02.043
Ôi trời... Ngay lúc bạn nghĩ [br]vấn đề ở Iraq

0:00:02.043,0:00:04.380
đã được giải quyết vì bạn [br]không nghe tới gần đây,

0:00:04.380,0:00:07.231
thì mọi thứ lại quay về với [br]hỗn loạn, giết chóc và khủng bố.

0:00:07.231,0:00:08.251
Chuyện gì đã xảy ra?

0:00:08.751,0:00:12.455
Vào năm 2003, Mĩ xâm lược Iraq [br]vì mối liên hệ không rõ ràng với khủng bố

0:00:12.455,0:00:14.278
và số vũ khí hủy diệt hàng loạt.

0:00:14.438,0:00:17.816
Vào lúc đó, Saddam Hussein, [br]một kẻ độc tài tàn bạo, trị vì đất nước.

0:00:17.816,0:00:19.734
Hắn là người của hồi giáo thiểu số Sunni

0:00:19.734,0:00:21.449
và đàn áp hồi giáo chiếm đa số Shia.

0:00:21.869,0:00:23.521
Iraq bị áp đảo khá nhanh chóng,

0:00:23.521,0:00:25.616
nhưng Mĩ lại không có kế hoạch [br]cho nước này.

0:00:26.066,0:00:29.175
Hồi giáo chiếm số đông Shia bị đàn áp [br]lúc đó lên nắm quyền

0:00:29.355,0:00:31.280
và đàn áp lại người theo hồi giáo Sunni,

0:00:31.280,0:00:34.783
bởi đàn áp tín ngưỡng khác [br]đã được chứng minh là ý tưởng hay.

0:00:35.313,0:00:38.046
Không bất ngờ, [br]một nhóm người Sunni bắt đầu nổi dậy,

0:00:38.046,0:00:40.910
và các tổ chức khủng bố, như al-Qaeda, [br]len lỏi vào Iraq

0:00:40.910,0:00:43.839
và các lực lượng địa phương, [br]thường là các quân đội Sunni cũ,

0:00:43.839,0:00:46.774
bắt đầu chống lại quân Mĩ [br]và quân chính phủ Iraq lâm thời,

0:00:46.774,0:00:49.304
mở đầu cho cuộc nội chiến đẫm máu [br]vào năm 2006.

0:00:49.964,0:00:53.319
Từ đó, người dân Iraq về cơ bản [br]đã bị phân chia theo tôn giáo.

0:00:53.999,0:00:58.030
Vậy nên, mỉa mai thay, cuộc xâm lược [br]của Mĩ đã dẫn đến sự hình thành của

0:00:58.030,0:01:01.292
chính chủ nghĩa khủng bố [br]mà Mĩ muốn tiêu diệt ngay từ đầu,

0:01:01.452,0:01:04.830
vì Iraq giờ là bãi tập tuyệt vời [br]cho chủ nghĩa khủng bố.

0:01:05.580,0:01:08.826
Để hiểu mâu thuẫn phức tạp này rõ hơn, [br]ta cần phải hiểu

0:01:08.826,0:01:12.025
mối quan hệ [br]giữa hai nhánh chính của đạo Hồi:

0:01:12.025,0:01:13.823
Đạo Shia và đạo Sunni.

0:01:14.273,0:01:18.583
Đạo Sunni chiếm tới 80% trong đạo Hồi [br]và đạo Shia chiếm 20%.

0:01:19.033,0:01:22.357
Và những kẻ cực đoan ở hai bên [br]không có thích nhau cho lắm.

0:01:23.217,0:01:24.553
Vương quốc Ả Rập và Iran

0:01:24.553,0:01:27.263
là hai đối thủ mạnh nhất [br]trong trận chiến tín ngưỡng này.

0:01:27.553,0:01:31.466
Cả hai nước không có khác biệt về [br]thể chế, tôn giáo, các vấn đề đối nội

0:01:31.466,0:01:32.772
và có nhiều tiền bán dầu.

0:01:32.952,0:01:36.260
Và họ ủng hộ các nhóm [br]chống lại tôn giáo còn lại.

0:01:37.160,0:01:40.317
Một trong những tổ chức khủng bố [br]được tài trợ bởi Vương quốc Ả Rập

0:01:40.317,0:01:43.935
là Nhà nước Hồi giáo Iraq, [br]hay gọi tắt là ISI.

0:01:44.545,0:01:46.374
Vào năm 2010, Mùa xuân Ả Rập diễn ra

0:01:46.374,0:01:48.779
và thay đổi hoàn toàn [br]tình hình ở Trung Đông.

0:01:49.009,0:01:52.702
Ở Syria, độc tài Bashar al-Assad [br]không nghĩ đến việc từ chức

0:01:52.702,0:01:55.524
và châm ngòi cuộc nội chiến ghê gớm [br]chống lại nhân dân hắn.

0:01:56.224,0:01:57.224
Cuộc chiến càng dài,

0:01:57.224,0:01:59.176
càng nhiều lực lượng ngoại quốc tham gia,

0:01:59.176,0:02:00.677
hầu hết là vì lí do tôn giáo

0:02:00.677,0:02:03.539
và với mục tiêu thành lập [br]nhà nước Hồi giáo trong khu vực.

0:02:04.059,0:02:06.819
Một trong số đó là tổ chức ISI nổi tiếng, [br]giờ đã trở thành

0:02:06.819,0:02:09.972
Nhà nước Hồi giáo tại Iraq và Syria, [br]hay còn gọi là ISIS.

0:02:10.692,0:02:13.006
Chúng đã tham chiến ở Iraq nhiều năm,

0:02:13.006,0:02:16.030
và có hàng ngàn binh lính [br]thiện chiến và cuồng tín.

0:02:16.520,0:02:19.038
Chúng đã kiểm soát phần lớn phía bắc Iraq

0:02:19.498,0:02:22.098
và quyết tâm xây dựng [br]đất nước Hồi giáo của chúng.

0:02:22.458,0:02:25.758
Và chúng thay đổi cục diện ở Syria [br]một cách không ai ngờ đến.

0:02:26.228,0:02:29.602
ISIS tàn bạo và cuồng tín đến mức [br]chúng nhanh chóng

0:02:29.602,0:02:32.933
tuyên chiến với tất cả [br]các phe nổi loạn ở Syria.

0:02:33.473,0:02:34.693
Chúng tấn công và giết

0:02:34.693,0:02:36.605
thành viên các tổ chức Hồi giáo khác.

0:02:36.605,0:02:38.275
Trong lãnh thổ bị chiếm, [br]chúng dựng

0:02:38.275,0:02:39.230
chính quyền Hồi giáo

0:02:39.230,0:02:41.088
với luật lệ hà khắc[br]khiến cả những kẻ

0:02:41.088,0:02:43.508
của al-Qaeda và Vương quốc Ả Rập

0:02:43.508,0:02:45.613
cũng phải bất ngờ và rút tài trợ.

0:02:46.253,0:02:50.041
ISIS bị cáo buộc cho [br]hàng loạt vụ thảm sát dân thường,

0:02:50.041,0:02:53.721
vô số vụ đánh bom tự sát, [br]bắt cóc phụ nữ và trẻ em,

0:02:54.231,0:02:56.351
các cuộc hành hình tù nhân và chém đầu.

0:02:56.751,0:03:00.209
Đủ thể loại kinh dị [br]mà chúng tôi không muốn minh họa ở đây.

0:03:00.749,0:03:04.047
Và sự tụ họp đáng quý của đám người này [br]gần đây quyết định đã đến lúc

0:03:04.047,0:03:05.623
lấn sâu vào lãnh thổ Iraq.

0:03:06.263,0:03:09.793
Từ khi Mĩ rời Iraq, kẻ cầm đầu đạo Shia, [br]Nouri al-Maliki,

0:03:09.793,0:03:13.261
đã chiếm quyền và phân biệt tôn giáo [br]với đạo Sunni bất cứ lúc nào có thể.

0:03:13.731,0:03:17.642
Chính phủ Iraq được coi là [br]tham nhũng, bất lực,

0:03:17.642,0:03:20.466
và bị phần lớn người dân căm phẫn.

0:03:21.006,0:03:24.233
Quân đội Iraq, [br]gồm khoảng 300,000 quân lính,

0:03:24.233,0:03:27.115
được tạo ra bởi 25 tỉ đôla Mĩ tiền thuế,

0:03:27.485,0:03:29.258
nhưng không trung thành với chính phủ

0:03:29.258,0:03:31.238
và đầu hàng hoặc giải tán hoàn toàn,

0:03:31.478,0:03:33.578
bỏ rơi hết thành phố này [br]đến thành phố khác.

0:03:33.738,0:03:36.973
Vì ISIS đã tuyên bố rằng [br]bất cứ ai chống lại chúng sẽ bị giết,

0:03:37.243,0:03:39.391
chúng đã chứng minh rằng [br]chúng không nói đùa.

0:03:40.751,0:03:43.802
Vào tháng 6 năm 2014, chúng đã chiếm [br]một phần lớn lãnh thổ Iraq,

0:03:43.802,0:03:46.764
kể cả Mosul, thành phố lớn thứ 2 Iraq.

0:03:47.104,0:03:49.629
Chúng cướp hàng trăm triệu [br]từ các ngân hàng bị chiếm,

0:03:49.749,0:03:52.284
biến chúng thành tổ chức khủng bố [br]giàu nhất Thế giới.

0:03:52.284,0:03:54.500
Và chúng đang ra sức thành lập

0:03:54.500,0:03:56.368
một nhà nước tôn giáo hết sức trung cổ.

0:03:56.938,0:04:00.785
Iran và Mĩ thậm chí đang cân nhắc hợp tác [br]để chống lại tổ chức này.

0:04:00.865,0:04:02.909
Tình hình nghiêm trọng đến vậy đó.

0:04:03.439,0:04:06.760
Các sự kiện ở Iraq cho ta thấy [br]việc bóc lột những kẻ thua trận,

0:04:06.980,0:04:10.260
từ chối trao quyền lực, điều kiện sống [br]và khả năng tái thiết đất nước

0:04:10.260,0:04:13.198
sẽ chỉ gieo mầm cho [br]những cuộc xung đột tiếp theo.

0:04:13.978,0:04:16.600
Bằng cách nào đó, [br]chúng ta phải phá vòng luẩn quẩn này.

0:04:17.510,0:04:20.420
Chúng tôi đã làm những gì có thể[br]để nén tình cảnh phức tạp này

0:04:20.423,0:04:24.093
vào một đoạn video ngắn, nên đừng giận [br]việc chúng tôi đơn giản hóa thông tin.

0:04:24.093,0:04:26.473
Có quá nhiều thứ [br]chúng tôi không thể nói chi tiết.

0:04:26.473,0:04:29.663
Như là người Kurd, cả vụ Sunni/Shia [br]hoặc chính xác ai đang đánh ai.

0:04:29.663,0:04:31.763
Nhưng nếu bạn [br]không biết nhiều về tình cảnh

0:04:31.561,0:04:34.951
thì mong video giúp bạn tìm hiểu dễ hơn. [br]Không phân biệt khi bình luận!