WEBVTT

00:00:00.960 --> 00:00:04.072
Chcę opowiedzieć wam
o prawdziwym poszukiwaniu obcych.

00:00:04.675 --> 00:00:07.906
Nie o małych zielonych ludzikach
w błyszczących statkach,

00:00:07.930 --> 00:00:09.654
choć byłoby to miłe,

00:00:09.678 --> 00:00:12.955
ale o poszukiwaniu planet 
okrążających gwiazdy daleko stąd.

NOTE Paragraph

00:00:13.924 --> 00:00:15.759
Każda gwiazda na niebie jest słońcem.

00:00:15.783 --> 00:00:17.164
Skoro Słońce ma planety:

00:00:17.188 --> 00:00:19.685
Merkury, Wenus, Ziemię, Marsa, itd.,

00:00:19.709 --> 00:00:22.145
to zapewne inne gwiazdy, 
powinny posiadać swoje,

00:00:22.169 --> 00:00:23.431
i tak też jest.

00:00:23.455 --> 00:00:24.867
Przez ostatnie dwie dekady,

00:00:24.891 --> 00:00:27.788
astronomowie odnaleźli
tysiące egzoplanet.

NOTE Paragraph

00:00:28.502 --> 00:00:31.313
Nasze niebo jest dosłownie
nimi przepełnione.

00:00:31.337 --> 00:00:32.889
Statystycznie,

00:00:32.913 --> 00:00:35.406
każda gwiazda
ma przynajmniej jedną planetę.

00:00:35.984 --> 00:00:37.961
Dzięki poszukiwaniu planet,

00:00:37.985 --> 00:00:40.751
w przyszłości także
planet podobnych do Ziemi,

00:00:40.775 --> 00:00:42.144
możemy znaleźć odpowiedzi

00:00:42.168 --> 00:00:45.017
na niektóre z największych,
tajemniczych pytań,

00:00:45.041 --> 00:00:47.612
które trapią ludzkość od stuleci.

00:00:47.636 --> 00:00:48.882
Dlaczego tutaj jesteśmy?

00:00:49.215 --> 00:00:50.889
Dlaczego nasz wszechświat istnieje?

00:00:51.476 --> 00:00:53.523
Jak powstała Ziemia i jak ewoluowała?

00:00:53.912 --> 00:00:56.896
Jak powstało i rozwijało się życie 
na naszej planecie?

00:00:57.665 --> 00:01:00.720
Drugie pytanie,
o którym często myślimy, to:

00:01:00.744 --> 00:01:02.030
Czy jesteśmy sami?

00:01:02.911 --> 00:01:04.299
Czy jest gdzieś tam życie?

00:01:05.109 --> 00:01:06.601
Kto tam jest?

00:01:07.783 --> 00:01:10.789
Te kwestie nurtują nas od tysięcy lat,

00:01:10.813 --> 00:01:13.230
przynajmniej od czasów greckich filozofów.

00:01:13.254 --> 00:01:15.801
Chcę opowiedzieć wam, jak blisko jesteśmy

00:01:15.825 --> 00:01:18.706
udzielenia na nie odpowiedzi.

00:01:18.730 --> 00:01:22.945
Pierwszy raz w historii jest to możliwe.

NOTE Paragraph

00:01:23.294 --> 00:01:26.273
Myśląc o prawdopodobnym istnieniu życia
gdzieś w kosmosie,

00:01:26.297 --> 00:01:30.384
wiem, że Słońce jest 
jedną z wielu gwiazd.

00:01:30.825 --> 00:01:32.703
Oto zdjęcie prawdziwej galaktyki.

00:01:32.727 --> 00:01:35.173
Sądzimy, że Droga Mleczna 
wygląda podobnie.

00:01:35.197 --> 00:01:36.836
Jest to zbiór powiązanych gwiazd.

00:01:36.860 --> 00:01:41.247
Ale Słońce jest jedną 
z setek miliardów gwiazd,

00:01:41.271 --> 00:01:45.595
a nasza galaktyka 
jedną z setek miliardów galaktyk.

00:01:46.707 --> 00:01:49.474
Wiedząc, że małe planety są powszechne,

00:01:49.498 --> 00:01:50.772
możecie sami to policzyć.

00:01:51.424 --> 00:01:55.425
Jest tak wiele gwiazd
i tak wiele planet,

00:01:55.449 --> 00:01:58.139
że z pewnością gdzieś tam musi być życie.

00:01:59.060 --> 00:02:02.480
Biolodzy wściekają się
na mnie za te słowa,

00:02:02.504 --> 00:02:05.948
ponieważ nie nie mamy żadnych 
dowodów na istnienie życia poza Ziemią.

NOTE Paragraph

00:02:06.977 --> 00:02:11.770
Jeżeli bylibyśmy w stanie popatrzeć
na naszą galaktykę z zewnątrz,

00:02:11.794 --> 00:02:14.002
i przybliżyć obszar Słońca,

00:02:14.026 --> 00:02:15.586
ujrzymy prawdziwą mapę gwiazd.

00:02:16.046 --> 00:02:19.069
Zaznaczone gwiazdy, to te
ze znanymi nam egzoplanetami.

00:02:19.745 --> 00:02:21.934
To dopiero wierzchołek góry lodowej.

00:02:22.642 --> 00:02:26.284
Ta animacja przybliża 
Układ Słoneczny.

00:02:26.872 --> 00:02:28.357
Zobaczycie tutaj planety,

00:02:28.381 --> 00:02:31.214
jak również statki kosmiczne,
orbitujące wokół Słońca.

00:02:32.968 --> 00:02:36.332
Wyobraźmy sobie podróż 
na Zachodnie Wybrzeże Ameryki Północnej.

00:02:36.356 --> 00:02:38.482
Spoglądając w niebo,

00:02:38.506 --> 00:02:40.784
oto, co zobaczylibyśmy w wiosenną noc.

00:02:40.808 --> 00:02:42.818
Możemy dostrzec
tak rozłożone konstelacje,

00:02:42.842 --> 00:02:45.111
oraz tak wiele gwiazd z planetami.

00:02:45.135 --> 00:02:49.329
Oto pewien fragment nieba
z tysiącami gwiazd.

NOTE Paragraph

00:02:49.353 --> 00:02:53.043
Tu Teleskop Keplera 
koncentrował się przez wiele lat.

00:02:53.576 --> 00:02:58.250
Przybliżmy i zobaczmy jedną
z ulubionych egzoplanet.

00:02:58.863 --> 00:03:02.124
Gwiazda nosi nazwę Kepler-186f.

00:03:02.529 --> 00:03:04.727
Jest to system około 5 planet.

00:03:04.751 --> 00:03:08.576
Warto wspomnieć, że o większości 
egzoplanet nie wiemy za wiele.

00:03:08.600 --> 00:03:11.583
Znamy ich rozmiar, orbitę 
oraz podobne informacje.

00:03:11.607 --> 00:03:15.569
Ale oto bardzo wyjątkowa planeta,
znana jako Kepler-186f.

00:03:15.593 --> 00:03:19.697
Znajduje się w strefie, 
będącej niedaleko gwiazdy,

00:03:19.721 --> 00:03:22.980
więc temperatura 
może być tam idealna dla życia.

00:03:23.004 --> 00:03:26.035
Oto koncepcja artystyczna,
która przybliża obraz tej planety

00:03:26.059 --> 00:03:28.329
i pokazuje jak może ona wyglądać.

NOTE Paragraph

00:03:31.074 --> 00:03:36.676
Wiele ludzi ma
romantyczne wizje astronomów,

00:03:36.700 --> 00:03:40.256
idących do teleskopu na samotną górę

00:03:40.280 --> 00:03:43.829
i patrzących na spektakularne niebo
poprzez ogromny teleskop.

00:03:43.853 --> 00:03:47.225
Ale tak naprawdę, 
pracujemy na komputerach, tak jak inni.

00:03:47.249 --> 00:03:51.074
Dostajemy nasze informacje w e-mailach, 
albo ściągając je z baz danych.

00:03:51.098 --> 00:03:53.621
Więc zamiast opowiadać wam tutaj

00:03:53.645 --> 00:03:56.776
o żmudnej naturze danych, ich analizie,

00:03:56.800 --> 00:03:58.866
złożonych modelach komputerowych,

00:03:58.890 --> 00:04:01.088
opowiem wam w inny sposób

00:04:01.112 --> 00:04:03.757
o aspektach, które rozważamy 
przy egzoplanetach.

NOTE Paragraph

00:04:03.781 --> 00:04:04.947
Oto plakat wycieczki:

00:04:04.971 --> 00:04:07.291
"Kepler-186f:

00:04:07.315 --> 00:04:10.029
Tam, gdzie trawa jest czerwieńsza 
po drugiej stronie."

00:04:10.053 --> 00:04:13.783
Jest tak, ponieważ Kepler-186f 
okrąża czerwoną gwiazdę,

00:04:13.807 --> 00:04:16.499
sądzimy, że mogą tam być rośliny.

00:04:16.683 --> 00:04:19.141
Jeżeli jest tam wegetacja i fotosynteza,

00:04:19.165 --> 00:04:21.108
to ma inny pigment i jest czerwona.

00:04:22.137 --> 00:04:25.175
"Ciesz się grawitacją 


00:04:25.175 --> 00:04:27.978
na Super Ziemi HD 40307g."

00:04:28.002 --> 00:04:32.269
To planeta masywniejsza od Ziemi,
z większą grawitacją powierzchniową.

00:04:32.333 --> 00:04:35.230
"Zrelaksuj się na Kepler-16b,

00:04:35.254 --> 00:04:37.150
gdzie Twój cień zawsze ma towarzystwo."

00:04:37.174 --> 00:04:39.134
(Śmiech)

00:04:39.158 --> 00:04:43.340
Wiemy o tuzinie planet 
orbitujących wokół dwóch gwiazd,

00:04:43.364 --> 00:04:45.483
prawdopodobnie jest ich znacznie więcej.

00:04:45.507 --> 00:04:47.468
Gdybyśmy mogli odwiedzić 
jedną z nich,

00:04:47.492 --> 00:04:49.379
zobaczylibyśmy 
dwa zachody słońca

00:04:49.403 --> 00:04:50.658
i dwa cienie.

00:04:51.484 --> 00:04:53.901
Science fiction zawiera w sobie 
ziarenko prawdy.

00:04:53.925 --> 00:04:55.894
Tatooine z Gwiezdnych Wojen.

00:04:56.047 --> 00:04:58.342
Mam kilka innych ulubionych egzoplanet,

00:04:58.366 --> 00:04:59.563
o których opowiem.

00:04:59.587 --> 00:05:01.119
Oto Kepler-10b,

00:05:01.143 --> 00:05:03.126
to bardzo, bardzo gorąca planeta.

00:05:03.642 --> 00:05:06.577
Okrąża swoją gwiazdę
około 50 razy bliżej

00:05:06.601 --> 00:05:08.768
niż Ziemia Słońce.

00:05:08.792 --> 00:05:10.372
Jest tak gorąca,

00:05:10.396 --> 00:05:13.029
że nie możemy ich odwiedzić, 
nawet gdybyśmy mogli,

00:05:13.053 --> 00:05:15.027
stopilibyśmy się 
przed dotarciem tam.

00:05:15.051 --> 00:05:17.380
Powierzchnia jest tak gorąca,
że stopiłaby skały

00:05:17.404 --> 00:05:18.830
i ma płynne jeziora lawy

NOTE Paragraph

00:05:19.457 --> 00:05:21.041
Gliese 1214b.

00:05:21.065 --> 00:05:23.164
To planeta, której znamy wagę i rozmiar,

00:05:23.188 --> 00:05:24.776
a która ma dość niską gęstość.

00:05:24.800 --> 00:05:25.998
Jest dość ciepła.

00:05:26.053 --> 00:05:28.737
Tak naprawdę, nic o niej nie wiemy,

00:05:28.761 --> 00:05:31.266
ale możliwe, że jest to wodny świat,

00:05:31.290 --> 00:05:34.797
jakby przeskalowana wersja
jednego z lodowych księżyców Jowisza,

00:05:34.821 --> 00:05:37.304
który może składać się w 50% z wody.

00:05:37.328 --> 00:05:40.289
W tym przypadku miałaby
ona gęstą, parową atmosferę,

00:05:40.313 --> 00:05:42.169
otaczającą ocean,

00:05:42.193 --> 00:05:43.703
nie z płynnej wody,

00:05:43.727 --> 00:05:46.732
lecz z egzotycznej formy wody,
super-fluidu,

00:05:46.756 --> 00:05:48.746
nie całkiem gazu ani nie całkiem płynu.

00:05:48.770 --> 00:05:50.370
Pod spodem nie byłoby skał,

00:05:50.394 --> 00:05:51.990
ale forma skompresowanego lodu,

00:05:52.014 --> 00:05:53.290
jak lód IX.

NOTE Paragraph

00:05:54.593 --> 00:05:56.768
Spośród wszystkich tych planet,

00:05:56.792 --> 00:06:00.006
których różnorodność jest zadziwiająca,

00:06:00.030 --> 00:06:05.160
chcemy znaleźć planety Goldilocks,
tak je nazywamy.

00:06:05.184 --> 00:06:07.101
Nie za duże, nie za małe,

00:06:07.125 --> 00:06:08.972
nie za ciepłe, nie za zimne,

00:06:08.996 --> 00:06:10.345
ale idealne do życia.

00:06:10.658 --> 00:06:14.086
By to zrobić, musielibyśmy
zaobserwować atmosferę planety,

00:06:14.158 --> 00:06:16.954
ponieważ działa 
jak koc zatrzymujący ciepło,

00:06:16.978 --> 00:06:18.314
to tzw. efekt cieplarniany.

00:06:18.338 --> 00:06:21.158
Musimy wiedzieć jak
ocenić gazy cieplarniane

00:06:21.182 --> 00:06:22.332
na innych planetach.

00:06:23.169 --> 00:06:25.288
Science fiction 
popełnia też kilka błędów.

00:06:25.796 --> 00:06:27.186
Star Trek Enterprise

00:06:27.210 --> 00:06:30.837
musiał pokonywać ogromne dystanse 
w niesamowitych prędkościach,

00:06:30.861 --> 00:06:32.590
by okrążać inne planety,

00:06:32.614 --> 00:06:36.590
i Pierwszy Oficer Spock 
mógł przeanalizować atmosferę,

00:06:36.614 --> 00:06:38.575
czy planeta nadaje się do zamieszkania

00:06:38.599 --> 00:06:40.272
i czy są tam inne formy życia.

NOTE Paragraph

00:06:40.745 --> 00:06:43.235
Nie musimy podróżować 
z prędkością warp,

00:06:43.259 --> 00:06:45.388
żeby dostrzec atmosfery innych planet.

00:06:45.412 --> 00:06:48.196
Choć nie chcę zniechęcać 
młodych inżynierów,

00:06:48.220 --> 00:06:50.143
od wymyślenia, jak tego dokonać.

00:06:50.167 --> 00:06:52.459
Możemy badać atmosfery planet nawet stąd,

00:06:52.483 --> 00:06:54.096
z orbity Ziemi.

00:06:54.120 --> 00:06:57.297
Oto zdjęcie Teleskopu Hubble'a,

00:06:57.321 --> 00:07:00.071
wykonane przez wahadłowiec 
Atlantis, kiedy powracał

00:07:00.095 --> 00:07:02.334
po ostatnim ludzkim locie do Hubble'a.

00:07:02.358 --> 00:07:04.244
Zainstalowani oni nową kamerę,

00:07:04.268 --> 00:07:06.413
do obserwacji atmosfery egzoplanet.

00:07:06.437 --> 00:07:11.342
Przestudiowaliśmy już 
kilkanaście atmosfer egzoplanet,

00:07:11.366 --> 00:07:13.490
około sześć z nich z dużą dokładnością.

00:07:13.514 --> 00:07:15.686
Nie są to małe planety jak Ziemia.

00:07:15.710 --> 00:07:18.104
To duże, ciepłe planety,
łatwe do obserwacji.

00:07:18.128 --> 00:07:19.366
Nie jesteśmy gotowi,

00:07:19.390 --> 00:07:23.765
nie posiadamy niezbędnej technologii 
do obserwacji małych egzoplanet.

00:07:24.106 --> 00:07:25.264
Pomimo to,

00:07:25.288 --> 00:07:29.185
chciałabym wytłumaczyć, 
jak analizujemy atmosfery egzoplanet.

NOTE Paragraph

00:07:29.652 --> 00:07:31.874
Wyobraźcie sobie tęczę.

00:07:32.532 --> 00:07:35.278
Spoglądając na nią z bliska,

00:07:35.302 --> 00:07:37.969
zauważycie, że brakuje 
niektórych ciemnych linii.

00:07:39.127 --> 00:07:40.548
Oto Słońce,

00:07:40.572 --> 00:07:42.339
jego białe światło
ulega dyfrakcji

00:07:42.363 --> 00:07:44.649
nie poprzez krople deszczu,
a spektrograf.

00:07:44.673 --> 00:07:47.124
Widzicie te ciemne poziome linie.

00:07:47.148 --> 00:07:48.982
Niektóre są cienkie, inne szerokie,

00:07:48.982 --> 00:07:50.407
inne zamazane na krawędzi.

00:07:50.431 --> 00:07:54.035
W ten właśnie sposób,
astronomowie analizowali wszechświat,

00:07:54.059 --> 00:07:55.554
przez ponad stulecie.

00:07:55.578 --> 00:07:58.004
Tutaj każdy atom i cząsteczka

00:07:58.028 --> 00:07:59.553
ma swój specjalny zestaw linii,

00:07:59.577 --> 00:08:01.133
odcisk palca, jak wolicie.

00:08:01.157 --> 00:08:03.894
A oto jak studiujemy atmosfery egzoplanet.

00:08:03.918 --> 00:08:06.278
Nigdy nie zapomnę początku mojej pracy

00:08:06.302 --> 00:08:08.158
nad atmosferami egzoplanet 20 lat temu,

00:08:08.182 --> 00:08:09.367
jak wiele osób mówiło:

00:08:09.391 --> 00:08:10.600
"To nigdy nie nastąpi.

00:08:10.624 --> 00:08:13.414
Nigdy ich nie zbadamy.
Dlaczego się kłopoczesz?"

00:08:13.438 --> 00:08:17.112
Dlatego milo mi opowiadać wam
o atmosferach aktualnie badanych.

00:08:17.136 --> 00:08:18.985
Jest to już osobna dziedzina.

00:08:19.009 --> 00:08:21.531
Jeśli chodzi o inne planety,
inne ziemie,

00:08:21.555 --> 00:08:23.632
gdy będziemy je obserwować
w przyszłości,

00:08:23.656 --> 00:08:25.715
jakich gazów będziemy szukać?

00:08:26.144 --> 00:08:29.319
Ziemia ma tlen w atmosferze,

00:08:29.343 --> 00:08:30.802
około 20% objętości.

00:08:31.445 --> 00:08:32.714
To ogromna ilość tlenu.

00:08:33.457 --> 00:08:36.202
Ale bez roślin i fotosyntezy,

00:08:36.226 --> 00:08:37.636
nie byłoby żadnego życia,

00:08:37.660 --> 00:08:39.501
dosłownie zero tlenu
w atmosferze.

00:08:40.116 --> 00:08:42.039
Wiec tlen jest tutaj z powodu życia.

00:08:42.063 --> 00:08:46.170
Naszym celem jest 
szukać gazów na innych planetach,

00:08:46.194 --> 00:08:48.231
gazów które są tam nienaturalne,

00:08:48.255 --> 00:08:50.638
które możemy przypisać jako ślady życia.

00:08:50.662 --> 00:08:52.743
Ale jakich molekuł powinniśmy szukać?

00:08:52.767 --> 00:08:55.430
Mówiłam wam,
jak różnorodne są egzoplanety.

00:08:55.454 --> 00:08:57.451
Chcemy to kontynuować w przyszłości,

00:08:57.475 --> 00:08:58.776
gdy znajdziemy inne ziemie.

NOTE Paragraph

00:08:58.800 --> 00:09:01.372
To jedna z głównych rzeczy,
nad którymi pracuję.

00:09:01.396 --> 00:09:02.689
Mam na ten temat teorię.

00:09:02.713 --> 00:09:05.001
Przypomina mi się, 
że praktycznie każdego dnia

00:09:05.025 --> 00:09:07.677
otrzymuję e-mail lub kilka

00:09:07.701 --> 00:09:11.328
od kogoś ze zwariowaną teorią
na temat fizyki grawitacji

00:09:11.352 --> 00:09:13.184
albo kosmologii, albo coś w tym stylu.

00:09:13.208 --> 00:09:16.541
Proszę, nie wysyłajcie mi 
swoich szalonych teorii.

00:09:16.565 --> 00:09:17.779
(Śmiech)

00:09:17.803 --> 00:09:19.981
Cóż, miałam swoją własną szaloną teorię,

00:09:20.005 --> 00:09:21.989
ale do kogo może iść profesor MIT?

00:09:22.703 --> 00:09:26.914
Napisałam więc do laureata Nagrody Nobla
w fizjologii lub medycynie,

00:09:26.938 --> 00:09:28.911
powiedział: "Pewnie, przyjdź, 
pogadamy".

00:09:28.935 --> 00:09:30.934
Wzięłam dwóch kolegów biochemików,

00:09:30.958 --> 00:09:33.310
opowiedzieliśmy mu
o naszej szalonej teorii.

00:09:33.334 --> 00:09:36.775
Według niej, życie produkuje
wszystkie małe cząsteczki,

00:09:36.799 --> 00:09:38.473
wiele cząsteczek.

00:09:38.497 --> 00:09:41.392
Wszystko o czym mogłam pomyśleć,
nie będąc chemikiem.

00:09:41.416 --> 00:09:42.599
Pomyślcie o tym:

00:09:42.623 --> 00:09:44.653
dwutlenek węgla, tlenek węgla,

00:09:44.677 --> 00:09:46.536
molekularny wodór, molekularny azot,

00:09:46.560 --> 00:09:47.926
metan, chlorometan,

00:09:47.950 --> 00:09:49.111
tak wiele gazów.

00:09:49.135 --> 00:09:51.070
Istnieją one też z innych powodów,

00:09:51.094 --> 00:09:52.946
ale nawet życie produkuje ozon.

00:09:52.970 --> 00:09:54.728
Opowiedzieliśmy mu o tym,

00:09:54.752 --> 00:09:56.894
a on natychmiast zniszczył 
całą naszą teorię.

00:09:57.226 --> 00:09:59.493
Znalazł przykład, który nie istnieje.

00:09:59.948 --> 00:10:01.729
Zaczęliśmy od początku.

00:10:01.753 --> 00:10:05.181
myślimy, że znaleźliśmy coś
ciekawego w innej dziedzinie.

NOTE Paragraph

00:10:05.205 --> 00:10:06.625
Ale wracając do egzoplanet,

00:10:06.649 --> 00:10:09.928
chodzi o to, że życie wytwarza 
wiele rożnych gazów,

00:10:09.952 --> 00:10:12.164
dosłownie tysiące.

00:10:12.188 --> 00:10:14.855
Staramy się teraz rozgryźć,

00:10:14.879 --> 00:10:16.468
na jakich rodzajach egzoplanet,

00:10:16.492 --> 00:10:19.712
jakie gazy można przypisać do życia.

00:10:22.182 --> 00:10:24.230
Kiedy znajdujemy gazy

00:10:24.254 --> 00:10:25.605
w atmosferach egzoplanet

00:10:25.629 --> 00:10:27.725
i nie wiemy, czy są produkowane

00:10:27.749 --> 00:10:30.779
przez inteligentnych obcych, drzewa,

00:10:30.803 --> 00:10:32.013
bagno,

00:10:32.037 --> 00:10:34.898
czy może przez jednokomórkowe żyjątka.

NOTE Paragraph

00:10:35.541 --> 00:10:37.091
Pracowanie nad modelami,

00:10:37.115 --> 00:10:38.766
i myślenie nad biochemią

00:10:38.790 --> 00:10:39.987
nie jest łatwe.

00:10:40.011 --> 00:10:42.896
Naprawdę duże wyzwanie 
stoi przed nami i brzmi:

00:10:42.920 --> 00:10:45.082
Jak mamy znaleźć te planety?

00:10:45.106 --> 00:10:47.310
Jest wiele sposobów znajdowania planet,

00:10:47.310 --> 00:10:48.829
kilka różnych metod.

00:10:48.853 --> 00:10:52.712
Najbardziej skupiam się nad tym,
jak stworzyć nową drogę,

00:10:52.736 --> 00:10:53.973
abyśmy w przyszłości,

00:10:53.997 --> 00:10:55.846
mogli znaleźć setki ziem.

00:10:55.870 --> 00:10:58.203
Mamy duże szanse
znalezienia śladów życia.

00:10:58.227 --> 00:11:01.353
Właśnie skończyłam pracę 
nad dwuletnim projektem,

00:11:01.377 --> 00:11:03.465
w bardzo ważnej fazie,

00:11:03.489 --> 00:11:06.143
którą nazywamy starshade - cień gwiazdy.

00:11:06.167 --> 00:11:09.120
Starshade to specjalnie
ukształtowany ekran,

00:11:09.144 --> 00:11:11.011
naszym celem jest ustawienie go,

00:11:11.035 --> 00:11:14.129
by blokował światło gwiazdy,

00:11:14.153 --> 00:11:17.092
aby teleskop widział planety bezpośrednio.

00:11:17.116 --> 00:11:19.509
Tu widać mnie i dwóch innych 
członków załogi

00:11:19.533 --> 00:11:21.722
trzymających jedną małą część starshade.

00:11:21.746 --> 00:11:23.326
Ma kształt ogromnego kwiatu,

00:11:23.350 --> 00:11:25.833
a to jeden z prototypowych płatków.

00:11:26.907 --> 00:11:31.368
Według założeń, starshade i teleskop
mają wystartować razem

00:11:31.392 --> 00:11:33.986
z płatkami w pozycji złożonej.

00:11:34.896 --> 00:11:36.952
Centralna część zacznie się rozwijać

00:11:36.976 --> 00:11:40.068
z płatkami zajmującymi swoje pozycje.

00:11:40.092 --> 00:11:42.322
Musi być to wykonane bardzo precyzyjnie,

00:11:42.346 --> 00:11:43.934
dosłownie, płatki co do mikronów

00:11:43.958 --> 00:11:46.673
muszą rozwinąć się
z milimetrową dokładnością.

00:11:46.697 --> 00:11:48.752
Cała ta struktura miałaby przemierzyć

00:11:48.776 --> 00:11:52.135
dziesiątki tysięcy kilometrów 
od teleskopu.

00:11:52.159 --> 00:11:54.301
Ma ona dziesiątki metrów średnicy.

00:11:54.785 --> 00:11:59.738
Celem jest zablokowanie promieniowania
gwiazdy z niesamowitą precyzją,

00:11:59.762 --> 00:12:02.500
żebyśmy mogli oglądać planety 
bez przeszkód.

00:12:03.333 --> 00:12:05.562
Dlatego musi być 
w specjalnym kształcie,

00:12:05.586 --> 00:12:07.475
z powodu fizyki dyfrakcji.

00:12:07.499 --> 00:12:09.718
To prawdziwy projekt,
nad którym pracowaliśmy,

00:12:09.742 --> 00:12:12.210
nie uwierzylibyście jak ciężko.

00:12:12.234 --> 00:12:14.896
Oto on nie tylko na filmie,

00:12:14.920 --> 00:12:16.556
a na prawdziwej fotografii

00:12:16.580 --> 00:12:21.571
starshade drugiej generacji
rozwijany na testach w laboratorium.

00:12:21.595 --> 00:12:23.674
Chciałabym, żebyście wiedzieli,

00:12:23.698 --> 00:12:26.188
że centralna konstrukcja
jest pozostałością

00:12:26.212 --> 00:12:28.986
po wielkich kosmicznych 
komponentach radiowych.

NOTE Paragraph

00:12:29.372 --> 00:12:31.028
Po tej ciężkiej pracy,

00:12:31.052 --> 00:12:34.845
gdzie badamy wszystkie te gazy,
które mogą tam być,

00:12:34.869 --> 00:12:37.797
i budujemy bardzo skomplikowane 
teleskopy kosmiczne

00:12:37.821 --> 00:12:39.048
które mogą tam być,

00:12:39.072 --> 00:12:40.368
co właściwie znajdziemy?

00:12:40.725 --> 00:12:42.483
Cóż, w najlepszym przypadku,

00:12:42.507 --> 00:12:45.304
znajdziemy obraz kolejnej egzoziemi.

00:12:46.328 --> 00:12:48.587
Oto Ziemia jako jasnoniebieska kropka.

00:12:48.611 --> 00:12:51.170
Jest to prawdziwe zdjęcie Ziemi

00:12:51.194 --> 00:12:53.064
wykonane przez statek Voyager 1,

00:12:53.088 --> 00:12:54.706
cztery miliardy mil stąd.

00:12:55.159 --> 00:12:58.397
Czerwone światło to tylko
rozproszone światło na soczewkach kamery.

NOTE Paragraph

00:12:59.315 --> 00:13:01.711
Co jest wspaniałe do rozważenia,

00:13:01.735 --> 00:13:04.784
jeżeli istnieją inteligentni obcy,

00:13:04.808 --> 00:13:08.762
okrążający na planecie
jakąś gwiazdę niedaleko nas

00:13:08.786 --> 00:13:10.831
i budują oni teleskopy kosmiczne,

00:13:10.855 --> 00:13:12.782
podobne do tych, które my budujemy,

00:13:12.806 --> 00:13:15.306
wszystko, co zobaczą, 
to ta blada maleńka kropka,

00:13:15.330 --> 00:13:16.615
punkcik światła.

00:13:17.456 --> 00:13:20.522
Czasami, kiedy pomyślę

00:13:20.546 --> 00:13:24.799
o mojej naukowej walce 
i ogromnej ambicji,

00:13:24.823 --> 00:13:26.816
jest ciężko o tym myśleć,

00:13:26.840 --> 00:13:29.259
w porównaniu do bezmiaru wszechświata.

00:13:30.120 --> 00:13:34.246
Mimo to, dedykuję resztę życia

00:13:34.270 --> 00:13:35.620
odnalezieniu innej ziemi.

NOTE Paragraph

00:13:36.296 --> 00:13:38.511
Zapewniam was,

NOTE Paragraph

00:13:38.535 --> 00:13:40.918
że w następnej generacji teleskopów,

00:13:40.942 --> 00:13:42.482
drugiej generacji,

00:13:42.506 --> 00:13:47.912
będziemy w stanie odnaleźć 
i zidentyfikować inne ziemie.

00:13:47.936 --> 00:13:50.610
Będziemy też mogli
rozszczepić światło gwiazdy

00:13:50.634 --> 00:13:52.187
w poszukiwaniu gazów

00:13:52.211 --> 00:13:55.697
i zbadać gazy cieplarniane w atmosferze,

00:13:55.721 --> 00:13:57.319
oszacować temperaturę powierzchni

00:13:57.343 --> 00:13:59.101
i szukać śladów życia.

NOTE Paragraph

00:13:59.736 --> 00:14:01.157
Co więcej,

00:14:01.181 --> 00:14:04.545
w poszukiwaniu innych planet 
takich jak Ziemia,

00:14:04.569 --> 00:14:07.164
tworzymy nowy rodzaj mapy

00:14:07.188 --> 00:14:10.448
pobliskich gwiazd i planet, 
które je okrążają,

00:14:10.472 --> 00:14:14.243
łącznie z tymi, 
które mogą być zamieszkane przez ludzi.

NOTE Paragraph

00:14:14.915 --> 00:14:17.296
Zakładając, że nasi potomkowie

00:14:17.320 --> 00:14:19.125
za kilka stuleci

00:14:19.149 --> 00:14:22.176
wyruszą w międzygalaktyczną podróż
do innych światów

00:14:23.059 --> 00:14:25.971
to będą patrzeć wstecz na nas

00:14:25.995 --> 00:14:29.003
na generację, która odnalazła
planety podobne do Ziemi.

NOTE Paragraph

00:14:29.822 --> 00:14:30.973
Dziękuję.

NOTE Paragraph

00:14:30.997 --> 00:14:37.508
(Brawo)

NOTE Paragraph

00:14:37.532 --> 00:14:39.632
June Cohen: Teraz odpowiedzi na pytania.

00:14:39.656 --> 00:14:41.384
Manager Misji Rosetta, Fred Jansen.

NOTE Paragraph

00:14:41.817 --> 00:14:43.848
W połowie wystąpienia wspomniałaś,

00:14:43.872 --> 00:14:47.659
że technologia pozwalająca analizować 
spektrum egzoplanety

00:14:47.683 --> 00:14:50.312
takiej jak Ziemia,
jest jeszcze nieosiągalna.

00:14:50.336 --> 00:14:52.223
Kiedy przewidujesz jej utworzenie

00:14:52.247 --> 00:14:53.515
i czego ona wymaga?

NOTE Paragraph

00:14:53.539 --> 00:14:58.154
Czekamy na teleskop Hubble'a
następnej generacji.

00:14:58.531 --> 00:15:00.872
To Teleskop Kosmiczny Jamesa Webba,

00:15:00.896 --> 00:15:02.599
zostanie uruchomiony w 2018 roku.

00:15:02.623 --> 00:15:04.445
To właśnie zamierzamy zrobić,

00:15:04.469 --> 00:15:06.733
poszukiwać specjalnego rodzaju planety,

00:15:06.757 --> 00:15:08.213
zwanej wędrującą,

00:15:08.237 --> 00:15:11.338
będzie to pierwsza próba
badania małych planet

00:15:11.362 --> 00:15:14.660
w poszukiwaniu gazów wskazujących,
że można tam zamieszkać.

NOTE Paragraph

00:15:15.477 --> 00:15:18.286
JC: Zadam ci ogólne pytanie,
które mi się nasuwa Saro.

00:15:19.000 --> 00:15:22.633
Jestem pod wrażeniem
tego, co doświadczyłaś,

00:15:22.657 --> 00:15:26.226
ten opór, z którym się zmierzyłaś,
kiedy zaczęłaś badać egzoplanety.

00:15:26.248 --> 00:15:28.648
Ten ekstremalny sceptycyzm 
środowiska naukowego,

00:15:28.648 --> 00:15:31.749
wątpliwości, czy w ogóle istnieją.
Udowodniłaś im, że się mylą.

00:15:31.749 --> 00:15:33.172
Jak to zrobiłaś?

NOTE Paragraph

00:15:33.172 --> 00:15:35.213
SS: Cóż, jako naukowcy

00:15:35.237 --> 00:15:37.195
mamy być sceptyczni,

00:15:37.219 --> 00:15:40.267
ponieważ naszym zadaniem jest 
upewnić się, czy dane twierdzenie

00:15:40.291 --> 00:15:41.630
jest sensowne, czy też nie.

00:15:41.654 --> 00:15:44.211
Ale bycie naukowcem,

00:15:44.235 --> 00:15:46.655
myślę, że widzicie to po tej prelekcji,

00:15:46.679 --> 00:15:48.361
to bycie odkrywcą.

00:15:48.385 --> 00:15:50.374
Ma się tę ogromną ciekawość,

00:15:50.398 --> 00:15:51.697
ten upór,

00:15:51.721 --> 00:15:54.103
stanowczość, która powoduje,
że przesz do przodu,

00:15:54.127 --> 00:15:56.158
bez względu na to, co ludzie mówią.

NOTE Paragraph

00:15:56.182 --> 00:15:57.858
JC: To wspaniałe. Dziękuje Saro.

NOTE Paragraph

00:15:57.882 --> 00:16:00.877
(Brawa)