[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:00.00,0:00:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik wil met jullie praten Dialogue: 0,0:00:03.00,0:00:05.00,Default,,0000,0000,0000,,over wat we kunnen leren van het bestuderen Dialogue: 0,0:00:05.00,0:00:07.00,Default,,0000,0000,0000,,van de genomen van levende Dialogue: 0,0:00:07.00,0:00:09.00,Default,,0000,0000,0000,,en uitgestorven mensen. Dialogue: 0,0:00:09.00,0:00:11.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar eerst Dialogue: 0,0:00:11.00,0:00:14.00,Default,,0000,0000,0000,,wil ik even in herinnering brengen wat je al weet: Dialogue: 0,0:00:14.00,0:00:16.00,Default,,0000,0000,0000,,dat onze genomen, ons erfelijk materiaal in ons lichaam, Dialogue: 0,0:00:16.00,0:00:19.00,Default,,0000,0000,0000,,in bijna alle cellen in de chromosomen Dialogue: 0,0:00:19.00,0:00:21.00,Default,,0000,0000,0000,,in de vorm van DNA zijn opgeslagen. Dialogue: 0,0:00:21.00,0:00:24.00,Default,,0000,0000,0000,,Dit is de beroemde dubbele-helixmolecuul. Dialogue: 0,0:00:24.00,0:00:26.00,Default,,0000,0000,0000,,De genetische informatie Dialogue: 0,0:00:26.00,0:00:28.00,Default,,0000,0000,0000,,is opgeslagen in de vorm van een reeks Dialogue: 0,0:00:28.00,0:00:30.00,Default,,0000,0000,0000,,van vier basen Dialogue: 0,0:00:30.00,0:00:33.00,Default,,0000,0000,0000,,afgekort voorgesteld met de letters A, T, C en D. Dialogue: 0,0:00:33.00,0:00:35.00,Default,,0000,0000,0000,,De informatie is er dubbel aanwezig - Dialogue: 0,0:00:35.00,0:00:37.00,Default,,0000,0000,0000,,een reeks op elke streng - Dialogue: 0,0:00:37.00,0:00:39.00,Default,,0000,0000,0000,,wat belangrijk is, want als er nieuwe cellen Dialogue: 0,0:00:39.00,0:00:41.00,Default,,0000,0000,0000,,worden gevormd, gaan deze strengen uit elkaar, Dialogue: 0,0:00:41.00,0:00:44.00,Default,,0000,0000,0000,,nieuwe strengen worden gesynthetiseerd met de oude als sjablonen Dialogue: 0,0:00:44.00,0:00:47.00,Default,,0000,0000,0000,,in een bijna perfect proces. Dialogue: 0,0:00:47.00,0:00:49.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar niets in de natuur Dialogue: 0,0:00:49.00,0:00:51.00,Default,,0000,0000,0000,,is natuurlijk helemaal perfect, Dialogue: 0,0:00:51.00,0:00:53.00,Default,,0000,0000,0000,,dus wordt er soms een fout gemaakt Dialogue: 0,0:00:53.00,0:00:56.00,Default,,0000,0000,0000,,en een verkeerde letter ingebouwd. Dialogue: 0,0:00:56.00,0:00:58.00,Default,,0000,0000,0000,,We kunnen dan het resultaat Dialogue: 0,0:00:58.00,0:01:00.00,Default,,0000,0000,0000,,van deze mutaties zien Dialogue: 0,0:01:00.00,0:01:02.00,Default,,0000,0000,0000,,wanneer we DNA-sequenties, Dialogue: 0,0:01:02.00,0:01:05.00,Default,,0000,0000,0000,,bij ons hier bijvoorbeeld, vergelijken. Dialogue: 0,0:01:05.00,0:01:08.00,Default,,0000,0000,0000,,Als we mijn genoom vergelijken met jullie genoom Dialogue: 0,0:01:08.00,0:01:12.00,Default,,0000,0000,0000,,dan zal er ongeveer om de 1200, 1300 letters Dialogue: 0,0:01:12.00,0:01:14.00,Default,,0000,0000,0000,,een verschil tussen ons opduiken. Dialogue: 0,0:01:14.00,0:01:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Deze mutaties zullen zich bijna evenredig Dialogue: 0,0:01:16.00,0:01:19.00,Default,,0000,0000,0000,,in de loop van de tijd ophopen. Dialogue: 0,0:01:19.00,0:01:22.00,Default,,0000,0000,0000,,Vergeleken met een chimpansee zullen we meer verschillen zien. Dialogue: 0,0:01:22.00,0:01:25.00,Default,,0000,0000,0000,,Ongeveer een letter per honderd Dialogue: 0,0:01:25.00,0:01:27.00,Default,,0000,0000,0000,,zal verschillen van een chimpansee. Dialogue: 0,0:01:27.00,0:01:29.00,Default,,0000,0000,0000,,Als je dan geïnteresseerd bent in de geschiedenis Dialogue: 0,0:01:29.00,0:01:31.00,Default,,0000,0000,0000,,van een stukje DNA, of het hele genoom, Dialogue: 0,0:01:31.00,0:01:34.00,Default,,0000,0000,0000,,kan je de geschiedenis van het DNA Dialogue: 0,0:01:34.00,0:01:36.00,Default,,0000,0000,0000,,uit deze waargenomen verschillen reconstrueren. Dialogue: 0,0:01:36.00,0:01:40.00,Default,,0000,0000,0000,,Meestal beelden we onze ideeën over deze geschiedenis af Dialogue: 0,0:01:40.00,0:01:42.00,Default,,0000,0000,0000,,in de vorm van bomen zoals deze hier. Dialogue: 0,0:01:42.00,0:01:44.00,Default,,0000,0000,0000,,In dit geval is het heel simpel. Dialogue: 0,0:01:44.00,0:01:46.00,Default,,0000,0000,0000,,De twee menselijke DNA-sequenties Dialogue: 0,0:01:46.00,0:01:49.00,Default,,0000,0000,0000,,gaan terug naar een vrij recente gemeenschappelijke voorouder. Dialogue: 0,0:01:49.00,0:01:53.00,Default,,0000,0000,0000,,Verder terug is er een gemeenschappelijke met de chimpansees. Dialogue: 0,0:01:53.00,0:01:56.00,Default,,0000,0000,0000,,Omdat deze mutaties Dialogue: 0,0:01:56.00,0:01:58.00,Default,,0000,0000,0000,,zich min of meer gelijkmatig in de tijd voordoen, Dialogue: 0,0:01:58.00,0:02:00.00,Default,,0000,0000,0000,,kan je deze verschillen Dialogue: 0,0:02:00.00,0:02:02.00,Default,,0000,0000,0000,,herleiden naar schattingen van de tijdsduur. Dialogue: 0,0:02:02.00,0:02:04.00,Default,,0000,0000,0000,,Zo kunnen twee mensen Dialogue: 0,0:02:04.00,0:02:08.00,Default,,0000,0000,0000,,een gemeenschappelijke voorouder van ongeveer een half miljoen jaar geleden delen. Dialogue: 0,0:02:08.00,0:02:10.00,Default,,0000,0000,0000,,Met chimpansees Dialogue: 0,0:02:10.00,0:02:13.00,Default,,0000,0000,0000,,zal dat in de orde van vijf miljoen jaar geleden zijn. Dialogue: 0,0:02:13.00,0:02:15.00,Default,,0000,0000,0000,,In de laatste paar jaar zijn er Dialogue: 0,0:02:15.00,0:02:17.00,Default,,0000,0000,0000,,technologieën ontwikkeld Dialogue: 0,0:02:17.00,0:02:21.00,Default,,0000,0000,0000,,waarmee vele, vele stukjes DNA erg snel kunnen worden bekeken. Dialogue: 0,0:02:21.00,0:02:23.00,Default,,0000,0000,0000,,In enkele uren tijd Dialogue: 0,0:02:23.00,0:02:26.00,Default,,0000,0000,0000,,kan een heel menselijk genoom worden bepaald. Dialogue: 0,0:02:26.00,0:02:29.00,Default,,0000,0000,0000,,Ieder van ons heeft natuurlijk twee menselijke genomen - Dialogue: 0,0:02:29.00,0:02:32.00,Default,,0000,0000,0000,,een van onze moeders en een van onze vaders. Dialogue: 0,0:02:32.00,0:02:36.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze zijn ongeveer drie miljard van dergelijke letters lang. Dialogue: 0,0:02:36.00,0:02:38.00,Default,,0000,0000,0000,,We zullen zien dat de twee genomen in mij Dialogue: 0,0:02:38.00,0:02:40.00,Default,,0000,0000,0000,,of een genoom van mij dat we willen gebruiken, Dialogue: 0,0:02:40.00,0:02:43.00,Default,,0000,0000,0000,,ongeveer drie miljoen verschillen Dialogue: 0,0:02:43.00,0:02:45.00,Default,,0000,0000,0000,,of iets van die orde zal bevatten. Dialogue: 0,0:02:45.00,0:02:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Ook wordt het mogelijk Dialogue: 0,0:02:47.00,0:02:49.00,Default,,0000,0000,0000,,om te zeggen hoe deze genetische verschillen Dialogue: 0,0:02:49.00,0:02:51.00,Default,,0000,0000,0000,,verspreid zijn over de hele wereld. Dialogue: 0,0:02:51.00,0:02:53.00,Default,,0000,0000,0000,,Zo vind je Dialogue: 0,0:02:53.00,0:02:57.00,Default,,0000,0000,0000,,een zekere mate van genetische variatie in Afrika. Dialogue: 0,0:02:57.00,0:03:00.00,Default,,0000,0000,0000,,Buiten Afrika Dialogue: 0,0:03:00.00,0:03:03.00,Default,,0000,0000,0000,,vind je minder genetische variatie. Dialogue: 0,0:03:03.00,0:03:05.00,Default,,0000,0000,0000,,Dit is natuurlijk verrassend Dialogue: 0,0:03:05.00,0:03:08.00,Default,,0000,0000,0000,,omdat er zes tot acht keer minder mensen Dialogue: 0,0:03:08.00,0:03:11.00,Default,,0000,0000,0000,,in Afrika dan buiten Afrika leven. Dialogue: 0,0:03:11.00,0:03:14.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar de mensen in Afrika Dialogue: 0,0:03:14.00,0:03:17.00,Default,,0000,0000,0000,,vertonen meer genetische variatie. Dialogue: 0,0:03:17.00,0:03:19.00,Default,,0000,0000,0000,,Bovendien hebben bijna al deze genetische varianten Dialogue: 0,0:03:19.00,0:03:21.00,Default,,0000,0000,0000,,die we buiten Afrika zien Dialogue: 0,0:03:21.00,0:03:23.00,Default,,0000,0000,0000,,nauw verwante DNA-sequenties Dialogue: 0,0:03:23.00,0:03:25.00,Default,,0000,0000,0000,,met die in Afrika. Dialogue: 0,0:03:25.00,0:03:27.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar als je in Afrika kijkt, Dialogue: 0,0:03:27.00,0:03:30.00,Default,,0000,0000,0000,,is er een onderdeel van de genetische variatie Dialogue: 0,0:03:30.00,0:03:33.00,Default,,0000,0000,0000,,dat geen naaste verwanten erbuiten heeft. Dialogue: 0,0:03:33.00,0:03:36.00,Default,,0000,0000,0000,,Het model om dit uit te leggen Dialogue: 0,0:03:36.00,0:03:39.00,Default,,0000,0000,0000,,is dat een deel van de Afrikaanse variatie, maar niet alles, Dialogue: 0,0:03:39.00,0:03:43.00,Default,,0000,0000,0000,,is vertrokken en de rest van de wereld heeft gekoloniseerd. Dialogue: 0,0:03:43.00,0:03:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Samen met de methoden om deze genetische verschillen te dateren, Dialogue: 0,0:03:47.00,0:03:49.00,Default,,0000,0000,0000,,heeft dit geleid tot het inzicht Dialogue: 0,0:03:49.00,0:03:51.00,Default,,0000,0000,0000,,dat de moderne mens - Dialogue: 0,0:03:51.00,0:03:54.00,Default,,0000,0000,0000,,mensen die in wezen niet te onderscheiden zijn van jou en mij - Dialogue: 0,0:03:54.00,0:03:57.00,Default,,0000,0000,0000,,vrij recent in Afrika evolueerde, Dialogue: 0,0:03:57.00,0:04:01.00,Default,,0000,0000,0000,,tussen de 100.000 en 200.000 jaar geleden. Dialogue: 0,0:04:01.00,0:04:05.00,Default,,0000,0000,0000,,Later, tussen 100.000 en 50.000 jaar geleden of zo, Dialogue: 0,0:04:05.00,0:04:07.00,Default,,0000,0000,0000,,gingen ze weg uit Afrika om Dialogue: 0,0:04:07.00,0:04:09.00,Default,,0000,0000,0000,,de rest van de wereld te koloniseren. Dialogue: 0,0:04:09.00,0:04:11.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik zeg vaak Dialogue: 0,0:04:11.00,0:04:13.00,Default,,0000,0000,0000,,dat wij, vanuit genomisch perspectief, Dialogue: 0,0:04:13.00,0:04:15.00,Default,,0000,0000,0000,,allemaal Afrikanen zijn. Dialogue: 0,0:04:15.00,0:04:18.00,Default,,0000,0000,0000,,We leven vandaag de dag ofwel in Afrika Dialogue: 0,0:04:18.00,0:04:20.00,Default,,0000,0000,0000,,of in vrij recente ballingschap. Dialogue: 0,0:04:20.00,0:04:22.00,Default,,0000,0000,0000,,Een ander gevolg Dialogue: 0,0:04:22.00,0:04:25.00,Default,,0000,0000,0000,,van deze recente oorsprong van de moderne mens Dialogue: 0,0:04:25.00,0:04:27.00,Default,,0000,0000,0000,,is dat de genetische varianten Dialogue: 0,0:04:27.00,0:04:29.00,Default,,0000,0000,0000,,over het algemeen Dialogue: 0,0:04:29.00,0:04:31.00,Default,,0000,0000,0000,,wijd verspreid zijn in de wereld. Dialogue: 0,0:04:31.00,0:04:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze hebben de neiging te variëren als gradiënten, Dialogue: 0,0:04:34.00,0:04:38.00,Default,,0000,0000,0000,,vanuit vogelperspectief tenminste. Dialogue: 0,0:04:38.00,0:04:40.00,Default,,0000,0000,0000,,Aangezien er vele genetische varianten bestaan Dialogue: 0,0:04:40.00,0:04:43.00,Default,,0000,0000,0000,,en ze verschillende dergelijke gradiënten vertonen, Dialogue: 0,0:04:43.00,0:04:46.00,Default,,0000,0000,0000,,betekent dit dat als we een DNA-sequentie bepalen - Dialogue: 0,0:04:46.00,0:04:49.00,Default,,0000,0000,0000,,een genoom van een individu - Dialogue: 0,0:04:49.00,0:04:51.00,Default,,0000,0000,0000,,we vrij nauwkeurig kunnen inschatten Dialogue: 0,0:04:51.00,0:04:53.00,Default,,0000,0000,0000,,waar die persoon vandaan komt, Dialogue: 0,0:04:53.00,0:04:55.00,Default,,0000,0000,0000,,op voorwaarde dat de ouders of grootouders Dialogue: 0,0:04:55.00,0:04:58.00,Default,,0000,0000,0000,,niet te veel hebben rondgereisd. Dialogue: 0,0:04:58.00,0:05:00.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar betekent dit dan, Dialogue: 0,0:05:00.00,0:05:02.00,Default,,0000,0000,0000,,zoals veel mensen de neiging hebben om te denken, Dialogue: 0,0:05:02.00,0:05:05.00,Default,,0000,0000,0000,,dat er enorme genetische verschillen bestaan tussen groepen mensen - Dialogue: 0,0:05:05.00,0:05:07.00,Default,,0000,0000,0000,,op de verschillende continenten, bijvoorbeeld? Dialogue: 0,0:05:07.00,0:05:10.00,Default,,0000,0000,0000,,Nu kunnen we deze vragen ook beginnen te stellen. Dialogue: 0,0:05:10.00,0:05:13.00,Default,,0000,0000,0000,,Er is bijvoorbeeld een project gestart Dialogue: 0,0:05:13.00,0:05:15.00,Default,,0000,0000,0000,,om de sequentie op te stellen van een duizendtal individuen - Dialogue: 0,0:05:15.00,0:05:18.00,Default,,0000,0000,0000,,hun genoom - uit verschillende delen van de wereld. Dialogue: 0,0:05:18.00,0:05:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze hebben dat gedaan voor 185 Afrikanen Dialogue: 0,0:05:21.00,0:05:24.00,Default,,0000,0000,0000,,van twee populaties in Afrika. Dialogue: 0,0:05:24.00,0:05:27.00,Default,,0000,0000,0000,,En voor ongeveer evenveel mensen Dialogue: 0,0:05:27.00,0:05:30.00,Default,,0000,0000,0000,,in Europa en in China. Dialogue: 0,0:05:30.00,0:05:33.00,Default,,0000,0000,0000,,We kunnen beginnen te zeggen hoeveel variantie we vinden, Dialogue: 0,0:05:33.00,0:05:36.00,Default,,0000,0000,0000,,hoeveel letters die variëren Dialogue: 0,0:05:36.00,0:05:39.00,Default,,0000,0000,0000,,in ten minste een van die afzonderlijke sequenties. Dialogue: 0,0:05:39.00,0:05:43.00,Default,,0000,0000,0000,,Het zijn er veel: 38 miljoen variabele posities. Dialogue: 0,0:05:43.00,0:05:46.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar we kunnen vragen: zijn er absolute verschillen Dialogue: 0,0:05:46.00,0:05:48.00,Default,,0000,0000,0000,,tussen Afrikanen en niet-Afrikanen? Dialogue: 0,0:05:48.00,0:05:50.00,Default,,0000,0000,0000,,Misschien was dat wel het grootste verschil Dialogue: 0,0:05:50.00,0:05:52.00,Default,,0000,0000,0000,,waaraan de meesten van ons zouden denken. Dialogue: 0,0:05:52.00,0:05:54.00,Default,,0000,0000,0000,,En met absoluut verschil - Dialogue: 0,0:05:54.00,0:05:56.00,Default,,0000,0000,0000,,en ik bedoel een verschil Dialogue: 0,0:05:56.00,0:05:59.00,Default,,0000,0000,0000,,waar de mensen in Afrika op een bepaalde positie, Dialogue: 0,0:05:59.00,0:06:02.00,Default,,0000,0000,0000,,waar alle individuen - 100 procent - een letter hebben, Dialogue: 0,0:06:02.00,0:06:06.00,Default,,0000,0000,0000,,en iedereen buiten Afrika een andere letter zou hebben. Dialogue: 0,0:06:06.00,0:06:09.00,Default,,0000,0000,0000,,Het antwoord daarop is dat op die miljoenen van verschillen Dialogue: 0,0:06:09.00,0:06:12.00,Default,,0000,0000,0000,,er niet één enkele dergelijke positie is. Dialogue: 0,0:06:14.00,0:06:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Dit kan verrassend zijn. Dialogue: 0,0:06:16.00,0:06:19.00,Default,,0000,0000,0000,,Misschien werd een enkel individu of zo onjuist geclassificeerd. Dialogue: 0,0:06:19.00,0:06:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Misschien kunnen we het criterium een beetje Dialogue: 0,0:06:21.00,0:06:23.00,Default,,0000,0000,0000,,minder streng maken en zeggen: hoeveel functies vinden we Dialogue: 0,0:06:23.00,0:06:25.00,Default,,0000,0000,0000,,waarop 95 procent van de mensen in Afrika Dialogue: 0,0:06:25.00,0:06:27.00,Default,,0000,0000,0000,,één variant hebben, Dialogue: 0,0:06:27.00,0:06:29.00,Default,,0000,0000,0000,,en 95 procent een andere variant, Dialogue: 0,0:06:29.00,0:06:31.00,Default,,0000,0000,0000,,en het aantal is 12. Dialogue: 0,0:06:31.00,0:06:33.00,Default,,0000,0000,0000,,Dit is dus zeer verrassend. Dialogue: 0,0:06:33.00,0:06:35.00,Default,,0000,0000,0000,,Het betekent dat wanneer we kijken naar mensen Dialogue: 0,0:06:35.00,0:06:38.00,Default,,0000,0000,0000,,en je ziet een persoon uit Afrika Dialogue: 0,0:06:38.00,0:06:41.00,Default,,0000,0000,0000,,en een persoon uit Europa of Azië, Dialogue: 0,0:06:41.00,0:06:45.00,Default,,0000,0000,0000,,we voor één enkele positie in het genoom met 100 procent nauwkeurigheid, Dialogue: 0,0:06:45.00,0:06:47.00,Default,,0000,0000,0000,,niet kunnen voorspellen welk gen de persoon zou hebben. Dialogue: 0,0:06:47.00,0:06:49.00,Default,,0000,0000,0000,,En alleen voor 12 posities Dialogue: 0,0:06:49.00,0:06:53.00,Default,,0000,0000,0000,,kunnen we hopen dat we voor 95 procent goed zouden zitten. Dialogue: 0,0:06:53.00,0:06:55.00,Default,,0000,0000,0000,,Dit kan verrassend zijn, Dialogue: 0,0:06:55.00,0:06:57.00,Default,,0000,0000,0000,,omdat we door te kijken naar deze mensen Dialogue: 0,0:06:57.00,0:07:01.00,Default,,0000,0000,0000,,heel gemakkelijk kunnen zeggen waar zij of hun voorouders vandaan kwamen. Dialogue: 0,0:07:01.00,0:07:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Dit betekent nu Dialogue: 0,0:07:03.00,0:07:05.00,Default,,0000,0000,0000,,dat die eigenschappen waar we naar kijken Dialogue: 0,0:07:05.00,0:07:07.00,Default,,0000,0000,0000,,en zo gemakkelijk herkennen - Dialogue: 0,0:07:07.00,0:07:10.00,Default,,0000,0000,0000,,gelaatstrekken, huidskleur, haarstructuur - Dialogue: 0,0:07:10.00,0:07:14.00,Default,,0000,0000,0000,,niet bepaald worden door enkele genen met grote effecten, Dialogue: 0,0:07:14.00,0:07:17.00,Default,,0000,0000,0000,,maar bepaald worden door veel verschillende genetische varianten Dialogue: 0,0:07:17.00,0:07:19.00,Default,,0000,0000,0000,,die lijken te variëren in frequentie Dialogue: 0,0:07:19.00,0:07:21.00,Default,,0000,0000,0000,,tussen de verschillende delen in de wereld. Dialogue: 0,0:07:21.00,0:07:24.00,Default,,0000,0000,0000,,Er is nog iets met deze eigenschappen Dialogue: 0,0:07:24.00,0:07:27.00,Default,,0000,0000,0000,,die we zo gemakkelijk observeren bij elkaar Dialogue: 0,0:07:27.00,0:07:29.00,Default,,0000,0000,0000,,waarvan ik denk dat het de moeite waard is om te overwegen. Dialogue: 0,0:07:29.00,0:07:32.00,Default,,0000,0000,0000,,Dat is dat, in een zeer letterlijke zin, Dialogue: 0,0:07:32.00,0:07:35.00,Default,,0000,0000,0000,,ze echt aan de oppervlakte van ons lichaam zitten. Dialogue: 0,0:07:35.00,0:07:37.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze zijn wat we net hebben gezegd - Dialogue: 0,0:07:37.00,0:07:40.00,Default,,0000,0000,0000,,gelaatstrekken, haarstructuur, huidskleur. Dialogue: 0,0:07:40.00,0:07:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Er zijn ook een aantal kenmerken Dialogue: 0,0:07:42.00,0:07:44.00,Default,,0000,0000,0000,,die variëren tussen de continenten, zoals Dialogue: 0,0:07:44.00,0:07:48.00,Default,,0000,0000,0000,,die te maken hebben met hoe we voedsel verteren, Dialogue: 0,0:07:48.00,0:07:50.00,Default,,0000,0000,0000,,of die te maken hebben Dialogue: 0,0:07:50.00,0:07:53.00,Default,,0000,0000,0000,,met hoe ons immuunsysteem omgaat met microben Dialogue: 0,0:07:53.00,0:07:55.00,Default,,0000,0000,0000,,die proberen om ons lichaam binnen te vallen. Dialogue: 0,0:07:55.00,0:07:57.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar dat zijn allemaal delen van ons lichaam Dialogue: 0,0:07:57.00,0:08:00.00,Default,,0000,0000,0000,,waar we heel direct contact maken met onze omgeving, Dialogue: 0,0:08:00.00,0:08:04.00,Default,,0000,0000,0000,,in een directe confrontatie, als je wil. Dialogue: 0,0:08:04.00,0:08:06.00,Default,,0000,0000,0000,,Het is gemakkelijk je voor te stellen Dialogue: 0,0:08:06.00,0:08:08.00,Default,,0000,0000,0000,,hoe vooral die delen van ons lichaam Dialogue: 0,0:08:08.00,0:08:11.00,Default,,0000,0000,0000,,snel werden beïnvloed door selectie uit de omgeving Dialogue: 0,0:08:11.00,0:08:13.00,Default,,0000,0000,0000,,en de frequenties van genen veranderden Dialogue: 0,0:08:13.00,0:08:15.00,Default,,0000,0000,0000,,die erbij betrokken waren. Dialogue: 0,0:08:15.00,0:08:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar als we kijken naar andere delen van ons lichaam Dialogue: 0,0:08:18.00,0:08:20.00,Default,,0000,0000,0000,,zonder directe interactie met de omgeving - Dialogue: 0,0:08:20.00,0:08:23.00,Default,,0000,0000,0000,,onze nieren, onze lever, ons hart - Dialogue: 0,0:08:23.00,0:08:25.00,Default,,0000,0000,0000,,dan is er geen manier om te zeggen, Dialogue: 0,0:08:25.00,0:08:27.00,Default,,0000,0000,0000,,door alleen te kijken naar deze organen, Dialogue: 0,0:08:27.00,0:08:30.00,Default,,0000,0000,0000,,waar ter wereld ze vandaan zouden komen. Dialogue: 0,0:08:31.00,0:08:33.00,Default,,0000,0000,0000,,Er is nog een interessant iets Dialogue: 0,0:08:33.00,0:08:36.00,Default,,0000,0000,0000,,af te leiden uit dit besef Dialogue: 0,0:08:36.00,0:08:40.00,Default,,0000,0000,0000,,dat de mens een recente gemeenschappelijke oorsprong heeft in Afrika Dialogue: 0,0:08:40.00,0:08:43.00,Default,,0000,0000,0000,,en dat is dat toen deze mensen Dialogue: 0,0:08:43.00,0:08:45.00,Default,,0000,0000,0000,,ongeveer 100.000 jaar geleden of zo op het toneel verschenen, Dialogue: 0,0:08:45.00,0:08:47.00,Default,,0000,0000,0000,,zij niet de enigen op de planeet waren. Dialogue: 0,0:08:47.00,0:08:50.00,Default,,0000,0000,0000,,Er kwamen andere vormen van mensen voor, Dialogue: 0,0:08:50.00,0:08:53.00,Default,,0000,0000,0000,,de meest bekende misschien de Neanderthalers - Dialogue: 0,0:08:53.00,0:08:55.00,Default,,0000,0000,0000,,deze robuuste vormen van mensen. Dialogue: 0,0:08:55.00,0:08:57.00,Default,,0000,0000,0000,,Vergelijk het skelet links hier Dialogue: 0,0:08:57.00,0:09:01.00,Default,,0000,0000,0000,,met een modern menselijk skelet rechts. Dialogue: 0,0:09:01.00,0:09:04.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze bestonden in West-Azië en Europa Dialogue: 0,0:09:04.00,0:09:06.00,Default,,0000,0000,0000,,al enkele honderdduizenden jaren. Dialogue: 0,0:09:06.00,0:09:08.00,Default,,0000,0000,0000,,Een interessante vraag is: Dialogue: 0,0:09:08.00,0:09:10.00,Default,,0000,0000,0000,,wat gebeurde er toen we elkaar ontmoetten? Dialogue: 0,0:09:10.00,0:09:12.00,Default,,0000,0000,0000,,Wat gebeurde er met de Neanderthalers? Dialogue: 0,0:09:12.00,0:09:14.00,Default,,0000,0000,0000,,Om dergelijke vragen te beantwoorden Dialogue: 0,0:09:14.00,0:09:18.00,Default,,0000,0000,0000,,werkt mijn onderzoeksgroep - sinds meer dan 25 jaar - Dialogue: 0,0:09:18.00,0:09:20.00,Default,,0000,0000,0000,,aan methoden om DNA te extraheren Dialogue: 0,0:09:20.00,0:09:22.00,Default,,0000,0000,0000,,van resten van Neanderthalers Dialogue: 0,0:09:22.00,0:09:24.00,Default,,0000,0000,0000,,en uitgestorven dieren Dialogue: 0,0:09:24.00,0:09:27.00,Default,,0000,0000,0000,,die tienduizenden jaren oud zijn. Dialogue: 0,0:09:27.00,0:09:30.00,Default,,0000,0000,0000,,Dit impliceert veel technische problemen, Dialogue: 0,0:09:30.00,0:09:32.00,Default,,0000,0000,0000,,over hoe je het DNA extraheert en Dialogue: 0,0:09:32.00,0:09:35.00,Default,,0000,0000,0000,,hoe je het converteert naar een vorm waarvan je de sequentie kan opstellen. Dialogue: 0,0:09:35.00,0:09:37.00,Default,,0000,0000,0000,,Je moet heel zorgvuldig te werk gaan Dialogue: 0,0:09:37.00,0:09:40.00,Default,,0000,0000,0000,,om te voorkomen dat je de experimenten Dialogue: 0,0:09:40.00,0:09:43.00,Default,,0000,0000,0000,,met DNA van jezelf verontreinigt. Dialogue: 0,0:09:43.00,0:09:46.00,Default,,0000,0000,0000,,Dit, in combinatie met deze methoden Dialogue: 0,0:09:46.00,0:09:50.00,Default,,0000,0000,0000,,die het mogelijk maken dat van heel veel DNA-moleculen zeer snel de sequentie wordt opgesteld, Dialogue: 0,0:09:50.00,0:09:52.00,Default,,0000,0000,0000,,liet ons vorig jaar toe Dialogue: 0,0:09:52.00,0:09:55.00,Default,,0000,0000,0000,,de eerste versie van het Neanderthalergenoom voor te stellen. Dialogue: 0,0:09:55.00,0:09:57.00,Default,,0000,0000,0000,,Jullie kunnen nu op het internet Dialogue: 0,0:09:57.00,0:09:59.00,Default,,0000,0000,0000,,het Neanderthalergenoom terugvinden. Dialogue: 0,0:09:59.00,0:10:02.00,Default,,0000,0000,0000,,Of in ieder geval de 55 procent ervan Dialogue: 0,0:10:02.00,0:10:05.00,Default,,0000,0000,0000,,die we tot nog toe konden reconstrueren. Dialogue: 0,0:10:05.00,0:10:07.00,Default,,0000,0000,0000,,We kunnen het nu vergelijken met de genomen Dialogue: 0,0:10:07.00,0:10:10.00,Default,,0000,0000,0000,,van de mensen van vandaag. Dialogue: 0,0:10:10.00,0:10:12.00,Default,,0000,0000,0000,,Je kan nu Dialogue: 0,0:10:12.00,0:10:14.00,Default,,0000,0000,0000,,vragen: Dialogue: 0,0:10:14.00,0:10:16.00,Default,,0000,0000,0000,,wat gebeurde er toen we elkaar ontmoetten? Dialogue: 0,0:10:16.00,0:10:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Zijn we al dan niet met elkaar vermengd geraakt? Dialogue: 0,0:10:18.00,0:10:20.00,Default,,0000,0000,0000,,Daarom kijken we Dialogue: 0,0:10:20.00,0:10:23.00,Default,,0000,0000,0000,,naar de Neanderthaler uit Zuid-Europa Dialogue: 0,0:10:23.00,0:10:25.00,Default,,0000,0000,0000,,en vergelijken zijn genoom met de genomen Dialogue: 0,0:10:25.00,0:10:27.00,Default,,0000,0000,0000,,van de mensen die er vandaag de dag wonen. Dialogue: 0,0:10:27.00,0:10:29.00,Default,,0000,0000,0000,,We beginnen Dialogue: 0,0:10:29.00,0:10:31.00,Default,,0000,0000,0000,,met paren van individuen, Dialogue: 0,0:10:31.00,0:10:33.00,Default,,0000,0000,0000,,te beginnen met twee Afrikanen. Dialogue: 0,0:10:33.00,0:10:35.00,Default,,0000,0000,0000,,We kijken naar twee Afrikaanse genomen, Dialogue: 0,0:10:35.00,0:10:38.00,Default,,0000,0000,0000,,zoeken plaatsen waar ze van elkaar verschillen Dialogue: 0,0:10:38.00,0:10:41.00,Default,,0000,0000,0000,,en vragen in elk geval: hoe ziet dat van een Neanderthaler er uit? Dialogue: 0,0:10:41.00,0:10:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Komt het overeen met dat van een van de Afrikanen? Dialogue: 0,0:10:44.00,0:10:47.00,Default,,0000,0000,0000,,We verwachten geen verschil Dialogue: 0,0:10:47.00,0:10:49.00,Default,,0000,0000,0000,,omdat de Neanderthalers nooit in Afrika zijn geweest. Dialogue: 0,0:10:49.00,0:10:52.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze moeten gelijk zijn want er is geen reden om dichter Dialogue: 0,0:10:52.00,0:10:55.00,Default,,0000,0000,0000,,bij de ene dan bij de andere Afrikaan te liggen. Dialogue: 0,0:10:55.00,0:10:57.00,Default,,0000,0000,0000,,Dat is inderdaad het geval. Dialogue: 0,0:10:57.00,0:10:59.00,Default,,0000,0000,0000,,Statistisch gezien is er geen verschil Dialogue: 0,0:10:59.00,0:11:03.00,Default,,0000,0000,0000,,in hoe vaak de Neanderthaler overeenkomt met de ene of de andere Afrikaan. Dialogue: 0,0:11:03.00,0:11:05.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar het is anders Dialogue: 0,0:11:05.00,0:11:09.00,Default,,0000,0000,0000,,als we kijken naar de Europeaan en een Afrikaan. Dialogue: 0,0:11:09.00,0:11:12.00,Default,,0000,0000,0000,,Dan komt Dialogue: 0,0:11:12.00,0:11:14.00,Default,,0000,0000,0000,,een Neanderthaler significant vaker overeen met de Europeaan Dialogue: 0,0:11:14.00,0:11:16.00,Default,,0000,0000,0000,,dan met de Afrikaan. Dialogue: 0,0:11:16.00,0:11:19.00,Default,,0000,0000,0000,,Hetzelfde geldt als we kijken naar een Chinees Dialogue: 0,0:11:19.00,0:11:21.00,Default,,0000,0000,0000,,en een Afrikaan. Dialogue: 0,0:11:21.00,0:11:25.00,Default,,0000,0000,0000,,De Neanderthaler zal vaker overeenkomen met de Chinees. Dialogue: 0,0:11:25.00,0:11:27.00,Default,,0000,0000,0000,,Dit kan ook verrassend zijn Dialogue: 0,0:11:27.00,0:11:29.00,Default,,0000,0000,0000,,omdat de Neanderthalers nooit in China waren. Dialogue: 0,0:11:29.00,0:11:33.00,Default,,0000,0000,0000,,Het model dat we hebben voorgesteld om dit uit te leggen Dialogue: 0,0:11:33.00,0:11:35.00,Default,,0000,0000,0000,,is dat wanneer de moderne mens uit Afrika kwam Dialogue: 0,0:11:35.00,0:11:38.00,Default,,0000,0000,0000,,ongeveer 100.000 jaar geleden, Dialogue: 0,0:11:38.00,0:11:40.00,Default,,0000,0000,0000,,ze Neanderthalers tegenkwamen. Dialogue: 0,0:11:40.00,0:11:43.00,Default,,0000,0000,0000,,Vermoedelijk eerst in het Midden-Oosten Dialogue: 0,0:11:43.00,0:11:45.00,Default,,0000,0000,0000,,waar Neanderthalers woonden. Dialogue: 0,0:11:45.00,0:11:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Nadat ze zich dan met elkaar vermengden, Dialogue: 0,0:11:47.00,0:11:49.00,Default,,0000,0000,0000,,namen die moderne mensen, Dialogue: 0,0:11:49.00,0:11:51.00,Default,,0000,0000,0000,,de voorouders Dialogue: 0,0:11:51.00,0:11:53.00,Default,,0000,0000,0000,,van iedereen buiten Afrika, Dialogue: 0,0:11:53.00,0:11:56.00,Default,,0000,0000,0000,,deze Neanderthalercomponent met zich mee in hun genoom Dialogue: 0,0:11:56.00,0:11:58.00,Default,,0000,0000,0000,,naar de rest van de wereld. Dialogue: 0,0:11:58.00,0:12:01.00,Default,,0000,0000,0000,,Zodat vandaag de dag de mensen buiten Afrika Dialogue: 0,0:12:01.00,0:12:04.00,Default,,0000,0000,0000,,ongeveer twee en een half procent van hun DNA Dialogue: 0,0:12:04.00,0:12:06.00,Default,,0000,0000,0000,,van de Neanderthalers hebben. Dialogue: 0,0:12:06.00,0:12:09.00,Default,,0000,0000,0000,,Nu hebben we een Neanderthalergenoom Dialogue: 0,0:12:09.00,0:12:11.00,Default,,0000,0000,0000,,als referentiepunt Dialogue: 0,0:12:11.00,0:12:13.00,Default,,0000,0000,0000,,en de technologieën Dialogue: 0,0:12:13.00,0:12:15.00,Default,,0000,0000,0000,,om oude restanten te onderzoeken Dialogue: 0,0:12:15.00,0:12:17.00,Default,,0000,0000,0000,,en het DNA te extraheren. Dialogue: 0,0:12:17.00,0:12:21.00,Default,,0000,0000,0000,,We kunnen nu beginnen om deze kennis elders in de wereld toe te passen. Dialogue: 0,0:12:21.00,0:12:24.00,Default,,0000,0000,0000,,Voor het eerst hebben we dat gedaan in Zuid-Siberië Dialogue: 0,0:12:24.00,0:12:26.00,Default,,0000,0000,0000,,in het Altai gebergte Dialogue: 0,0:12:26.00,0:12:28.00,Default,,0000,0000,0000,,op een plaats Denisova genaamd. Dialogue: 0,0:12:28.00,0:12:30.00,Default,,0000,0000,0000,,In een grotsite op deze berg hier, Dialogue: 0,0:12:30.00,0:12:33.00,Default,,0000,0000,0000,,vonden archeologen in 2008 Dialogue: 0,0:12:33.00,0:12:35.00,Default,,0000,0000,0000,,een heel klein stukje bot - Dialogue: 0,0:12:35.00,0:12:37.00,Default,,0000,0000,0000,,dit is er een kopie van - Dialogue: 0,0:12:37.00,0:12:41.00,Default,,0000,0000,0000,,uit het laatste kootje Dialogue: 0,0:12:41.00,0:12:44.00,Default,,0000,0000,0000,,van een pink van een mens. Dialogue: 0,0:12:44.00,0:12:46.00,Default,,0000,0000,0000,,Het was goed genoeg bewaard gebleven Dialogue: 0,0:12:46.00,0:12:49.00,Default,,0000,0000,0000,,om het DNA van deze persoon te bepalen. Dialogue: 0,0:12:49.00,0:12:51.00,Default,,0000,0000,0000,,Eigenlijk zelfs beter Dialogue: 0,0:12:51.00,0:12:53.00,Default,,0000,0000,0000,,dan voor de Neanderthalers. Dialogue: 0,0:12:53.00,0:12:55.00,Default,,0000,0000,0000,,We begonnen dit DNA te vergelijken met het Neanderthalergenoom Dialogue: 0,0:12:55.00,0:12:58.00,Default,,0000,0000,0000,,en met dat van de huidige mens. Dialogue: 0,0:12:58.00,0:13:00.00,Default,,0000,0000,0000,,We vonden dat de DNA-sequenties van deze persoon Dialogue: 0,0:13:00.00,0:13:03.00,Default,,0000,0000,0000,,een gemeenschappelijke oorsprong Dialogue: 0,0:13:03.00,0:13:07.00,Default,,0000,0000,0000,,hadden met die van de Neanderthalers van rond 640.000 jaar geleden. Dialogue: 0,0:13:07.00,0:13:10.00,Default,,0000,0000,0000,,Verder terug, zo’n 800.000 jaar geleden, Dialogue: 0,0:13:10.00,0:13:12.00,Default,,0000,0000,0000,,is er een gemeenschappelijke oorsprong Dialogue: 0,0:13:12.00,0:13:14.00,Default,,0000,0000,0000,,met de huidige mensen. Dialogue: 0,0:13:14.00,0:13:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Deze persoon is dus afkomstig van een populatie Dialogue: 0,0:13:16.00,0:13:19.00,Default,,0000,0000,0000,,van dezelfde oorsprong als de Neanderthalers, Dialogue: 0,0:13:19.00,0:13:22.00,Default,,0000,0000,0000,,maar ver terug en na een lange onafhankelijke geschiedenis. Dialogue: 0,0:13:22.00,0:13:24.00,Default,,0000,0000,0000,,We noemen deze groep van mensen Dialogue: 0,0:13:24.00,0:13:26.00,Default,,0000,0000,0000,,die we dan voor het eerst beschreven Dialogue: 0,0:13:26.00,0:13:28.00,Default,,0000,0000,0000,,aan de hand van dit kleine, piepkleine stukje bot, Dialogue: 0,0:13:28.00,0:13:30.00,Default,,0000,0000,0000,,de Denisovans, Dialogue: 0,0:13:30.00,0:13:33.00,Default,,0000,0000,0000,,naar de plaats waar ze voor het eerst werden beschreven. Dialogue: 0,0:13:33.00,0:13:36.00,Default,,0000,0000,0000,,We kunnen dan dezelfde vragen stellen over de Denisovans Dialogue: 0,0:13:36.00,0:13:38.00,Default,,0000,0000,0000,,als over de Neanderthalers: Dialogue: 0,0:13:38.00,0:13:42.00,Default,,0000,0000,0000,,hebben ze zich vermengd met de voorouders van de huidige mensen? Dialogue: 0,0:13:42.00,0:13:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Als we die vraag stellen, Dialogue: 0,0:13:44.00,0:13:46.00,Default,,0000,0000,0000,,en het Denisovangenoom vergelijken Dialogue: 0,0:13:46.00,0:13:48.00,Default,,0000,0000,0000,,met mensen van over de hele wereld, Dialogue: 0,0:13:48.00,0:13:50.00,Default,,0000,0000,0000,,vinden we verrassend genoeg Dialogue: 0,0:13:50.00,0:13:52.00,Default,,0000,0000,0000,,geen bewijs van Denisovan-DNA Dialogue: 0,0:13:52.00,0:13:57.00,Default,,0000,0000,0000,,bij alle mensen vandaag in de buurt van Siberië. Dialogue: 0,0:13:57.00,0:13:59.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar we vinden het terug in Papoea-Nieuw-Guinea Dialogue: 0,0:13:59.00,0:14:03.00,Default,,0000,0000,0000,,en in andere eilanden in Melanesië en de Pacific. Dialogue: 0,0:14:03.00,0:14:05.00,Default,,0000,0000,0000,,Dit betekent waarschijnlijk Dialogue: 0,0:14:05.00,0:14:08.00,Default,,0000,0000,0000,,dat deze Denisovans meer verspreid waren in het verleden, Dialogue: 0,0:14:08.00,0:14:11.00,Default,,0000,0000,0000,,omdat we niet denken dat de voorouders van Melanesiërs Dialogue: 0,0:14:11.00,0:14:13.00,Default,,0000,0000,0000,,ooit in Siberië waren. Dialogue: 0,0:14:13.00,0:14:15.00,Default,,0000,0000,0000,,Door het bestuderen van Dialogue: 0,0:14:15.00,0:14:18.00,Default,,0000,0000,0000,,het genoom van uitgestorven mensen, Dialogue: 0,0:14:18.00,0:14:21.00,Default,,0000,0000,0000,,beginnen we te komen tot een beeld van hoe de wereld eruit zag Dialogue: 0,0:14:21.00,0:14:24.00,Default,,0000,0000,0000,,toen de moderne mens uit Afrika kwam. Dialogue: 0,0:14:24.00,0:14:27.00,Default,,0000,0000,0000,,In het Westen waren er Neanderthalers, Dialogue: 0,0:14:27.00,0:14:29.00,Default,,0000,0000,0000,,in het Oosten Denisovans - Dialogue: 0,0:14:29.00,0:14:31.00,Default,,0000,0000,0000,,misschien ook nog andere vormen van mensen Dialogue: 0,0:14:31.00,0:14:33.00,Default,,0000,0000,0000,,die we nog niet hebben beschreven. Dialogue: 0,0:14:33.00,0:14:36.00,Default,,0000,0000,0000,,We weten niet precies waar de grenzen tussen deze mensen lagen, Dialogue: 0,0:14:36.00,0:14:38.00,Default,,0000,0000,0000,,maar we weten dat in Zuid-Siberië Dialogue: 0,0:14:38.00,0:14:40.00,Default,,0000,0000,0000,,er ooit in het verleden Dialogue: 0,0:14:40.00,0:14:43.00,Default,,0000,0000,0000,,zowel Neanderthalers als Denisovans waren. Dialogue: 0,0:14:43.00,0:14:46.00,Default,,0000,0000,0000,,Dan ontstond ergens in Afrika de moderne mens. Dialogue: 0,0:14:46.00,0:14:49.00,Default,,0000,0000,0000,,Hij verliet Afrika, vermoedelijk naar het Midden-Oosten. Dialogue: 0,0:14:49.00,0:14:52.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze ontmoeten de Neanderthalers, vermengden zich met hen Dialogue: 0,0:14:52.00,0:14:55.00,Default,,0000,0000,0000,,en verspreidden zich verder over de hele wereld. Dialogue: 0,0:14:55.00,0:14:58.00,Default,,0000,0000,0000,,Ergens in Zuidoost-Azië Dialogue: 0,0:14:58.00,0:15:00.00,Default,,0000,0000,0000,,ontmoetten ze de Denisovans en vermengden zich met hen Dialogue: 0,0:15:00.00,0:15:03.00,Default,,0000,0000,0000,,en reisden verder naar de Stille Oceaan. Dialogue: 0,0:15:03.00,0:15:06.00,Default,,0000,0000,0000,,Deze vroegere vormen van de mens verdwenen Dialogue: 0,0:15:06.00,0:15:09.00,Default,,0000,0000,0000,,maar ze leven vandaag een klein beetje verder Dialogue: 0,0:15:09.00,0:15:11.00,Default,,0000,0000,0000,,in sommigen van ons - Dialogue: 0,0:15:11.00,0:15:14.00,Default,,0000,0000,0000,,doordat mensen buiten Afrika twee en een half procent Dialogue: 0,0:15:14.00,0:15:16.00,Default,,0000,0000,0000,,van hun DNA van de Neanderthalers hebben Dialogue: 0,0:15:16.00,0:15:18.00,Default,,0000,0000,0000,,en mensen in Melanesië Dialogue: 0,0:15:18.00,0:15:21.00,Default,,0000,0000,0000,,ongeveer een extra vijf procent Dialogue: 0,0:15:21.00,0:15:24.00,Default,,0000,0000,0000,,van de Denisovans. Dialogue: 0,0:15:24.00,0:15:26.00,Default,,0000,0000,0000,,Betekent dat dan dat er Dialogue: 0,0:15:26.00,0:15:28.00,Default,,0000,0000,0000,,een aantal absolute verschillen zijn Dialogue: 0,0:15:28.00,0:15:31.00,Default,,0000,0000,0000,,tussen de mensen buiten Afrika en binnen Afrika Dialogue: 0,0:15:31.00,0:15:33.00,Default,,0000,0000,0000,,doordat mensen buiten Afrika Dialogue: 0,0:15:33.00,0:15:35.00,Default,,0000,0000,0000,,deze oude component van deze uitgestorven vormen Dialogue: 0,0:15:35.00,0:15:37.00,Default,,0000,0000,0000,,van de mens in hun genoom hebben, Dialogue: 0,0:15:37.00,0:15:39.00,Default,,0000,0000,0000,,terwijl dat niet zo is voor de Afrikanen? Dialogue: 0,0:15:39.00,0:15:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Nou, ik denk niet dat dat het geval is. Dialogue: 0,0:15:42.00,0:15:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Vermoedelijk ontstond de moderne mens Dialogue: 0,0:15:44.00,0:15:46.00,Default,,0000,0000,0000,,ergens in Afrika. Dialogue: 0,0:15:46.00,0:15:49.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze verspreidden zich natuurlijk ook over Afrika Dialogue: 0,0:15:49.00,0:15:52.00,Default,,0000,0000,0000,,en er waren daar ook nog oudere, eerdere vormen van mensen. Dialogue: 0,0:15:52.00,0:15:54.00,Default,,0000,0000,0000,,Omdat we elders vermengd zijn, Dialogue: 0,0:15:54.00,0:15:56.00,Default,,0000,0000,0000,,ben ik er vrij zeker van dat op een dag, Dialogue: 0,0:15:56.00,0:15:58.00,Default,,0000,0000,0000,,wanneer we misschien ook een genoom Dialogue: 0,0:15:58.00,0:16:00.00,Default,,0000,0000,0000,,van deze eerdere vormen in Afrika zullen hebben gevonden, Dialogue: 0,0:16:00.00,0:16:02.00,Default,,0000,0000,0000,,we zullen zien dat ze ook vermengd waren Dialogue: 0,0:16:02.00,0:16:05.00,Default,,0000,0000,0000,,met vroege moderne mensen in Afrika. Dialogue: 0,0:16:06.00,0:16:08.00,Default,,0000,0000,0000,,Dus kort samengevat: Dialogue: 0,0:16:08.00,0:16:10.00,Default,,0000,0000,0000,,wat hebben we geleerd van het bestuderen van het genoom Dialogue: 0,0:16:10.00,0:16:12.00,Default,,0000,0000,0000,,van de huidige mensen Dialogue: 0,0:16:12.00,0:16:14.00,Default,,0000,0000,0000,,en de uitgestorven mensen? Dialogue: 0,0:16:14.00,0:16:16.00,Default,,0000,0000,0000,,We leerden misschien wel veel dingen, Dialogue: 0,0:16:16.00,0:16:21.00,Default,,0000,0000,0000,,maar een ding dat ik belangrijk vind om te vermelden, is Dialogue: 0,0:16:21.00,0:16:24.00,Default,,0000,0000,0000,,de les dat we ons altijd hebben vermengd. Dialogue: 0,0:16:24.00,0:16:26.00,Default,,0000,0000,0000,,We hebben ons vermengd met deze eerdere vormen van mensen, Dialogue: 0,0:16:26.00,0:16:28.00,Default,,0000,0000,0000,,waar we ze ook ontmoetten, Dialogue: 0,0:16:28.00,0:16:32.00,Default,,0000,0000,0000,,en we vermengden ons sinds die tijd altijd met elkaar. Dialogue: 0,0:16:32.00,0:16:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Dank voor jullie aandacht. Dialogue: 0,0:16:34.00,0:16:40.00,Default,,0000,0000,0000,,(Applaus)