0:00:00.000,0:00:03.000
Ik wil met jullie praten

0:00:03.000,0:00:05.000
over wat we kunnen leren van het bestuderen

0:00:05.000,0:00:07.000
van de genomen van levende

0:00:07.000,0:00:09.000
en uitgestorven mensen.

0:00:09.000,0:00:11.000
Maar eerst

0:00:11.000,0:00:14.000
wil ik even in herinnering brengen wat je al weet:

0:00:14.000,0:00:16.000
dat onze genomen, ons erfelijk materiaal in ons lichaam,

0:00:16.000,0:00:19.000
in bijna alle cellen in de chromosomen

0:00:19.000,0:00:21.000
in de vorm van DNA zijn opgeslagen.

0:00:21.000,0:00:24.000
Dit is de beroemde dubbele-helixmolecuul.

0:00:24.000,0:00:26.000
De genetische informatie

0:00:26.000,0:00:28.000
is opgeslagen in de vorm van een reeks

0:00:28.000,0:00:30.000
van vier basen

0:00:30.000,0:00:33.000
afgekort voorgesteld met de letters A, T, C en D.

0:00:33.000,0:00:35.000
De informatie is er dubbel aanwezig -

0:00:35.000,0:00:37.000
een reeks op elke streng -

0:00:37.000,0:00:39.000
wat belangrijk is, want als er nieuwe cellen

0:00:39.000,0:00:41.000
worden gevormd, gaan deze strengen uit elkaar,

0:00:41.000,0:00:44.000
nieuwe strengen worden gesynthetiseerd met de oude als sjablonen

0:00:44.000,0:00:47.000
in een bijna perfect proces.

0:00:47.000,0:00:49.000
Maar niets in de natuur

0:00:49.000,0:00:51.000
is natuurlijk helemaal perfect,

0:00:51.000,0:00:53.000
dus wordt er soms een fout gemaakt

0:00:53.000,0:00:56.000
en een verkeerde letter ingebouwd.

0:00:56.000,0:00:58.000
We kunnen dan het resultaat

0:00:58.000,0:01:00.000
van deze mutaties zien

0:01:00.000,0:01:02.000
wanneer we DNA-sequenties,

0:01:02.000,0:01:05.000
bij ons hier bijvoorbeeld, vergelijken.

0:01:05.000,0:01:08.000
Als we mijn genoom vergelijken met jullie genoom

0:01:08.000,0:01:12.000
dan zal er ongeveer om de 1200, 1300 letters

0:01:12.000,0:01:14.000
een verschil tussen ons opduiken.

0:01:14.000,0:01:16.000
Deze mutaties zullen zich bijna evenredig

0:01:16.000,0:01:19.000
in de loop van de tijd ophopen.

0:01:19.000,0:01:22.000
Vergeleken met een chimpansee zullen we meer verschillen zien.

0:01:22.000,0:01:25.000
Ongeveer een letter per honderd

0:01:25.000,0:01:27.000
zal verschillen van een chimpansee.

0:01:27.000,0:01:29.000
Als je dan geïnteresseerd bent in de geschiedenis

0:01:29.000,0:01:31.000
van een stukje DNA, of het hele genoom,

0:01:31.000,0:01:34.000
kan je de geschiedenis van het DNA

0:01:34.000,0:01:36.000
uit deze waargenomen verschillen reconstrueren.

0:01:36.000,0:01:40.000
Meestal beelden we onze ideeën over deze geschiedenis af

0:01:40.000,0:01:42.000
in de vorm van bomen zoals deze hier.

0:01:42.000,0:01:44.000
In dit geval is het heel simpel.

0:01:44.000,0:01:46.000
De twee menselijke DNA-sequenties

0:01:46.000,0:01:49.000
gaan terug naar een vrij recente gemeenschappelijke voorouder.

0:01:49.000,0:01:53.000
Verder terug is er een gemeenschappelijke met de chimpansees.

0:01:53.000,0:01:56.000
Omdat deze mutaties

0:01:56.000,0:01:58.000
zich min of meer gelijkmatig in de tijd voordoen,

0:01:58.000,0:02:00.000
kan je deze verschillen

0:02:00.000,0:02:02.000
herleiden naar schattingen van de tijdsduur.

0:02:02.000,0:02:04.000
Zo kunnen twee mensen

0:02:04.000,0:02:08.000
een gemeenschappelijke voorouder van ongeveer een half miljoen jaar geleden delen.

0:02:08.000,0:02:10.000
Met chimpansees

0:02:10.000,0:02:13.000
zal dat in de orde van vijf miljoen jaar geleden zijn.

0:02:13.000,0:02:15.000
In de laatste paar jaar zijn er

0:02:15.000,0:02:17.000
technologieën ontwikkeld

0:02:17.000,0:02:21.000
waarmee vele, vele stukjes DNA erg snel kunnen worden bekeken.

0:02:21.000,0:02:23.000
In enkele uren tijd

0:02:23.000,0:02:26.000
kan een heel menselijk genoom worden bepaald.

0:02:26.000,0:02:29.000
Ieder van ons heeft natuurlijk twee menselijke genomen -

0:02:29.000,0:02:32.000
een van onze moeders en een van onze vaders.

0:02:32.000,0:02:36.000
Ze zijn ongeveer drie miljard van dergelijke letters lang.

0:02:36.000,0:02:38.000
We zullen zien dat de twee genomen in mij

0:02:38.000,0:02:40.000
of een genoom van mij dat we willen gebruiken,

0:02:40.000,0:02:43.000
ongeveer drie miljoen verschillen

0:02:43.000,0:02:45.000
of iets van die orde zal bevatten.

0:02:45.000,0:02:47.000
Ook wordt het mogelijk

0:02:47.000,0:02:49.000
om te zeggen hoe deze genetische verschillen

0:02:49.000,0:02:51.000
verspreid zijn over de hele wereld.

0:02:51.000,0:02:53.000
Zo vind je

0:02:53.000,0:02:57.000
een zekere mate van genetische variatie in Afrika.

0:02:57.000,0:03:00.000
Buiten Afrika

0:03:00.000,0:03:03.000
vind je minder genetische variatie.

0:03:03.000,0:03:05.000
Dit is natuurlijk verrassend

0:03:05.000,0:03:08.000
omdat er zes tot acht keer minder mensen

0:03:08.000,0:03:11.000
in Afrika dan buiten Afrika leven.

0:03:11.000,0:03:14.000
Maar de mensen in Afrika

0:03:14.000,0:03:17.000
vertonen meer genetische variatie.

0:03:17.000,0:03:19.000
Bovendien hebben bijna al deze genetische varianten

0:03:19.000,0:03:21.000
die we buiten Afrika zien

0:03:21.000,0:03:23.000
nauw verwante DNA-sequenties

0:03:23.000,0:03:25.000
met die in Afrika.

0:03:25.000,0:03:27.000
Maar als je in Afrika kijkt,

0:03:27.000,0:03:30.000
is er een onderdeel van de genetische variatie

0:03:30.000,0:03:33.000
dat geen naaste verwanten erbuiten heeft.

0:03:33.000,0:03:36.000
Het model om dit uit te leggen

0:03:36.000,0:03:39.000
is dat een deel van de Afrikaanse variatie, maar niet alles,

0:03:39.000,0:03:43.000
is vertrokken en de rest van de wereld heeft gekoloniseerd.

0:03:43.000,0:03:47.000
Samen met de methoden om deze genetische verschillen te dateren,

0:03:47.000,0:03:49.000
heeft dit geleid tot het inzicht

0:03:49.000,0:03:51.000
dat de moderne mens -

0:03:51.000,0:03:54.000
mensen die in wezen niet te onderscheiden zijn van jou en mij -

0:03:54.000,0:03:57.000
vrij recent in Afrika evolueerde,

0:03:57.000,0:04:01.000
tussen de 100.000 en 200.000 jaar geleden.

0:04:01.000,0:04:05.000
Later, tussen 100.000 en 50.000 jaar geleden of zo,

0:04:05.000,0:04:07.000
gingen ze weg uit Afrika om

0:04:07.000,0:04:09.000
de rest van de wereld te koloniseren.

0:04:09.000,0:04:11.000
Ik zeg vaak

0:04:11.000,0:04:13.000
dat wij, vanuit genomisch perspectief,

0:04:13.000,0:04:15.000
allemaal Afrikanen zijn.

0:04:15.000,0:04:18.000
We leven vandaag de dag ofwel in Afrika

0:04:18.000,0:04:20.000
of in vrij recente ballingschap.

0:04:20.000,0:04:22.000
Een ander gevolg

0:04:22.000,0:04:25.000
van deze recente oorsprong van de moderne mens

0:04:25.000,0:04:27.000
is dat de genetische varianten

0:04:27.000,0:04:29.000
over het algemeen

0:04:29.000,0:04:31.000
wijd verspreid zijn in de wereld.

0:04:31.000,0:04:34.000
Ze hebben de neiging te variëren als gradiënten,

0:04:34.000,0:04:38.000
vanuit vogelperspectief tenminste.

0:04:38.000,0:04:40.000
Aangezien er vele genetische varianten bestaan

0:04:40.000,0:04:43.000
en ze verschillende dergelijke gradiënten vertonen,

0:04:43.000,0:04:46.000
betekent dit dat als we een DNA-sequentie bepalen -

0:04:46.000,0:04:49.000
een genoom van een individu -

0:04:49.000,0:04:51.000
we vrij nauwkeurig kunnen inschatten

0:04:51.000,0:04:53.000
waar die persoon vandaan komt,

0:04:53.000,0:04:55.000
op voorwaarde dat de ouders of grootouders

0:04:55.000,0:04:58.000
niet te veel hebben rondgereisd.

0:04:58.000,0:05:00.000
Maar betekent dit dan,

0:05:00.000,0:05:02.000
zoals veel mensen de neiging hebben om te denken,

0:05:02.000,0:05:05.000
dat er enorme genetische verschillen bestaan tussen groepen mensen -

0:05:05.000,0:05:07.000
op de verschillende continenten, bijvoorbeeld?

0:05:07.000,0:05:10.000
Nu kunnen we deze vragen ook beginnen te stellen.

0:05:10.000,0:05:13.000
Er is bijvoorbeeld een project gestart

0:05:13.000,0:05:15.000
om de sequentie op te stellen van een duizendtal individuen -

0:05:15.000,0:05:18.000
hun genoom - uit verschillende delen van de wereld.

0:05:18.000,0:05:21.000
Ze hebben dat gedaan voor 185 Afrikanen

0:05:21.000,0:05:24.000
van twee populaties in Afrika.

0:05:24.000,0:05:27.000
En voor ongeveer evenveel mensen

0:05:27.000,0:05:30.000
in Europa en in China.

0:05:30.000,0:05:33.000
We kunnen beginnen te zeggen hoeveel variantie we vinden,

0:05:33.000,0:05:36.000
hoeveel letters die variëren

0:05:36.000,0:05:39.000
in ten minste een van die afzonderlijke sequenties.

0:05:39.000,0:05:43.000
Het zijn er veel: 38 miljoen variabele posities.

0:05:43.000,0:05:46.000
Maar we kunnen vragen: zijn er absolute verschillen

0:05:46.000,0:05:48.000
tussen Afrikanen en niet-Afrikanen?

0:05:48.000,0:05:50.000
Misschien was dat wel het grootste verschil

0:05:50.000,0:05:52.000
waaraan de meesten van ons zouden denken.

0:05:52.000,0:05:54.000
En met absoluut verschil -

0:05:54.000,0:05:56.000
en ik bedoel een verschil

0:05:56.000,0:05:59.000
waar de mensen in Afrika op een bepaalde positie,

0:05:59.000,0:06:02.000
waar alle individuen - 100 procent - een letter hebben,

0:06:02.000,0:06:06.000
en iedereen buiten Afrika een andere letter zou hebben.

0:06:06.000,0:06:09.000
Het antwoord daarop is dat op die miljoenen van verschillen

0:06:09.000,0:06:12.000
er niet één enkele dergelijke positie is.

0:06:14.000,0:06:16.000
Dit kan verrassend zijn.

0:06:16.000,0:06:19.000
Misschien werd een enkel individu of zo onjuist geclassificeerd.

0:06:19.000,0:06:21.000
Misschien kunnen we het criterium een beetje

0:06:21.000,0:06:23.000
minder streng maken en zeggen: hoeveel functies vinden we

0:06:23.000,0:06:25.000
waarop 95 procent van de mensen in Afrika

0:06:25.000,0:06:27.000
één variant hebben,

0:06:27.000,0:06:29.000
en 95 procent een andere variant,

0:06:29.000,0:06:31.000
en het aantal is 12.

0:06:31.000,0:06:33.000
Dit is dus zeer verrassend.

0:06:33.000,0:06:35.000
Het betekent dat wanneer we kijken naar mensen

0:06:35.000,0:06:38.000
en je ziet een persoon uit Afrika

0:06:38.000,0:06:41.000
en een persoon uit Europa of Azië,

0:06:41.000,0:06:45.000
we voor één enkele positie in het genoom met 100 procent nauwkeurigheid,

0:06:45.000,0:06:47.000
niet kunnen voorspellen welk gen de persoon zou hebben.

0:06:47.000,0:06:49.000
En alleen voor 12 posities

0:06:49.000,0:06:53.000
kunnen we hopen dat we voor 95 procent goed zouden zitten.

0:06:53.000,0:06:55.000
Dit kan verrassend zijn,

0:06:55.000,0:06:57.000
omdat we door te kijken naar deze mensen

0:06:57.000,0:07:01.000
heel gemakkelijk kunnen zeggen waar zij of hun voorouders vandaan kwamen.

0:07:01.000,0:07:03.000
Dit betekent nu

0:07:03.000,0:07:05.000
dat die eigenschappen waar we naar kijken

0:07:05.000,0:07:07.000
en zo gemakkelijk herkennen -

0:07:07.000,0:07:10.000
gelaatstrekken, huidskleur, haarstructuur -

0:07:10.000,0:07:14.000
niet bepaald worden door enkele genen met grote effecten,

0:07:14.000,0:07:17.000
maar bepaald worden door veel verschillende genetische varianten

0:07:17.000,0:07:19.000
die lijken te variëren in frequentie

0:07:19.000,0:07:21.000
tussen de verschillende delen in de wereld.

0:07:21.000,0:07:24.000
Er is nog iets met deze eigenschappen

0:07:24.000,0:07:27.000
die we zo gemakkelijk observeren bij elkaar

0:07:27.000,0:07:29.000
waarvan ik denk dat het de moeite waard is om te overwegen.

0:07:29.000,0:07:32.000
Dat is dat, in een zeer letterlijke zin,

0:07:32.000,0:07:35.000
ze echt aan de oppervlakte van ons lichaam zitten.

0:07:35.000,0:07:37.000
Ze zijn wat we net hebben gezegd -

0:07:37.000,0:07:40.000
gelaatstrekken, haarstructuur, huidskleur.

0:07:40.000,0:07:42.000
Er zijn ook een aantal kenmerken

0:07:42.000,0:07:44.000
die variëren tussen de continenten, zoals

0:07:44.000,0:07:48.000
die te maken hebben met hoe we voedsel verteren,

0:07:48.000,0:07:50.000
of die te maken hebben

0:07:50.000,0:07:53.000
met hoe ons immuunsysteem omgaat met microben

0:07:53.000,0:07:55.000
die proberen om ons lichaam binnen te vallen.

0:07:55.000,0:07:57.000
Maar dat zijn allemaal delen van ons lichaam

0:07:57.000,0:08:00.000
waar we heel direct contact maken met onze omgeving,

0:08:00.000,0:08:04.000
in een directe confrontatie, als je wil.

0:08:04.000,0:08:06.000
Het is gemakkelijk je voor te stellen

0:08:06.000,0:08:08.000
hoe vooral die delen van ons lichaam

0:08:08.000,0:08:11.000
snel werden beïnvloed door selectie uit de omgeving

0:08:11.000,0:08:13.000
en de frequenties van genen veranderden

0:08:13.000,0:08:15.000
die erbij betrokken waren.

0:08:15.000,0:08:18.000
Maar als we kijken naar andere delen van ons lichaam

0:08:18.000,0:08:20.000
zonder directe interactie met de omgeving -

0:08:20.000,0:08:23.000
onze nieren, onze lever, ons hart -

0:08:23.000,0:08:25.000
dan is er geen manier om te zeggen,

0:08:25.000,0:08:27.000
door alleen te kijken naar deze organen,

0:08:27.000,0:08:30.000
waar ter wereld ze vandaan zouden komen.

0:08:31.000,0:08:33.000
Er is nog een interessant iets

0:08:33.000,0:08:36.000
af te leiden uit dit besef

0:08:36.000,0:08:40.000
dat de mens een recente gemeenschappelijke oorsprong heeft in Afrika

0:08:40.000,0:08:43.000
en dat is dat toen deze mensen

0:08:43.000,0:08:45.000
ongeveer 100.000 jaar geleden of zo op het toneel verschenen,

0:08:45.000,0:08:47.000
zij niet de enigen op de planeet waren.

0:08:47.000,0:08:50.000
Er kwamen andere vormen van mensen voor,

0:08:50.000,0:08:53.000
de meest bekende misschien de Neanderthalers -

0:08:53.000,0:08:55.000
deze robuuste vormen van mensen.

0:08:55.000,0:08:57.000
Vergelijk het skelet links hier

0:08:57.000,0:09:01.000
met een modern menselijk skelet rechts.

0:09:01.000,0:09:04.000
Ze bestonden in West-Azië en Europa

0:09:04.000,0:09:06.000
al enkele honderdduizenden jaren.

0:09:06.000,0:09:08.000
Een interessante vraag is:

0:09:08.000,0:09:10.000
wat gebeurde er toen we elkaar ontmoetten?

0:09:10.000,0:09:12.000
Wat gebeurde er met de Neanderthalers?

0:09:12.000,0:09:14.000
Om dergelijke vragen te beantwoorden

0:09:14.000,0:09:18.000
werkt mijn onderzoeksgroep - sinds meer dan 25 jaar -

0:09:18.000,0:09:20.000
aan methoden om DNA te extraheren

0:09:20.000,0:09:22.000
van resten van Neanderthalers

0:09:22.000,0:09:24.000
en uitgestorven dieren

0:09:24.000,0:09:27.000
die tienduizenden jaren oud zijn.

0:09:27.000,0:09:30.000
Dit impliceert veel technische problemen,

0:09:30.000,0:09:32.000
over hoe je het DNA extraheert en

0:09:32.000,0:09:35.000
hoe je het converteert naar een vorm waarvan je de sequentie kan opstellen.

0:09:35.000,0:09:37.000
Je moet heel zorgvuldig te werk gaan

0:09:37.000,0:09:40.000
om te voorkomen dat je de experimenten

0:09:40.000,0:09:43.000
met DNA van jezelf verontreinigt.

0:09:43.000,0:09:46.000
Dit, in combinatie met deze methoden

0:09:46.000,0:09:50.000
die het mogelijk maken dat van heel veel DNA-moleculen zeer snel de sequentie wordt opgesteld,

0:09:50.000,0:09:52.000
liet ons vorig jaar toe

0:09:52.000,0:09:55.000
de eerste versie van het Neanderthalergenoom voor te stellen.

0:09:55.000,0:09:57.000
Jullie kunnen nu op het internet

0:09:57.000,0:09:59.000
het Neanderthalergenoom terugvinden.

0:09:59.000,0:10:02.000
Of in ieder geval de 55 procent ervan

0:10:02.000,0:10:05.000
die we tot nog toe konden reconstrueren.

0:10:05.000,0:10:07.000
We kunnen het nu vergelijken met de genomen

0:10:07.000,0:10:10.000
van de mensen van vandaag.

0:10:10.000,0:10:12.000
Je kan nu

0:10:12.000,0:10:14.000
vragen:

0:10:14.000,0:10:16.000
wat gebeurde er toen we elkaar ontmoetten?

0:10:16.000,0:10:18.000
Zijn we al dan niet met elkaar vermengd geraakt?

0:10:18.000,0:10:20.000
Daarom kijken we

0:10:20.000,0:10:23.000
naar de Neanderthaler uit Zuid-Europa

0:10:23.000,0:10:25.000
en vergelijken zijn genoom met de genomen

0:10:25.000,0:10:27.000
van de mensen die er vandaag de dag wonen.

0:10:27.000,0:10:29.000
We beginnen

0:10:29.000,0:10:31.000
met paren van individuen,

0:10:31.000,0:10:33.000
te beginnen met twee Afrikanen.

0:10:33.000,0:10:35.000
We kijken naar twee Afrikaanse genomen,

0:10:35.000,0:10:38.000
zoeken plaatsen waar ze van elkaar verschillen

0:10:38.000,0:10:41.000
en vragen in elk geval: hoe ziet dat van een Neanderthaler er uit?

0:10:41.000,0:10:44.000
Komt het overeen met dat van een van de Afrikanen?

0:10:44.000,0:10:47.000
We verwachten geen verschil

0:10:47.000,0:10:49.000
omdat de Neanderthalers nooit in Afrika zijn geweest.

0:10:49.000,0:10:52.000
Ze moeten gelijk zijn want er is geen reden om dichter

0:10:52.000,0:10:55.000
bij de ene dan bij de andere Afrikaan te liggen.

0:10:55.000,0:10:57.000
Dat is inderdaad het geval.

0:10:57.000,0:10:59.000
Statistisch gezien is er geen verschil

0:10:59.000,0:11:03.000
in hoe vaak de Neanderthaler overeenkomt met de ene of de andere Afrikaan.

0:11:03.000,0:11:05.000
Maar het is anders

0:11:05.000,0:11:09.000
als we kijken naar de Europeaan en een Afrikaan.

0:11:09.000,0:11:12.000
Dan komt

0:11:12.000,0:11:14.000
een Neanderthaler significant vaker overeen met de Europeaan

0:11:14.000,0:11:16.000
dan met de Afrikaan.

0:11:16.000,0:11:19.000
Hetzelfde geldt als we kijken naar een Chinees

0:11:19.000,0:11:21.000
en een Afrikaan.

0:11:21.000,0:11:25.000
De Neanderthaler zal vaker overeenkomen met de Chinees.

0:11:25.000,0:11:27.000
Dit kan ook verrassend zijn

0:11:27.000,0:11:29.000
omdat de Neanderthalers nooit in China waren.

0:11:29.000,0:11:33.000
Het model dat we hebben voorgesteld om dit uit te leggen

0:11:33.000,0:11:35.000
is dat wanneer de moderne mens uit Afrika kwam

0:11:35.000,0:11:38.000
ongeveer 100.000 jaar geleden,

0:11:38.000,0:11:40.000
ze Neanderthalers tegenkwamen.

0:11:40.000,0:11:43.000
Vermoedelijk eerst in het Midden-Oosten

0:11:43.000,0:11:45.000
waar Neanderthalers woonden.

0:11:45.000,0:11:47.000
Nadat ze zich dan met elkaar vermengden,

0:11:47.000,0:11:49.000
namen die moderne mensen,

0:11:49.000,0:11:51.000
de voorouders

0:11:51.000,0:11:53.000
van iedereen buiten Afrika,

0:11:53.000,0:11:56.000
deze Neanderthalercomponent met zich mee in hun genoom

0:11:56.000,0:11:58.000
naar de rest van de wereld.

0:11:58.000,0:12:01.000
Zodat vandaag de dag de mensen buiten Afrika

0:12:01.000,0:12:04.000
ongeveer twee en een half procent van hun DNA

0:12:04.000,0:12:06.000
van de Neanderthalers hebben.

0:12:06.000,0:12:09.000
Nu hebben we een Neanderthalergenoom

0:12:09.000,0:12:11.000
als referentiepunt

0:12:11.000,0:12:13.000
en de technologieën

0:12:13.000,0:12:15.000
om oude restanten te onderzoeken

0:12:15.000,0:12:17.000
en het DNA te extraheren.

0:12:17.000,0:12:21.000
We kunnen nu beginnen om deze kennis elders in de wereld toe te passen.

0:12:21.000,0:12:24.000
Voor het eerst hebben we dat gedaan in Zuid-Siberië

0:12:24.000,0:12:26.000
in het Altai gebergte

0:12:26.000,0:12:28.000
op een plaats Denisova genaamd.

0:12:28.000,0:12:30.000
In een grotsite op deze berg hier,

0:12:30.000,0:12:33.000
vonden archeologen in 2008

0:12:33.000,0:12:35.000
een heel klein stukje bot -

0:12:35.000,0:12:37.000
dit is er een kopie van -

0:12:37.000,0:12:41.000
uit het laatste kootje

0:12:41.000,0:12:44.000
van een pink van een mens.

0:12:44.000,0:12:46.000
Het was goed genoeg bewaard gebleven

0:12:46.000,0:12:49.000
om het DNA van deze persoon te bepalen.

0:12:49.000,0:12:51.000
Eigenlijk zelfs beter

0:12:51.000,0:12:53.000
dan voor de Neanderthalers.

0:12:53.000,0:12:55.000
We begonnen dit DNA te vergelijken met het Neanderthalergenoom

0:12:55.000,0:12:58.000
en met dat van de huidige mens.

0:12:58.000,0:13:00.000
We vonden dat de DNA-sequenties van deze persoon

0:13:00.000,0:13:03.000
een gemeenschappelijke oorsprong

0:13:03.000,0:13:07.000
hadden met die van de Neanderthalers van rond 640.000 jaar geleden.

0:13:07.000,0:13:10.000
Verder terug, zo’n 800.000 jaar geleden,

0:13:10.000,0:13:12.000
is er een gemeenschappelijke oorsprong

0:13:12.000,0:13:14.000
met de huidige mensen.

0:13:14.000,0:13:16.000
Deze persoon is dus afkomstig van een populatie

0:13:16.000,0:13:19.000
van dezelfde oorsprong als de Neanderthalers,

0:13:19.000,0:13:22.000
maar ver terug en na een lange onafhankelijke geschiedenis.

0:13:22.000,0:13:24.000
We noemen deze groep van mensen

0:13:24.000,0:13:26.000
die we dan voor het eerst beschreven

0:13:26.000,0:13:28.000
aan de hand van dit kleine, piepkleine stukje bot,

0:13:28.000,0:13:30.000
de Denisovans,

0:13:30.000,0:13:33.000
naar de plaats waar ze voor het eerst werden beschreven.

0:13:33.000,0:13:36.000
We kunnen dan dezelfde vragen stellen over de Denisovans

0:13:36.000,0:13:38.000
als over de Neanderthalers:

0:13:38.000,0:13:42.000
hebben ze zich vermengd met de voorouders van de huidige mensen?

0:13:42.000,0:13:44.000
Als we die vraag stellen,

0:13:44.000,0:13:46.000
en het Denisovangenoom vergelijken

0:13:46.000,0:13:48.000
met mensen van over de hele wereld,

0:13:48.000,0:13:50.000
vinden we verrassend genoeg

0:13:50.000,0:13:52.000
geen bewijs van Denisovan-DNA

0:13:52.000,0:13:57.000
bij alle mensen vandaag in de buurt van Siberië.

0:13:57.000,0:13:59.000
Maar we vinden het terug in Papoea-Nieuw-Guinea

0:13:59.000,0:14:03.000
en in andere eilanden in Melanesië en de Pacific.

0:14:03.000,0:14:05.000
Dit betekent waarschijnlijk

0:14:05.000,0:14:08.000
dat deze Denisovans meer verspreid waren in het verleden,

0:14:08.000,0:14:11.000
omdat we niet denken dat de voorouders van Melanesiërs

0:14:11.000,0:14:13.000
ooit in Siberië waren.

0:14:13.000,0:14:15.000
Door het bestuderen van

0:14:15.000,0:14:18.000
het genoom van uitgestorven mensen,

0:14:18.000,0:14:21.000
beginnen we te komen tot een beeld van hoe de wereld eruit zag

0:14:21.000,0:14:24.000
toen de moderne mens uit Afrika kwam.

0:14:24.000,0:14:27.000
In het Westen waren er Neanderthalers,

0:14:27.000,0:14:29.000
in het Oosten Denisovans -

0:14:29.000,0:14:31.000
misschien ook nog andere vormen van mensen

0:14:31.000,0:14:33.000
die we nog niet hebben beschreven.

0:14:33.000,0:14:36.000
We weten niet precies waar de grenzen tussen deze mensen lagen,

0:14:36.000,0:14:38.000
maar we weten dat in Zuid-Siberië

0:14:38.000,0:14:40.000
er ooit in het verleden

0:14:40.000,0:14:43.000
zowel Neanderthalers als Denisovans waren.

0:14:43.000,0:14:46.000
Dan ontstond ergens in Afrika de moderne mens.

0:14:46.000,0:14:49.000
Hij verliet Afrika, vermoedelijk naar het Midden-Oosten.

0:14:49.000,0:14:52.000
Ze ontmoeten de Neanderthalers, vermengden zich met hen

0:14:52.000,0:14:55.000
en verspreidden zich verder over de hele wereld.

0:14:55.000,0:14:58.000
Ergens in Zuidoost-Azië

0:14:58.000,0:15:00.000
ontmoetten ze de Denisovans en vermengden zich met hen

0:15:00.000,0:15:03.000
en reisden verder naar de Stille Oceaan.

0:15:03.000,0:15:06.000
Deze vroegere vormen van de mens verdwenen

0:15:06.000,0:15:09.000
maar ze leven vandaag een klein beetje verder

0:15:09.000,0:15:11.000
in sommigen van ons -

0:15:11.000,0:15:14.000
doordat mensen buiten Afrika twee en een half procent

0:15:14.000,0:15:16.000
van hun DNA van de Neanderthalers hebben

0:15:16.000,0:15:18.000
en mensen in Melanesië

0:15:18.000,0:15:21.000
ongeveer een extra vijf procent

0:15:21.000,0:15:24.000
van de Denisovans.

0:15:24.000,0:15:26.000
Betekent dat dan dat er

0:15:26.000,0:15:28.000
een aantal absolute verschillen zijn

0:15:28.000,0:15:31.000
tussen de mensen buiten Afrika en binnen Afrika

0:15:31.000,0:15:33.000
doordat mensen buiten Afrika

0:15:33.000,0:15:35.000
deze oude component van deze uitgestorven vormen

0:15:35.000,0:15:37.000
van de mens in hun genoom hebben,

0:15:37.000,0:15:39.000
terwijl dat niet zo is voor de Afrikanen?

0:15:39.000,0:15:42.000
Nou, ik denk niet dat dat het geval is.

0:15:42.000,0:15:44.000
Vermoedelijk ontstond de moderne mens

0:15:44.000,0:15:46.000
ergens in Afrika.

0:15:46.000,0:15:49.000
Ze verspreidden zich natuurlijk ook over Afrika

0:15:49.000,0:15:52.000
en er waren daar ook nog oudere, eerdere vormen van mensen.

0:15:52.000,0:15:54.000
Omdat we elders vermengd zijn,

0:15:54.000,0:15:56.000
ben ik er vrij zeker van dat op een dag,

0:15:56.000,0:15:58.000
wanneer we misschien ook een genoom

0:15:58.000,0:16:00.000
van deze eerdere vormen in Afrika zullen hebben gevonden,

0:16:00.000,0:16:02.000
we zullen zien dat ze ook vermengd waren

0:16:02.000,0:16:05.000
met vroege moderne mensen in Afrika.

0:16:06.000,0:16:08.000
Dus kort samengevat:

0:16:08.000,0:16:10.000
wat hebben we geleerd van het bestuderen van het genoom

0:16:10.000,0:16:12.000
van de huidige mensen

0:16:12.000,0:16:14.000
en de uitgestorven mensen?

0:16:14.000,0:16:16.000
We leerden misschien wel veel dingen,

0:16:16.000,0:16:21.000
maar een ding dat ik belangrijk vind om te vermelden, is

0:16:21.000,0:16:24.000
de les dat we ons altijd hebben vermengd.

0:16:24.000,0:16:26.000
We hebben ons vermengd met deze eerdere vormen van mensen,

0:16:26.000,0:16:28.000
waar we ze ook ontmoetten,

0:16:28.000,0:16:32.000
en we vermengden ons sinds die tijd altijd met elkaar.

0:16:32.000,0:16:34.000
Dank voor jullie aandacht.

0:16:34.000,0:16:40.000
(Applaus)