1
00:00:00,000 --> 00:00:03,000
Imam pitanje za vas:

2
00:00:03,000 --> 00:00:05,000
da li ste religiozni?

3
00:00:05,000 --> 00:00:07,000
Molim vas da sada podignete ruku

4
00:00:07,000 --> 00:00:10,000
ako smatrate da ste religiozna osoba.

5
00:00:10,000 --> 00:00:13,000
Da vidimo, rekao bih oko tri do četiri procenta.

6
00:00:13,000 --> 00:00:16,000
Nisam znao da ima toliko vernika na TED konferenciji.

7
00:00:16,000 --> 00:00:18,000
(Smeh)

8
00:00:18,000 --> 00:00:20,000
U redu, evo drugog pitanja:

9
00:00:20,000 --> 00:00:22,000
da li smatrate da ste duhovno biće

10
00:00:22,000 --> 00:00:24,000
na bilo koji način, u bilo kakvom obliku ili formi? Podignite ruku.

11
00:00:24,000 --> 00:00:27,000
U redu, to je većina.

12
00:00:27,000 --> 00:00:29,000
Moj govor danas

13
00:00:29,000 --> 00:00:31,000
tiče se glavnog razloga, ili jednog od glavnih razloga,

14
00:00:31,000 --> 00:00:33,000
zašto većina ljudi smatra sebe

15
00:00:33,000 --> 00:00:35,000
duhovnim bićem u bilo kom obliku ili formi.

16
00:00:35,000 --> 00:00:38,000
Moj današnji govor je u vezi sa samo-transcendentnošću.

17
00:00:38,000 --> 00:00:41,000
To je jedna od osnovnih činjenica o ljudskim bićima,

18
00:00:41,000 --> 00:00:44,000
povremeni osećaj da se njihovo Ja gubi.

19
00:00:44,000 --> 00:00:46,000
I kada se to desi,

20
00:00:46,000 --> 00:00:49,000
osećaj je ekstatičan

21
00:00:49,000 --> 00:00:51,000
i tragamo za metaforama za uspon i pad

22
00:00:51,000 --> 00:00:53,000
kako bi objasnili ova osećanja.

23
00:00:53,000 --> 00:00:55,000
Govorimo kako smo uzdignuti

24
00:00:55,000 --> 00:00:57,000
ili kako lebdimo.

25
00:00:57,000 --> 00:01:00,000
Jako je teško razmišljati o bilo čemu tako apstraktnom kao što je ovo

26
00:01:00,000 --> 00:01:02,000
bez neke dobre, konkretne metafore.

27
00:01:02,000 --> 00:01:05,000
I evo metafore koju nudim danas.

28
00:01:05,000 --> 00:01:08,000
Razmišljajte o umu kao da ste u kući sa puno soba,

29
00:01:08,000 --> 00:01:11,000
u kojoj nam je većina tih soba vrlo poznata.

30
00:01:11,000 --> 00:01:14,000
Ali nekada izgleda kao da se pojavljuje neki prolaz

31
00:01:14,000 --> 00:01:16,000
niotkuda

32
00:01:16,000 --> 00:01:19,000
koji vodi ka stepenicama.

33
00:01:19,000 --> 00:01:21,000
Penjemo se tim stepenicama

34
00:01:21,000 --> 00:01:25,000
i doživljavamo stanje izmenjene svesti.

35
00:01:25,000 --> 00:01:27,000
1902. godine,

36
00:01:27,000 --> 00:01:29,000
veliki američki psiholog Viljem Džejms,

37
00:01:29,000 --> 00:01:32,000
pisao je o mnogim varijetetima religioznog iskustva.

38
00:01:32,000 --> 00:01:34,000
Prikupio je svakakve vrste studija.

39
00:01:34,000 --> 00:01:36,000
Citirao je reči različitih ljudi

40
00:01:36,000 --> 00:01:38,000
koji su imali neku vrstu ovih iskustava.

41
00:01:38,000 --> 00:01:40,000
Jedan od meni najuzbudljivijih

42
00:01:40,000 --> 00:01:42,000
je ovaj mladi čovek, Stiven Bredli,

43
00:01:42,000 --> 00:01:45,000
koji je mislio da je imao susret sa Isusom 1820. godine

44
00:01:45,000 --> 00:01:48,000
I evo šta je Bredli rekao o tome.

45
00:01:51,000 --> 00:01:53,000
(Muzika)

46
00:01:54,000 --> 00:01:57,000
(Snimak) Stiven Bredli: Mislim da sam video spasitelja u ljudskom obliku

47
00:01:57,000 --> 00:01:59,000
na jedan sekund u sobi,

48
00:01:59,000 --> 00:02:01,000
raširenih ruku,

49
00:02:01,000 --> 00:02:04,000
kako se pojavljuje i govori mi: "Dođi."

50
00:02:04,000 --> 00:02:07,000
Sledećeg dana sam se tresao od radosti.

51
00:02:07,000 --> 00:02:10,000
Moja sreća je bila toliko velika da sam želeo da umrem.

52
00:02:10,000 --> 00:02:13,000
Ovaj svet nema dovoljno prostora za moja osećanja.

53
00:02:13,000 --> 00:02:15,000
Pre nego što mi se ovo desilo,

54
00:02:15,000 --> 00:02:17,000
bio sam veoma sebičan i pravičan samo prema sebi.

55
00:02:17,000 --> 00:02:20,000
Ali sada želim blagostanje celom čovečanstvu

56
00:02:20,000 --> 00:02:22,000
i mogao bih, od srca,

57
00:02:22,000 --> 00:02:25,000
da oprostim i najgorem neprijatelju.

58
00:02:26,000 --> 00:02:28,000
DžH: Primetite

59
00:02:28,000 --> 00:02:30,000
kako Bredlijevo sitno, moralističko Ja

60
00:02:30,000 --> 00:02:32,000
umire penjući se tim stepenicama.

61
00:02:32,000 --> 00:02:34,000
I na tom višem nivou

62
00:02:34,000 --> 00:02:37,000
on postaje biće koje voli i oprašta.

63
00:02:38,000 --> 00:02:40,000
Mnoge svetske religije su pronašle mnoge načine

64
00:02:40,000 --> 00:02:42,000
da pomognu ljudima da se popnu tim stepenicama.

65
00:02:42,000 --> 00:02:44,000
Neke ućutkuju Ja pomoću meditacije.

66
00:02:44,000 --> 00:02:46,000
Druge koriste psihodelične droge.

67
00:02:46,000 --> 00:02:50,000
Ovo je actečki svitak iz XVI veka

68
00:02:50,000 --> 00:02:53,000
koji pokazuje čoveka koji treba da pojede psihodeličnu pečurku

69
00:02:53,000 --> 00:02:57,000
i u istom momentu ga bog odvlači na stepenice.

70
00:02:57,000 --> 00:02:59,000
Drugi koriste igru, okretanje i vrćenje

71
00:02:59,000 --> 00:03:01,000
kako bi dostigli samo-transcendenciju.

72
00:03:01,000 --> 00:03:04,000
Ali nije vam potrebna religija da biste se popeli tim stepenicama.

73
00:03:04,000 --> 00:03:07,000
Mnogi ljudi nalaze samo-transcendenciju u prirodi.

74
00:03:07,000 --> 00:03:10,000
Drugi prevazilaze sebe na rejv žurkama.

75
00:03:10,000 --> 00:03:13,000
Ali postoji i najluđe mesto od svega ovoga:

76
00:03:13,000 --> 00:03:15,000
rat.

77
00:03:15,000 --> 00:03:17,000
Toliko knjiga o ratovima govori istu stvar,

78
00:03:17,000 --> 00:03:19,000
da ništa ne povezuje ljude

79
00:03:19,000 --> 00:03:21,000
kao rat.

80
00:03:21,000 --> 00:03:24,000
I to povezivanje otvara mogućnost

81
00:03:24,000 --> 00:03:27,000
za izvanredno iskustvo samo-transcendencije.

82
00:03:27,000 --> 00:03:29,000
Pustiću vam isečak

83
00:03:29,000 --> 00:03:31,000
iz ove knjige Glena Greja.

84
00:03:31,000 --> 00:03:34,000
Grej je bio vojnik američke vojske u Drugom Svetskom ratu.

85
00:03:34,000 --> 00:03:37,000
I posle rata intervjuisao je mnoge druge vojnike

86
00:03:37,000 --> 00:03:39,000
i pisao je o njihovim iskustvima u bici.

87
00:03:39,000 --> 00:03:41,000
Evo ključnog dela

88
00:03:41,000 --> 00:03:44,000
gde on u suštini opisuje one stepenice.

89
00:03:46,000 --> 00:03:48,000
(Snimak) Glen Grej: Mnogi će veterani priznati

90
00:03:48,000 --> 00:03:51,000
da je iskustvo zajedničkog napora u bici

91
00:03:51,000 --> 00:03:54,000
najznačajnija tačka u njihovim životima.

92
00:03:54,000 --> 00:03:57,000
"Ja" neprimetno prelazi u "mi",

93
00:03:57,000 --> 00:03:59,000
"moje" postaje "naše"

94
00:03:59,000 --> 00:04:01,000
i individualna vera

95
00:04:01,000 --> 00:04:04,000
gubi svoj centralni značaj.

96
00:04:04,000 --> 00:04:06,000
Verujem da to nije ništa manje

97
00:04:06,000 --> 00:04:09,000
od obećanja besmrtnosti

98
00:04:09,000 --> 00:04:12,000
koje dovodi do samo-žrtvovanja u tim momentima

99
00:04:12,000 --> 00:04:15,000
tako relativno lako.

100
00:04:15,000 --> 00:04:18,000
Možda ću pasti, ali neću umreti,

101
00:04:18,000 --> 00:04:21,000
jer ono što je stvarno u meni nastavlja dalje

102
00:04:21,000 --> 00:04:23,000
i živi u drugovima

103
00:04:23,000 --> 00:04:25,000
za koje sam dao svoj život.

104
00:04:27,000 --> 00:04:30,000
DžH: Ono što je zajedničko za sve ove slučajeve

105
00:04:30,000 --> 00:04:33,000
jeste to da Ja izgleda da bledi, da se topi,

106
00:04:33,000 --> 00:04:35,000
i osećaj je dobar, jako dobar,

107
00:04:35,000 --> 00:04:38,000
na način koji uopšte ne liči ni na šta što osećamo u svojim normalnim životima.

108
00:04:38,000 --> 00:04:41,000
Osećaj je nekako uzdižući.

109
00:04:41,000 --> 00:04:44,000
Ideja da se pokrećemo je centralna u delima

110
00:04:44,000 --> 00:04:47,000
velikog francuskog sociologa Emila Dirkema.

111
00:04:47,000 --> 00:04:49,000
Dirkem nas čak naziva Homo dupleks,

112
00:04:49,000 --> 00:04:51,000
ili čovek na dva nivoa.

113
00:04:51,000 --> 00:04:54,000
Niži nivo on naziva nivoom profanog.

114
00:04:54,000 --> 00:04:57,000
Profano je suprotno od svetog.

115
00:04:57,000 --> 00:04:59,000
Znači nešto što je obično ili zajedničko.

116
00:04:59,000 --> 00:05:02,000
I u našim svakodnevnim životima postojimo kao individue.

117
00:05:02,000 --> 00:05:05,000
Želimo da zadovoljimo svoje individualne želje.

118
00:05:05,000 --> 00:05:07,000
Težimo našim individualnim ciljevima.

119
00:05:07,000 --> 00:05:09,000
Ali nekada se desi nešto

120
00:05:09,000 --> 00:05:11,000
što okida promenu.

121
00:05:11,000 --> 00:05:13,000
Jedinke se ujedinjuju

122
00:05:13,000 --> 00:05:16,000
u timove, pokrete ili nacije,

123
00:05:16,000 --> 00:05:19,000
što je mnogo više od proste sume delova.

124
00:05:19,000 --> 00:05:22,000
Dirkem ovaj nivo naziva svetim

125
00:05:22,000 --> 00:05:24,000
jer veruje da funkcija religije

126
00:05:24,000 --> 00:05:26,000
jeste da ujedini ljude u grupu,

127
00:05:26,000 --> 00:05:29,000
u moralnu zajednicu.

128
00:05:29,000 --> 00:05:32,000
Dirkem je verovao da sve što nas ujedinjuje

129
00:05:32,000 --> 00:05:34,000
zauzima položaj svetog.

130
00:05:34,000 --> 00:05:36,000
I jednom kada ljudi obuhvate

131
00:05:36,000 --> 00:05:38,000
neki sveti objekat ili vrednost,

132
00:05:38,000 --> 00:05:41,000
oni će raditi kao tim i boriti se da to odbrane.

133
00:05:41,000 --> 00:05:43,000
Dirkem je pisao

134
00:05:43,000 --> 00:05:45,000
o nizu jakih zajedničkih osećanja

135
00:05:45,000 --> 00:05:48,000
koja postižu čudo "E pluribus unum" ("Jedan, od mnogih"),

136
00:05:48,000 --> 00:05:50,000
praveći grupu od pojedinaca.

137
00:05:50,000 --> 00:05:53,000
Pomislite na zajedničku radost u Britaniji

138
00:05:53,000 --> 00:05:56,000
na dan kada se Drugi svetski rat završio.

139
00:05:56,000 --> 00:05:59,000
Pomislite na zajednički bes na Gradskom trgu u Kairu,

140
00:05:59,000 --> 00:06:02,000
koji je oborio diktatora.

141
00:06:02,000 --> 00:06:04,000
I mislite na zajednički bol

142
00:06:04,000 --> 00:06:06,000
u Americi

143
00:06:06,000 --> 00:06:09,000
koji smo svi osetili, koji nas je zbližio,

144
00:06:09,000 --> 00:06:12,000
posle 11. septembra.

145
00:06:12,000 --> 00:06:15,000
I dozvolite da sumiram gde smo.

146
00:06:15,000 --> 00:06:17,000
Ja kažem da je sposobnost za samo-transcendenciju

147
00:06:17,000 --> 00:06:20,000
osnovni deo ljudskog bića.

148
00:06:20,000 --> 00:06:22,000
Nudim metaforu

149
00:06:22,000 --> 00:06:24,000
stepenica u umu.

150
00:06:24,000 --> 00:06:26,000
Kažem da smo Homo dupleks

151
00:06:26,000 --> 00:06:29,000
i da nas ove stepenice vode iz profanog

152
00:06:29,000 --> 00:06:31,000
na sveti nivo.

153
00:06:31,000 --> 00:06:33,000
Kada se popnemo tim stepenicama,

154
00:06:33,000 --> 00:06:35,000
lični interesi blede,

155
00:06:35,000 --> 00:06:37,000
postajemo manje orijentisani na sopstvene interese,

156
00:06:37,000 --> 00:06:39,000
i osećamo se kao da smo bolji, plemenitiji

157
00:06:39,000 --> 00:06:42,000
i nekako uzdignutiji.

158
00:06:42,000 --> 00:06:45,000
I evo pitanja za milion dolara

159
00:06:45,000 --> 00:06:47,000
za sociologe poput mene:

160
00:06:47,000 --> 00:06:49,000
Da li su stepenice

161
00:06:49,000 --> 00:06:52,000
odlika našeg evolutivnog dizajna?

162
00:06:52,000 --> 00:06:55,000
Da li su proizvod prirodne selekcije,

163
00:06:55,000 --> 00:06:57,000
kao što su naše šake?

164
00:06:57,000 --> 00:07:00,000
Ili je to uljez, greška u sistemu --

165
00:07:00,000 --> 00:07:02,000
religija je samo nešto

166
00:07:02,000 --> 00:07:05,000
što se dešava kada se prespoje žice u našem mozgu --

167
00:07:05,000 --> 00:07:07,000
Džil je imala moždani udar i imala je to religiozno iskustvo,

168
00:07:07,000 --> 00:07:09,000
da li je to samo greška?

169
00:07:09,000 --> 00:07:13,000
Mnogi naučnici koji proučavaju religiju imaju takav stav.

170
00:07:13,000 --> 00:07:15,000
"Novi Ateisti", na primer,

171
00:07:15,000 --> 00:07:17,000
tvrde da je religija set mema,

172
00:07:17,000 --> 00:07:19,000
nekih parazitskih mema,

173
00:07:19,000 --> 00:07:21,000
koje prodiru u naš um

174
00:07:21,000 --> 00:07:24,000
i čine da radimo različite vrste religioznih stvari,

175
00:07:24,000 --> 00:07:26,000
samo-destruktivnih stvari, kao što su bombaši samoubice.

176
00:07:26,000 --> 00:07:28,000
I posle svega,

177
00:07:28,000 --> 00:07:30,000
kako bi ikada moglo biti dobro po nas

178
00:07:30,000 --> 00:07:32,000
da izgubimo sebe?

179
00:07:32,000 --> 00:07:34,000
Kako bi ikada bilo moguće da bude adaptivno

180
00:07:34,000 --> 00:07:36,000
za bilo koji organizam

181
00:07:36,000 --> 00:07:39,000
da prevaziđe lične interese?

182
00:07:39,000 --> 00:07:41,000
Pa dozvolite da vam pokažem.

183
00:07:41,000 --> 00:07:43,000
U "Poreklu čoveka",

184
00:07:43,000 --> 00:07:45,000
Čarls Darvin je veliki deo posvetio

185
00:07:45,000 --> 00:07:47,000
pisanju o evoluciji moralnosti --

186
00:07:47,000 --> 00:07:50,000
odakle potiče i zašto je imamo.

187
00:07:50,000 --> 00:07:52,000
Darvin je primetio da mnoge od naših vrlina

188
00:07:52,000 --> 00:07:54,000
imaju malo koristi po nas same,

189
00:07:54,000 --> 00:07:56,000
ali su od velike koristi za našu grupu.

190
00:07:56,000 --> 00:07:58,000
Pisao je o scenariju

191
00:07:58,000 --> 00:08:00,000
u kom bi dva plemena prvobitnih ljudi

192
00:08:00,000 --> 00:08:02,000
došla u kontakt i takmičenje.

193
00:08:02,000 --> 00:08:05,000
Rekao je: "Ako bi jedno pleme sadržalo

194
00:08:05,000 --> 00:08:07,000
veliki broj hrabrih, saosećajnih

195
00:08:07,000 --> 00:08:09,000
i vernih članova

196
00:08:09,000 --> 00:08:11,000
koji su uvek spremni da pomognu i brane jedni druge,

197
00:08:11,000 --> 00:08:13,000
to pleme bi uspelo bolje

198
00:08:13,000 --> 00:08:15,000
i pobedilo bi drugo".

199
00:08:15,000 --> 00:08:17,000
Rekao je čak i da se "Sebični i svadljivi ljudi

200
00:08:17,000 --> 00:08:19,000
neće povezati,

201
00:08:19,000 --> 00:08:21,000
a bez povezanosti

202
00:08:21,000 --> 00:08:23,000
ništa se ne može postići".

203
00:08:23,000 --> 00:08:25,000
Drugim rečima,

204
00:08:25,000 --> 00:08:27,000
Čarls Darvin je verovao

205
00:08:27,000 --> 00:08:29,000
u grupnu selekciju.

206
00:08:29,000 --> 00:08:32,000
Ova ideja je bila veoma kontroverzna poslednjih 40 godina,

207
00:08:32,000 --> 00:08:35,000
ali je na putu da se u velikom stilu vrati na scenu ove godine,

208
00:08:35,000 --> 00:08:38,000
naročito posle knjige E. O. Vilsona koja izlazi u aprilu,

209
00:08:38,000 --> 00:08:40,000
iznoseći veoma jak dokaz

210
00:08:40,000 --> 00:08:42,000
da smo mi, i nekoliko drugih vrsta,

211
00:08:42,000 --> 00:08:44,000
proizvod grupne selekcije.

212
00:08:44,000 --> 00:08:46,000
Ali zaista, način da se misli o ovome

213
00:08:46,000 --> 00:08:48,000
je kao o selekciji na više nivoa.

214
00:08:48,000 --> 00:08:50,000
Pogledajte ovako:

215
00:08:50,000 --> 00:08:53,000
Imate takmičenje koje se odvija unutar grupa i među grupama.

216
00:08:53,000 --> 00:08:56,000
I evo grupe momaka na koledžu u timu veslača.

217
00:08:56,000 --> 00:08:58,000
Unutar ovog tima

218
00:08:58,000 --> 00:09:00,000
postoji takmičenje.

219
00:09:00,000 --> 00:09:02,000
Tu su momci koji se takmiče jedni protiv drugih.

220
00:09:02,000 --> 00:09:05,000
Najsporiji veslači, najslabiji veslači biće izbačeni iz tima.

221
00:09:05,000 --> 00:09:07,000
I samo nekolicina ovih veslača će nastaviti sa ovim sportom.

222
00:09:07,000 --> 00:09:10,000
Možda će jedan od njih dogurati do Olimpijade.

223
00:09:10,000 --> 00:09:12,000
Tako unutar ovog tima,

224
00:09:12,000 --> 00:09:15,000
njihovi interesi su zapravo usmereni protiv ostalih.

225
00:09:15,000 --> 00:09:17,000
I nekad bi to bila prednost

226
00:09:17,000 --> 00:09:19,000
za nekog od momaka

227
00:09:19,000 --> 00:09:21,000
da proba da sabotira ostale.

228
00:09:21,000 --> 00:09:23,000
Možda će ogovarati svog glavnog rivala

229
00:09:23,000 --> 00:09:25,000
kod trenera.

230
00:09:25,000 --> 00:09:27,000
Ali dok traje takmičenje

231
00:09:27,000 --> 00:09:29,000
unutar čamca,

232
00:09:29,000 --> 00:09:32,000
ovo takmičenje se odvija između više čamaca.

233
00:09:32,000 --> 00:09:35,000
I jednom kad stavite ove momke u čamac da se takmiče protiv drugog čamca,

234
00:09:35,000 --> 00:09:37,000
oni onda neće imati izbora izuzev da sarađuju

235
00:09:37,000 --> 00:09:40,000
jer su svi zajedno u istom čamcu.

236
00:09:40,000 --> 00:09:42,000
Mogu pobediti

237
00:09:42,000 --> 00:09:44,000
jedino ako nastupe zajedno kao tim.

238
00:09:44,000 --> 00:09:46,000
Mislim, ove stvari deluju banalno,

239
00:09:46,000 --> 00:09:48,000
ali one su duboke evolutivne istine.

240
00:09:48,000 --> 00:09:50,000
Glavni argument protiv grupne selekcije

241
00:09:50,000 --> 00:09:52,000
oduvek je bilo

242
00:09:52,000 --> 00:09:55,000
da, pa naravno, bilo bi sjajno da imamo grupu saradnika,

243
00:09:55,000 --> 00:09:57,000
ali čim imate grupu saradnika,

244
00:09:57,000 --> 00:10:00,000
njih će preuzeti slobodni jahači,

245
00:10:00,000 --> 00:10:03,000
pojedinci koji će iskoristiti težak rad drugih.

246
00:10:03,000 --> 00:10:05,000
Dajte da vam ilustrujem ovo.

247
00:10:05,000 --> 00:10:08,000
Pretpostavimo da imamo grupu malih organizama --

248
00:10:08,000 --> 00:10:11,000
mogu biti bakterije, hrčci; nije važno šta --

249
00:10:11,000 --> 00:10:14,000
i pretpostavimo da je ova mala grupa ovde evoluirala da bude kooperativna.

250
00:10:14,000 --> 00:10:16,000
Pa to je sjajno. Oni grabe, oni brane jedni druge,

251
00:10:16,000 --> 00:10:19,000
rade zajedno, stvaraju dobrobit.

252
00:10:19,000 --> 00:10:21,000
I kao što ćete videti u ovoj simulaciji,

253
00:10:21,000 --> 00:10:24,000
kako stupaju u interakciju oni zarađuju poene, oni rastu,

254
00:10:24,000 --> 00:10:26,000
i udvostručuju veličinu, videćete i kako se potom dele,

255
00:10:26,000 --> 00:10:28,000
i tako se razmnožavaju i populacija raste.

256
00:10:28,000 --> 00:10:31,000
Ali pretpostavimo da onda jedan od njih mutira.

257
00:10:31,000 --> 00:10:33,000
Postoji mutacija u genu

258
00:10:33,000 --> 00:10:35,000
i jedan od njih mutira kako bi pratio sebičnu strategiju.

259
00:10:35,000 --> 00:10:37,000
Iskorišćava ostale.

260
00:10:37,000 --> 00:10:40,000
Pa tako kada je zelena u interakciji sa plavom,

261
00:10:40,000 --> 00:10:42,000
videćete da se zelena uvećava a plava se smanjuje.

262
00:10:42,000 --> 00:10:44,000
Evo kako se stvari odigravaju.

263
00:10:44,000 --> 00:10:46,000
Počeli smo samo sa jednom zelenom,

264
00:10:46,000 --> 00:10:48,000
i kako ona stupa u interakciju

265
00:10:48,000 --> 00:10:51,000
postiže zaradu ili dobija poene ili hranu.

266
00:10:51,000 --> 00:10:54,000
I ukratko, kooperativci su izrađeni.

267
00:10:54,000 --> 00:10:57,000
Slobodni jahači su preuzeli.

268
00:10:57,000 --> 00:11:00,000
Ako grupa ne može da reši problem slobodnih jahača

269
00:11:00,000 --> 00:11:03,000
onda ne može ubrati plodove saradnje

270
00:11:03,000 --> 00:11:06,000
i grupna selekcija ne može započeti.

271
00:11:06,000 --> 00:11:08,000
Ali postoji rešenje za problem slobodnih jahača.

272
00:11:08,000 --> 00:11:10,000
To i nije toliko težak problem.

273
00:11:10,000 --> 00:11:13,000
Zapravo, priroda ga je rešila mnogo, mnogo puta.

274
00:11:13,000 --> 00:11:15,000
I omiljeno rešenje prirode

275
00:11:15,000 --> 00:11:18,000
jeste da gurne svakog u isti čamac.

276
00:11:18,000 --> 00:11:20,000
Na primer,

277
00:11:20,000 --> 00:11:23,000
zašto mitohondrija u svakoj ćeliji

278
00:11:23,000 --> 00:11:25,000
ima sopstvenu DNK,

279
00:11:25,000 --> 00:11:28,000
potpuno odvojenu od DNK jedra?

280
00:11:28,000 --> 00:11:30,000
To je zato što je ona bila

281
00:11:30,000 --> 00:11:32,000
samostalna slobodno-živeća bakterija

282
00:11:32,000 --> 00:11:34,000
a potom su se sjedinili

283
00:11:34,000 --> 00:11:36,000
i postali superorganizam.

284
00:11:36,000 --> 00:11:39,000
Ovako ili onako -- možda je jedan progutao drugog; nikada nećemo znati tačno zašto --

285
00:11:39,000 --> 00:11:41,000
ali jednom kada je nastala membrana oko njih,

286
00:11:41,000 --> 00:11:43,000
bili su svi u okviru iste membrane,

287
00:11:43,000 --> 00:11:46,000
sada svaka podela rada u cilju dobiti

288
00:11:46,000 --> 00:11:48,000
sva dobrobit nastala saradnjom,

289
00:11:48,000 --> 00:11:50,000
ostaje zatvorena unutar membrane

290
00:11:50,000 --> 00:11:53,000
i imamo superorganizam.

291
00:11:53,000 --> 00:11:55,000
I hajde da ponovimo simulaciju

292
00:11:55,000 --> 00:11:57,000
gde ćemo staviti jednog od ovih superorganizama

293
00:11:57,000 --> 00:12:00,000
u populaciju slobodnih jahača, ili dezertera, ili varalica

294
00:12:00,000 --> 00:12:03,000
i pogledajmo šta se dešava.

295
00:12:03,000 --> 00:12:05,000
Superorganizam može praktično uzeti šta god zaželi.

296
00:12:05,000 --> 00:12:08,000
Toliko je velik i moćan i efikasan

297
00:12:08,000 --> 00:12:10,000
da može uzeti resurse

298
00:12:10,000 --> 00:12:14,000
od zelenih, od dezertera, od varalica.

299
00:12:14,000 --> 00:12:16,000
I vrlo uskoro će čitava populacija

300
00:12:16,000 --> 00:12:19,000
biti sačinjena upravo od tih novih superorganizama.

301
00:12:19,000 --> 00:12:21,000
Ono šta sam ja pokazao ovde

302
00:12:21,000 --> 00:12:23,000
je nešto što se ponekad naziva velika promena

303
00:12:23,000 --> 00:12:26,000
u evolutivnoj istoriji.

304
00:12:26,000 --> 00:12:28,000
Darvinovi zakoni se ne menjaju,

305
00:12:28,000 --> 00:12:31,000
ali sada postoji nova vrsta igrača na terenu

306
00:12:31,000 --> 00:12:34,000
i stvari počinju da izgledaju veoma drugačije.

307
00:12:34,000 --> 00:12:36,000
Ova promena nije crna ovca prirode koja se desila jednom i nikad više

308
00:12:36,000 --> 00:12:38,000
koja se desila sa nekim bakterijama.

309
00:12:38,000 --> 00:12:40,000
Ona se dešava ponovo

310
00:12:40,000 --> 00:12:42,000
pre oko 120 ili 140 miliona godina

311
00:12:42,000 --> 00:12:45,000
kada su neke solitarne ose

312
00:12:45,000 --> 00:12:47,000
počele da kreiraju mala, jednostavna, primitivna

313
00:12:47,000 --> 00:12:50,000
gnezda, ili košnice.

314
00:12:50,000 --> 00:12:53,000
Jednom kada se nekoliko osa našlo u istoj košnici,

315
00:12:53,000 --> 00:12:55,000
nisu imale drugog izbora osim da sarađuju,

316
00:12:55,000 --> 00:12:57,000
jer su vrlo brzo bile uključene u takmičenje

317
00:12:57,000 --> 00:12:59,000
protiv drugih košnica.

318
00:12:59,000 --> 00:13:01,000
I najsložnije košnice su pobedile,

319
00:13:01,000 --> 00:13:03,000
baš kao što je Darvin rekao.

320
00:13:03,000 --> 00:13:05,000
Ove rane ose

321
00:13:05,000 --> 00:13:07,000
podstakle su razvoj pčela i mrava

322
00:13:07,000 --> 00:13:09,000
koji su prekrili svet

323
00:13:09,000 --> 00:13:11,000
i promenili biosferu.

324
00:13:11,000 --> 00:13:13,000
I dešava se i dalje,

325
00:13:13,000 --> 00:13:15,000
spektakularnije,

326
00:13:15,000 --> 00:13:17,000
poslednjih pola miliona godina

327
00:13:17,000 --> 00:13:19,000
kada su naši preci

328
00:13:19,000 --> 00:13:21,000
postali bića kulture,

329
00:13:21,000 --> 00:13:24,000
i okupili se oko ognjišta ili logorske vatre,

330
00:13:24,000 --> 00:13:26,000
podelili posao,

331
00:13:26,000 --> 00:13:29,000
počeli da oslikavaju svoja tela, govorili sopstvenim dijalektom,

332
00:13:29,000 --> 00:13:32,000
i najzad počeli da obožavaju svoje bogove.

333
00:13:32,000 --> 00:13:34,000
Nekada su svi bili deo istog plemena,

334
00:13:34,000 --> 00:13:37,000
mogli su ubirati plodove saradnje zatvoreni unutar njega.

335
00:13:37,000 --> 00:13:39,000
I oslobodili su najsnažniju silu

336
00:13:39,000 --> 00:13:41,000
ikada spoznatu na ovoj planeti,

337
00:13:41,000 --> 00:13:43,000
a to je ljudska saradnja --

338
00:13:43,000 --> 00:13:45,000
snaga konstrukcije

339
00:13:45,000 --> 00:13:48,000
i destrukcije.

340
00:13:48,000 --> 00:13:50,000
Naravno, ljudske grupe nisu ni blizu povezane

341
00:13:50,000 --> 00:13:52,000
kao što su to košnice.

342
00:13:52,000 --> 00:13:55,000
Ljudske grupe mogu izgledati kao košnice na kratko,

343
00:13:55,000 --> 00:13:57,000
ali onda imaju tendenciju da se raspadnu.

344
00:13:57,000 --> 00:14:00,000
Nismo zatvoreni u saradnju na načini na koji su to pčele i mravi.

345
00:14:00,000 --> 00:14:02,000
Zapravo, često,

346
00:14:02,000 --> 00:14:04,000
kao što smo videli da se dešavalo u revolucijama Arapskog proleća,

347
00:14:04,000 --> 00:14:08,000
često su ti razlazi uporedni sa religijskim pravcima.

348
00:14:08,000 --> 00:14:11,000
Pa ipak, kada se ljudi udruže

349
00:14:11,000 --> 00:14:13,000
i postanu deo zajedničkog pokreta,

350
00:14:13,000 --> 00:14:16,000
mogu pomerati planine.

351
00:14:16,000 --> 00:14:19,000
Pogledajte ljude na ovim slikama koje vam pokazujem.

352
00:14:19,000 --> 00:14:21,000
Mislite li da oni tamo

353
00:14:21,000 --> 00:14:23,000
jure sopstvene interese?

354
00:14:23,000 --> 00:14:26,000
Ili da jure zajedničke interese,

355
00:14:26,000 --> 00:14:29,000
koji od njih zahtevaju da izgube sebe

356
00:14:29,000 --> 00:14:33,000
i prosto postanu deo celine?

357
00:14:34,000 --> 00:14:36,000
U redu, to bi bio moj govor

358
00:14:36,000 --> 00:14:38,000
isporučen na standardni TED način.

359
00:14:38,000 --> 00:14:40,000
A sada ću da održim čitav govor ponovo

360
00:14:40,000 --> 00:14:42,000
u tri minuta

361
00:14:42,000 --> 00:14:45,000
u punom spektrumu.

362
00:14:45,000 --> 00:14:47,000
(Muzika)

363
00:14:47,000 --> 00:14:49,000
(Snimak) Džonatan Hajt: Mi ljudi imamo puno varijeteta

364
00:14:49,000 --> 00:14:51,000
religijskog iskustva,

365
00:14:51,000 --> 00:14:53,000
kao što je Viljem Džejms objasnio.

366
00:14:53,000 --> 00:14:56,000
Jedan od najuobičajenijih je penjanje tajnim stepenicama

367
00:14:56,000 --> 00:14:58,000
i gubitak sebe.

368
00:14:58,000 --> 00:15:00,000
Stepenice nas vode

369
00:15:00,000 --> 00:15:03,000
od životnog iskustva koje je profano ili obično

370
00:15:03,000 --> 00:15:05,000
do iskustava koja su sveta,

371
00:15:05,000 --> 00:15:07,000
ili duboko povezana.

372
00:15:07,000 --> 00:15:09,000
Mi smo Homo dupleks,

373
00:15:09,000 --> 00:15:11,000
kao što je Dirkem objasnio.

374
00:15:11,000 --> 00:15:13,000
I mi smo Homo dupleks

375
00:15:13,000 --> 00:15:15,000
jer smo evoluirali selekcijom na više nivoa,

376
00:15:15,000 --> 00:15:18,000
kao što je Darvin objasnio.

377
00:15:18,000 --> 00:15:20,000
Ne mogu biti siguran da su stepenice adaptacija

378
00:15:20,000 --> 00:15:22,000
a ne greška,

379
00:15:22,000 --> 00:15:24,000
ali ako su adaptacija,

380
00:15:24,000 --> 00:15:26,000
onda su posledice duboke.

381
00:15:26,000 --> 00:15:28,000
Ako je to adaptacija,

382
00:15:28,000 --> 00:15:31,000
onda smo evoluirali da budemo religiozni.

383
00:15:31,000 --> 00:15:33,000
Ne mislim da smo evoluirali

384
00:15:33,000 --> 00:15:35,000
da stvorimo ogromne organizovane religije.

385
00:15:35,000 --> 00:15:37,000
Te stvari su došle skorije.

386
00:15:37,000 --> 00:15:39,000
Mislim da smo evoluirali

387
00:15:39,000 --> 00:15:41,000
da vidimo svetost svuda oko nas

388
00:15:41,000 --> 00:15:43,000
i da se udružujemo sa ostalima u timove

389
00:15:43,000 --> 00:15:45,000
i kružimo oko svetih objekata,

390
00:15:45,000 --> 00:15:47,000
ljudi i ideja.

391
00:15:47,000 --> 00:15:50,000
Zato je politika toliko plemenska.

392
00:15:50,000 --> 00:15:53,000
Politike su delom profane, delimično u vezi sa ličnim interesima,

393
00:15:53,000 --> 00:15:56,000
ali politike su takođe i u vezi sa svetim.

394
00:15:56,000 --> 00:15:58,000
Radi se o ujedinjenju sa drugima

395
00:15:58,000 --> 00:16:00,000
kako bi se tragalo za moralnim idejama.

396
00:16:00,000 --> 00:16:03,000
Ona je u vezi sa večnom borbom između dobra i zla,

397
00:16:03,000 --> 00:16:06,000
i mi uvek verujemo da smo u dobrom timu.

398
00:16:06,000 --> 00:16:08,000
I najvažnije,

399
00:16:08,000 --> 00:16:10,000
ako su stepenice stvarne,

400
00:16:10,000 --> 00:16:12,000
onda one objašnjavaju konstantno

401
00:16:12,000 --> 00:16:14,000
nezadovoljstvo savremenim životom.

402
00:16:14,000 --> 00:16:17,000
Jer su ljudska bića, u izvesnoj meri,

403
00:16:17,000 --> 00:16:19,000
bića košnica, kao pčele.

404
00:16:19,000 --> 00:16:22,000
Mi smo pčele. Razbili smo košnicu tokom Prosvetiteljstva.

405
00:16:22,000 --> 00:16:25,000
Razbili smo stare institucije

406
00:16:25,000 --> 00:16:27,000
i doneli slobodu potlačenima.

407
00:16:27,000 --> 00:16:29,000
Oslobodili smo kreativnost koja menja svet

408
00:16:29,000 --> 00:16:32,000
i stvorili ogromno bogatstvo i komfor.

409
00:16:32,000 --> 00:16:34,000
Danas letimo unaokolo

410
00:16:34,000 --> 00:16:36,000
kao samostalne pčele i uživamo u svojoj slobodi.

411
00:16:36,000 --> 00:16:38,000
Ali nekada se zapitamo:

412
00:16:38,000 --> 00:16:40,000
da li je ovo sve što postoji?

413
00:16:40,000 --> 00:16:42,000
Šta da radim sa svojim životom?

414
00:16:42,000 --> 00:16:44,000
Šta nedostaje?

415
00:16:44,000 --> 00:16:46,000
Ono što nedostaje je u vezi sa tim da smo mi Homo dupleks,

416
00:16:46,000 --> 00:16:49,000
ali moderno, sekularno društvo je izgrađeno

417
00:16:49,000 --> 00:16:52,000
da zadovolji naše niže, profane delove sopstva.

418
00:16:52,000 --> 00:16:55,000
Vrlo je udobno ovde dole na tom nižem nivou.

419
00:16:55,000 --> 00:16:58,000
Dođite, sedite u moj kućni centar zabave.

420
00:16:58,000 --> 00:17:00,000
Veliki izazov savremenom životu

421
00:17:00,000 --> 00:17:03,000
jeste da pronađe stepenice usred sve gungule

422
00:17:03,000 --> 00:17:06,000
i da potom uradi nešto dobro i plemenito

423
00:17:06,000 --> 00:17:09,000
jednom kada se popnete do vrha.

424
00:17:09,000 --> 00:17:12,000
Vidim tu želju kod mojih studenata na Univerzitetu u Virdžiniji.

425
00:17:12,000 --> 00:17:14,000
Svi oni žele da pronađu svrhu ili poziv

426
00:17:14,000 --> 00:17:16,000
čemu se mogu prepustiti.

427
00:17:16,000 --> 00:17:19,000
Svi tragaju za svojim stepenicama.

428
00:17:19,000 --> 00:17:21,000
I to mi daje nadu

429
00:17:21,000 --> 00:17:23,000
da ljudi nisu potpuno sebični.

430
00:17:23,000 --> 00:17:25,000
Većina ljudi žudi da prevaziđe površnost

431
00:17:25,000 --> 00:17:27,000
i postane deo nečeg većeg.

432
00:17:27,000 --> 00:17:30,000
I ovo objašnjava izvanrednu rezonancu

433
00:17:30,000 --> 00:17:32,000
ove jednostavne metafore

434
00:17:32,000 --> 00:17:35,000
opisane pre skoro 400 godina.

435
00:17:35,000 --> 00:17:37,000
"Nijedan čovek nije ostrvo

436
00:17:37,000 --> 00:17:39,000
potpuno prepušteno sebi.

437
00:17:39,000 --> 00:17:42,000
Svaki čovek je deo kontinenta,

438
00:17:42,000 --> 00:17:45,000
deo celine."

439
00:17:45,000 --> 00:17:47,000
DžH: Hvala vam.

440
00:17:47,000 --> 00:17:55,000
(Aplauz)