WEBVTT

00:00:00.000 --> 00:00:03.000
Mam do was pytanie:

00:00:03.000 --> 00:00:05.000
Czy jesteście religijni?

00:00:05.000 --> 00:00:07.000
Niech podniosą rękę ci,

00:00:07.000 --> 00:00:10.000
którzy uważają się za religijnych.

00:00:10.000 --> 00:00:13.000
Powiedziałbym, że jakieś trzy, cztery procent.

00:00:13.000 --> 00:00:16.000
Nie przypuszczałem, że na konferencji TED będzie tylu wierzących.

00:00:16.000 --> 00:00:18.000
(śmiech)

00:00:18.000 --> 00:00:20.000
Kolejne pytanie:

00:00:20.000 --> 00:00:22.000
Czy uważacie się za uduchowionych,

00:00:22.000 --> 00:00:24.000
w jakimkolwiek znaczeniu?

00:00:24.000 --> 00:00:27.000
Mamy większość.

NOTE Paragraph

00:00:27.000 --> 00:00:29.000
Moje wystąpienie

00:00:29.000 --> 00:00:31.000
dotyczy jednego z głównych powodów,

00:00:31.000 --> 00:00:33.000
dla którego większość ludzi uważa się

00:00:33.000 --> 00:00:35.000
w jakiejś mierze za uduchowionych.

00:00:35.000 --> 00:00:38.000
Opowiem dziś o autotranscendencji.

00:00:38.000 --> 00:00:41.000
Podstawową zasadą człowieczeństwa

00:00:41.000 --> 00:00:44.000
jest to, że czasem jaźń się rozmywa.

00:00:44.000 --> 00:00:46.000
Gdy tak się dzieje,

00:00:46.000 --> 00:00:49.000
odczuwamy ekstazę, sięgamy po metafory

00:00:49.000 --> 00:00:51.000
odnoszące się do pojęć "góra" i "dół",

00:00:51.000 --> 00:00:53.000
aby wytłumaczyć sobie te uczucia.

00:00:53.000 --> 00:00:55.000
Mówimy o uniesieniu,

00:00:55.000 --> 00:00:57.000
czy o uwzniośleniu.

NOTE Paragraph

00:00:57.000 --> 00:01:00.000
Trudno wyobrazić sobie coś tak abstrakcyjnego

00:01:00.000 --> 00:01:02.000
bez użycia dobrej przenośni.

00:01:02.000 --> 00:01:05.000
Oto moja propozycja.

00:01:05.000 --> 00:01:08.000
Wyobraźcie sobie umysł jako dom z wieloma pokojami,

00:01:08.000 --> 00:01:11.000
z których większość dobrze znamy.

00:01:11.000 --> 00:01:14.000
Czasem jednak niespodziewanie

00:01:14.000 --> 00:01:16.000
pojawia się przejście,

00:01:16.000 --> 00:01:19.000
za którym znajdują się schody.

00:01:19.000 --> 00:01:21.000
Wchodzimy po schodach

00:01:21.000 --> 00:01:25.000
i doświadczamy stanu zmienionej świadomości.

NOTE Paragraph

00:01:25.000 --> 00:01:27.000
W roku 1902

00:01:27.000 --> 00:01:29.000
wielki amerykański psycholog William James

00:01:29.000 --> 00:01:32.000
pisał o różnych odmianach doświadczenia religijnego.

00:01:32.000 --> 00:01:34.000
Zebrał szereg studiów przypadku.

00:01:34.000 --> 00:01:36.000
Cytował słowa rozmaitych ludzi,

00:01:36.000 --> 00:01:38.000
którzy doświadczali tych przeżyć.

00:01:38.000 --> 00:01:40.000
Jednym z najbardziej ekscytujących

00:01:40.000 --> 00:01:42.000
jest przypadek Stephena Bradleya,

00:01:42.000 --> 00:01:45.000
który twierdził, że w roku 1820 spotkał Jezusa.

00:01:45.000 --> 00:01:48.000
Oto co powiedział o tym Bradley.

NOTE Paragraph

00:01:51.000 --> 00:01:53.000
(muzyka)

NOTE Paragraph

00:01:54.000 --> 00:01:57.000
Wydawało mi się przez sekundę, że w pokoju

00:01:57.000 --> 00:01:59.000
widzę zbawiciela w ludzkiej postaci,

00:01:59.000 --> 00:02:01.000
z rozpostartymi ramionami,

00:02:01.000 --> 00:02:04.000
mówiącego do mnie "Chodź".

00:02:04.000 --> 00:02:07.000
Następnego dnia drżałem z uradowania.

00:02:07.000 --> 00:02:10.000
Moje szczęście było tak wielkie, że chciałem umrzeć.

00:02:10.000 --> 00:02:13.000
Nie miałem już miłości dla doczesnego świata.

00:02:13.000 --> 00:02:15.000
Przed tym, co się stało

00:02:15.000 --> 00:02:17.000
byłem samolubny i zadufany w sobie.

00:02:17.000 --> 00:02:20.000
Teraz zapragnąłem szczęścia dla wszystkich ludzi

00:02:20.000 --> 00:02:22.000
i mogłem z miłością w sercu

00:02:22.000 --> 00:02:25.000
przebaczyć moim najgorszym wrogom.

NOTE Paragraph

00:02:26.000 --> 00:02:28.000
Zauważcie, jak licha osobowość Bradleya umiera,

00:02:28.000 --> 00:02:30.000
Zauważcie, jak licha osobowość Bradleya umiera,

00:02:30.000 --> 00:02:32.000
gdy ten wspina się po schodach.

00:02:32.000 --> 00:02:34.000
Bycie na wyższym poziomie

00:02:34.000 --> 00:02:37.000
napełnia go miłością i przebaczeniem.

00:02:38.000 --> 00:02:40.000
Wiele religii świata znalazło tak wiele sposobów,

00:02:40.000 --> 00:02:42.000
by pomóc ludziom pokonać te schody.

00:02:42.000 --> 00:02:44.000
W niektórych jaźń wyłącza się dzięki medytacji.

00:02:44.000 --> 00:02:46.000
Inni używają psychodelików.

00:02:46.000 --> 00:02:50.000
Oto XVI-wieczny aztecki zwój, przedstawiający

00:02:50.000 --> 00:02:53.000
człowieka jedzącego grzyby z psylocybiną,

00:02:53.000 --> 00:02:57.000
którego w tym samym czasie bóg zaciąga ku schodom.

00:02:57.000 --> 00:02:59.000
Inne sposoby na osiągnięcie transcendencji

00:02:59.000 --> 00:03:01.000
to taniec, wirowanie, zataczanie kręgów.

00:03:01.000 --> 00:03:04.000
Nie potrzebujemy jednak religii, aby wejść na schody.

00:03:04.000 --> 00:03:07.000
Wielu znajduje autotranscendencję na łonie natury.

00:03:07.000 --> 00:03:10.000
Inni osiągają ją na imprezach rave.

NOTE Paragraph

00:03:10.000 --> 00:03:13.000
Jednak najdziwniejszą sytuacją, w której możemy jej doświadczyć, jest wojna.

00:03:13.000 --> 00:03:15.000
Jednak najdziwniejszą sytuacją, w której możemy jej doświadczyć, jest wojna.

00:03:15.000 --> 00:03:17.000
Wiele książek mówi o niej to samo:

00:03:17.000 --> 00:03:19.000
nic tak nie zbliża ludzi do siebie

00:03:19.000 --> 00:03:21.000
jak wojna

00:03:21.000 --> 00:03:24.000
To zbliżenie otwiera możliwość przeżycia

00:03:24.000 --> 00:03:27.000
niezwykłej autotranscendencji.

00:03:27.000 --> 00:03:29.000
Zaprezentuję wam fragment

00:03:29.000 --> 00:03:31.000
książki Glenna Graya.

00:03:31.000 --> 00:03:34.000
Walczył on w armii amerykańskiej podczas II wojny światowej.

00:03:34.000 --> 00:03:37.000
Po wojnie przeprowadził wywiady z wieloma żołnierzami

00:03:37.000 --> 00:03:39.000
i opisał ich przeżycia z pola walki.

00:03:39.000 --> 00:03:41.000
Oto kluczowy fragment,

00:03:41.000 --> 00:03:44.000
w którym opisuje doświadczenie schodów.

NOTE Paragraph

00:03:46.000 --> 00:03:48.000
Wielu weteranów może potwierdzić,

00:03:48.000 --> 00:03:51.000
że wspólne przeżycia z pola bitwy

00:03:51.000 --> 00:03:54.000
były punktem zwrotnym w ich życiu.

00:03:54.000 --> 00:03:57.000
"Ja" bezwolnie zamienia się w "my",

00:03:57.000 --> 00:03:59.000
"nasze" zastępuje "moje",

00:03:59.000 --> 00:04:01.000
a osobiste przekonania

00:04:01.000 --> 00:04:04.000
tracą na znaczeniu.

00:04:04.000 --> 00:04:06.000
Myślę, że w takich momentach

00:04:06.000 --> 00:04:09.000
przekonanie o własnej nieśmiertelności

00:04:09.000 --> 00:04:12.000
czyni względnie łatwym poświęcenie samego siebie.

00:04:12.000 --> 00:04:15.000
czyni względnie łatwym poświęcenie samego siebie.

00:04:15.000 --> 00:04:18.000
Mogę upaść, ale nie umrę,

00:04:18.000 --> 00:04:21.000
bo to, co jest prawdziwe we mnie

00:04:21.000 --> 00:04:23.000
będzie trwać w moich towarzyszach,

00:04:23.000 --> 00:04:25.000
za których oddałem życie.

NOTE Paragraph

00:04:27.000 --> 00:04:30.000
Wspólnym mianownikiem dla opisanych przypadków

00:04:30.000 --> 00:04:33.000
jest to, że jaźń rozrzedza się i rozmywa,

00:04:33.000 --> 00:04:35.000
a uczucie to jest tak dobre,

00:04:35.000 --> 00:04:38.000
jak nic, czego możemy doświadczyć na co dzień.

00:04:38.000 --> 00:04:41.000
Jest to uczucie uwznioślenia.

00:04:41.000 --> 00:04:44.000
Koncepcja wznoszenia się była kluczowym elementem prac

00:04:44.000 --> 00:04:47.000
francuskiego socjologa Emile'a Durkheima.

00:04:47.000 --> 00:04:49.000
Określił on ludzi mianem homo duplex,

00:04:49.000 --> 00:04:51.000
człowiek dwoisty, dwupoziomowy.

00:04:51.000 --> 00:04:54.000
Niższy poziom to sfera profanum.

00:04:54.000 --> 00:04:57.000
Profanum znajduje się w opozycji do sacrum.

00:04:57.000 --> 00:04:59.000
Oznacza coś zwykłego, pospolitego.

00:04:59.000 --> 00:05:02.000
W zwykłym życiu jesteśmy indywidualistami.

00:05:02.000 --> 00:05:05.000
Chcemy zaspokoić nasze indywidualne pragnienia.

00:05:05.000 --> 00:05:07.000
Realizujemy indywidualne cele.

00:05:07.000 --> 00:05:09.000
Jednak czasem zdarza się coś,

00:05:09.000 --> 00:05:11.000
co wywołuje zmianę.

00:05:11.000 --> 00:05:13.000
Jednostki łączą się

00:05:13.000 --> 00:05:16.000
w zespół, ruch, czy naród,

00:05:16.000 --> 00:05:19.000
które są czymś więcej, niż sumą ich części.

NOTE Paragraph

00:05:19.000 --> 00:05:22.000
Durkheim nazwał ten poziom sferą sacrum,

00:05:22.000 --> 00:05:24.000
bo uważał, że funkcją religii

00:05:24.000 --> 00:05:26.000
jest scalanie ludzi w grupy,

00:05:26.000 --> 00:05:29.000
w moralnie spójne społeczności.

00:05:29.000 --> 00:05:32.000
Durkheim uważał, że wszystko co nas jednoczy,

00:05:32.000 --> 00:05:34.000
leży w sferze sacrum.

00:05:34.000 --> 00:05:36.000
Jeśli ludzie skupiają się

00:05:36.000 --> 00:05:38.000
na wartościach z tej sfery,

00:05:38.000 --> 00:05:41.000
będą wspólnie działać, by ich bronić.

00:05:41.000 --> 00:05:43.000
Durkheim pisał

00:05:43.000 --> 00:05:45.000
o silnych zbiorowych emocjach,

00:05:45.000 --> 00:05:48.000
urzeczywistniających maksymę "E pluribus unum",

00:05:48.000 --> 00:05:50.000
oznaczającej "z wielości jedność".

00:05:50.000 --> 00:05:53.000
Pomyślmy o zbiorowej radości w Wielkiej Brytanii

00:05:53.000 --> 00:05:56.000
w dniu zakończenia II wojny światowej

00:05:56.000 --> 00:05:59.000
lub o społecznym gniewie na Placu Tahrir,

00:05:59.000 --> 00:06:02.000
który pomógł obalić dyktatora.

00:06:02.000 --> 00:06:04.000
Przypomnimy sobie jednoczący ludzi w Stanach Zjednoczonych żal,

00:06:04.000 --> 00:06:06.000
Przypomnimy sobie jednoczący ludzi w Stanach Zjednoczonych żal,

00:06:06.000 --> 00:06:09.000
jaki czuliśmy po 11 września.

00:06:09.000 --> 00:06:12.000
jaki czuliśmy po 11 września.

NOTE Paragraph

00:06:12.000 --> 00:06:15.000
Podsumujmy to, co zostało dotychczas powiedziane.

00:06:15.000 --> 00:06:17.000
Twierdzę, że możliwość autotranscendencji

00:06:17.000 --> 00:06:20.000
to podstawowy wyznacznik człowieczeństwa.

00:06:20.000 --> 00:06:22.000
Zaproponowałem metaforę

00:06:22.000 --> 00:06:24.000
schodów w umyśle.

00:06:24.000 --> 00:06:26.000
Mówiłem, że bycie homo duplex

00:06:26.000 --> 00:06:29.000
i schody prowadzą nas ze sfery profanum

00:06:29.000 --> 00:06:31.000
na poziom sacrum.

00:06:31.000 --> 00:06:33.000
Kiedy wchodzimy po schodach,

00:06:33.000 --> 00:06:35.000
własny interes traci na znaczeniu,

00:06:35.000 --> 00:06:37.000
a my mniej skupiamy się na sobie,

00:06:37.000 --> 00:06:39.000
czujemy się lepsi, szlachetniejsi,

00:06:39.000 --> 00:06:42.000
w pewien sposób uwzniośleni.

NOTE Paragraph

00:06:42.000 --> 00:06:45.000
Oto pytanie za milion dolarów,

00:06:45.000 --> 00:06:47.000
które zadają sobie socjolodzy tacy jak ja:

00:06:47.000 --> 00:06:49.000
Czy schody to następstwo ewolucji?

00:06:49.000 --> 00:06:52.000
Czy schody to następstwo ewolucji?

00:06:52.000 --> 00:06:55.000
Czy jest to wytwór doboru naturalnego,

00:06:55.000 --> 00:06:57.000
jak nasze dłonie?

00:06:57.000 --> 00:07:00.000
A może jest to błąd w systemie,

00:07:00.000 --> 00:07:02.000
a religijność to coś, co pojawia się,

00:07:02.000 --> 00:07:05.000
kiedy połączenia sensoryczne się przetną,

00:07:05.000 --> 00:07:07.000
czy też przy udarze mózgu.

00:07:07.000 --> 00:07:09.000
Czy jest to po prostu błąd?

NOTE Paragraph

00:07:09.000 --> 00:07:13.000
Wielu naukowców badających religię wyznaje taki pogląd.

00:07:13.000 --> 00:07:15.000
Dla przykładu Nowi Ateiści twierdzą,

00:07:15.000 --> 00:07:17.000
że religia jest zbiorem pasożytniczych memów,

00:07:17.000 --> 00:07:19.000
że religia jest zbiorem pasożytniczych memów,

00:07:19.000 --> 00:07:21.000
które opanowują nasze umysły

00:07:21.000 --> 00:07:24.000
i zmuszają do szalonych i destrukcyjnych działań,

00:07:24.000 --> 00:07:26.000
jak u zamachowców-samobójców.

00:07:26.000 --> 00:07:28.000
Tak w ogóle,

00:07:28.000 --> 00:07:30.000
czy samozatracenie może być dla nas dobre?

00:07:30.000 --> 00:07:32.000
czy samozatracenie może być dla nas dobre?

00:07:32.000 --> 00:07:34.000
Jak cechą przystosowawczą

00:07:34.000 --> 00:07:36.000
jakiegokolwiek ogranizmu

00:07:36.000 --> 00:07:39.000
może stać się niedbanie o własne korzyści?

00:07:39.000 --> 00:07:41.000
Pokażę wam jak.

NOTE Paragraph

00:07:41.000 --> 00:07:43.000
W dziele "O pochodzeniu człowieka"

00:07:43.000 --> 00:07:45.000
Karol Darwin pisał dużo

00:07:45.000 --> 00:07:47.000
o ewolucji moralności:

00:07:47.000 --> 00:07:50.000
skąd się wzięła, dlaczego ją mamy.

00:07:50.000 --> 00:07:52.000
Darwin zauważył, że z wielu cnót

00:07:52.000 --> 00:07:54.000
mamy niewielki osobisty pożytek,

00:07:54.000 --> 00:07:56.000
ale są one bardzo ważne dla grup.

00:07:56.000 --> 00:07:58.000
Nakreślił scenariusz,

00:07:58.000 --> 00:08:00.000
w którym dwa plemiona wczesnych ludzi

00:08:00.000 --> 00:08:02.000
wchodzą w kontakt i rywalizują.

00:08:02.000 --> 00:08:05.000
Napisał, "Jeśli w jednym z plemion

00:08:05.000 --> 00:08:07.000
jest wielu odważnych, współczujących

00:08:07.000 --> 00:08:09.000
i oddanych członków,

00:08:09.000 --> 00:08:11.000
zawsze gotowych pomagać sobie i ochraniać się,

00:08:11.000 --> 00:08:13.000
wtedy to plemię poradzi sobie lepiej

00:08:13.000 --> 00:08:15.000
i pokona przeciwnika".

00:08:15.000 --> 00:08:17.000
Dalej pisał, że "Samolubni i kłótliwi

00:08:17.000 --> 00:08:19.000
nie będą zgodni,

00:08:19.000 --> 00:08:21.000
a bez zgodności

00:08:21.000 --> 00:08:23.000
nic się nie osiągnie".

00:08:23.000 --> 00:08:25.000
Innymi słowy,

00:08:25.000 --> 00:08:27.000
Karol Darwin wierzył

00:08:27.000 --> 00:08:29.000
w dobór grupowy.

NOTE Paragraph

00:08:29.000 --> 00:08:32.000
Teoria ta przez ostatnie 40 lat budziła kontrowersje,

00:08:32.000 --> 00:08:35.000
ale w tym roku szykuje się jej wielki powrót,

00:08:35.000 --> 00:08:38.000
głównie za sprawą książki E.O. Wilsona,

00:08:38.000 --> 00:08:40.000
która ma ukazać się w kwietniu.

00:08:40.000 --> 00:08:42.000
Stawia on mocną tezę, że ludzie i inne gatunki są produktami doboru grupowego.

00:08:42.000 --> 00:08:44.000
Stawia on mocną tezę, że ludzie i inne gatunki są produktami doboru grupowego.

00:08:44.000 --> 00:08:46.000
Jednak tak naprawdę należałoby

00:08:46.000 --> 00:08:48.000
uznać to za selekcję na wielu poziomach.

NOTE Paragraph

00:08:48.000 --> 00:08:50.000
Spójrzmy na to w ten sposób.

00:08:50.000 --> 00:08:53.000
Rywalizacja odbywa się w ramach grup i pomiędzy nimi.

00:08:53.000 --> 00:08:56.000
Widzimy tu reprezentującą college osadę wioślarzy.

00:08:56.000 --> 00:08:58.000
W ramach tego zespołu

00:08:58.000 --> 00:09:00.000
ma miejsce rywalizacja.

00:09:00.000 --> 00:09:02.000
Jego członkowie współzawodniczą.

00:09:02.000 --> 00:09:05.000
Najwolniejsi i najsłabsi wypadną z zespołu.

00:09:05.000 --> 00:09:07.000
Tylko kilku z nich zaistnieje w sporcie.

00:09:07.000 --> 00:09:10.000
Być może jeden z nich pojedzie na olimpiadę.

00:09:10.000 --> 00:09:12.000
Wewnątrz osady

00:09:12.000 --> 00:09:15.000
interesy jej członków są sprzeczne.

00:09:15.000 --> 00:09:17.000
Czasem dla jednego z nich

00:09:17.000 --> 00:09:19.000
korzystne byłoby

00:09:19.000 --> 00:09:21.000
sabotowanie starań kolegów.

00:09:21.000 --> 00:09:23.000
Może pójść do trenera i obmówić głównego rywala.

00:09:23.000 --> 00:09:25.000
Może pójść do trenera i obmówić głównego rywala.

00:09:25.000 --> 00:09:27.000
Jednak kiedy rywalizacja ma miejsce

00:09:27.000 --> 00:09:29.000
w ramach zespołu

00:09:29.000 --> 00:09:32.000
przekłada się na rywalizację z innymi osadami.

00:09:32.000 --> 00:09:35.000
Gdy dochodzi do rywalizacji z innymi załogami,

00:09:35.000 --> 00:09:37.000
znajdujący się na jednej łodzi

00:09:37.000 --> 00:09:40.000
nie mają wyjścia i muszą współpracować.

00:09:40.000 --> 00:09:42.000
Wygrają tylko,

00:09:42.000 --> 00:09:44.000
jeśli będą działać zespołowo.

00:09:44.000 --> 00:09:46.000
Brzmi to banalnie,

00:09:46.000 --> 00:09:48.000
ale tkwi głęboko w teorii ewolucji.

NOTE Paragraph

00:09:48.000 --> 00:09:50.000
Głównym argumentem przeciwko doborowi grupowemu była zawsze opinia,

00:09:50.000 --> 00:09:52.000
Głównym argumentem przeciwko doborowi grupowemu była zawsze opinia,

00:09:52.000 --> 00:09:55.000
że, owszem, miło gdy mamy grupę kooperantów,

00:09:55.000 --> 00:09:57.000
ale gdy tylko tacy się pojawią,

00:09:57.000 --> 00:10:00.000
zostają szybko zdominowani przez wolnych strzelców,

00:10:00.000 --> 00:10:03.000
jednostki, które wykorzystują ciężką pracę innych.

00:10:03.000 --> 00:10:05.000
Zilistruję wam to.

00:10:05.000 --> 00:10:08.000
Przypuśćmy, że mamy grupę małych organizmów -

00:10:08.000 --> 00:10:11.000
mogą być to bakterie, chomiki, to nie istotne.

00:10:11.000 --> 00:10:14.000
Grupa ta ewoluowała w kierunku współpracy.

00:10:14.000 --> 00:10:16.000
Wspaniale. Razem się żywią i ochraniają,

00:10:16.000 --> 00:10:19.000
razem pracują, powiększają zasoby.

00:10:19.000 --> 00:10:21.000
Jak zobaczycie w symulacji,

00:10:21.000 --> 00:10:24.000
gdy wchodzą w interakcje, zyskują, rosną,

00:10:24.000 --> 00:10:26.000
a kiedy podwoją liczebność, dzielą się.

00:10:26.000 --> 00:10:28.000
Reprodukują się, a populacja wzrasta.

NOTE Paragraph

00:10:28.000 --> 00:10:31.000
Ale przypuśćmy, że gen jednego z nich mutuje i osobnik ten

00:10:31.000 --> 00:10:33.000
Ale przypuśćmy, że gen jednego z nich mutuje i osobnik ten

00:10:33.000 --> 00:10:35.000
obiera samolubną strategię.

00:10:35.000 --> 00:10:37.000
Wykorzystuje innych.

00:10:37.000 --> 00:10:40.000
Kiedy zielony wchodzi w interakcję z niebieskim,

00:10:40.000 --> 00:10:42.000
zielony powiększa się, a niebieski maleje.

00:10:42.000 --> 00:10:44.000
Tak to właśnie działa.

00:10:44.000 --> 00:10:46.000
Zaczynamy z jednym zielonym,

00:10:46.000 --> 00:10:48.000
który za sprawą interakcji

00:10:48.000 --> 00:10:51.000
zyskuje zasoby, punkty, pożywienie.

00:10:51.000 --> 00:10:54.000
W skrócie, kooperanci zostają wyeliminowani.

00:10:54.000 --> 00:10:57.000
Wolni strzelcy przejmują władzę.

00:10:57.000 --> 00:11:00.000
Jeśli grupa nie umie rozwiązać tego problemu,

00:11:00.000 --> 00:11:03.000
nie skorzysta z dobrodziejstw współpracy,

00:11:03.000 --> 00:11:06.000
nie rozpocznie się dobór grupowy.

NOTE Paragraph

00:11:06.000 --> 00:11:08.000
Istnieją jednak rozwiązania tego problemu.

00:11:08.000 --> 00:11:10.000
Nie są one znów tak trudne.

00:11:10.000 --> 00:11:13.000
Tak naprawdę natura wpadła na nie wiele razy.

00:11:13.000 --> 00:11:15.000
Jej ulubionym wyjściem

00:11:15.000 --> 00:11:18.000
jest umieszczenie wszystkich w jednej łodzi.

00:11:18.000 --> 00:11:20.000
Przykładowo, dlaczego mitochondria w każdej komórce

00:11:20.000 --> 00:11:23.000
Przykładowo, dlaczego mitochondria w każdej komórce

00:11:23.000 --> 00:11:25.000
mają swoje własne DNA,

00:11:25.000 --> 00:11:28.000
zupełnie odmienne od tego z jądra komórkowego?

00:11:28.000 --> 00:11:30.000
Dlatego, że mitochondria były

00:11:30.000 --> 00:11:32.000
osobno żyjącymi bakteriami,

00:11:32.000 --> 00:11:34.000
które połączyły się

00:11:34.000 --> 00:11:36.000
i stworzyły superorganizm.

00:11:36.000 --> 00:11:39.000
Być może jedna z nich połknęła drugą, nie wiemy dokładnie,

00:11:39.000 --> 00:11:41.000
ale gdy wytworzyły wokół siebie błonę,

00:11:41.000 --> 00:11:43.000
która otaczała je obydwie,

00:11:43.000 --> 00:11:46.000
podział pracy generujący zasoby

00:11:46.000 --> 00:11:48.000
i korzyści wynikające z kooperacji,

00:11:48.000 --> 00:11:50.000
pozostawały w obrębie membrany,

00:11:50.000 --> 00:11:53.000
co wytworzyło superorganizm.

NOTE Paragraph

00:11:53.000 --> 00:11:55.000
Powtórzmy symulację.

00:11:55.000 --> 00:11:57.000
Jeden z tych superorganizmów

00:11:57.000 --> 00:12:00.000
umieśćmy wśród wolnych strzelców, dezerterów i oszustów,

00:12:00.000 --> 00:12:03.000
zobaczymy co się stanie.

00:12:03.000 --> 00:12:05.000
Superorganizm bierze, co chce.

00:12:05.000 --> 00:12:08.000
Jest na tyle potężny i skuteczny,

00:12:08.000 --> 00:12:10.000
że przejmuje zasoby

00:12:10.000 --> 00:12:14.000
od zielonych, dezerterów i oszustów.

00:12:14.000 --> 00:12:16.000
Dość szybko całą populację

00:12:16.000 --> 00:12:19.000
opanowują te nowe superorganizmy.

00:12:19.000 --> 00:12:21.000
Pokazałem wam coś,

00:12:21.000 --> 00:12:23.000
co świadczy o poważnej zmianie

00:12:23.000 --> 00:12:26.000
w odbiorze historii ewolucji.

00:12:26.000 --> 00:12:28.000
Prawa Darwina się nie zmieniły,

00:12:28.000 --> 00:12:31.000
ale na scenę wkroczył nowy aktor

00:12:31.000 --> 00:12:34.000
i pewne rzeczy wyglądają inaczej.

NOTE Paragraph

00:12:34.000 --> 00:12:36.000
Ta zmiana to nie jednorazowy wybryk natury

00:12:36.000 --> 00:12:38.000
z udziałem jakiejś bakterii.

00:12:38.000 --> 00:12:40.000
Zdarzyło się to ponownie,

00:12:40.000 --> 00:12:42.000
jakieś 120-140 milionów lat temu,

00:12:42.000 --> 00:12:45.000
gdy pojedyncze osy

00:12:45.000 --> 00:12:47.000
zaczęły tworzyć prymitywne ule.

00:12:47.000 --> 00:12:50.000
zaczęły tworzyć prymitywne ule.

00:12:50.000 --> 00:12:53.000
Kiedy kilka z nich znalazło się w jednym gnieździe,

00:12:53.000 --> 00:12:55.000
współpraca była jedynym wyjściem,

00:12:55.000 --> 00:12:57.000
bo wkrótce czekała je rywalizacja

00:12:57.000 --> 00:12:59.000
z innymi ulami.

00:12:59.000 --> 00:13:01.000
Najbardziej spójne wygrały,

00:13:01.000 --> 00:13:03.000
zgodnie z teorią Darwina.

NOTE Paragraph

00:13:03.000 --> 00:13:05.000
Te wczesne osy

00:13:05.000 --> 00:13:07.000
były przodkami pszczół i mrówek,

00:13:07.000 --> 00:13:09.000
które opanowały cały świat

00:13:09.000 --> 00:13:11.000
i przekształciły biosferę.

00:13:11.000 --> 00:13:13.000
Jeszcze bardziej spektakularna zmiana nastąpiła

00:13:13.000 --> 00:13:15.000
Jeszcze bardziej spektakularna zmiana nastąpiła

00:13:15.000 --> 00:13:17.000
w ciągu ostatnich pół miliona lat,

00:13:17.000 --> 00:13:19.000
kiedy nasi przodkowie

00:13:19.000 --> 00:13:21.000
stworzyli kulturę.

00:13:21.000 --> 00:13:24.000
Zbierali się razem przy ognisku, dzielili się pracą,

00:13:24.000 --> 00:13:26.000
Zbierali się razem przy ognisku, dzielili się pracą,

00:13:26.000 --> 00:13:29.000
malowali ciała, rozmawiali we własnych dialektach,

00:13:29.000 --> 00:13:32.000
wreszcie zaczęli czcić swoich bogów.

00:13:32.000 --> 00:13:34.000
Kiedy już stworzyli wspólnotę plemienną,

00:13:34.000 --> 00:13:37.000
mogli czerpać korzyści ze współpracy wewnątrz niej.

00:13:37.000 --> 00:13:39.000
Uruchomili przez to najpotężniejszą siłę,

00:13:39.000 --> 00:13:41.000
jaka istnieje na tej planecie:

00:13:41.000 --> 00:13:43.000
kooperację, czyli

00:13:43.000 --> 00:13:45.000
siłę zdolną do tworzenia,

00:13:45.000 --> 00:13:48.000
ale także do niszczenia.

NOTE Paragraph

00:13:48.000 --> 00:13:50.000
Oczywiście grupy ludzkie nie są tak spójne

00:13:50.000 --> 00:13:52.000
jak pszczoły w ulu.

00:13:52.000 --> 00:13:55.000
Mogą momentami przypominać ule,

00:13:55.000 --> 00:13:57.000
ale nie są tak stabilne.

00:13:57.000 --> 00:14:00.000
Nie umiemy współpracować jak pszczoły i mrówki.

00:14:00.000 --> 00:14:02.000
Jak działo się to podczas Arabskiej Wiosny,

00:14:02.000 --> 00:14:04.000
Jak działo się to podczas Arabskiej Wiosny,

00:14:04.000 --> 00:14:08.000
przyczyną takich podziałów często jest religia.

00:14:08.000 --> 00:14:11.000
Mimo to, kiedy ludzie są razem

00:14:11.000 --> 00:14:13.000
i wspólnie działają,

00:14:13.000 --> 00:14:16.000
mogą poruszyć góry.

NOTE Paragraph

00:14:16.000 --> 00:14:19.000
Spójrzcie na ludzi na prezentowanych zdjęciach.

00:14:19.000 --> 00:14:21.000
Czy uważacie,

00:14:21.000 --> 00:14:23.000
że dbają o własne korzyści?

00:14:23.000 --> 00:14:26.000
Czy może troszczą się o wspólny interes,

00:14:26.000 --> 00:14:29.000
co wymaga wyjścia poza własne "ja"

00:14:29.000 --> 00:14:33.000
i stania się częścią całości?

NOTE Paragraph

00:14:34.000 --> 00:14:36.000
To było moje wystąpienie

00:14:36.000 --> 00:14:38.000
w standardowym stylu TED.

00:14:38.000 --> 00:14:40.000
Opowiem o tym wszystkim raz jeszcze

00:14:40.000 --> 00:14:42.000
w ciągu trzech minut,

00:14:42.000 --> 00:14:45.000
streszczając najważniejsze wątki.

NOTE Paragraph

00:14:45.000 --> 00:14:47.000
(muzyka)

NOTE Paragraph

00:14:47.000 --> 00:14:49.000
Ludzie doświadczają wielu odmian

00:14:49.000 --> 00:14:51.000
uczuć religijnych,

00:14:51.000 --> 00:14:53.000
jak wyjaśnił William James.

00:14:53.000 --> 00:14:56.000
Jednym z najczęstszych jest wspinaczka po schodach

00:14:56.000 --> 00:14:58.000
i utrata poczucia własnego "ja".

00:14:58.000 --> 00:15:00.000
Schody prowadzą nas

00:15:00.000 --> 00:15:03.000
z poziomu zwykłego życia w sferze profanum

00:15:03.000 --> 00:15:05.000
do góry, do wymiaru sacrum,

00:15:05.000 --> 00:15:07.000
gdzie sfery te w pełni się łączą.

00:15:07.000 --> 00:15:09.000
'Jesteśmy homo duplex,

00:15:09.000 --> 00:15:11.000
jak mówił Durkheim.

00:15:11.000 --> 00:15:13.000
Człowiek dwoisty jest wytworem wielopoziomowej selekcji,

00:15:13.000 --> 00:15:15.000
Człowiek dwoisty jest wytworem wielopoziomowej selekcji,

00:15:15.000 --> 00:15:18.000
jak tłumaczył Darwin.

00:15:18.000 --> 00:15:20.000
Nie można mieć pewności, czy schody to adaptacja, czy błąd.

00:15:20.000 --> 00:15:22.000
Nie można mieć pewności, czy schody to adaptacja, czy błąd.

00:15:22.000 --> 00:15:24.000
Jeśli to adaptacja,

00:15:24.000 --> 00:15:26.000
to jej implikacje są doniosłe.

00:15:26.000 --> 00:15:28.000
Jeśli to adaptacja, to znaczy że religijność jest wytworem ewolucji.

00:15:28.000 --> 00:15:31.000
Jeśli to adaptacja, to znaczy że religijność jest wytworem ewolucji.

NOTE Paragraph

00:15:31.000 --> 00:15:33.000
Nie chodzi o to, że ewoluowaliśmy,

00:15:33.000 --> 00:15:35.000
by tworzyć potężne systemy wierzeń.

00:15:35.000 --> 00:15:37.000
Dzieje się tak od dość niedawna.

00:15:37.000 --> 00:15:39.000
Ewoluowaliśmy, by dostrzegać świętości wokół nas,

00:15:39.000 --> 00:15:41.000
Ewoluowaliśmy, by dostrzegać świętości wokół nas,

00:15:41.000 --> 00:15:43.000
żeby zespolić się z innymi

00:15:43.000 --> 00:15:45.000
i poruszać wśród świętych obiektów,

00:15:45.000 --> 00:15:47.000
ludzi oraz idei.

00:15:47.000 --> 00:15:50.000
Polityka ma charakter plemienny.

00:15:50.000 --> 00:15:53.000
Polityka po części dotyczy profanum, własnego interesu,

00:15:53.000 --> 00:15:56.000
ale odnosi się również do świętości.

00:15:56.000 --> 00:15:58.000
Polega na łączeniu się z innymi

00:15:58.000 --> 00:16:00.000
i walki o moralne ideały.

00:16:00.000 --> 00:16:03.000
Chodzi w niej o odwieczną walkę między dobrem i złem,

00:16:03.000 --> 00:16:06.000
wszyscy wierzymy, że gramy we właściwym zespole.

NOTE Paragraph

00:16:06.000 --> 00:16:08.000
Co najważniejsze,

00:16:08.000 --> 00:16:10.000
jeśli schody są prawdziwe,

00:16:10.000 --> 00:16:12.000
wyjaśnia to podskórne uczucie

00:16:12.000 --> 00:16:14.000
braku satysfakcji w naszym życiu.

00:16:14.000 --> 00:16:17.000
Dzieje się tak, bo ludzie są do pewnego stopnia

00:16:17.000 --> 00:16:19.000
podobni do pszczół w ulu.

00:16:19.000 --> 00:16:22.000
Wylecieliśmy z ula w czasach oświecenia.

00:16:22.000 --> 00:16:25.000
Obaliliśmy stare instytucje,

00:16:25.000 --> 00:16:27.000
daliśmy wolność uciskanym.

00:16:27.000 --> 00:16:29.000
Nasza kreatywność zmieniła Ziemię,

00:16:29.000 --> 00:16:32.000
stworzyliśmy wielkie bogactwa i wygody.

NOTE Paragraph

00:16:32.000 --> 00:16:34.000
Dziś latamy niczym pszczoły, ciesząc się wolnością.

00:16:34.000 --> 00:16:36.000
Dziś latamy niczym pszczoły, ciesząc się wolnością.

00:16:36.000 --> 00:16:38.000
Jednak czasem zastanawiamy się:

00:16:38.000 --> 00:16:40.000
Czy to wystarczy?

00:16:40.000 --> 00:16:42.000
Co mam zrobić z moim życiem?

00:16:42.000 --> 00:16:44.000
Co tu nie gra?

00:16:44.000 --> 00:16:46.000
Nie gra, to że jesteśmy homo duplex,

00:16:46.000 --> 00:16:49.000
a nowoczesny świat i społeczeństwo

00:16:49.000 --> 00:16:52.000
zaspokaja niższe potrzeby naszego "ja".

00:16:52.000 --> 00:16:55.000
Życie według tych potrzeb jest komfortowe.

00:16:55.000 --> 00:16:58.000
Przyjdź i zobacz moje kino domowe.

NOTE Paragraph

00:16:58.000 --> 00:17:00.000
Jednym z wyzwań współczesności

00:17:00.000 --> 00:17:03.000
jest odnalezienie schodów pośród chaosu

00:17:03.000 --> 00:17:06.000
oraz uczynienie czegoś szlachetnego,

00:17:06.000 --> 00:17:09.000
kiedy dotrzemy na ich szczyt.

00:17:09.000 --> 00:17:12.000
Takie pragnienie dostrzegam wśród moich studentów.

00:17:12.000 --> 00:17:14.000
Chcą znaleźć swoje powołanie,

00:17:14.000 --> 00:17:16.000
coś czemu się poświęcą.

00:17:16.000 --> 00:17:19.000
Wszyscy z nich szukają schodów.

00:17:19.000 --> 00:17:21.000
Daje mi to nadzieję,

00:17:21.000 --> 00:17:23.000
bo ludzie się są z gruntu samolubni.

NOTE Paragraph

00:17:23.000 --> 00:17:25.000
Większość próbuje się stać

00:17:25.000 --> 00:17:27.000
częścią czegoś ważniejszego.

00:17:27.000 --> 00:17:30.000
Wyjaśnia to niezwykłą siłę

00:17:30.000 --> 00:17:32.000
prostej metafory,

00:17:32.000 --> 00:17:35.000
która powstała prawie 400 lat temu.

00:17:35.000 --> 00:17:37.000
"Żaden człowiek nie jest

00:17:37.000 --> 00:17:39.000
samotną wyspą.

00:17:39.000 --> 00:17:42.000
Każdy człowiek to kawałek kontynentu,

00:17:42.000 --> 00:17:45.000
cząstka całości".

NOTE Paragraph

00:17:45.000 --> 00:17:47.000
Dziękuję.

NOTE Paragraph

00:17:47.000 --> 00:17:55.000
(brawa)