[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:00.00,0:00:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Mam do was pytanie: Dialogue: 0,0:00:03.00,0:00:05.00,Default,,0000,0000,0000,,Czy jesteście religijni? Dialogue: 0,0:00:05.00,0:00:07.00,Default,,0000,0000,0000,,Niech podniosą rękę ci, Dialogue: 0,0:00:07.00,0:00:10.00,Default,,0000,0000,0000,,którzy uważają się za religijnych. Dialogue: 0,0:00:10.00,0:00:13.00,Default,,0000,0000,0000,,Powiedziałbym, że jakieś trzy, cztery procent. Dialogue: 0,0:00:13.00,0:00:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Nie przypuszczałem, że na konferencji TED będzie tylu wierzących. Dialogue: 0,0:00:16.00,0:00:18.00,Default,,0000,0000,0000,,(śmiech) Dialogue: 0,0:00:18.00,0:00:20.00,Default,,0000,0000,0000,,Kolejne pytanie: Dialogue: 0,0:00:20.00,0:00:22.00,Default,,0000,0000,0000,,Czy uważacie się za uduchowionych, Dialogue: 0,0:00:22.00,0:00:24.00,Default,,0000,0000,0000,,w jakimkolwiek znaczeniu? Dialogue: 0,0:00:24.00,0:00:27.00,Default,,0000,0000,0000,,Mamy większość. Dialogue: 0,0:00:27.00,0:00:29.00,Default,,0000,0000,0000,,Moje wystąpienie Dialogue: 0,0:00:29.00,0:00:31.00,Default,,0000,0000,0000,,dotyczy jednego z głównych powodów, Dialogue: 0,0:00:31.00,0:00:33.00,Default,,0000,0000,0000,,dla którego większość ludzi uważa się Dialogue: 0,0:00:33.00,0:00:35.00,Default,,0000,0000,0000,,w jakiejś mierze za uduchowionych. Dialogue: 0,0:00:35.00,0:00:38.00,Default,,0000,0000,0000,,Opowiem dziś o autotranscendencji. Dialogue: 0,0:00:38.00,0:00:41.00,Default,,0000,0000,0000,,Podstawową zasadą człowieczeństwa Dialogue: 0,0:00:41.00,0:00:44.00,Default,,0000,0000,0000,,jest to, że czasem jaźń się rozmywa. Dialogue: 0,0:00:44.00,0:00:46.00,Default,,0000,0000,0000,,Gdy tak się dzieje, Dialogue: 0,0:00:46.00,0:00:49.00,Default,,0000,0000,0000,,odczuwamy ekstazę, sięgamy po metafory Dialogue: 0,0:00:49.00,0:00:51.00,Default,,0000,0000,0000,,odnoszące się do pojęć "góra" i "dół", Dialogue: 0,0:00:51.00,0:00:53.00,Default,,0000,0000,0000,,aby wytłumaczyć sobie te uczucia. Dialogue: 0,0:00:53.00,0:00:55.00,Default,,0000,0000,0000,,Mówimy o uniesieniu, Dialogue: 0,0:00:55.00,0:00:57.00,Default,,0000,0000,0000,,czy o uwzniośleniu. Dialogue: 0,0:00:57.00,0:01:00.00,Default,,0000,0000,0000,,Trudno wyobrazić sobie coś tak abstrakcyjnego Dialogue: 0,0:01:00.00,0:01:02.00,Default,,0000,0000,0000,,bez użycia dobrej przenośni. Dialogue: 0,0:01:02.00,0:01:05.00,Default,,0000,0000,0000,,Oto moja propozycja. Dialogue: 0,0:01:05.00,0:01:08.00,Default,,0000,0000,0000,,Wyobraźcie sobie umysł jako dom z wieloma pokojami, Dialogue: 0,0:01:08.00,0:01:11.00,Default,,0000,0000,0000,,z których większość dobrze znamy. Dialogue: 0,0:01:11.00,0:01:14.00,Default,,0000,0000,0000,,Czasem jednak niespodziewanie Dialogue: 0,0:01:14.00,0:01:16.00,Default,,0000,0000,0000,,pojawia się przejście, Dialogue: 0,0:01:16.00,0:01:19.00,Default,,0000,0000,0000,,za którym znajdują się schody. Dialogue: 0,0:01:19.00,0:01:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Wchodzimy po schodach Dialogue: 0,0:01:21.00,0:01:25.00,Default,,0000,0000,0000,,i doświadczamy stanu zmienionej świadomości. Dialogue: 0,0:01:25.00,0:01:27.00,Default,,0000,0000,0000,,W roku 1902 Dialogue: 0,0:01:27.00,0:01:29.00,Default,,0000,0000,0000,,wielki amerykański psycholog William James Dialogue: 0,0:01:29.00,0:01:32.00,Default,,0000,0000,0000,,pisał o różnych odmianach doświadczenia religijnego. Dialogue: 0,0:01:32.00,0:01:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Zebrał szereg studiów przypadku. Dialogue: 0,0:01:34.00,0:01:36.00,Default,,0000,0000,0000,,Cytował słowa rozmaitych ludzi, Dialogue: 0,0:01:36.00,0:01:38.00,Default,,0000,0000,0000,,którzy doświadczali tych przeżyć. Dialogue: 0,0:01:38.00,0:01:40.00,Default,,0000,0000,0000,,Jednym z najbardziej ekscytujących Dialogue: 0,0:01:40.00,0:01:42.00,Default,,0000,0000,0000,,jest przypadek Stephena Bradleya, Dialogue: 0,0:01:42.00,0:01:45.00,Default,,0000,0000,0000,,który twierdził, że w roku 1820 spotkał Jezusa. Dialogue: 0,0:01:45.00,0:01:48.00,Default,,0000,0000,0000,,Oto co powiedział o tym Bradley. Dialogue: 0,0:01:51.00,0:01:53.00,Default,,0000,0000,0000,,(muzyka) Dialogue: 0,0:01:54.00,0:01:57.00,Default,,0000,0000,0000,,Wydawało mi się przez sekundę, że w pokoju Dialogue: 0,0:01:57.00,0:01:59.00,Default,,0000,0000,0000,,widzę zbawiciela w ludzkiej postaci, Dialogue: 0,0:01:59.00,0:02:01.00,Default,,0000,0000,0000,,z rozpostartymi ramionami, Dialogue: 0,0:02:01.00,0:02:04.00,Default,,0000,0000,0000,,mówiącego do mnie "Chodź". Dialogue: 0,0:02:04.00,0:02:07.00,Default,,0000,0000,0000,,Następnego dnia drżałem z uradowania. Dialogue: 0,0:02:07.00,0:02:10.00,Default,,0000,0000,0000,,Moje szczęście było tak wielkie, że chciałem umrzeć. Dialogue: 0,0:02:10.00,0:02:13.00,Default,,0000,0000,0000,,Nie miałem już miłości dla doczesnego świata. Dialogue: 0,0:02:13.00,0:02:15.00,Default,,0000,0000,0000,,Przed tym, co się stało Dialogue: 0,0:02:15.00,0:02:17.00,Default,,0000,0000,0000,,byłem samolubny i zadufany w sobie. Dialogue: 0,0:02:17.00,0:02:20.00,Default,,0000,0000,0000,,Teraz zapragnąłem szczęścia dla wszystkich ludzi Dialogue: 0,0:02:20.00,0:02:22.00,Default,,0000,0000,0000,,i mogłem z miłością w sercu Dialogue: 0,0:02:22.00,0:02:25.00,Default,,0000,0000,0000,,przebaczyć moim najgorszym wrogom. Dialogue: 0,0:02:26.00,0:02:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Zauważcie, jak licha osobowość Bradleya umiera, Dialogue: 0,0:02:28.00,0:02:30.00,Default,,0000,0000,0000,,Zauważcie, jak licha osobowość Bradleya umiera, Dialogue: 0,0:02:30.00,0:02:32.00,Default,,0000,0000,0000,,gdy ten wspina się po schodach. Dialogue: 0,0:02:32.00,0:02:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Bycie na wyższym poziomie Dialogue: 0,0:02:34.00,0:02:37.00,Default,,0000,0000,0000,,napełnia go miłością i przebaczeniem. Dialogue: 0,0:02:38.00,0:02:40.00,Default,,0000,0000,0000,,Wiele religii świata znalazło tak wiele sposobów, Dialogue: 0,0:02:40.00,0:02:42.00,Default,,0000,0000,0000,,by pomóc ludziom pokonać te schody. Dialogue: 0,0:02:42.00,0:02:44.00,Default,,0000,0000,0000,,W niektórych jaźń wyłącza się dzięki medytacji. Dialogue: 0,0:02:44.00,0:02:46.00,Default,,0000,0000,0000,,Inni używają psychodelików. Dialogue: 0,0:02:46.00,0:02:50.00,Default,,0000,0000,0000,,Oto XVI-wieczny aztecki zwój, przedstawiający Dialogue: 0,0:02:50.00,0:02:53.00,Default,,0000,0000,0000,,człowieka jedzącego grzyby z psylocybiną, Dialogue: 0,0:02:53.00,0:02:57.00,Default,,0000,0000,0000,,którego w tym samym czasie bóg zaciąga ku schodom. Dialogue: 0,0:02:57.00,0:02:59.00,Default,,0000,0000,0000,,Inne sposoby na osiągnięcie transcendencji Dialogue: 0,0:02:59.00,0:03:01.00,Default,,0000,0000,0000,,to taniec, wirowanie, zataczanie kręgów. Dialogue: 0,0:03:01.00,0:03:04.00,Default,,0000,0000,0000,,Nie potrzebujemy jednak religii, aby wejść na schody. Dialogue: 0,0:03:04.00,0:03:07.00,Default,,0000,0000,0000,,Wielu znajduje autotranscendencję na łonie natury. Dialogue: 0,0:03:07.00,0:03:10.00,Default,,0000,0000,0000,,Inni osiągają ją na imprezach rave. Dialogue: 0,0:03:10.00,0:03:13.00,Default,,0000,0000,0000,,Jednak najdziwniejszą sytuacją, w której możemy jej doświadczyć, jest wojna. Dialogue: 0,0:03:13.00,0:03:15.00,Default,,0000,0000,0000,,Jednak najdziwniejszą sytuacją, w której możemy jej doświadczyć, jest wojna. Dialogue: 0,0:03:15.00,0:03:17.00,Default,,0000,0000,0000,,Wiele książek mówi o niej to samo: Dialogue: 0,0:03:17.00,0:03:19.00,Default,,0000,0000,0000,,nic tak nie zbliża ludzi do siebie Dialogue: 0,0:03:19.00,0:03:21.00,Default,,0000,0000,0000,,jak wojna Dialogue: 0,0:03:21.00,0:03:24.00,Default,,0000,0000,0000,,To zbliżenie otwiera możliwość przeżycia Dialogue: 0,0:03:24.00,0:03:27.00,Default,,0000,0000,0000,,niezwykłej autotranscendencji. Dialogue: 0,0:03:27.00,0:03:29.00,Default,,0000,0000,0000,,Zaprezentuję wam fragment Dialogue: 0,0:03:29.00,0:03:31.00,Default,,0000,0000,0000,,książki Glenna Graya. Dialogue: 0,0:03:31.00,0:03:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Walczył on w armii amerykańskiej podczas II wojny światowej. Dialogue: 0,0:03:34.00,0:03:37.00,Default,,0000,0000,0000,,Po wojnie przeprowadził wywiady z wieloma żołnierzami Dialogue: 0,0:03:37.00,0:03:39.00,Default,,0000,0000,0000,,i opisał ich przeżycia z pola walki. Dialogue: 0,0:03:39.00,0:03:41.00,Default,,0000,0000,0000,,Oto kluczowy fragment, Dialogue: 0,0:03:41.00,0:03:44.00,Default,,0000,0000,0000,,w którym opisuje doświadczenie schodów. Dialogue: 0,0:03:46.00,0:03:48.00,Default,,0000,0000,0000,,Wielu weteranów może potwierdzić, Dialogue: 0,0:03:48.00,0:03:51.00,Default,,0000,0000,0000,,że wspólne przeżycia z pola bitwy Dialogue: 0,0:03:51.00,0:03:54.00,Default,,0000,0000,0000,,były punktem zwrotnym w ich życiu. Dialogue: 0,0:03:54.00,0:03:57.00,Default,,0000,0000,0000,,"Ja" bezwolnie zamienia się w "my", Dialogue: 0,0:03:57.00,0:03:59.00,Default,,0000,0000,0000,,"nasze" zastępuje "moje", Dialogue: 0,0:03:59.00,0:04:01.00,Default,,0000,0000,0000,,a osobiste przekonania Dialogue: 0,0:04:01.00,0:04:04.00,Default,,0000,0000,0000,,tracą na znaczeniu. Dialogue: 0,0:04:04.00,0:04:06.00,Default,,0000,0000,0000,,Myślę, że w takich momentach Dialogue: 0,0:04:06.00,0:04:09.00,Default,,0000,0000,0000,,przekonanie o własnej nieśmiertelności Dialogue: 0,0:04:09.00,0:04:12.00,Default,,0000,0000,0000,,czyni względnie łatwym poświęcenie samego siebie. Dialogue: 0,0:04:12.00,0:04:15.00,Default,,0000,0000,0000,,czyni względnie łatwym poświęcenie samego siebie. Dialogue: 0,0:04:15.00,0:04:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Mogę upaść, ale nie umrę, Dialogue: 0,0:04:18.00,0:04:21.00,Default,,0000,0000,0000,,bo to, co jest prawdziwe we mnie Dialogue: 0,0:04:21.00,0:04:23.00,Default,,0000,0000,0000,,będzie trwać w moich towarzyszach, Dialogue: 0,0:04:23.00,0:04:25.00,Default,,0000,0000,0000,,za których oddałem życie. Dialogue: 0,0:04:27.00,0:04:30.00,Default,,0000,0000,0000,,Wspólnym mianownikiem dla opisanych przypadków Dialogue: 0,0:04:30.00,0:04:33.00,Default,,0000,0000,0000,,jest to, że jaźń rozrzedza się i rozmywa, Dialogue: 0,0:04:33.00,0:04:35.00,Default,,0000,0000,0000,,a uczucie to jest tak dobre, Dialogue: 0,0:04:35.00,0:04:38.00,Default,,0000,0000,0000,,jak nic, czego możemy doświadczyć na co dzień. Dialogue: 0,0:04:38.00,0:04:41.00,Default,,0000,0000,0000,,Jest to uczucie uwznioślenia. Dialogue: 0,0:04:41.00,0:04:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Koncepcja wznoszenia się była kluczowym elementem prac Dialogue: 0,0:04:44.00,0:04:47.00,Default,,0000,0000,0000,,francuskiego socjologa Emile'a Durkheima. Dialogue: 0,0:04:47.00,0:04:49.00,Default,,0000,0000,0000,,Określił on ludzi mianem homo duplex, Dialogue: 0,0:04:49.00,0:04:51.00,Default,,0000,0000,0000,,człowiek dwoisty, dwupoziomowy. Dialogue: 0,0:04:51.00,0:04:54.00,Default,,0000,0000,0000,,Niższy poziom to sfera profanum. Dialogue: 0,0:04:54.00,0:04:57.00,Default,,0000,0000,0000,,Profanum znajduje się w opozycji do sacrum. Dialogue: 0,0:04:57.00,0:04:59.00,Default,,0000,0000,0000,,Oznacza coś zwykłego, pospolitego. Dialogue: 0,0:04:59.00,0:05:02.00,Default,,0000,0000,0000,,W zwykłym życiu jesteśmy indywidualistami. Dialogue: 0,0:05:02.00,0:05:05.00,Default,,0000,0000,0000,,Chcemy zaspokoić nasze indywidualne pragnienia. Dialogue: 0,0:05:05.00,0:05:07.00,Default,,0000,0000,0000,,Realizujemy indywidualne cele. Dialogue: 0,0:05:07.00,0:05:09.00,Default,,0000,0000,0000,,Jednak czasem zdarza się coś, Dialogue: 0,0:05:09.00,0:05:11.00,Default,,0000,0000,0000,,co wywołuje zmianę. Dialogue: 0,0:05:11.00,0:05:13.00,Default,,0000,0000,0000,,Jednostki łączą się Dialogue: 0,0:05:13.00,0:05:16.00,Default,,0000,0000,0000,,w zespół, ruch, czy naród, Dialogue: 0,0:05:16.00,0:05:19.00,Default,,0000,0000,0000,,które są czymś więcej, niż sumą ich części. Dialogue: 0,0:05:19.00,0:05:22.00,Default,,0000,0000,0000,,Durkheim nazwał ten poziom sferą sacrum, Dialogue: 0,0:05:22.00,0:05:24.00,Default,,0000,0000,0000,,bo uważał, że funkcją religii Dialogue: 0,0:05:24.00,0:05:26.00,Default,,0000,0000,0000,,jest scalanie ludzi w grupy, Dialogue: 0,0:05:26.00,0:05:29.00,Default,,0000,0000,0000,,w moralnie spójne społeczności. Dialogue: 0,0:05:29.00,0:05:32.00,Default,,0000,0000,0000,,Durkheim uważał, że wszystko co nas jednoczy, Dialogue: 0,0:05:32.00,0:05:34.00,Default,,0000,0000,0000,,leży w sferze sacrum. Dialogue: 0,0:05:34.00,0:05:36.00,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli ludzie skupiają się Dialogue: 0,0:05:36.00,0:05:38.00,Default,,0000,0000,0000,,na wartościach z tej sfery, Dialogue: 0,0:05:38.00,0:05:41.00,Default,,0000,0000,0000,,będą wspólnie działać, by ich bronić. Dialogue: 0,0:05:41.00,0:05:43.00,Default,,0000,0000,0000,,Durkheim pisał Dialogue: 0,0:05:43.00,0:05:45.00,Default,,0000,0000,0000,,o silnych zbiorowych emocjach, Dialogue: 0,0:05:45.00,0:05:48.00,Default,,0000,0000,0000,,urzeczywistniających maksymę "E pluribus unum", Dialogue: 0,0:05:48.00,0:05:50.00,Default,,0000,0000,0000,,oznaczającej "z wielości jedność". Dialogue: 0,0:05:50.00,0:05:53.00,Default,,0000,0000,0000,,Pomyślmy o zbiorowej radości w Wielkiej Brytanii Dialogue: 0,0:05:53.00,0:05:56.00,Default,,0000,0000,0000,,w dniu zakończenia II wojny światowej Dialogue: 0,0:05:56.00,0:05:59.00,Default,,0000,0000,0000,,lub o społecznym gniewie na Placu Tahrir, Dialogue: 0,0:05:59.00,0:06:02.00,Default,,0000,0000,0000,,który pomógł obalić dyktatora. Dialogue: 0,0:06:02.00,0:06:04.00,Default,,0000,0000,0000,,Przypomnimy sobie jednoczący ludzi w Stanach Zjednoczonych żal, Dialogue: 0,0:06:04.00,0:06:06.00,Default,,0000,0000,0000,,Przypomnimy sobie jednoczący ludzi w Stanach Zjednoczonych żal, Dialogue: 0,0:06:06.00,0:06:09.00,Default,,0000,0000,0000,,jaki czuliśmy po 11 września. Dialogue: 0,0:06:09.00,0:06:12.00,Default,,0000,0000,0000,,jaki czuliśmy po 11 września. Dialogue: 0,0:06:12.00,0:06:15.00,Default,,0000,0000,0000,,Podsumujmy to, co zostało dotychczas powiedziane. Dialogue: 0,0:06:15.00,0:06:17.00,Default,,0000,0000,0000,,Twierdzę, że możliwość autotranscendencji Dialogue: 0,0:06:17.00,0:06:20.00,Default,,0000,0000,0000,,to podstawowy wyznacznik człowieczeństwa. Dialogue: 0,0:06:20.00,0:06:22.00,Default,,0000,0000,0000,,Zaproponowałem metaforę Dialogue: 0,0:06:22.00,0:06:24.00,Default,,0000,0000,0000,,schodów w umyśle. Dialogue: 0,0:06:24.00,0:06:26.00,Default,,0000,0000,0000,,Mówiłem, że bycie homo duplex Dialogue: 0,0:06:26.00,0:06:29.00,Default,,0000,0000,0000,,i schody prowadzą nas ze sfery profanum Dialogue: 0,0:06:29.00,0:06:31.00,Default,,0000,0000,0000,,na poziom sacrum. Dialogue: 0,0:06:31.00,0:06:33.00,Default,,0000,0000,0000,,Kiedy wchodzimy po schodach, Dialogue: 0,0:06:33.00,0:06:35.00,Default,,0000,0000,0000,,własny interes traci na znaczeniu, Dialogue: 0,0:06:35.00,0:06:37.00,Default,,0000,0000,0000,,a my mniej skupiamy się na sobie, Dialogue: 0,0:06:37.00,0:06:39.00,Default,,0000,0000,0000,,czujemy się lepsi, szlachetniejsi, Dialogue: 0,0:06:39.00,0:06:42.00,Default,,0000,0000,0000,,w pewien sposób uwzniośleni. Dialogue: 0,0:06:42.00,0:06:45.00,Default,,0000,0000,0000,,Oto pytanie za milion dolarów, Dialogue: 0,0:06:45.00,0:06:47.00,Default,,0000,0000,0000,,które zadają sobie socjolodzy tacy jak ja: Dialogue: 0,0:06:47.00,0:06:49.00,Default,,0000,0000,0000,,Czy schody to następstwo ewolucji? Dialogue: 0,0:06:49.00,0:06:52.00,Default,,0000,0000,0000,,Czy schody to następstwo ewolucji? Dialogue: 0,0:06:52.00,0:06:55.00,Default,,0000,0000,0000,,Czy jest to wytwór doboru naturalnego, Dialogue: 0,0:06:55.00,0:06:57.00,Default,,0000,0000,0000,,jak nasze dłonie? Dialogue: 0,0:06:57.00,0:07:00.00,Default,,0000,0000,0000,,A może jest to błąd w systemie, Dialogue: 0,0:07:00.00,0:07:02.00,Default,,0000,0000,0000,,a religijność to coś, co pojawia się, Dialogue: 0,0:07:02.00,0:07:05.00,Default,,0000,0000,0000,,kiedy połączenia sensoryczne się przetną, Dialogue: 0,0:07:05.00,0:07:07.00,Default,,0000,0000,0000,,czy też przy udarze mózgu. Dialogue: 0,0:07:07.00,0:07:09.00,Default,,0000,0000,0000,,Czy jest to po prostu błąd? Dialogue: 0,0:07:09.00,0:07:13.00,Default,,0000,0000,0000,,Wielu naukowców badających religię wyznaje taki pogląd. Dialogue: 0,0:07:13.00,0:07:15.00,Default,,0000,0000,0000,,Dla przykładu Nowi Ateiści twierdzą, Dialogue: 0,0:07:15.00,0:07:17.00,Default,,0000,0000,0000,,że religia jest zbiorem pasożytniczych memów, Dialogue: 0,0:07:17.00,0:07:19.00,Default,,0000,0000,0000,,że religia jest zbiorem pasożytniczych memów, Dialogue: 0,0:07:19.00,0:07:21.00,Default,,0000,0000,0000,,które opanowują nasze umysły Dialogue: 0,0:07:21.00,0:07:24.00,Default,,0000,0000,0000,,i zmuszają do szalonych i destrukcyjnych działań, Dialogue: 0,0:07:24.00,0:07:26.00,Default,,0000,0000,0000,,jak u zamachowców-samobójców. Dialogue: 0,0:07:26.00,0:07:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Tak w ogóle, Dialogue: 0,0:07:28.00,0:07:30.00,Default,,0000,0000,0000,,czy samozatracenie może być dla nas dobre? Dialogue: 0,0:07:30.00,0:07:32.00,Default,,0000,0000,0000,,czy samozatracenie może być dla nas dobre? Dialogue: 0,0:07:32.00,0:07:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Jak cechą przystosowawczą Dialogue: 0,0:07:34.00,0:07:36.00,Default,,0000,0000,0000,,jakiegokolwiek ogranizmu Dialogue: 0,0:07:36.00,0:07:39.00,Default,,0000,0000,0000,,może stać się niedbanie o własne korzyści? Dialogue: 0,0:07:39.00,0:07:41.00,Default,,0000,0000,0000,,Pokażę wam jak. Dialogue: 0,0:07:41.00,0:07:43.00,Default,,0000,0000,0000,,W dziele "O pochodzeniu człowieka" Dialogue: 0,0:07:43.00,0:07:45.00,Default,,0000,0000,0000,,Karol Darwin pisał dużo Dialogue: 0,0:07:45.00,0:07:47.00,Default,,0000,0000,0000,,o ewolucji moralności: Dialogue: 0,0:07:47.00,0:07:50.00,Default,,0000,0000,0000,,skąd się wzięła, dlaczego ją mamy. Dialogue: 0,0:07:50.00,0:07:52.00,Default,,0000,0000,0000,,Darwin zauważył, że z wielu cnót Dialogue: 0,0:07:52.00,0:07:54.00,Default,,0000,0000,0000,,mamy niewielki osobisty pożytek, Dialogue: 0,0:07:54.00,0:07:56.00,Default,,0000,0000,0000,,ale są one bardzo ważne dla grup. Dialogue: 0,0:07:56.00,0:07:58.00,Default,,0000,0000,0000,,Nakreślił scenariusz, Dialogue: 0,0:07:58.00,0:08:00.00,Default,,0000,0000,0000,,w którym dwa plemiona wczesnych ludzi Dialogue: 0,0:08:00.00,0:08:02.00,Default,,0000,0000,0000,,wchodzą w kontakt i rywalizują. Dialogue: 0,0:08:02.00,0:08:05.00,Default,,0000,0000,0000,,Napisał, "Jeśli w jednym z plemion Dialogue: 0,0:08:05.00,0:08:07.00,Default,,0000,0000,0000,,jest wielu odważnych, współczujących Dialogue: 0,0:08:07.00,0:08:09.00,Default,,0000,0000,0000,,i oddanych członków, Dialogue: 0,0:08:09.00,0:08:11.00,Default,,0000,0000,0000,,zawsze gotowych pomagać sobie i ochraniać się, Dialogue: 0,0:08:11.00,0:08:13.00,Default,,0000,0000,0000,,wtedy to plemię poradzi sobie lepiej Dialogue: 0,0:08:13.00,0:08:15.00,Default,,0000,0000,0000,,i pokona przeciwnika". Dialogue: 0,0:08:15.00,0:08:17.00,Default,,0000,0000,0000,,Dalej pisał, że "Samolubni i kłótliwi Dialogue: 0,0:08:17.00,0:08:19.00,Default,,0000,0000,0000,,nie będą zgodni, Dialogue: 0,0:08:19.00,0:08:21.00,Default,,0000,0000,0000,,a bez zgodności Dialogue: 0,0:08:21.00,0:08:23.00,Default,,0000,0000,0000,,nic się nie osiągnie". Dialogue: 0,0:08:23.00,0:08:25.00,Default,,0000,0000,0000,,Innymi słowy, Dialogue: 0,0:08:25.00,0:08:27.00,Default,,0000,0000,0000,,Karol Darwin wierzył Dialogue: 0,0:08:27.00,0:08:29.00,Default,,0000,0000,0000,,w dobór grupowy. Dialogue: 0,0:08:29.00,0:08:32.00,Default,,0000,0000,0000,,Teoria ta przez ostatnie 40 lat budziła kontrowersje, Dialogue: 0,0:08:32.00,0:08:35.00,Default,,0000,0000,0000,,ale w tym roku szykuje się jej wielki powrót, Dialogue: 0,0:08:35.00,0:08:38.00,Default,,0000,0000,0000,,głównie za sprawą książki E.O. Wilsona, Dialogue: 0,0:08:38.00,0:08:40.00,Default,,0000,0000,0000,,która ma ukazać się w kwietniu. Dialogue: 0,0:08:40.00,0:08:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Stawia on mocną tezę, że ludzie i inne gatunki są produktami doboru grupowego. Dialogue: 0,0:08:42.00,0:08:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Stawia on mocną tezę, że ludzie i inne gatunki są produktami doboru grupowego. Dialogue: 0,0:08:44.00,0:08:46.00,Default,,0000,0000,0000,,Jednak tak naprawdę należałoby Dialogue: 0,0:08:46.00,0:08:48.00,Default,,0000,0000,0000,,uznać to za selekcję na wielu poziomach. Dialogue: 0,0:08:48.00,0:08:50.00,Default,,0000,0000,0000,,Spójrzmy na to w ten sposób. Dialogue: 0,0:08:50.00,0:08:53.00,Default,,0000,0000,0000,,Rywalizacja odbywa się w ramach grup i pomiędzy nimi. Dialogue: 0,0:08:53.00,0:08:56.00,Default,,0000,0000,0000,,Widzimy tu reprezentującą college osadę wioślarzy. Dialogue: 0,0:08:56.00,0:08:58.00,Default,,0000,0000,0000,,W ramach tego zespołu Dialogue: 0,0:08:58.00,0:09:00.00,Default,,0000,0000,0000,,ma miejsce rywalizacja. Dialogue: 0,0:09:00.00,0:09:02.00,Default,,0000,0000,0000,,Jego członkowie współzawodniczą. Dialogue: 0,0:09:02.00,0:09:05.00,Default,,0000,0000,0000,,Najwolniejsi i najsłabsi wypadną z zespołu. Dialogue: 0,0:09:05.00,0:09:07.00,Default,,0000,0000,0000,,Tylko kilku z nich zaistnieje w sporcie. Dialogue: 0,0:09:07.00,0:09:10.00,Default,,0000,0000,0000,,Być może jeden z nich pojedzie na olimpiadę. Dialogue: 0,0:09:10.00,0:09:12.00,Default,,0000,0000,0000,,Wewnątrz osady Dialogue: 0,0:09:12.00,0:09:15.00,Default,,0000,0000,0000,,interesy jej członków są sprzeczne. Dialogue: 0,0:09:15.00,0:09:17.00,Default,,0000,0000,0000,,Czasem dla jednego z nich Dialogue: 0,0:09:17.00,0:09:19.00,Default,,0000,0000,0000,,korzystne byłoby Dialogue: 0,0:09:19.00,0:09:21.00,Default,,0000,0000,0000,,sabotowanie starań kolegów. Dialogue: 0,0:09:21.00,0:09:23.00,Default,,0000,0000,0000,,Może pójść do trenera i obmówić głównego rywala. Dialogue: 0,0:09:23.00,0:09:25.00,Default,,0000,0000,0000,,Może pójść do trenera i obmówić głównego rywala. Dialogue: 0,0:09:25.00,0:09:27.00,Default,,0000,0000,0000,,Jednak kiedy rywalizacja ma miejsce Dialogue: 0,0:09:27.00,0:09:29.00,Default,,0000,0000,0000,,w ramach zespołu Dialogue: 0,0:09:29.00,0:09:32.00,Default,,0000,0000,0000,,przekłada się na rywalizację z innymi osadami. Dialogue: 0,0:09:32.00,0:09:35.00,Default,,0000,0000,0000,,Gdy dochodzi do rywalizacji z innymi załogami, Dialogue: 0,0:09:35.00,0:09:37.00,Default,,0000,0000,0000,,znajdujący się na jednej łodzi Dialogue: 0,0:09:37.00,0:09:40.00,Default,,0000,0000,0000,,nie mają wyjścia i muszą współpracować. Dialogue: 0,0:09:40.00,0:09:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Wygrają tylko, Dialogue: 0,0:09:42.00,0:09:44.00,Default,,0000,0000,0000,,jeśli będą działać zespołowo. Dialogue: 0,0:09:44.00,0:09:46.00,Default,,0000,0000,0000,,Brzmi to banalnie, Dialogue: 0,0:09:46.00,0:09:48.00,Default,,0000,0000,0000,,ale tkwi głęboko w teorii ewolucji. Dialogue: 0,0:09:48.00,0:09:50.00,Default,,0000,0000,0000,,Głównym argumentem przeciwko doborowi grupowemu była zawsze opinia, Dialogue: 0,0:09:50.00,0:09:52.00,Default,,0000,0000,0000,,Głównym argumentem przeciwko doborowi grupowemu była zawsze opinia, Dialogue: 0,0:09:52.00,0:09:55.00,Default,,0000,0000,0000,,że, owszem, miło gdy mamy grupę kooperantów, Dialogue: 0,0:09:55.00,0:09:57.00,Default,,0000,0000,0000,,ale gdy tylko tacy się pojawią, Dialogue: 0,0:09:57.00,0:10:00.00,Default,,0000,0000,0000,,zostają szybko zdominowani przez wolnych strzelców, Dialogue: 0,0:10:00.00,0:10:03.00,Default,,0000,0000,0000,,jednostki, które wykorzystują ciężką pracę innych. Dialogue: 0,0:10:03.00,0:10:05.00,Default,,0000,0000,0000,,Zilistruję wam to. Dialogue: 0,0:10:05.00,0:10:08.00,Default,,0000,0000,0000,,Przypuśćmy, że mamy grupę małych organizmów - Dialogue: 0,0:10:08.00,0:10:11.00,Default,,0000,0000,0000,,mogą być to bakterie, chomiki, to nie istotne. Dialogue: 0,0:10:11.00,0:10:14.00,Default,,0000,0000,0000,,Grupa ta ewoluowała w kierunku współpracy. Dialogue: 0,0:10:14.00,0:10:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Wspaniale. Razem się żywią i ochraniają, Dialogue: 0,0:10:16.00,0:10:19.00,Default,,0000,0000,0000,,razem pracują, powiększają zasoby. Dialogue: 0,0:10:19.00,0:10:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Jak zobaczycie w symulacji, Dialogue: 0,0:10:21.00,0:10:24.00,Default,,0000,0000,0000,,gdy wchodzą w interakcje, zyskują, rosną, Dialogue: 0,0:10:24.00,0:10:26.00,Default,,0000,0000,0000,,a kiedy podwoją liczebność, dzielą się. Dialogue: 0,0:10:26.00,0:10:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Reprodukują się, a populacja wzrasta. Dialogue: 0,0:10:28.00,0:10:31.00,Default,,0000,0000,0000,,Ale przypuśćmy, że gen jednego z nich mutuje i osobnik ten Dialogue: 0,0:10:31.00,0:10:33.00,Default,,0000,0000,0000,,Ale przypuśćmy, że gen jednego z nich mutuje i osobnik ten Dialogue: 0,0:10:33.00,0:10:35.00,Default,,0000,0000,0000,,obiera samolubną strategię. Dialogue: 0,0:10:35.00,0:10:37.00,Default,,0000,0000,0000,,Wykorzystuje innych. Dialogue: 0,0:10:37.00,0:10:40.00,Default,,0000,0000,0000,,Kiedy zielony wchodzi w interakcję z niebieskim, Dialogue: 0,0:10:40.00,0:10:42.00,Default,,0000,0000,0000,,zielony powiększa się, a niebieski maleje. Dialogue: 0,0:10:42.00,0:10:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Tak to właśnie działa. Dialogue: 0,0:10:44.00,0:10:46.00,Default,,0000,0000,0000,,Zaczynamy z jednym zielonym, Dialogue: 0,0:10:46.00,0:10:48.00,Default,,0000,0000,0000,,który za sprawą interakcji Dialogue: 0,0:10:48.00,0:10:51.00,Default,,0000,0000,0000,,zyskuje zasoby, punkty, pożywienie. Dialogue: 0,0:10:51.00,0:10:54.00,Default,,0000,0000,0000,,W skrócie, kooperanci zostają wyeliminowani. Dialogue: 0,0:10:54.00,0:10:57.00,Default,,0000,0000,0000,,Wolni strzelcy przejmują władzę. Dialogue: 0,0:10:57.00,0:11:00.00,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli grupa nie umie rozwiązać tego problemu, Dialogue: 0,0:11:00.00,0:11:03.00,Default,,0000,0000,0000,,nie skorzysta z dobrodziejstw współpracy, Dialogue: 0,0:11:03.00,0:11:06.00,Default,,0000,0000,0000,,nie rozpocznie się dobór grupowy. Dialogue: 0,0:11:06.00,0:11:08.00,Default,,0000,0000,0000,,Istnieją jednak rozwiązania tego problemu. Dialogue: 0,0:11:08.00,0:11:10.00,Default,,0000,0000,0000,,Nie są one znów tak trudne. Dialogue: 0,0:11:10.00,0:11:13.00,Default,,0000,0000,0000,,Tak naprawdę natura wpadła na nie wiele razy. Dialogue: 0,0:11:13.00,0:11:15.00,Default,,0000,0000,0000,,Jej ulubionym wyjściem Dialogue: 0,0:11:15.00,0:11:18.00,Default,,0000,0000,0000,,jest umieszczenie wszystkich w jednej łodzi. Dialogue: 0,0:11:18.00,0:11:20.00,Default,,0000,0000,0000,,Przykładowo, dlaczego mitochondria w każdej komórce Dialogue: 0,0:11:20.00,0:11:23.00,Default,,0000,0000,0000,,Przykładowo, dlaczego mitochondria w każdej komórce Dialogue: 0,0:11:23.00,0:11:25.00,Default,,0000,0000,0000,,mają swoje własne DNA, Dialogue: 0,0:11:25.00,0:11:28.00,Default,,0000,0000,0000,,zupełnie odmienne od tego z jądra komórkowego? Dialogue: 0,0:11:28.00,0:11:30.00,Default,,0000,0000,0000,,Dlatego, że mitochondria były Dialogue: 0,0:11:30.00,0:11:32.00,Default,,0000,0000,0000,,osobno żyjącymi bakteriami, Dialogue: 0,0:11:32.00,0:11:34.00,Default,,0000,0000,0000,,które połączyły się Dialogue: 0,0:11:34.00,0:11:36.00,Default,,0000,0000,0000,,i stworzyły superorganizm. Dialogue: 0,0:11:36.00,0:11:39.00,Default,,0000,0000,0000,,Być może jedna z nich połknęła drugą, nie wiemy dokładnie, Dialogue: 0,0:11:39.00,0:11:41.00,Default,,0000,0000,0000,,ale gdy wytworzyły wokół siebie błonę, Dialogue: 0,0:11:41.00,0:11:43.00,Default,,0000,0000,0000,,która otaczała je obydwie, Dialogue: 0,0:11:43.00,0:11:46.00,Default,,0000,0000,0000,,podział pracy generujący zasoby Dialogue: 0,0:11:46.00,0:11:48.00,Default,,0000,0000,0000,,i korzyści wynikające z kooperacji, Dialogue: 0,0:11:48.00,0:11:50.00,Default,,0000,0000,0000,,pozostawały w obrębie membrany, Dialogue: 0,0:11:50.00,0:11:53.00,Default,,0000,0000,0000,,co wytworzyło superorganizm. Dialogue: 0,0:11:53.00,0:11:55.00,Default,,0000,0000,0000,,Powtórzmy symulację. Dialogue: 0,0:11:55.00,0:11:57.00,Default,,0000,0000,0000,,Jeden z tych superorganizmów Dialogue: 0,0:11:57.00,0:12:00.00,Default,,0000,0000,0000,,umieśćmy wśród wolnych strzelców, dezerterów i oszustów, Dialogue: 0,0:12:00.00,0:12:03.00,Default,,0000,0000,0000,,zobaczymy co się stanie. Dialogue: 0,0:12:03.00,0:12:05.00,Default,,0000,0000,0000,,Superorganizm bierze, co chce. Dialogue: 0,0:12:05.00,0:12:08.00,Default,,0000,0000,0000,,Jest na tyle potężny i skuteczny, Dialogue: 0,0:12:08.00,0:12:10.00,Default,,0000,0000,0000,,że przejmuje zasoby Dialogue: 0,0:12:10.00,0:12:14.00,Default,,0000,0000,0000,,od zielonych, dezerterów i oszustów. Dialogue: 0,0:12:14.00,0:12:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Dość szybko całą populację Dialogue: 0,0:12:16.00,0:12:19.00,Default,,0000,0000,0000,,opanowują te nowe superorganizmy. Dialogue: 0,0:12:19.00,0:12:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Pokazałem wam coś, Dialogue: 0,0:12:21.00,0:12:23.00,Default,,0000,0000,0000,,co świadczy o poważnej zmianie Dialogue: 0,0:12:23.00,0:12:26.00,Default,,0000,0000,0000,,w odbiorze historii ewolucji. Dialogue: 0,0:12:26.00,0:12:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Prawa Darwina się nie zmieniły, Dialogue: 0,0:12:28.00,0:12:31.00,Default,,0000,0000,0000,,ale na scenę wkroczył nowy aktor Dialogue: 0,0:12:31.00,0:12:34.00,Default,,0000,0000,0000,,i pewne rzeczy wyglądają inaczej. Dialogue: 0,0:12:34.00,0:12:36.00,Default,,0000,0000,0000,,Ta zmiana to nie jednorazowy wybryk natury Dialogue: 0,0:12:36.00,0:12:38.00,Default,,0000,0000,0000,,z udziałem jakiejś bakterii. Dialogue: 0,0:12:38.00,0:12:40.00,Default,,0000,0000,0000,,Zdarzyło się to ponownie, Dialogue: 0,0:12:40.00,0:12:42.00,Default,,0000,0000,0000,,jakieś 120-140 milionów lat temu, Dialogue: 0,0:12:42.00,0:12:45.00,Default,,0000,0000,0000,,gdy pojedyncze osy Dialogue: 0,0:12:45.00,0:12:47.00,Default,,0000,0000,0000,,zaczęły tworzyć prymitywne ule. Dialogue: 0,0:12:47.00,0:12:50.00,Default,,0000,0000,0000,,zaczęły tworzyć prymitywne ule. Dialogue: 0,0:12:50.00,0:12:53.00,Default,,0000,0000,0000,,Kiedy kilka z nich znalazło się w jednym gnieździe, Dialogue: 0,0:12:53.00,0:12:55.00,Default,,0000,0000,0000,,współpraca była jedynym wyjściem, Dialogue: 0,0:12:55.00,0:12:57.00,Default,,0000,0000,0000,,bo wkrótce czekała je rywalizacja Dialogue: 0,0:12:57.00,0:12:59.00,Default,,0000,0000,0000,,z innymi ulami. Dialogue: 0,0:12:59.00,0:13:01.00,Default,,0000,0000,0000,,Najbardziej spójne wygrały, Dialogue: 0,0:13:01.00,0:13:03.00,Default,,0000,0000,0000,,zgodnie z teorią Darwina. Dialogue: 0,0:13:03.00,0:13:05.00,Default,,0000,0000,0000,,Te wczesne osy Dialogue: 0,0:13:05.00,0:13:07.00,Default,,0000,0000,0000,,były przodkami pszczół i mrówek, Dialogue: 0,0:13:07.00,0:13:09.00,Default,,0000,0000,0000,,które opanowały cały świat Dialogue: 0,0:13:09.00,0:13:11.00,Default,,0000,0000,0000,,i przekształciły biosferę. Dialogue: 0,0:13:11.00,0:13:13.00,Default,,0000,0000,0000,,Jeszcze bardziej spektakularna zmiana nastąpiła Dialogue: 0,0:13:13.00,0:13:15.00,Default,,0000,0000,0000,,Jeszcze bardziej spektakularna zmiana nastąpiła Dialogue: 0,0:13:15.00,0:13:17.00,Default,,0000,0000,0000,,w ciągu ostatnich pół miliona lat, Dialogue: 0,0:13:17.00,0:13:19.00,Default,,0000,0000,0000,,kiedy nasi przodkowie Dialogue: 0,0:13:19.00,0:13:21.00,Default,,0000,0000,0000,,stworzyli kulturę. Dialogue: 0,0:13:21.00,0:13:24.00,Default,,0000,0000,0000,,Zbierali się razem przy ognisku, dzielili się pracą, Dialogue: 0,0:13:24.00,0:13:26.00,Default,,0000,0000,0000,,Zbierali się razem przy ognisku, dzielili się pracą, Dialogue: 0,0:13:26.00,0:13:29.00,Default,,0000,0000,0000,,malowali ciała, rozmawiali we własnych dialektach, Dialogue: 0,0:13:29.00,0:13:32.00,Default,,0000,0000,0000,,wreszcie zaczęli czcić swoich bogów. Dialogue: 0,0:13:32.00,0:13:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Kiedy już stworzyli wspólnotę plemienną, Dialogue: 0,0:13:34.00,0:13:37.00,Default,,0000,0000,0000,,mogli czerpać korzyści ze współpracy wewnątrz niej. Dialogue: 0,0:13:37.00,0:13:39.00,Default,,0000,0000,0000,,Uruchomili przez to najpotężniejszą siłę, Dialogue: 0,0:13:39.00,0:13:41.00,Default,,0000,0000,0000,,jaka istnieje na tej planecie: Dialogue: 0,0:13:41.00,0:13:43.00,Default,,0000,0000,0000,,kooperację, czyli Dialogue: 0,0:13:43.00,0:13:45.00,Default,,0000,0000,0000,,siłę zdolną do tworzenia, Dialogue: 0,0:13:45.00,0:13:48.00,Default,,0000,0000,0000,,ale także do niszczenia. Dialogue: 0,0:13:48.00,0:13:50.00,Default,,0000,0000,0000,,Oczywiście grupy ludzkie nie są tak spójne Dialogue: 0,0:13:50.00,0:13:52.00,Default,,0000,0000,0000,,jak pszczoły w ulu. Dialogue: 0,0:13:52.00,0:13:55.00,Default,,0000,0000,0000,,Mogą momentami przypominać ule, Dialogue: 0,0:13:55.00,0:13:57.00,Default,,0000,0000,0000,,ale nie są tak stabilne. Dialogue: 0,0:13:57.00,0:14:00.00,Default,,0000,0000,0000,,Nie umiemy współpracować jak pszczoły i mrówki. Dialogue: 0,0:14:00.00,0:14:02.00,Default,,0000,0000,0000,,Jak działo się to podczas Arabskiej Wiosny, Dialogue: 0,0:14:02.00,0:14:04.00,Default,,0000,0000,0000,,Jak działo się to podczas Arabskiej Wiosny, Dialogue: 0,0:14:04.00,0:14:08.00,Default,,0000,0000,0000,,przyczyną takich podziałów często jest religia. Dialogue: 0,0:14:08.00,0:14:11.00,Default,,0000,0000,0000,,Mimo to, kiedy ludzie są razem Dialogue: 0,0:14:11.00,0:14:13.00,Default,,0000,0000,0000,,i wspólnie działają, Dialogue: 0,0:14:13.00,0:14:16.00,Default,,0000,0000,0000,,mogą poruszyć góry. Dialogue: 0,0:14:16.00,0:14:19.00,Default,,0000,0000,0000,,Spójrzcie na ludzi na prezentowanych zdjęciach. Dialogue: 0,0:14:19.00,0:14:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Czy uważacie, Dialogue: 0,0:14:21.00,0:14:23.00,Default,,0000,0000,0000,,że dbają o własne korzyści? Dialogue: 0,0:14:23.00,0:14:26.00,Default,,0000,0000,0000,,Czy może troszczą się o wspólny interes, Dialogue: 0,0:14:26.00,0:14:29.00,Default,,0000,0000,0000,,co wymaga wyjścia poza własne "ja" Dialogue: 0,0:14:29.00,0:14:33.00,Default,,0000,0000,0000,,i stania się częścią całości? Dialogue: 0,0:14:34.00,0:14:36.00,Default,,0000,0000,0000,,To było moje wystąpienie Dialogue: 0,0:14:36.00,0:14:38.00,Default,,0000,0000,0000,,w standardowym stylu TED. Dialogue: 0,0:14:38.00,0:14:40.00,Default,,0000,0000,0000,,Opowiem o tym wszystkim raz jeszcze Dialogue: 0,0:14:40.00,0:14:42.00,Default,,0000,0000,0000,,w ciągu trzech minut, Dialogue: 0,0:14:42.00,0:14:45.00,Default,,0000,0000,0000,,streszczając najważniejsze wątki. Dialogue: 0,0:14:45.00,0:14:47.00,Default,,0000,0000,0000,,(muzyka) Dialogue: 0,0:14:47.00,0:14:49.00,Default,,0000,0000,0000,,Ludzie doświadczają wielu odmian Dialogue: 0,0:14:49.00,0:14:51.00,Default,,0000,0000,0000,,uczuć religijnych, Dialogue: 0,0:14:51.00,0:14:53.00,Default,,0000,0000,0000,,jak wyjaśnił William James. Dialogue: 0,0:14:53.00,0:14:56.00,Default,,0000,0000,0000,,Jednym z najczęstszych jest wspinaczka po schodach Dialogue: 0,0:14:56.00,0:14:58.00,Default,,0000,0000,0000,,i utrata poczucia własnego "ja". Dialogue: 0,0:14:58.00,0:15:00.00,Default,,0000,0000,0000,,Schody prowadzą nas Dialogue: 0,0:15:00.00,0:15:03.00,Default,,0000,0000,0000,,z poziomu zwykłego życia w sferze profanum Dialogue: 0,0:15:03.00,0:15:05.00,Default,,0000,0000,0000,,do góry, do wymiaru sacrum, Dialogue: 0,0:15:05.00,0:15:07.00,Default,,0000,0000,0000,,gdzie sfery te w pełni się łączą. Dialogue: 0,0:15:07.00,0:15:09.00,Default,,0000,0000,0000,,'Jesteśmy homo duplex, Dialogue: 0,0:15:09.00,0:15:11.00,Default,,0000,0000,0000,,jak mówił Durkheim. Dialogue: 0,0:15:11.00,0:15:13.00,Default,,0000,0000,0000,,Człowiek dwoisty jest wytworem wielopoziomowej selekcji, Dialogue: 0,0:15:13.00,0:15:15.00,Default,,0000,0000,0000,,Człowiek dwoisty jest wytworem wielopoziomowej selekcji, Dialogue: 0,0:15:15.00,0:15:18.00,Default,,0000,0000,0000,,jak tłumaczył Darwin. Dialogue: 0,0:15:18.00,0:15:20.00,Default,,0000,0000,0000,,Nie można mieć pewności, czy schody to adaptacja, czy błąd. Dialogue: 0,0:15:20.00,0:15:22.00,Default,,0000,0000,0000,,Nie można mieć pewności, czy schody to adaptacja, czy błąd. Dialogue: 0,0:15:22.00,0:15:24.00,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli to adaptacja, Dialogue: 0,0:15:24.00,0:15:26.00,Default,,0000,0000,0000,,to jej implikacje są doniosłe. Dialogue: 0,0:15:26.00,0:15:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli to adaptacja, to znaczy że religijność jest wytworem ewolucji. Dialogue: 0,0:15:28.00,0:15:31.00,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli to adaptacja, to znaczy że religijność jest wytworem ewolucji. Dialogue: 0,0:15:31.00,0:15:33.00,Default,,0000,0000,0000,,Nie chodzi o to, że ewoluowaliśmy, Dialogue: 0,0:15:33.00,0:15:35.00,Default,,0000,0000,0000,,by tworzyć potężne systemy wierzeń. Dialogue: 0,0:15:35.00,0:15:37.00,Default,,0000,0000,0000,,Dzieje się tak od dość niedawna. Dialogue: 0,0:15:37.00,0:15:39.00,Default,,0000,0000,0000,,Ewoluowaliśmy, by dostrzegać świętości wokół nas, Dialogue: 0,0:15:39.00,0:15:41.00,Default,,0000,0000,0000,,Ewoluowaliśmy, by dostrzegać świętości wokół nas, Dialogue: 0,0:15:41.00,0:15:43.00,Default,,0000,0000,0000,,żeby zespolić się z innymi Dialogue: 0,0:15:43.00,0:15:45.00,Default,,0000,0000,0000,,i poruszać wśród świętych obiektów, Dialogue: 0,0:15:45.00,0:15:47.00,Default,,0000,0000,0000,,ludzi oraz idei. Dialogue: 0,0:15:47.00,0:15:50.00,Default,,0000,0000,0000,,Polityka ma charakter plemienny. Dialogue: 0,0:15:50.00,0:15:53.00,Default,,0000,0000,0000,,Polityka po części dotyczy profanum, własnego interesu, Dialogue: 0,0:15:53.00,0:15:56.00,Default,,0000,0000,0000,,ale odnosi się również do świętości. Dialogue: 0,0:15:56.00,0:15:58.00,Default,,0000,0000,0000,,Polega na łączeniu się z innymi Dialogue: 0,0:15:58.00,0:16:00.00,Default,,0000,0000,0000,,i walki o moralne ideały. Dialogue: 0,0:16:00.00,0:16:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Chodzi w niej o odwieczną walkę między dobrem i złem, Dialogue: 0,0:16:03.00,0:16:06.00,Default,,0000,0000,0000,,wszyscy wierzymy, że gramy we właściwym zespole. Dialogue: 0,0:16:06.00,0:16:08.00,Default,,0000,0000,0000,,Co najważniejsze, Dialogue: 0,0:16:08.00,0:16:10.00,Default,,0000,0000,0000,,jeśli schody są prawdziwe, Dialogue: 0,0:16:10.00,0:16:12.00,Default,,0000,0000,0000,,wyjaśnia to podskórne uczucie Dialogue: 0,0:16:12.00,0:16:14.00,Default,,0000,0000,0000,,braku satysfakcji w naszym życiu. Dialogue: 0,0:16:14.00,0:16:17.00,Default,,0000,0000,0000,,Dzieje się tak, bo ludzie są do pewnego stopnia Dialogue: 0,0:16:17.00,0:16:19.00,Default,,0000,0000,0000,,podobni do pszczół w ulu. Dialogue: 0,0:16:19.00,0:16:22.00,Default,,0000,0000,0000,,Wylecieliśmy z ula w czasach oświecenia. Dialogue: 0,0:16:22.00,0:16:25.00,Default,,0000,0000,0000,,Obaliliśmy stare instytucje, Dialogue: 0,0:16:25.00,0:16:27.00,Default,,0000,0000,0000,,daliśmy wolność uciskanym. Dialogue: 0,0:16:27.00,0:16:29.00,Default,,0000,0000,0000,,Nasza kreatywność zmieniła Ziemię, Dialogue: 0,0:16:29.00,0:16:32.00,Default,,0000,0000,0000,,stworzyliśmy wielkie bogactwa i wygody. Dialogue: 0,0:16:32.00,0:16:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Dziś latamy niczym pszczoły, ciesząc się wolnością. Dialogue: 0,0:16:34.00,0:16:36.00,Default,,0000,0000,0000,,Dziś latamy niczym pszczoły, ciesząc się wolnością. Dialogue: 0,0:16:36.00,0:16:38.00,Default,,0000,0000,0000,,Jednak czasem zastanawiamy się: Dialogue: 0,0:16:38.00,0:16:40.00,Default,,0000,0000,0000,,Czy to wystarczy? Dialogue: 0,0:16:40.00,0:16:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Co mam zrobić z moim życiem? Dialogue: 0,0:16:42.00,0:16:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Co tu nie gra? Dialogue: 0,0:16:44.00,0:16:46.00,Default,,0000,0000,0000,,Nie gra, to że jesteśmy homo duplex, Dialogue: 0,0:16:46.00,0:16:49.00,Default,,0000,0000,0000,,a nowoczesny świat i społeczeństwo Dialogue: 0,0:16:49.00,0:16:52.00,Default,,0000,0000,0000,,zaspokaja niższe potrzeby naszego "ja". Dialogue: 0,0:16:52.00,0:16:55.00,Default,,0000,0000,0000,,Życie według tych potrzeb jest komfortowe. Dialogue: 0,0:16:55.00,0:16:58.00,Default,,0000,0000,0000,,Przyjdź i zobacz moje kino domowe. Dialogue: 0,0:16:58.00,0:17:00.00,Default,,0000,0000,0000,,Jednym z wyzwań współczesności Dialogue: 0,0:17:00.00,0:17:03.00,Default,,0000,0000,0000,,jest odnalezienie schodów pośród chaosu Dialogue: 0,0:17:03.00,0:17:06.00,Default,,0000,0000,0000,,oraz uczynienie czegoś szlachetnego, Dialogue: 0,0:17:06.00,0:17:09.00,Default,,0000,0000,0000,,kiedy dotrzemy na ich szczyt. Dialogue: 0,0:17:09.00,0:17:12.00,Default,,0000,0000,0000,,Takie pragnienie dostrzegam wśród moich studentów. Dialogue: 0,0:17:12.00,0:17:14.00,Default,,0000,0000,0000,,Chcą znaleźć swoje powołanie, Dialogue: 0,0:17:14.00,0:17:16.00,Default,,0000,0000,0000,,coś czemu się poświęcą. Dialogue: 0,0:17:16.00,0:17:19.00,Default,,0000,0000,0000,,Wszyscy z nich szukają schodów. Dialogue: 0,0:17:19.00,0:17:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Daje mi to nadzieję, Dialogue: 0,0:17:21.00,0:17:23.00,Default,,0000,0000,0000,,bo ludzie się są z gruntu samolubni. Dialogue: 0,0:17:23.00,0:17:25.00,Default,,0000,0000,0000,,Większość próbuje się stać Dialogue: 0,0:17:25.00,0:17:27.00,Default,,0000,0000,0000,,częścią czegoś ważniejszego. Dialogue: 0,0:17:27.00,0:17:30.00,Default,,0000,0000,0000,,Wyjaśnia to niezwykłą siłę Dialogue: 0,0:17:30.00,0:17:32.00,Default,,0000,0000,0000,,prostej metafory, Dialogue: 0,0:17:32.00,0:17:35.00,Default,,0000,0000,0000,,która powstała prawie 400 lat temu. Dialogue: 0,0:17:35.00,0:17:37.00,Default,,0000,0000,0000,,"Żaden człowiek nie jest Dialogue: 0,0:17:37.00,0:17:39.00,Default,,0000,0000,0000,,samotną wyspą. Dialogue: 0,0:17:39.00,0:17:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Każdy człowiek to kawałek kontynentu, Dialogue: 0,0:17:42.00,0:17:45.00,Default,,0000,0000,0000,,cząstka całości". Dialogue: 0,0:17:45.00,0:17:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Dziękuję. Dialogue: 0,0:17:47.00,0:17:55.00,Default,,0000,0000,0000,,(brawa)