0:00:00.000,0:00:03.000
კითხვა მაქვს თქვენთან

0:00:03.000,0:00:05.000
ხართ რელიგიური?

0:00:05.000,0:00:07.000
აწიეთ ხელი თუ შეიძლება

0:00:07.000,0:00:10.000
თუ თავს რელიგიურად მიიჩნევთ.

0:00:10.000,0:00:13.000
ვნახოთ, სადღაც 3 ან 4 პროცენტი.

0:00:13.000,0:00:16.000
არ მეგონა ასე ბევრი მორწუნე თუ ესწრებოდა[br]TED-ის კონფერენციას.

0:00:16.000,0:00:18.000
(სიცილი)

0:00:18.000,0:00:20.000
კარგი, შემდეგი კითხვა:

0:00:20.000,0:00:22.000
თვლით თუ არა თავს რამე გაგებით,

0:00:22.000,0:00:24.000
ან ფორმით სულიერად? აწიეთ ხელი.

0:00:24.000,0:00:27.000
კარგი, უმრავლესობა.

0:00:27.000,0:00:29.000
ჩემი დღევანდელი საუბარი

0:00:29.000,0:00:31.110
ეხება მთავარ,[br]ან ერთ-ერთ მთავარ მიზეზს იმისა,

0:00:31.110,0:00:33.000
თუ რატომ მიიჩნევს უმეტესობა თავს

0:00:33.000,0:00:35.000
რამე გაგებით, ან ფორმით სულიერად.

0:00:35.000,0:00:38.000
ჩემი დღევანდელი საუბარი[br]თვითტრანსცენდენტულობაზეა.

0:00:38.000,0:00:41.000
ცნობილი ფაქტია, რომ ადამიანები

0:00:41.000,0:00:44.000
ზოგჯერ თითქოს საკუთარ "მე"-ს ვკარგავთ

0:00:44.000,0:00:46.000
და როცა ეს ხდება,

0:00:46.000,0:00:49.000
აღფროვანებას ვგრძნობთ

0:00:49.000,0:00:51.000
და ამ გრძნობების აღსაწერად

0:00:51.000,0:00:53.000
მეტაფორებს ვიშველიებთ.

0:00:53.000,0:00:55.000
ჩვენ ვყვებით, რომ ამ დროს ავმაღლდით,

0:00:55.000,0:00:57.000
ან აღვზევდით.

0:00:57.000,0:01:00.000
რთულია ასეთ აბსტრაქტულ რამეზე მსჯელობა

0:01:00.000,0:01:02.000
კონკრეტული კარგი მეტაფორის გარეშე.

0:01:02.000,0:01:05.000
ამიტომ ასეთ მეტაფორას გთავაზობთ.

0:01:05.000,0:01:08.000
წარმოიდგინეთ რომ გონება სახლია[br]ბევრი ოთახით,

0:01:08.000,0:01:11.000
რომელთაგან უმრავლესობა[br]ჩვენთვის ძალიან ნაცნობია.

0:01:11.000,0:01:14.000
მაგრამ ზოგჯერ თითქოს არსაიდან კარი ჩნდება

0:01:14.000,0:01:16.000
მაგრამ ზოგჯერ თითქოს არსაიდან კარი ჩნდება

0:01:16.000,0:01:19.000
და მის მიღმა კიბეა.

0:01:19.000,0:01:21.000
ჩვენ ავდივართ კიბეზე

0:01:21.000,0:01:25.000
და ცნობიერების ცვლილებას ვგრძნობთ.

0:01:25.000,0:01:27.000
1902 წელს

0:01:27.000,0:01:29.000
დიდმა ამერიკელმა ფსიქოლოგმა უილიამ ჯეიმსმა

0:01:29.000,0:01:32.000
რელიგიური განცდების[br]ბევრ სხვადასხვაობაზე დაწერა.

0:01:32.000,0:01:34.000
მან შეაგროვა ყველა კვლევა.

0:01:34.000,0:01:36.070
დააციტირა ყველა იმ ტიპის[br]ადამიანის სიტყვები,

0:01:36.070,0:01:38.000
ვინც მსგავსი რამეები გამოსცადა.

0:01:38.000,0:01:40.000
ჩემთვის ერთ-ერთი ყველაზე საინტერესო

0:01:40.000,0:01:42.000
ეს ახალგაზრდა კაცი, სტივენ ბრედლია,

0:01:42.000,0:01:45.000
რომელსაც ეგონა რომ იესო ნახა 1820 წელს.

0:01:45.000,0:01:48.000
აი, რა თქვა ბრედლიმ ამაზე.

0:01:51.000,0:01:53.000
(მუსიკა)

0:01:54.000,0:01:57.000
(ვიდეო) სტივენ ბრედლი: მეგონა[br]მხსნელი ვნახე ადამიანის ფორმით

0:01:57.000,0:01:59.000
ოთახში სადღაც 1 წამით.

0:01:59.000,0:02:01.000
ის ხელგაშლილი იყო

0:02:01.000,0:02:04.000
და თითქოს მეუბნებოდა: "მოდი".

0:02:04.000,0:02:07.000
შემდეგ დღეს სიხარულისგან ვკანკალებდი

0:02:07.000,0:02:10.000
უდიდესი ბედნიერებისგან,[br]ვთქვი რომ სიკვდილი მინდოდა.

0:02:10.000,0:02:13.000
ეს სამყარო არ იყო ჩემთვის ამაღელვებელი.

0:02:13.000,0:02:15.000
ამ დრომდე,

0:02:15.000,0:02:17.000
მე ძალიან ეგოისტი და თვითკმაყოფილი ვიყავი.

0:02:17.000,0:02:20.000
მაგრამ ახლა მთელი კაცობრიობისთვის [br]კეთილდღეობა მსურდა

0:02:20.000,0:02:22.000
და შემეძლო მთელი გულით მიმეტევებინა

0:02:22.000,0:02:25.000
ჩემი ყველაზე უარესი მტრებისთვის.

0:02:26.000,0:02:28.000
ჯ.ჰ.: დააკვირდით, როგორ კვდება

0:02:28.000,0:02:30.000
ბრედლის უმნიშვნელო, მორალისტური "მე"

0:02:30.000,0:02:32.000
კიბეზე ასვლისას

0:02:32.000,0:02:34.000
და ამ ზედა დონეზე

0:02:34.000,0:02:37.000
ის მოსიყვარულე და მიმტევებელი ხდება.

0:02:38.000,0:02:40.000
მსოფლიოს ბევრი რელიგია

0:02:40.000,0:02:42.170
სხვადასხვა გზით დაეხმარა[br]ხალხს კიბეზე ასვლაში.

0:02:42.170,0:02:44.000
ზოგი მედიტაციაში ჩაიკეტა,

0:02:44.000,0:02:46.000
სხვებმა ფსიქოდელური წამლები გამოიყენეს

0:02:46.000,0:02:50.000
ეს მე-16 საუკუნის აცტეკების გრაგნილია.

0:02:50.000,0:02:53.000
აქ ჩანს კაცი, რომელიც პსილოციბინიანი[br]სოკოს შეჭმას აპირებს

0:02:53.000,0:02:57.000
და ამავე დროს ის კიბეზე აჰყავს ღმერთს.

0:02:57.000,0:02:59.310
ზოგი ცეკვას, ტრიალს[br]და წრეზე მოძრაობას მიმართავს

0:02:59.310,0:03:01.160
თვითტრანსცენდეტულობის მისაღწევად.

0:03:01.160,0:03:04.000
მაგრამ თქვენ არ გჭირდებათ რელიგია[br]კიბეზე ასასვლელად.

0:03:04.000,0:03:07.000
ბევრი ადამიანი თვითტრანსცენდეტულობას[br]ბუნებაში პოულობს.

0:03:07.000,0:03:10.000
სხვები საკუთარ "მე"-ს რეივებზე ძლევენ.

0:03:10.000,0:03:13.000
მაგრამ აი, ყველაზე უცნაური ადგილი:

0:03:13.000,0:03:15.000
ომი.

0:03:15.000,0:03:17.000
ბევრი წიგნი ომზე ერთსა და იგივეს ამბობს,

0:03:17.000,0:03:19.000
რომ არაფერი არ აერთიანებს ადამიანებს ისე,

0:03:19.000,0:03:21.000
როგორც ომი.

0:03:21.000,0:03:24.000
მათი ეს ერთობა[br]თვითტრანსცენდენტულობის განცდის

0:03:24.000,0:03:27.000
საოცარ საშუალებას იძლევა.

0:03:27.000,0:03:29.000
გლენ გრეის ამ წიგნიდან

0:03:29.000,0:03:31.000
ამონარიდს მოგასმენინებთ.

0:03:31.000,0:03:34.000
გრეი მეორე მსოფლიო ომის დროს[br]ამერიკის არმიის ჯარისკაცი იყო.

0:03:34.000,0:03:36.860
ომის შემდეგ, მან ბევრი სხვა ჯარისკაცის

0:03:36.860,0:03:39.160
და ბრძოლაში მყოფი[br]ადამიანის გამოცდილებაზე დაწერა.

0:03:39.160,0:03:41.000
აი, საკვანძო ნაწილი,

0:03:41.000,0:03:44.320
სადაც ის ფაქტიურად კიბეს აღწერს.

0:03:46.000,0:03:48.000
(ვიდეო) გლენ გრეი: ბევრი ვეტერანი აღიარებს,

0:03:48.000,0:03:51.000
რომ ბრძოლაში საერთო ძალისხმევის განცდა,

0:03:51.000,0:03:54.000
მათი ცხოვრების მწვერვალი იყო.

0:03:54.000,0:03:57.000
"მე" შეუმჩნევლად გადადის "ჩვენ"-ში

0:03:57.000,0:03:59.000
"ჩემი" ხდება "ჩვენი"

0:03:59.000,0:04:01.000
და პირადი რწმენა

0:04:01.000,0:04:04.000
საკუთარ მთავარ მნიშვნელოვნებას კარგავს.

0:04:04.000,0:04:06.000
მე ვთვლი, რომ სულ ცოტა

0:04:06.000,0:04:09.000
უკვდავობის რწმენა არის ის,

0:04:09.000,0:04:12.000
რაც ამ წუთებში თავგანწირვას

0:04:12.000,0:04:15.000
შედარებით იოლს ხდის.

0:04:15.000,0:04:18.000
მე შეიძლება წავიქცე, მაგრამ არ მოვკვდები,

0:04:18.000,0:04:21.000
რადგან ის რაც ჩემში ცხოვრობს გრძელდება.

0:04:21.000,0:04:23.000
და ჩემს მეგობრებში აგრძელებს ცხოვრებას.

0:04:23.000,0:04:25.550
მათში, ვისთვისაც მე სიცოცხლე გავწირე.

0:04:27.000,0:04:30.000
ჯ.ჰ.: ყველა ამ შემთხვევას ის საერთო აქვს,

0:04:30.000,0:04:32.950
რომ "მე" თითქოს მცირდება და ქრება

0:04:32.950,0:04:35.110
და ეს კარგი შეგრძნებაა,[br]ისეთი კარგი შეგრძნება,

0:04:35.110,0:04:38.000
როგორსაც ვერასდროს ვგრძნობთ[br]ჩვენ ყოველდღიურ ცხოვრებაში.

0:04:38.000,0:04:41.000
ის თითქოს აგამაღლებს.

0:04:41.000,0:04:44.000
ზემოთ ასვლის ეს აზრი,

0:04:44.000,0:04:47.000
მთავარია დიდი ფრანგი სოციოლოგის[br]ემილ დურკჰეიმის ნაწერებში.

0:04:47.000,0:04:49.000
დურკჰეიმმა ჰომო დუპლექსიც კი გვიწოდა,

0:04:49.000,0:04:51.000
ან ორ-დონიანი კაცი.

0:04:51.000,0:04:54.000
ქვედა დონეს მან მიწიერი დონე უწოდა.

0:04:54.000,0:04:57.000
მიწიერი სასულიეროს საპირისპიროა.

0:04:57.000,0:04:59.000
ის ჩვეულებრივს ნიშნავს.

0:04:59.000,0:05:02.000
ჩვენ ჩვეულებრივ ცხოვრებაში[br]ვარსებობთ როგორც ინდივიდები.

0:05:02.000,0:05:05.000
ჩვენ საკუთარი ინდივიდუალური სურვილების[br]დაკმაყოფილება გვსურს.

0:05:05.000,0:05:07.000
ჩვენ ინდივიდუალური მიზნებისკენ მივიწევთ.

0:05:07.000,0:05:09.000
მაგრამ ზოგჯერ რაღაც ხდება,

0:05:09.000,0:05:11.000
რაც ცვლილებას იწვევს.

0:05:11.000,0:05:13.000
ინდივიდები ერთიანდებიან გუნდში,

0:05:13.000,0:05:16.000
მოძრაობაში, ან ერში.

0:05:16.000,0:05:19.000
რაც უფრო მეტია[br]ვიდრე მისი ნაწილების ნაკრები.

0:05:19.000,0:05:22.000
დურკჰეიმმა ამ დონეს[br]სულიერების დონე შეარქვა,

0:05:22.000,0:05:24.000
რადგან ის თვლიდა, რომ რელიგიის ფუნქცია

0:05:24.000,0:05:26.000
ადამიანების ჯგუფებად გაერთოანება იყო,

0:05:26.000,0:05:29.000
მორალურ საზოგადოებებად.

0:05:29.000,0:05:32.000
დურკჰეიმი თვლიდა რომ ნებისმიერი რამ,[br]რაც გვაერთიანებს

0:05:32.000,0:05:34.000
სულიერების ნაპერწკალს შეიცავს

0:05:34.000,0:05:36.000
და როცა ადამიანები რამე სულიერის,

0:05:36.000,0:05:38.000
ან ფასეულის გარშემო ერთიანდებიან,

0:05:38.000,0:05:41.000
ისინი ერთ გუნდად მუშაობენ[br]და იბრძვიან მის დასაცავად.

0:05:41.000,0:05:43.000
დურკჰეიმმა ისეთ მძლავრ,

0:05:43.000,0:05:45.000
კოლექტიურ ემოციებზე დაწერა,

0:05:45.000,0:05:48.000
რომლებიც ამ სასწაულს ახდენენ:[br]"ბევრისგან ერთი",

0:05:48.000,0:05:50.000
რაც ჯგუფის შექმნაა ინდივიდებისგან.

0:05:50.000,0:05:53.000
წარმოიდგინეთ ის საყოველთაო სიხარული[br]ბრიტანეთში

0:05:53.000,0:05:56.000
მეორე მსოფლიო ომის დასრულების დღეს.

0:05:56.000,0:05:59.000
წარმოიდგინეთ ის საყოველთაო წყრომა[br]ტაჰრირის მოედანზე,

0:05:59.000,0:06:02.000
რომელმაც დიქტატორი დაამხო.

0:06:02.000,0:06:04.100
წარმოიდგინეთ ის საყოველთაო მწუხარება[br]აშშ-ში,

0:06:04.100,0:06:06.000
რომელიც ყველამ ვიგრძენით

0:06:06.000,0:06:09.000
და რომელმაც ყველა გაგვაერთიანა

0:06:09.000,0:06:12.000
9/11-ის შემდეგ.

0:06:12.000,0:06:15.000
მოდით შევაჯამოთ სად ვართ.

0:06:15.000,0:06:17.090
მე ვამბობ,[br]რომ თვითტრანსცენდენტულობის უნარი

0:06:17.090,0:06:20.000
ადამიანად ყოფნის ძირითადი ნაწილია.

0:06:20.000,0:06:22.000
მე გთავაზობთ გონებრივი კიბის მეტაფორას.

0:06:22.000,0:06:24.000
მე გთავაზობთ გონებრივი კიბის მეტაფორას.

0:06:24.000,0:06:26.000
ვამბობ, რომ ჰომო დუპლექსები ვართ

0:06:26.000,0:06:29.000
და ამ კიბეს მიწიერი დონიდან

0:06:29.000,0:06:31.000
სასულიეროზე ავყავართ.

0:06:31.000,0:06:33.000
როცა ამ კიბეზე ავდივართ

0:06:33.000,0:06:35.000
პირადი ინტერესები ქრება,

0:06:35.000,0:06:37.070
ჩვენ ბევრად ნაკლებად ეგოცენტრულები ვხდებით

0:06:37.070,0:06:39.410
და ვგრძნობთ რომ ვართ უკეთესები,[br]უფრო კეთილშობილები

0:06:39.410,0:06:42.000
და რაღაცნაირად ამაღლებულნი.

0:06:42.000,0:06:45.000
აი, უმნიშვნელოვანესი კითხვა

0:06:45.000,0:06:47.000
ჩემნაირი სოციალური მეცნიერებისთვის:

0:06:47.000,0:06:49.000
არის ეს კიბე

0:06:49.000,0:06:52.000
ჩვენი ევოლუციის ნაწილი?

0:06:52.000,0:06:55.000
არის ის ბუნებრივი გადარჩევის შედეგი,

0:06:55.000,0:06:57.000
როგორც ჩვენი ხელები,

0:06:57.000,0:07:00.000
თუ ეს დეფექტია, სისტემის შეცდომა?

0:07:00.000,0:07:02.000
ეს რელიგიური ამბები მხოლოდ მაშინ ხდება,

0:07:02.000,0:07:04.660
როცა ტვინში მოკლე ჩართვაა?

0:07:04.660,0:07:07.000
ჯილს ინსულტი დაემართა[br]და რელიგიური განცდა ჰქონდა.

0:07:07.000,0:07:09.000
ეს მხოლოდ შეცდომაა.

0:07:09.000,0:07:13.000
ბევრი მეცნიერი, ვინც რელიგიას შეისწავლის[br]ამ აზრზეა.

0:07:13.000,0:07:15.000
მაგალითად, "ახალი ათეისტები"

0:07:15.000,0:07:17.000
ამტკიცებენ, რომ რელიგია რაღაც პარაზიტული

0:07:17.000,0:07:19.000
მემების (კულტურული წეს-ჩვეულება) ნაკრებია,

0:07:19.000,0:07:21.000
რომელიც ჩვენს ტვინში აღწევს

0:07:21.000,0:07:24.000
და ყველანაირ[br]რელიგიურ სიგიჟეს გვაკეთებინებს,

0:07:24.000,0:07:26.000
როგორც თვითგანადგურება[br]და თავის აფეთქებაა.

0:07:26.000,0:07:28.000
ბოლო-ბოლო,

0:07:28.000,0:07:30.000
როგორ შეიძლება საკუთარი "მე"-ს დაკარგვა

0:07:30.000,0:07:32.000
როდისმე კარგი იყოს?

0:07:32.000,0:07:34.000
როგორ შეიძლება რომელიმე ორგანიზმისთვის

0:07:34.000,0:07:36.000
ადაპტაციური თვისება

0:07:36.000,0:07:39.000
პირადი ინტერესის უგულებელყოფა იყოს?

0:07:39.000,0:07:41.000
ნება მომეცით გაჩვენოთ.

0:07:41.000,0:07:43.000
"ადამიანის წარმოშობაში"

0:07:43.000,0:07:45.000
ჩარლზ დარვინმა მორალის ევოლუციაზე

0:07:45.000,0:07:47.000
ბლომად დაწერა.

0:07:47.000,0:07:50.000
საიდან გაჩნდა და რატომ გვაქვს ის.

0:07:50.000,0:07:52.000
დარვინმა აღნიშნა, რომ ბევრ ჩვენს ღირსებას

0:07:52.000,0:07:54.000
ნაკლები სარგებელი აქვს საკუთარი თავისთვის,

0:07:54.000,0:07:56.000
მაგრამ სასარგებლოა ჩვენი ჯგუფებისთვის.

0:07:56.000,0:07:58.000
მან სცენარი შემოგვთავაზა,

0:07:58.000,0:08:00.180
სადაც პირველყოფილი ადამიანების[br]ორ ტომს შორის

0:08:00.180,0:08:02.000
შეხვედრა და შეჯიბრი გაიმართა.

0:08:02.000,0:08:05.000
მან თქვა: "თუ ერთ-ერთ ტომში

0:08:05.000,0:08:07.000
დიდი რაოდენობით მამაცი, გულისხმიერი

0:08:07.000,0:08:09.000
და თავდადებული წევრები აღმოჩნდებიან,

0:08:09.000,0:08:12.030
რომლებიც მუდამ მზად არიან[br]ერთმანეთის დასახმარებლად და დასაცავად,

0:08:12.030,0:08:13.000
ეს ტომი აჯობებს

0:08:13.000,0:08:15.000
და დაიპყრობს მეორეს"

0:08:15.000,0:08:17.300
ის აგრძელებს: "ეგოისტი[br]და ანტაგონისტი ადამიანები

0:08:17.300,0:08:19.000
ვერ შეთანხმდებიან

0:08:19.000,0:08:21.000
და შეთანხმებული მოქმედების გარეშე კი,

0:08:21.000,0:08:23.000
ვერაფერს შეცვლით"

0:08:23.000,0:08:25.000
სხვა სიტყვებით,

0:08:25.000,0:08:27.000
ჩარლზ დარვინს სჯეროდა

0:08:27.000,0:08:29.000
ჯგუფური გადარჩევის.

0:08:29.000,0:08:32.000
ეს აზრი საკამათო იყო[br]ბოლო 40 წლის მანძილზე,

0:08:32.000,0:08:35.000
მაგრამ წელს საგრძნობი გარღვევა ელის,

0:08:35.000,0:08:38.070
განსაკუთრებით მას შემდეგ[br]რაც ე.ო. უილსონის წიგნი გამოვა აპრილში,

0:08:38.070,0:08:40.000
რომელშიც ძლიერი არგუმენტია იმის შესახებ,

0:08:40.000,0:08:42.000
რომ ჩვენ და ზოგიერთი სხვა სახეობა

0:08:42.000,0:08:44.000
ჯგუფური გადარჩევის შედეგი ვართ.

0:08:44.000,0:08:46.000
თუმცა, სინამდვილეში

0:08:46.000,0:08:48.000
ეს მრავალდონიან გადარჩევად უნდა აღქვივათ.

0:08:48.000,0:08:50.000
შემდეგნაირად შეხედეთ:

0:08:50.000,0:08:53.000
შეჯიბრი ხდება ჯგუფებს შიგნითაც[br]და ჯგუფებს შორისაც.

0:08:53.000,0:08:56.000
აი, ბიჭების ჯგუფი კოლეჯის გუნდიდან.

0:08:56.000,0:08:58.000
ამ გუნდის შიგნით შეჯიბრია.

0:08:58.000,0:09:00.000
ამ გუნდის შიგნით შეჯიბრია.

0:09:00.000,0:09:02.000
ეს ბიჭები ერთმანეთს ეჯიბრებიან.

0:09:02.000,0:09:05.000
ყველაზე ნელი და სუსტი მენიჩბეები [br]გავარდებიან გუნდიდან

0:09:05.000,0:09:07.210
და მხოლოდ რამდენიმე მათაგნი გაჰყვება[br]ამ სპორტს

0:09:07.210,0:09:10.000
შეიძლება ერთ-ერთმა ოლიმპიადას მიაღწიოს.

0:09:10.000,0:09:12.000
ანუ, გუნდში მათი ინტერესები

0:09:12.000,0:09:15.000
ერთმანეთის საწინააღმდეგოა.

0:09:15.000,0:09:17.000
და ზოგჯერ ერთისთვის

0:09:17.000,0:09:19.000
შეიძლება სასარგებლოც იყოს

0:09:19.000,0:09:21.000
სხვებისთვის ხელის შეშლა.

0:09:21.000,0:09:23.000
შეიძლება მან მთავარ კონკურენტზე

0:09:23.000,0:09:25.000
ცუდი თქვას მწვრნელთან.

0:09:25.000,0:09:27.000
თუმცა, ნავის შიგნით არსებული

0:09:27.000,0:09:29.000
შეჯიბრის პარალელურად,

0:09:29.000,0:09:32.000
ნავებს შორისაც შეჯიბრია

0:09:32.000,0:09:35.000
და როცა ეს ბიჭები სხვა ნავთან შეჯიბრისთვის[br]ერთ ნავში ჩასხდებიან,

0:09:35.000,0:09:37.800
მათ ერთმანეთთან თანამშრომლობის გარდა[br]ალტერნატივა აღარ აქვთ,

0:09:37.800,0:09:40.000
რადგან ისინი ყველა ერთ ნავში არიან.

0:09:40.000,0:09:42.000
ისინი მხოლოდ მაშინ გაიმარჯვებენ,

0:09:42.000,0:09:44.000
თუ როგორც გუნდი ისე იმოქმედებენ.

0:09:44.000,0:09:46.000
ეს ბანალურად ჟღერს,

0:09:46.000,0:09:48.000
მაგრამ ეს ღრმა ევოლუციური ჭეშმარიტებაა.

0:09:48.000,0:09:50.000
ჯგუფური სელექციის საწინააღმდეგო

0:09:50.000,0:09:52.000
მთავარი არგუმენტი ყოველთვის იყო,

0:09:52.000,0:09:55.000
რომ თანამშრომლობა კარგია,

0:09:55.000,0:09:57.210
მაგრამ როგორც კი[br]თანამშრომლების ჯგუფი გაჩნდება,

0:09:57.210,0:10:00.000
გაჩნდებიან ასევე მუქთახორებიც,

0:10:00.000,0:10:03.000
ინდივიდები, რომლებიც სხვისი[br]მძიმე შრომის ხარჯზე იქნებიან.

0:10:03.000,0:10:05.000
ნება მომეცით გაჩვენოთ ეს ყველაფერი.

0:10:05.000,0:10:08.000
დავუშვათ გვაქვს პატარა ორგანიზმების ჯგუფი.

0:10:08.000,0:10:11.000
ეს შეიძლება იყოს ბაქტერია, ან ზაზუნა.[br]არ აქვს მნიშვნელობა.

0:10:11.000,0:10:14.030
დავუშვათ ეს პატარა ჯგუფი ევოლუციურად[br]მოთანამშრომლედ განვითარდა.

0:10:14.030,0:10:16.310
მშვენიერია. ისინი იკვებებიან,[br]იცავენ ერთმანეთს,

0:10:16.310,0:10:19.000
ერთად მუშაობენ, მდიდრდებიან.

0:10:19.000,0:10:21.000
როგორც ამ სიმულაციაში ნახავთ,

0:10:21.000,0:10:24.000
ურთიერთქმედებისას ისინი ქულებს მოიპოვებენ,[br]ანუ იზრდებიან

0:10:24.000,0:10:26.000
და როცა მათი ზომა გაორმაგდება - იყოფიან.

0:10:26.000,0:10:28.290
ისინი ასე მრვალდებიან[br]და მათი რაოდენობაც იზრდება.

0:10:28.290,0:10:31.000
ახლა, დავუშვათ ერთი მათგანი[br]მუტაციას განიცდის.

0:10:31.000,0:10:32.900
გენში მუტაციაა

0:10:32.900,0:10:35.130
და ერთის მუტაცია[br]ეგოისტურ ქმედებებში ვლინდება.

0:10:35.130,0:10:37.000
ის ბოროტად სარგებლობს სხვებით

0:10:37.000,0:10:39.880
და როცა მწვანე ლურჯთან ურთიერთქმედებს,

0:10:39.880,0:10:42.190
თქვენ ნახავთ, რომ მწვანე იზრდება,[br]ლურჯი მცირდება.

0:10:42.190,0:10:44.000
მაშ, აი როგორ ხდება ეს ყველაფერი.

0:10:44.000,0:10:46.000
ჩვენ ვიწყებთ[br]მხოლოდ ერთი მწვანე ორგანიზმით

0:10:46.000,0:10:48.000
და ურთიერთქმედების შედეგად

0:10:48.000,0:10:51.000
ის მოიპოვებს სიმდიდრეს,[br]ქულებს, ან საჭმელს

0:10:51.000,0:10:54.000
და მოკლე დროში,[br]მოთანამშრომლე ჯგუფი ნადგურდება.

0:10:54.000,0:10:57.000
ყველაფერს მუქთახორები ეუფლებიან.

0:10:57.000,0:11:00.000
თუ ჯგუფი მათ პრობლემას ვერ გადაწყვეტს,

0:11:00.000,0:11:03.000
ის თანამშრომლობით სარგებელს ვერ მიიღებს

0:11:03.000,0:11:05.860
და ჯგუფური გადარჩევაც ვერ მოხდება.

0:11:05.860,0:11:08.000
მაგრამ არსებობს[br]მუქთახორების პრობლემის გადაჭრა

0:11:08.000,0:11:10.000
ეს არც ისე რთული პრობლემაა.

0:11:10.000,0:11:13.000
პრინციპში, ბუნებამ ის ბევრჯერ გადაწყვიტა.

0:11:13.000,0:11:15.000
ბუნების საყვარელი გადაწყვეტა

0:11:15.000,0:11:18.000
ყველას ერთ ნავში ჩასმაა.

0:11:18.000,0:11:20.000
მაგალითად, რატომ არის

0:11:20.000,0:11:23.000
რომ მიტოქონდრიას ყველა უჯრედში

0:11:23.000,0:11:25.000
საკუთარი დნმ აქვს?

0:11:25.000,0:11:28.000
ბირთვის დნმ-სგან სრულიად განცალკევებული.

0:11:28.000,0:11:30.000
ეს იმიტომ რომ ერთ დროს

0:11:30.000,0:11:32.000
ეს ცალკე მყოფი მუქთახორა ბაქტერია იყო

0:11:32.000,0:11:34.000
და ისინი სუპერორგანიზმად გაერთიანდნენ.

0:11:34.000,0:11:36.000
და ისინი სუპერორგანიზმად გაერთიანდნენ.

0:11:36.000,0:11:38.960
ასე თუ ისე, შეიძლება ერთმა მეორე გადაყლაპა[br]ზუსტად ვერ გავიგებთ,

0:11:38.960,0:11:41.160
მაგრამ როგორც კი[br]მათ გარშემო მემბრანა გაჩნდა,

0:11:41.160,0:11:43.040
ანუ როცა ყველა ერთ მემბრანაში აღმოჩნდა,

0:11:43.040,0:11:46.000
ახლა მთელი სიმდიდრე...[br]სამუშაოს განაწილებით,

0:11:46.000,0:11:48.000
მთელი თანამშრომლობით შექმნილი დიდება,

0:11:48.000,0:11:50.000
ამ ერთ მემბრანაშია ჩაკეტილი

0:11:50.000,0:11:53.000
და გვაქვს სუპერორგანიზმი.

0:11:53.000,0:11:54.840
მოდით კვლავ გავუშვათ სიმულაცია

0:11:54.840,0:11:57.330
და მუქთახორების, განდგომილი, ყალთაბანდების[br]სიმრავლეში

0:11:57.330,0:12:00.000
ერთ-ერთი ეს სუპერორგანიზმი ჩავსვათ

0:12:00.000,0:12:03.000
და შეხედეთ რა მოხდება.

0:12:03.000,0:12:05.000
სუპერორგანიზმს შეუძლია მიიღოს[br]რაც სჭირდება.

0:12:05.000,0:12:07.880
ის ისეთი დიდი, ძლიერია და ეფექტურია,

0:12:07.880,0:12:10.800
რომ შეუძლია მწვანეებისგან,[br]განდგომილებისგან და მუქთახორებისგან

0:12:10.800,0:12:14.000
რესურსების აღება

0:12:14.000,0:12:16.000
და საკმაოდ მალე მთელი სიმრავლე

0:12:16.000,0:12:19.000
ამ ახალი სუპერორგანიზმებისგან შედგება.

0:12:19.000,0:12:21.000
იმას რაც აქ გაჩვენეთ

0:12:21.000,0:12:23.000
ზოგჯერ მთავარ გადასვლას უწოდებენ

0:12:23.000,0:12:26.000
ევოლუციურ ისტორიაში.

0:12:26.000,0:12:28.000
დარვინის კანონები არ იცვლება,

0:12:28.000,0:12:31.000
მაგრამ ახლა მინდორზე ახალი ტიპის მოთამაშეა

0:12:31.000,0:12:33.790
და რაღაცეები სხვანაირად გამოიყურება.

0:12:33.790,0:12:36.000
ეს გადასვლა არ იყო[br]ბუნების ერთჯერადი გამოხტომა,

0:12:36.000,0:12:38.000
რომელიც მხოლოდ რომელიღაც ბაქტერიაზე მოხდა.

0:12:38.000,0:12:40.000
ეს კიდევ მოხდა,

0:12:40.000,0:12:42.000
დაახლოებით 120 ან 140 მილიონი წლის წინ,

0:12:42.000,0:12:45.000
როცა გარკვეულმა განცალკევებულმა ბზიკებმა

0:12:45.000,0:12:47.000
დაიწყეს მარტივი, პრიმიტიული

0:12:47.000,0:12:50.000
ბუდეების და სკების შექმნა.

0:12:50.000,0:12:52.920
როცა კი რამდენიმე ბზიკი ერთ სკაში მოხვდა,

0:12:52.920,0:12:55.110
მათ თანამშრომლობის გარდა[br]არჩევანი აღარ ჰქონდათ,

0:12:55.110,0:12:57.000
რადგან მალევე ისინი სხვა სკებთან

0:12:57.000,0:12:59.000
შეჯიბრში ჩაებნენ.

0:12:59.000,0:13:01.110
და ყველაზე[br]შეთანხმებულებმა სკებმა გაიმარჯვეს.

0:13:01.110,0:13:03.000
ზუსტად ისე როგორც დარვინი ამბობდა.

0:13:03.000,0:13:04.930
ეს ადრეული ბზიკები,

0:13:04.930,0:13:07.100
იყვნენ იმ ფუტკრების[br]და ჭიანჭველების წინაპრები,

0:13:07.100,0:13:09.000
რომლებმაც გაავსეს მსოფლიო

0:13:09.000,0:13:11.000
და შეცვალეს ბიოსფერო.

0:13:11.000,0:13:13.000
ეს კიდევ ერთხელ მოხდა

0:13:13.000,0:13:15.000
კიდევ უფრო შთამბეჭდავად,

0:13:15.000,0:13:17.000
ბოლო ნახევარი მილიონი წლის წინ.

0:13:17.000,0:13:19.000
როცა ჩვენი წინაპრები,

0:13:19.000,0:13:21.000
კულტურული არსებები გახდნენ.

0:13:21.000,0:13:24.000
ისინი შეიკრიბნენ კერის, ან კოცონის ირგვლივ

0:13:24.000,0:13:26.000
დაინაწილეს სამუშაო.

0:13:26.000,0:13:29.000
დაიწყეს საკუთარი სხეულების მოხატვა,[br]საკუთარ დიალექტზე საუბარი.

0:13:29.000,0:13:32.000
და საბოლოოდ[br]საკუთარი ღმერთების თაყვანისცემა.

0:13:32.000,0:13:34.000
როგორც კი ერთ ტომში მოხვდნენ,

0:13:34.000,0:13:37.000
შეძლეს თანამშრომლობის სარგებელი[br]შიგნით მოექციათ.

0:13:37.000,0:13:39.000
მათ აღმოაჩინეს ყველაზე ძლევამოსილი რამ

0:13:39.000,0:13:41.000
ამ პლანეტაზე:

0:13:41.000,0:13:43.000
ადამიანთა თანამშრომლობა.

0:13:43.000,0:13:45.000
შენებისა და ნგრევის ძალა.

0:13:45.000,0:13:47.740
შენებისა და ნგრევის ძალა.

0:13:47.740,0:13:50.000
რა თქმა უნდა ადამიანთა ჯგუფები[br]ახლოსაც არ არიან

0:13:50.000,0:13:52.080
სკაში ფუტკრებისნაირ[br]შეთანხმებულ მუშაობასთან.

0:13:52.080,0:13:55.000
ადამიანთა ჯგუფები[br]რაღაც მომენტებში მათ ემსგავსებიან,

0:13:55.000,0:13:56.790
მაგრამ შემდეგ როგორც წესი იშლებიან.

0:13:56.790,0:14:00.180
ჩვენ არ ვართ ისეთ მჭიდრო თანამშრომლობაში[br]როგორც ფუტკრები და ჭიანჭველები.

0:14:00.180,0:14:02.000
პრინციპში, ხშირად

0:14:02.000,0:14:04.350
როგორც არაბული გაზაფხულის[br]ბევრ რევოლუციაში ვნახეთ,

0:14:04.350,0:14:08.000
ხშირად დაყოფა რელიგიური ნიშნითაა.

0:14:08.000,0:14:10.920
მიუხედავად ამისა, როცა ხალხი ერთიანდება

0:14:10.920,0:14:13.000
და საკუთარ ძალისხმევას[br]ერთ მოძრაობას ახმარს,

0:14:13.000,0:14:16.000
მას მთების შეძვრა შეუძლია.

0:14:16.000,0:14:19.000
შეხედეთ ამ ხალხს,[br]რომელიც ფოტოებზე გაჩვენეთ.

0:14:19.000,0:14:21.000
ფიქრობთ ისინი იქ

0:14:21.000,0:14:23.000
პირადი ინტერესისთვის არიან,

0:14:23.000,0:14:26.000
თუ საერთო ინტერესისთვის,

0:14:26.000,0:14:29.000
რაც მათგან საკუთარი "მე"-ს[br]დაკარგვას მოითხოვს

0:14:29.000,0:14:33.050
იმისთვის[br]რომ ერთი მთლიანის ნაწილი გახდნენ?

0:14:34.000,0:14:36.000
კარგი, ეს იყო ჩემი საუბარი

0:14:36.000,0:14:38.000
სტანდარტულ TED-ის ფორმატში.

0:14:38.000,0:14:40.000
ახლა იგივე საუბარს

0:14:40.000,0:14:42.000
3 წუთის განმავლობაში

0:14:42.000,0:14:45.000
უფრო სრული სპექტრის სტილში შემოგთავაზებთ.

0:14:45.000,0:14:47.000
(მუსიკა)

0:14:47.000,0:14:49.000
(ვიდეო) ჯონათან ჰეიდტი:[br]ჩვენ ადამიანები

0:14:49.000,0:14:51.000
როგორც უილიამ ჯეიმსი ხსნის,

0:14:51.000,0:14:53.000
ბევრნაირად გამოვცდით რელიგიას.

0:14:53.000,0:14:56.000
ერთ-ერთი ჩვეული საიდუმლო კიბეზე ასვლა,

0:14:56.000,0:14:58.000
და საკუთარი "მე"-ს დაკარგვაა.

0:14:58.000,0:15:00.000
კიბეს სიცოცხლის მიწიერი განცდიდან,

0:15:00.000,0:15:03.000
ზემოთ სასულიერო,

0:15:03.000,0:15:05.000
ან ღრმად ურთიერთგადაჯაჭვულ

0:15:05.000,0:15:07.000
სიცოცხლეში ავყავართ.

0:15:07.000,0:15:09.000
როგორც დურკჰეიმმა ახსნა,

0:15:09.000,0:15:11.000
ჩვენ ჰომო დუპლექსები ვართ.

0:15:11.000,0:15:13.000
ჰომო დუპლექსი ვართ,

0:15:13.000,0:15:15.000
რადგან როგორც დარვინმა ახსნა [br]

0:15:15.000,0:15:18.000
ევოლუცია მრავალდონიანი[br]გადარჩევით განვიცადეთ.

0:15:18.000,0:15:20.120
დარწმუნებული არ ვარ[br]კიბე ადაპტაციური თვისებაა

0:15:20.120,0:15:22.000
თუ დეფექტი,

0:15:22.000,0:15:24.000
მაგრამ თუ ის ადაპტაციურია,

0:15:24.000,0:15:26.000
მაშინ მას ღრმად მიმავალი შედეგები აქვს.

0:15:26.000,0:15:28.000
თუ ის ადაპტაციურია,

0:15:28.000,0:15:31.000
მაშინ ჩვენ განვვითარდით,[br]რომ ვიყოთ რელიგიურები.

0:15:31.000,0:15:32.070
იმას არ ვგულისხმობ,

0:15:32.070,0:15:35.200
რომ გიგანტურ ორგანიზებულ რელიგიებში[br]გასაერთიანებლად განვვითარდით.

0:15:35.200,0:15:37.000
ასეთი რამეები ზედმეტად ახალია.

0:15:37.000,0:15:39.000
ვგულისხმობ, რომ განვვითარდით

0:15:39.000,0:15:41.000
ჩვენს გარშემო სულიერების დასანახად

0:15:41.000,0:15:43.000
და სხვებთან ერთად[br]გუნდებში გასაერთიანებლად,

0:15:43.000,0:15:45.000
რომ შევიკრიბოთ სულიერი საგნების,

0:15:45.000,0:15:47.000
ადამიანების და იდეების გარშემო.

0:15:47.000,0:15:50.000
ამიტომ არის პოლიტიკა ასეთი ტომობრივი.

0:15:50.000,0:15:53.000
პოლიტიკა ნაწილობრივ მიწიერია,[br]ნაწილობრივ პირადი ინტერესია,

0:15:53.000,0:15:56.000
მაგრამ ის ასევე სულიერებასაც შეიცავს.

0:15:56.000,0:15:58.000
ის სხვებთან გაერთიანებას გულისხმობს,

0:15:58.000,0:16:00.000
მორალური იდეების განხორციელებისთვის.

0:16:00.000,0:16:03.000
ის მუდმივ ბრძოლაზეა[br]ბოროტსა და კეთილს შორის

0:16:03.000,0:16:06.000
და ჩვენ ყველას გვჯერა,[br]რომ კეთილ გუნდში ვართ.

0:16:06.000,0:16:08.000
და რაც ყველაზე მთავარია,

0:16:08.000,0:16:10.000
თუ კიბის იდეა რეალურია,

0:16:10.000,0:16:12.000
ის ხსნის თანამედროვე ცხოვრებით

0:16:12.000,0:16:14.000
მუდმივ დაუკმაყოფილებლობის შეგრძნებას.

0:16:14.000,0:16:17.000
რადგან ადამიანები რაღაც დონეზე

0:16:17.000,0:16:19.000
ფუტკრებივით არსებები არიან.

0:16:19.000,0:16:22.000
ჩვენ ფუტკრები ვართ[br]და სკებიდან განმანათლებლობის პერიოდში

0:16:22.000,0:16:25.000
ჩვენ დავამსხვრიეთ ძველი ინსტიტუციები

0:16:25.000,0:16:27.000
და მოვუტანეთ თავისუფლება ჩაგრულებს.

0:16:27.000,0:16:29.300
ჩვენ შევძელით დედამიწის შეცვლა[br]ჩვენი შემოქმედებით

0:16:29.300,0:16:32.000
და შევქმენით დიდი სიმდიდრე და კომფორტი.

0:16:32.000,0:16:34.000
დღეს-დღეობით ჩვენ დავფრინავთ

0:16:34.000,0:16:36.000
როგორც ინდივიდი ფუტკრები.

0:16:36.000,0:16:38.000
მაგრამ ზოგჯერ ვუფიქრდებით:

0:16:38.000,0:16:40.000
სულ ეს არის?

0:16:40.000,0:16:42.000
რა უნდა ვუყო ჩემს ცხოვრებას?

0:16:42.000,0:16:44.000
რა მაკლია?

0:16:44.000,0:16:46.000
გვაკლია ის, რომ ჩვენ ჰომო დუპლექსები ვართ,

0:16:46.000,0:16:49.000
მაგრამ თანამედროვე სეკულარული საზოგადოება

0:16:49.000,0:16:52.000
ჩვენი ქვედა,[br]მიწიერი სურვილების დასაკმაყოფილებლადაა.

0:16:52.000,0:16:55.000
აქ, ქვედა დონეზე მართლაც კომფორტულია.

0:16:55.000,0:16:58.000
მოდით დაჯეგით ჩემი სახლის[br]გასართობ ცენტრში.

0:16:58.000,0:17:00.000
თანამედროვე ცხოვრების ერთი დიდი გამოწვევა

0:17:00.000,0:17:03.000
ამ აურზაურში კიბის პოვნაა

0:17:03.000,0:17:06.000
და როცა ზემოთ ახვალთ,

0:17:06.000,0:17:09.000
რაღაც კარგის[br]და კეთილშობილურის გაკეთება.

0:17:09.000,0:17:12.000
მე ამის სურვილს ჩემ სტუნდენტებში ვხედავ[br]ვირჯინიის უნივერსიტეტში.

0:17:12.000,0:17:14.000
მათ ყველას მიზნის და მოწოდების პოვნა სურთ,

0:17:14.000,0:17:16.000
რომელსაც თავს მიუძღვნიან.

0:17:16.000,0:17:19.000
მათგან ყველა კიბეს ეძებს

0:17:19.000,0:17:20.930
და ეს იმედს მაძლევს,

0:17:20.930,0:17:23.000
რადგან ადამიანები[br]არ არიან მხოლოდ ეგოისტები.

0:17:23.000,0:17:25.000
უმეტესობას საკუთარი უმნიშვნელობის დაძლევა

0:17:25.000,0:17:27.000
და რაღაც უფრო დიდის ნაწილად ყოფნა სურს.

0:17:27.000,0:17:30.000
და ეს ხსნის იმ დიდ რეზონანსს,

0:17:30.000,0:17:32.000
რაც ამ მარტივმა მეტაფორამ გამოიწვია.

0:17:32.000,0:17:35.000
რომელიც თითქმის 400 წლის წინ გაჩნდა:

0:17:35.000,0:17:37.000
"ადამიანი კუნძული როდია,

0:17:37.000,0:17:39.000
ცალკე გარიყული.

0:17:39.000,0:17:42.000
ყოველი ადამიანი მიწისა

0:17:42.000,0:17:45.000
და წყლის ნაწილია."

0:17:45.000,0:17:47.000
ჯ.ჰ.: მადლობა.

0:17:47.000,0:17:55.000
(აპლოდისმენტები)