0:00:00.000,0:00:03.000
วันนี้ ผมอยากจะพูดถึงเรื่องสมองของมนุษย์อย่างเราๆ

0:00:03.000,0:00:05.000
ซึ่งก็เป็นงานวิจัยที่เรากำลังศึกษากันอยู่ ที่มหาวิยาลัย University of California

0:00:05.000,0:00:07.000
เรามาลองขบคิดถึงปัญหาต่อไปนี้ดูสักหน่อย

0:00:07.000,0:00:10.000
นี่คือก้อนเนื้อ หนักราวๆ 3 ปอนด์ (1.36 กิโลกรัม)

0:00:10.000,0:00:12.000
ซึ่งสามารถวางบนฝ่ามือคุณได้อย่างง่ายดาย

0:00:12.000,0:00:16.000
แต่เจ้าก้อนน้อยๆนี้ก็สามารถขบคิดถึงความกว้างใหญ่ระดับจักรวาลได้

0:00:16.000,0:00:18.000
สามารถขบถึงความหมายของ ค่าอนันต์ หรือ ความไม่สิ้นสุด

0:00:18.000,0:00:21.000
ถามคำถามเกี่ยวกับความหมายของการคงอยู่ของตัวมันเอง

0:00:21.000,0:00:23.000
ไปจนถึง ธรรมชาติของ'พระเจ้าผู้สร้าง'

0:00:23.000,0:00:25.000
และนี่คือสิ่งที่น่าทึ่งที่สุดในโลกก็ว่าได้

0:00:25.000,0:00:28.000
แต่มันก็ยังเป็นสิ่งที่คงความลึกลับมากที่สุดที่มนุษย์เราเผชิญ

0:00:28.000,0:00:30.000
แล้วมันมาได้ยังไงกันแน่?

0:00:30.000,0:00:32.000
อืม... เป็นที่ทราบกันดีว่า สมองคนเรานี่ประกอบด้วยเซลล์ประสาท

0:00:32.000,0:00:34.000
เช่นในภาพที่เราเห็นอยู่นี้

0:00:34.000,0:00:37.000
มันประกอบไปด้วยเซลล์ประสาท 100 พันล้านเซลล์ ในมนุษย์วัยทำงาน

0:00:37.000,0:00:40.000
และแต่ละเซลล์ฯก็สร้างการติดต่อสื่อสารกัน 1,000 ถึง 10,000 ครั้ง

0:00:40.000,0:00:42.000
กับเซลล์ประสาทรอบๆ

0:00:42.000,0:00:44.000
และจากข้อมูลดังกล่าว ได้มีคนคำนวนว่า

0:00:44.000,0:00:47.000
ตัวเลขของความหลากหลาย ของกิจกรรมที่เกิดจากการคุยกันเองในเซลล์ฯเหล่านั้น

0:00:47.000,0:00:50.000
เกินตัวเลขของธาตุพื้นฐานทุกๆธาตุของทั้งจักรวาล

0:00:50.000,0:00:52.000
เอาล่ะ แล้วเราจะศึกษาสมองได้อย่างไร?

0:00:52.000,0:00:54.000
วิธีหนึ่ง ก็คือ การสังเกตคนไข้ที่มีความบอบชำ้หรือแผลในส่วนต่างๆของสมอง

0:00:54.000,0:00:57.000
และศึกษาความเปลี่ยนแปลงไปจากพฤติกรรมก่อนหน้า

0:00:57.000,0:00:59.000
นั่นคือสิ่งที่ผมได้พูดไปใน TED ครั้งที่แล้ว

0:00:59.000,0:01:01.000
วันนี้ ผมจะมาพูดถึงอีกวิธีหนึ่ง

0:01:01.000,0:01:03.000
ซึ่งจะเป็นการนำ เครื่องมืดวัดคลื่นไฟฟ้า วางไว้ที่ส่วนต่างๆของสมอง

0:01:03.000,0:01:07.000
และเก็บข้อมูลเกี่ยวกับกิจกรรมของแต่ละเซลล์ประสาทในสมอง

0:01:07.000,0:01:11.000
คล้ายๆกับการดักฟัง เจ้าเซลล์ทั้งหลายในสมองนั่นเอง

0:01:11.000,0:01:14.000
ล่าสุด ได้มีการค้นพบโดยนักวิจัย

0:01:14.000,0:01:16.000
จากเมืองปาร์มา, อิตาลี

0:01:16.000,0:01:19.000
นาม Giacomo Rizzolatti และเพื่อนร่วมทีมเขา

0:01:19.000,0:01:21.000
พบว่า มีกลุ่มของเซลล์ประสาท ที่ถูกตั้งชื่อว่า 'เซลล์ประสาทกระจกเงา'

0:01:21.000,0:01:24.000
ซึ่งรวมอยู่ส่วนหน้าของสมองสองซีก

0:01:24.000,0:01:26.000
ทีนี้ ก็ยังมีเซลล์ประสาทอีกแบบ

0:01:26.000,0:01:29.000
เรียกว่า 'เซลล์ประสาทมอเตอร์ควบคุมทั่วไป' ในส่วนหน้าของสมอง

0:01:29.000,0:01:31.000
ที่เป็นที่รู้จักดีมากว่า 50 ปีมาแล้ว

0:01:31.000,0:01:34.000
เซลล์ประสาทเหล่านี้จะทำงานเมื่อร่างกายเจ้าของกระทำกริยาบางอย่าง

0:01:34.000,0:01:37.000
เช่น เมื่อผมเอื้อมมือไปหยิบลูกแอปเปิล แบบนี้

0:01:37.000,0:01:41.000
เจ้า 'เซลล์ประสาทมอเตอร์ฯ' ก็จะทำงานทันที

0:01:41.000,0:01:44.000
และถ้าผมเอืื้อมไปดึงของบางอย่าง เซลล์ประสาทอีกตัวก็จะทำงาน

0:01:44.000,0:01:46.000
เพื่อสั่งให้ผมดึงของสิ่งนั้น

0:01:46.000,0:01:48.000
ทั้งหมดนี้ถูกสั่งงานโดยกลุ่ม 'เซลล์ประสาทมอเตอร์ฯ' ที่เป็นที่รู้จักมานานแล้วนั่นเอง

0:01:48.000,0:01:50.000
แต่สิ่งที่ Rizzolatti พบ ก็คือ

0:01:50.000,0:01:52.000
ประเภทย่อยของเจ้าเซลล์ประสาทเหล่านี้

0:01:52.000,0:01:54.000
ราวๆ 20% ของทั้งกลุ่มอาจทำงาน ขณะที่ผม

0:01:54.000,0:01:57.000
กำลังมองดูใครสักคนทำกริยาเดียวกัน

0:01:57.000,0:02:00.000
นี่คือเซลล์ประสาทที่ทำงานเวลาผมเอื้อมไปจับวัตถุบางอย่าง

0:02:00.000,0:02:03.000
แต่มันก็จะทำงานเช่นกัน เมื่อผมมองคุณโจหรือใครสักคนทำกริยาเดียวกัน

0:02:03.000,0:02:05.000
และนี่เป็นสิ่งที่น่าทึ่งอย่างแท้จริง

0:02:05.000,0:02:07.000
เพราะว่ามันราวกับว่า เจ้าเซลล์ประสาทตัวนี้ได้

0:02:07.000,0:02:09.000
รับเอามุมมองผู้อื่นมาขบคิดเอง

0:02:09.000,0:02:13.000
ราวกับว่ามันได้จำลอง โลกความจริงเสมือน

0:02:13.000,0:02:15.000
ของการกระทำของผู้อื่นนั่นเอง

0:02:15.000,0:02:18.000
แล้วเจ้า 'เซลล์ประสาทกระจกเงา' เหล่านี้มีความสำคัญอะไรบ้าง?

0:02:18.000,0:02:21.000
อย่างหนึ่งก็คือ มันต้องมีความเกี่ยวข้องกับการเลียนแบบและลอกเลียนพฤติกรรม

0:02:21.000,0:02:24.000
เพราะว่าการเลียนแบบพฤติกรรมเป็นสิ่งที่ซับซ้อน

0:02:24.000,0:02:27.000
ที่ต้องการการรับเอาการมองโลกของผู้อื่นเข้ามา

0:02:27.000,0:02:29.000
ฉะนั้นการเลียนแบบและลอกเลียนพฤติกรรมจึงมีความสำคัญ

0:02:29.000,0:02:31.000
แล้ว ทำไมถึงสำคัญ?

0:02:31.000,0:02:34.000
เรามาลองดูที่สไลด์ต่อไปนี้กัน

0:02:34.000,0:02:37.000
ถามว่า เราเลียนแบบได้อย่างไร? ทำไมมันถึงสำคัญ?

0:02:37.000,0:02:39.000
"กลุ่มเซลล์ประสาทกระจกเงา, การเลียนแบบ, และการลอกเลียนพฤติกรรม"

0:02:39.000,0:02:43.000
เอาล่ะ ลองมาดูที่ วัฒนธรรม, ปรากฎการณ์ที่เกี่ยวกับวัฒนธรรมของมนุษย์กันบ้าง

0:02:43.000,0:02:47.000
หากเราย้อนเวลาไปราวๆ 75,000 ถึง 100,000 ปีที่แล้ว

0:02:47.000,0:02:49.000
แล้วมองดูที่วิวัฒนาการของมนุษย์ เราจะพบว่า

0:02:49.000,0:02:52.000
มีบางอย่างที่สำคัญมากเกิดขึ้นราว 75,000 ปีที่แล้ว

0:02:52.000,0:02:54.000
และนั่นก็คือ การวิวัฒนาการและแผ่วงกว้างของ

0:02:54.000,0:02:57.000
จำนวนความทักษะใหม่ๆที่เป็นเอกลักษณ์ของมนุษย์ยุคนั้น

0:02:57.000,0:02:59.000
เช่น การเริ่มใช้เครื่องทุ่นแรง

0:02:59.000,0:03:02.000
การใช้ประโยชน์จากไฟ, การรู้จักสร้างที่อยู่อาศัย, และ แน่นอนที่สุดคือ การใช้ภาษา

0:03:02.000,0:03:04.000
และยังมี ความสามารถในการอ่านจิตใจผู้อื่น

0:03:04.000,0:03:06.000
และการแปลภาษากายของคนผู้นั้น

0:03:06.000,0:03:08.000
ทั้งหมดนี้ได้พัฒนาขึ้นอย่างรวดเร็วมาก

0:03:08.000,0:03:11.000
แม้ว่า สมองมนุษย์ได้มีขนาดเท่าเดิมตั้งแต่เวลานั้น

0:03:11.000,0:03:13.000
เกือบสามถึงสี่พันปีมาจวบจนปัจจุบัน

0:03:13.000,0:03:15.000
แสนปีก่อน สิ่งเหล่านี้วิวัฒนาการมาเร็วมากๆ

0:03:15.000,0:03:18.000
และผมอยากบอกว่าสิ่งที่เกิดขึ้นเวลานั้นก็คือ

0:03:18.000,0:03:21.000
การพัฒนาก้าวกระโดดของระบบเซลล์ประสาทกระจกเงา

0:03:21.000,0:03:23.000
ซึ่งได้ทำให้คุณสามารถเลียนแบบพฤติกรรมต่างๆของผู้อื่นได้

0:03:23.000,0:03:27.000
เพื่อว่า เมื่อเกิดการค้นพบที่ไม่คาดคิด

0:03:27.000,0:03:30.000
โดยคนหนึ่งที่เป็นสมาชิกในกลุ่ม เช่น การใช้ประโยชน์จากไฟ

0:03:30.000,0:03:32.000
หรือประเภทของเครื่องมือเฉพาะทางนั้น แทนที่จะถูกลืมเลือนไป

0:03:32.000,0:03:35.000
ก็ได้แผ่กว้างอย่างรวดเร็ว จนการเลียนแบบหรือความรู้นั้นๆทั่วถึงประชากรทั้งหมด

0:03:35.000,0:03:38.000
หรือส่งผ่านไปยังทายาทรุ่นต่อไปได้อย่างมีประสิทธิภาพ

0:03:38.000,0:03:40.000
นี่เอง ที่ทำให้ทฤษฎีวิวัฒนาการ กลายเป็นแบบ Lamarck

0:03:40.000,0:03:42.000
ไม่ใช่แบบ Darwin

0:03:42.000,0:03:45.000
ทฤษฎีวิวัฒนาการแบบดาร์วินจะเป็นไปในแบบช้าๆ กินเวลาเป็นแสนๆปี

0:03:45.000,0:03:47.000
หมีขั้วโลก กว่าจะได้เป็นขนขาวๆ

0:03:47.000,0:03:50.000
ต้องกินเวลาลูกหลานเป็นพันๆรุ่น บางที ก็อาจถึงแสนปี

0:03:50.000,0:03:53.000
ในขณะที่ คนเรา เช่น เด็กคนหนึ่ง สามารถจะดูพ่อแม่ตน

0:03:53.000,0:03:56.000
ฆ่าหมีขั้วโลก

0:03:56.000,0:03:59.000
และถลกหนังพร้อมขนมาเป็นเครื่องนุ่งห่มขึ้นมา

0:03:59.000,0:04:01.000
แล้วเด็กก็เรียนรู้ทั้งหมดในขั้นตอนเดียว

0:04:01.000,0:04:03.000
ขณะที่หมีขั้วโลกของดาร์วิน ใช้เวลาเป็นแสนปีเพื่อเรียนรู้

0:04:03.000,0:04:06.000
สมองของเจ้าเด็กสามารถทำได้ภายใน 5 หรือ 10 นาทีเท่านั้น

0:04:06.000,0:04:08.000
และเมื่อมันได้เรียนรู้แล้ว ความรู้นี้ก็จะขยายกว้างออก

0:04:08.000,0:04:11.000
ไปตามสัดส่วนแบบเรขาคณิต ทั่วทุกพื้นที่

0:04:11.000,0:04:14.000
นี่เป็นรากฐานสำคัญ การเลียนแบบของทักษะที่ซับซ้อนต่างๆนั้น

0:04:14.000,0:04:17.000
คือสิ่งที่เราเรียกว่า วัฒนธรรม และ รากฐานของอารยธรรม

0:04:17.000,0:04:19.000
ทีนี้ ก็มีเซลล์ประสาทกระจกเงาอีกแบบ

0:04:19.000,0:04:21.000
ซึ่งเกี่ยวข้องกับบางสิ่งที่ต่างออกไป

0:04:21.000,0:04:23.000
กล่าวคือ ในกลุ่มของเซลล์ประสาทกระจกฯ

0:04:23.000,0:04:26.000
(เช่น นอกจากเซลล์ประสาทกระจกฯ สำหรับกริยาต่างๆแล้ว) ได้มีเซลล์ประสาทกระจกฯสำหรับการสัมผัส

0:04:26.000,0:04:28.000
พูดอีกแบบก็คือ หากมีคนมาแตะต้องมือผม

0:04:28.000,0:04:30.000
เซลล์ประสาทในบริเวณที่เป็นส่วนรับการสัมผัส

0:04:30.000,0:04:32.000
ในบริเวณประสาทรับความรู้สึกจะทำงานทันที

0:04:32.000,0:04:35.000
แต่ เซลล์ประสาทเดียวกันนี้ ก็จะทำงานในกรณีอื่นๆบางกรณีเช่นกัน

0:04:35.000,0:04:37.000
ในเวลาที่ผมแค่เห็นคนอื่นถูกสัมผัส

0:04:37.000,0:04:40.000
ดังนั้น มันสามารถเข้าใจความรู้สึกของคนอื่นที่ถูกสัมผัสได้

0:04:40.000,0:04:42.000
และเกือบทั้งกลุ่มเซลล์เหล่านั้น จะทำงานเมื่อผมถูกสัมผัส

0:04:42.000,0:04:45.000
ในตำแหน่งต่างๆกัน กลุ่มเซลล์ฯแต่ละกลุ่มจะรับผิดชอบแต่ละตำแหน่งที่ถูกสัมผัส

0:04:45.000,0:04:47.000
แต่เจ้ากลุ่มย่อยจะทำงานเช่นกันเมื่อผมเห็นคนอื่น

0:04:47.000,0:04:49.000
ถูกสัมผัสในตำแหน่งเดียวกัน

0:04:49.000,0:04:51.000
และที่นี่เช่นเดียวกัน คุณก็เป็นเจ้าของเซลล์ฯเหล่านั้น

0:04:51.000,0:04:53.000
ซึ่งได้มีถูกสร้างให้มีความเข้าในในผู้อื่นได้อย่างดี

0:04:53.000,0:04:56.000
ทีนี้ คำถามก็คือ: หากผมเห็นคนหนึ่งได้รับการสัมผัส

0:04:56.000,0:05:00.000
ทำไมผมถึงไม่ฉงน และ รู้สึกถึงการสัมผัสนั้นอย่างแท้จริงได้เลย

0:05:00.000,0:05:02.000
ในการที่ ผมแค่การเห็นผู้อื่นถูกสัมผัส ?

0:05:02.000,0:05:06.000
กล่าวคือ ผม'เข้าใจ'ความรู้สึกเขา แต่ไม่ได้'รู้สึก'ไปด้วยจริงๆ

0:05:06.000,0:05:08.000
นั่นก็เพราะว่าเรามีเซลล์รับความรู้สึกซ่อนอยู่ในชั้นผิวหนัง

0:05:08.000,0:05:10.000
เซลล์รับรู้การสัมผัส และความเจ็บปวด แล้วก็ส่งข้อมูลความรู้สึกนั้นๆไปสู่สมอง

0:05:10.000,0:05:13.000
และคล้ายๆกับสมองกระซิบบอกเราว่า "ไม่ต้องห่วง คุณไม่ได้ถูกสัมผัสจริงๆหรอก

0:05:13.000,0:05:16.000
ฉะนั้น แค่จงเข้าใจความรู้สึกทั้งหมดของผู้นั้น

0:05:16.000,0:05:18.000
แต่ไม่จำเป็นต้องเข้าไปร่วมรู้สึกด้วยนะ

0:05:18.000,0:05:20.000
ไม่เช่นนั้นแล้ว คุณจะเกิดความสับสนและวุ่นวายใจได้"

0:05:20.000,0:05:22.000
นั่นบอกถึงว่า มีสัญญาณตอบรับ

0:05:22.000,0:05:24.000
ซึ่งห้ามสัญญาณจาก'นิวรอนกระจก' (หรือ เซลล์ประสาทกระจกเงา)

0:05:24.000,0:05:27.000
ซึ่งป้องกันคุณจากความรู้สึกที่เกิดขึ้นกับผู้นั้นอย่างแท้จริง

0:05:27.000,0:05:30.000
แต่ถ้าคุณตัดแขนออก คุณจะทำให้แขนผมชาไปเลยอย่างง่ายดาย

0:05:30.000,0:05:32.000
คล้ายๆกับฉีดยาชาให้แขนผม

0:05:32.000,0:05:34.000
ทำให้กลุ่มร่างแหประสาทแขนไร้ความรู้สึก แขนจึงชาด้านไป

0:05:34.000,0:05:36.000
และไม่มีข้อมูลความรู้สึกเข้ามา

0:05:36.000,0:05:38.000
และหากตอนนี้ผมเห็นคุณถูกสัมผัส

0:05:38.000,0:05:40.000
ผมก็จะค่อยๆกลับมารู้สึกได้ที่มือของผม

0:05:40.000,0:05:42.000
พูดอีกอย่างคือ คุณได้ทำลายอุปสรรค

0:05:42.000,0:05:44.000
ระหว่างคุณและเพื่อนมนุษย์ด้วยกันทุกคน

0:05:44.000,0:05:47.000
ดังนั้นผมจึงเรียกมันว่า 'เซลล์ประสาทคานธี' หรือ 'เซลล์ประสาทแห่งการเข้าใจผู้อื่น'

0:05:47.000,0:05:48.000
((เสียงหัวเราะ))

0:05:48.000,0:05:51.000
และนี่ไม่ใช่สิ่งที่เป็นอุปมาอุปมัยที่จับต้องไม่ได้

0:05:51.000,0:05:53.000
สิ่งที่ขวางกั้นระหว่าง 'คุณ' กับ 'เขา'

0:05:53.000,0:05:55.000
ก็คือ ผิวหนังหรือร่างกาย คุณเองเท่านั้น

0:05:55.000,0:05:59.000
ลองทำเป็นไม่มีร่างกายขวางกั้นดู คุณจะรับรู้ถึงสัมผัสที่ได้จากคนนั้น ภายในจิตใจคุณเอง

0:05:59.000,0:06:02.000
คุณ ได้ทำลายกำแพง ที่กั้นระหว่าง 'คุณ' และ 'เพื่อนมนุษย์' ด้วยกันลงในที่สุด

0:06:02.000,0:06:04.000
และแน่นอนว่า สิ่งนี่เองที่เป็นรากฐานสำคัญของปรัชญาตะวันออก

0:06:04.000,0:06:07.000
คือ ไม่มีสิ่งได้คงอยู่ได้ด้วยตัวมันเองสิ่งเดียว

0:06:07.000,0:06:09.000
ที่ปลีกตัวจากเพื่อนมนุษย์ด้วยกัน เพื่อการสำรวจโลก

0:06:09.000,0:06:11.000
สำรวจผู้อื่น

0:06:11.000,0:06:14.000
ความจริงแล้ว คุณไม่ได้เชื่อมต่อกันทาง เฟสบุค และ อิเตอร์เนต เท่านั้น

0:06:14.000,0:06:17.000
คุณยังเชื่อมต่อกันผ่านสายใยนิวรอนของคุณเองกับเพื่อนมนุษย์ด้วย

0:06:17.000,0:06:20.000
และที่แห่งนี้ก็ มีสายใยของนิวรอนนั้นเชื่อมถึง, สื่อสารกันอยู่ทั่วทั้งห้อง

0:06:20.000,0:06:22.000
และจิตสำนึกของคุณก็ไม่ได้แยกออกต่างหากจาก

0:06:22.000,0:06:24.000
จิตสำนึกของผู้อื่นแม้แต่น้อย

0:06:24.000,0:06:26.000
และมันไม่ใช่ปรัชญาที่ไร้ความหมายแต่อย่างใด

0:06:26.000,0:06:29.000
มันเกิดมาจากความเข้าใจที่เรามีใน'ประสาทวิทยาศาสตร์' ขั้นพื้นฐาน

0:06:29.000,0:06:32.000
ทีนี้ คุณมีคนไข้ที่ไร้แขนหรือขา ที่เขายังรู้สึกว่าแขนขาเขายังอยู่ และหากคุณไร้แขน

0:06:32.000,0:06:34.000
แต่คุณยังรู้สึกได้ว่ามันยังอยู่ เวลาคุณเห็นแขนผู้อื่นถูกจับ

0:06:34.000,0:06:36.000
คุณจะรู้สึกได้ที่ 'แขนล่องหน' ของคุณเอง

0:06:36.000,0:06:38.000
แต่สิ่งที่น่าทึ่งไปกว่านั้นคือ

0:06:38.000,0:06:41.000
หากคุณรู้สึกปวดที่แขนล่องหนของคุณ และคุณใช้มือที่เหลือบีบหรือ

0:06:41.000,0:06:43.000
นวดมือผู้อื่น

0:06:43.000,0:06:45.000
นั่นจะช่วยคลายปวดให้กับแขนล่องหนคุณเองไปด้วย

0:06:45.000,0:06:47.000
ราวกับว่าเจ้านิวรอน (หรือ เซลล์ประสาท)

0:06:47.000,0:06:49.000
สามารถเอาความผ่อนคลายเข้ามาได้เพียงแต่มัน

0:06:49.000,0:06:51.000
ได้เห็นผู้อื่นถูกนวด และผ่อนคลายนั่นเอง

0:06:51.000,0:06:54.000
และนี่คือสไลด์สุดท้ายของผม

0:06:54.000,0:06:56.000
นานมาแล้ว พวกเราได้แบ่งแยกวิทยาศาสตร์

0:06:56.000,0:06:58.000
ออกจากมนุษยชาติ ไว้อย่างชัดเจน

0:06:58.000,0:07:01.000
คุณ C.P. Snow ได้พูดเกี่ยวกับสองสิ่งไว้ว่า:

0:07:01.000,0:07:03.000
'วิทยาศาสตร์ก็เรื่องหนึ่ง มนุษยชาติก็อีกเรื่องหนึ่ง

0:07:03.000,0:07:05.000
ไม่สามารถมาร่วมเดินด้วยกันได้'

0:07:05.000,0:07:07.000
แต่ที่ผมอยากบอกก็คือ ระบบของนิวรอนกระจก นั้นได้เป็นตัวเชื่อมระหว่างสองสิ่ง

0:07:07.000,0:07:10.000
ซึ่งทำให้คุณต้องมาขบคิดอีกครั้ง เกี่ยวกับสิ่งเหล่านี้ เช่น จิตสำนึก,

0:07:10.000,0:07:12.000
การแสดงออกถึงการคงอยู่ของปัจเจก,

0:07:12.000,0:07:14.000
สิ่งที่กั้นคุณออกจากเพื่อนมนุษย์คนอื่น,

0:07:14.000,0:07:16.000
สิ่งที่ทำให้คุณรู้จักเห็นอกเห็นใจผู้อื่น,

0:07:16.000,0:07:19.000
ไปจนถึงเรื่องอื่น เช่น การวิวัฒน์มาของวัฒนธรรมและอารยธรรม

0:07:19.000,0:07:21.000
ที่เป็นเอกลักษณ์ของทั้งมนุษยชาติ ขอบคุณครับ

0:07:21.000,0:07:23.000
(((เสียงปรบมือ))