WEBVTT

00:00:16.264 --> 00:00:19.569
असं समजा, की तुम्ही समारंभाला जाण्यासाठी 
तयारी करत आहात.

00:00:19.799 --> 00:00:22.923
तुम्हाला उत्साह वाटतो आहे, 
तशीच थोडीशी चिंताही वाटते आहे.

00:00:22.924 --> 00:00:25.476
पोटात गोळा आला आहे धाकधूक वाटते आहे.

00:00:25.477 --> 00:00:27.845
हृदयाच्या धडधडीसारखी.

00:00:28.860 --> 00:00:34.030
तुमचं मन तुम्हांला मागे खेचतं आहे.

00:00:34.656 --> 00:00:36.494
"थांब. इतका आनंद वाटू देऊ नकोस.

00:00:36.495 --> 00:00:41.562
जरा सावध रहा, काहीतरी विपरीत घडू शकतं."

00:00:41.938 --> 00:00:46.168
तुम्हांला प्रश्न पडतो, 
"समारंभात मी कोणाशी बोलू?

00:00:46.169 --> 00:00:52.078
माझ्याशी कोणी बोललं नाही तर? 
लोक मला विक्षिप्त समजले तर?"

00:00:53.464 --> 00:00:55.062
तुम्ही समारंभात पोहोचता.

00:00:55.063 --> 00:00:58.533
कोणीतरी तुमच्याजवळ येतं 
आणि तुमच्याशी बोलू लागतं.

00:00:58.534 --> 00:01:00.232
आणि त्याचवेळी

00:01:00.233 --> 00:01:04.917
तुमचं मन सैरभैर होतं. 
हृदयाचे ठोके वाढतात.

00:01:05.429 --> 00:01:06.798
तुम्हांला घाम फुटतो.

00:01:06.799 --> 00:01:10.781
आपण स्वतःपासून विलग झालो आहोत, 
असं वाटू लागतं.

00:01:10.782 --> 00:01:15.479
जणु तुम्ही तुमच्या शरीरात नसून, 
बाहेरून स्वतःलाच बोलताना पाहत आहात.

00:01:16.499 --> 00:01:20.611
"भानावर ये." तुम्ही स्वतःला सांगता, 
पण तसं करू शकत नाही.

00:01:20.612 --> 00:01:23.171
चिंतेची तीव्रता वाढत जाते.

00:01:24.171 --> 00:01:26.076
काही क्षण बोलून झाल्यावर

00:01:26.077 --> 00:01:28.838
ती व्यक्ती निघून जाते.

00:01:28.839 --> 00:01:31.735
आता तुम्हांला पूर्णपणे 
पराभव झाल्यासारखं वाटू लागतं.

00:01:33.344 --> 00:01:38.696
बऱ्याच काळापासून, समाजात मिसळताना 
तुम्हाला असेच अनुभव येताहेत.

00:01:39.051 --> 00:01:43.074
किंवा कल्पना करा, की 
आपण गर्दीच्या ठिकाणी आहोत.

00:01:43.075 --> 00:01:46.470
तुम्हाला भीती वाटू लागते.

00:01:46.471 --> 00:01:48.787
आजूबाजूला पुष्कळ लोक असणाऱ्या ठिकाणी,

00:01:48.788 --> 00:01:53.800
उदाहरणार्थ, बसमध्ये 
तुम्हाला अस्वस्थ वाटू लागतं.

00:01:54.769 --> 00:01:56.932
ते टाळण्यासाठी तुम्ही
बाहेर जाणं टाळता.

00:01:56.933 --> 00:02:02.951
मग त्यामुळे एकटेपणा जाणवतो.

00:02:03.816 --> 00:02:08.122
या दोन्ही उदाहरणांतील व्यक्तींना

00:02:08.124 --> 00:02:10.408
चिंताविकार जडला आहे.

00:02:10.949 --> 00:02:14.583
आपल्या समजुतीपेक्षा कितीतरी जास्त लोकांना

00:02:14.584 --> 00:02:17.473
चिंताविकार जडलेला असतो.

00:02:17.474 --> 00:02:21.165
आजमितीला, जगात दर १४ व्यक्तींमागे

00:02:21.166 --> 00:02:23.589
एका व्यक्तीला हा विकार आहे.

00:02:23.590 --> 00:02:28.864
दरवर्षी, या विकारावरच्या उपचारांसाठी

00:02:28.865 --> 00:02:32.844
४२ दशकोटी डॉलर्सहूनही जास्त खर्च होतो.

00:02:32.845 --> 00:02:36.097
चिंताविकारामुळे आयुष्यावर 
काय परिणाम होऊ शकतात

00:02:36.098 --> 00:02:37.378
ते सांगते..

00:02:37.379 --> 00:02:43.524
नैराश्य, शिक्षण सोडून देणे, 
आत्महत्येचे विचार मनात येणे.

00:02:44.904 --> 00:02:49.129
या विकारामुळे ध्येयाकडे वाटचाल करणं, 
आणि नोकरी टिकवणं कठीण जातं.

00:02:49.619 --> 00:02:52.589
नातेसंबंध तुटू शकतात.

00:02:52.989 --> 00:02:55.023
हे अनेक लोकांना ठाऊक नसतं.

00:02:55.024 --> 00:02:59.084
त्यामुळे ते हा विकार दडवून ठेवतात.

00:02:59.085 --> 00:03:04.696
ही एक प्रकारची भीती आहे, आणि त्यावर 
मात करणं शक्य आहे असं मानलं जातं.

00:03:05.146 --> 00:03:07.385
पण या विकारात भीतीहूनही जास्त 
असं काहीतरी असतं.

00:03:08.705 --> 00:03:11.856
हा विकार फारसा महत्त्वाचा मानला जात नाही,

00:03:11.857 --> 00:03:14.226
कारण त्याचं नेमकं स्वरूप 
लोकांना ठाऊक नसतं.

00:03:14.227 --> 00:03:21.227
हा स्वभावाचा भाग आहे का? आजार आहे का? 
की नैसर्गिक भावना? काय आहे हे?

00:03:22.831 --> 00:03:26.072
म्हणूनच, सर्वसाधारण चिंता आणि चिंताविकार

00:03:26.073 --> 00:03:30.488
यातला फरक जाणणं महत्त्वाचं आहे.

00:03:32.277 --> 00:03:35.571
सर्वसाधारण चिंता ही एक सामान्य भावना आहे.

00:03:35.572 --> 00:03:38.035
तणावाच्या परिस्थितीत 
अशी चिंता वाटणं साहजिक आहे.

00:03:38.036 --> 00:03:41.688
उदाहरणार्थ, कल्पना करा, की 
तुम्ही जंगलात आहात,

00:03:41.689 --> 00:03:45.376
आणि तुमच्यासमोर एक अस्वल आलं.

00:03:46.650 --> 00:03:50.184
यामुळे कदाचित तुम्हांला थोडी चिंता वाटेल.

00:03:50.185 --> 00:03:53.668
तिथून पळून जावंसं वाटेल.

00:03:54.354 --> 00:04:00.404
या प्रकारची चिंता वाटणं चांगलंच, 
कारण त्यामुळे तुमचा जीव वाचेल.

00:04:00.405 --> 00:04:03.886
तुम्ही ताबडतोब तिथून पळून जाल.

00:04:03.887 --> 00:04:08.410
तसं पाहिलं तर अस्वल पाहून पळत सुटणं
ही काही तितकीशी चांगली कल्पना नाही.

00:04:08.650 --> 00:04:11.249
अस्वलापेक्षा जलद कोणी पळू शकेल, 
असं मला वाटत नाही.

00:04:13.592 --> 00:04:16.935
नोकरीच्या ठिकाणी, 
चिंतेमुळे आपण दिलेल्या मुदतीत कामं करतो,

00:04:16.935 --> 00:04:19.841
आयुष्यात येणाऱ्या आणीबाणीच्या प्रसंगांचा
सामना करतो.

00:04:19.841 --> 00:04:24.287
पण कधीकधी ही चिंतेची भावना 
पराकोटीला पोहोचते.

00:04:24.952 --> 00:04:29.231
ज्या घटनांपासून खराखुरा धोका उद्भवत नाही, 
त्याही वेळी ती निर्माण होते.

00:04:29.232 --> 00:04:32.851
अशावेळी हा चिंताविकार असू शकतो.

00:04:32.852 --> 00:04:36.481
उदाहरणार्थ, सार्वत्रिक चिंताविकार.
(Generalized Anxiety Disorder)

00:04:36.482 --> 00:04:41.871
या विकारात सतत सर्व गोष्टींबद्दल
पराकोटीची चिंता वाटते.

00:04:41.872 --> 00:04:46.552
ही चिंता आटोक्यात ठेवणं कठीण जातं.

00:04:47.745 --> 00:04:52.235
याबरोबर भीती, अस्वस्थता 
अशी लक्षणंसुद्धा जाणवतात.

00:04:52.630 --> 00:04:58.490
रात्री झोप लागत नाही. 
कामावर लक्ष केंद्रित करता येत नाही.

00:04:59.595 --> 00:05:05.974
चिंता, मग ती कोणत्याही प्रकारची असो,

00:05:05.975 --> 00:05:09.734
तिची तीव्रता कमी करण्यासाठी 
उपाय उपलब्ध आहेत.

00:05:09.735 --> 00:05:13.715
ते उपयुक्त आहेत, 
आणि अतिशय सोपे आहेत.

00:05:15.051 --> 00:05:18.500
बरेचदा, मानसिक विकारांसाठी 
औषधं दिली जातात.

00:05:18.501 --> 00:05:21.020
पण ती दीर्घकाळ उपयोगी पडत नाहीत.

00:05:21.021 --> 00:05:25.021
कालांतराने लक्षणं पुन्हा दिसू लागतात, 
आणि विकार पुन्हा पहिल्या अवस्थेत जातो.

00:05:25.560 --> 00:05:28.359
म्ह्णून हा एक वेगळा विचार 
करून पाहण्यासारखा आहे.

00:05:28.360 --> 00:05:33.249
आपण समस्यांना कशा प्रकारे तोंड देतो,

00:05:33.250 --> 00:05:37.250
त्यावर आपल्या चिंतेचं प्रमाण 
अवलंबून असतं.

00:05:37.473 --> 00:05:43.383
समस्या हाताळण्याची पद्धत जराशी बदलली, 
तर चिंतेचं प्रमाण कमी होऊ शकतं.

00:05:45.523 --> 00:05:47.862
केम्ब्रिज विद्यापीठातल्या 
आमच्या पाहणीनुसार,

00:05:47.863 --> 00:05:51.032
गरीब वस्तीतल्या स्त्रियांना 
चिंताविकार होण्याची शक्यता

00:05:51.033 --> 00:05:55.362
सधन वस्तीतल्या स्त्रियांपेक्षा 
जास्त असते.

00:05:55.363 --> 00:05:59.492
हा निष्कर्ष तसा धक्कादायक वाटला नाही. 
पण सखोल अभ्यासातून निराळं काही जाणवलं.

00:05:59.493 --> 00:06:02.542
गरीब वस्तीतल्या स्त्रियांना

00:06:02.543 --> 00:06:06.382
समस्या सोडवण्याची एक खास पद्धत ठाऊक असेल,

00:06:06.383 --> 00:06:08.382
तर त्यांना चिंतेचा त्रास होत नाही.

00:06:08.383 --> 00:06:13.842
पण ती पद्धत ठाऊक नसेल, तर त्यांना

00:06:13.843 --> 00:06:15.153
चिंताविकार सतावतो.

00:06:16.078 --> 00:06:17.477
इतर काही पाहण्यांनुसार,

00:06:17.478 --> 00:06:21.137
ज्या लोकांना ही पद्धत ठाऊक होती,

00:06:21.138 --> 00:06:25.267
त्यांचं मानसिक आरोग्य

00:06:25.268 --> 00:06:27.927
युद्ध किंवा नैसर्गिक आपत्तीसारख्या

00:06:27.928 --> 00:06:31.838
खडतर परिस्थितीतसुद्धा उत्तम राहिलं.

00:06:32.093 --> 00:06:36.822
पण ज्यांना ही पद्धत ठाऊक नव्हती,

00:06:36.823 --> 00:06:41.483
त्यांना याच खडतर परिस्थितीमुळे 
मानसिक विकार जडले.

00:06:42.979 --> 00:06:47.878
तर मग, काय आहेत या 
समस्या हाताळण्याच्या पद्धती?

00:06:47.879 --> 00:06:52.229
त्यांचा वापर करून चिंताविकाराची तीव्रता 
कमी कशी करता येईल?

00:06:53.275 --> 00:06:55.294
त्याबद्दल सांगण्याअगोदर,

00:06:55.295 --> 00:06:58.914
एक रोचक गोष्ट सांगते. 


00:06:58.915 --> 00:07:05.915
या पद्धती तुम्ही स्वतःच तयार करू शकता.

00:07:05.955 --> 00:07:08.355
तुमच्या स्वतःच्या वागण्यातून.

00:07:09.077 --> 00:07:12.316
तुमच्या चिंताविकारावर ताबा मिळवून
त्याची तीव्रता कमी करू शकता.

00:07:12.317 --> 00:07:14.877
स्वतःला सक्षम करणारी ही गोष्ट आहे.

00:07:17.015 --> 00:07:20.604
आज मी अशा प्रकारच्या 
तीन पद्धतींविषयी बोलणार आहे.

00:07:20.605 --> 00:07:25.435
पहिली, आपल्या आयुष्यावर 
आपलं नियंत्रण आहे, असे समजणे.

00:07:27.057 --> 00:07:31.436
आपलं आयुष्य आपल्या नियंत्रणाखाली आहे 
असं समजणाऱ्या लोकांचं

00:07:31.437 --> 00:07:33.477
मानसिक आरोग्य चांगलं असतं.

00:07:33.869 --> 00:07:36.868
तसं तुम्हांला वाटत नसेल, तर

00:07:36.869 --> 00:07:38.498
नियंत्रणात असलेल्या गोष्टी करून

00:07:38.499 --> 00:07:42.669
तो अनुभव घ्यावा, 
असं संशोधन सांगतं.

00:07:43.505 --> 00:07:45.295
माझं म्हणणं स्पष्ट करून सांगते.

00:07:46.048 --> 00:07:50.207
अजून पूर्ण तयारी झाली नाही, अशा समजुतीने

00:07:50.208 --> 00:07:52.908
तुम्ही एखादं काम सुरु करणं 
लांबणीवर टाकता का?

00:07:53.733 --> 00:07:55.842
आज कोणते कपडे घालावेत?
कोणाबरोबर डेटला जावं?

00:07:55.843 --> 00:08:01.693
कोणती नोकरी घ्यावी?
असे निर्णय तुम्हांला कठीण वाटतात का?

00:08:02.819 --> 00:08:05.818
काय करावं हा निर्णय घेण्यात 
तुमचा इतका वेळ वाया जातो,

00:08:05.819 --> 00:08:09.819
की तुम्ही काहीच करू शकत नाही?

00:08:11.973 --> 00:08:16.763
अनिर्णायक अवस्था, नियंत्रणाबाहेरची 
परिस्थिती, यावर उपाय म्हणजे

00:08:16.979 --> 00:08:19.139
ती गोष्ट चुकीची का होईना, पण करणे.

00:08:20.630 --> 00:08:24.459
जी. के. चेस्टरटन हे एक कवी आणि लेखक आहेत. 
ते म्हणतात,

00:08:24.460 --> 00:08:30.760
जी गोष्ट करण्यासारखी असेल, ती पहिल्या वेळी
चुकीच्या पद्धतीने करायला हरकत नाही.

00:08:32.003 --> 00:08:34.361
ही युक्ती चांगली लागू पडते, 
कारण यामुळे

00:08:34.363 --> 00:08:39.792
अनिर्णायक अवस्था संपते, आणि तुम्ही 
कृतीच्या अवस्थेत ढकलले जाता.

00:08:39.793 --> 00:08:42.472
नाहीतर काय करावं, कसं करावं,

00:08:42.472 --> 00:08:45.932
या विचारात

00:08:45.933 --> 00:08:47.693
तासनतास फुकट जाऊ शकतात,

00:08:48.091 --> 00:08:53.221
तुमची शक्ती नष्ट होते, आणि 
ते काम सुरु करण्याची भीती वाटू लागते.

00:08:54.492 --> 00:08:59.331
बरेचदा, आपल्याला बिनचूक काम करायचं असतं. 
पण आपण काहीच करू शकत नाही.

00:08:59.332 --> 00:09:01.871
कारण आपण स्वतःसमोर 
इतके उच्च आदर्श ठेवतो, की

00:09:01.872 --> 00:09:05.051
त्यांचीच आपल्याला भीती वाटते.

00:09:05.052 --> 00:09:09.051
या तणावामुळे आपण काम पुढे ढकलत राहतो,

00:09:09.052 --> 00:09:13.052
किंवा करतच नाही.

00:09:14.716 --> 00:09:17.786
चुकीच्या पद्धतीने करण्याची मुभा मिळाल्यावर
कृती मोकळेपणाने घडते.

00:09:18.420 --> 00:09:20.259
तुम्हांला हे ठाऊक आहे.

00:09:20.260 --> 00:09:24.979
अनेकदा, काम बिनचूक हवं, या भीतीपोटी 
आपण ते सुरूच करत नाही.

00:09:24.980 --> 00:09:28.980
योग्य वेळी करू, योग्य क्षमता आली की करू, 
असं म्हणतो.

00:09:29.768 --> 00:09:33.768
यामुळे ताण तणाव निर्माण होऊ शकतात.

00:09:34.027 --> 00:09:37.416
त्यापेक्षा त्या कामात झटकन उडी घेऊन 
ते करूनच टाकलं तर?

00:09:37.417 --> 00:09:39.907
ते चांगलं होतंय की नाही, 
याची चिंता कशाला?

00:09:40.392 --> 00:09:43.961
या विचारामुळे काम सुरु करणं सोपं जातं.

00:09:43.962 --> 00:09:47.072
मग चुकीच्या पद्धतीने का होईना, 
ते करून संपतं.

00:09:47.440 --> 00:09:48.669
नंतर मागे वळून पाहताना

00:09:48.670 --> 00:09:53.810
आपल्या लक्षात येतं, की 
ते काही तितकंसं चुकीचं नव्हतं.

00:09:56.007 --> 00:09:58.196
माझ्या एका जवळच्या मैत्रिणीला 
चिंताविकार आहे.

00:09:58.197 --> 00:10:01.937
तिने हा मंत्र वापरायला सुरुवात केली आहे.

00:10:03.142 --> 00:10:07.511
ती म्हणते, "या मंत्रामुळे 
माझं आयुष्य बदलून गेलं.

00:10:07.512 --> 00:10:12.732
आता मी पूर्वीपेक्षा कमी वेळात कामं उरकते.

00:10:13.887 --> 00:10:20.297
चुकीची मुभा असल्यामुळे मी 
धोका पत्करते, काही वेगळं करून पाहते.

00:10:20.818 --> 00:10:25.598
या वेगळ्या पद्धतीमुळे कामातली मजा अनुभवते.

00:10:26.562 --> 00:10:32.472
या मंत्रामुळे चिंतेची जागा 
उत्साहाने घेतली आहे. "

00:10:34.113 --> 00:10:41.063
चुकीच्या पद्धतीने काम करा, आणि 
करता करता कामात सुधारणा करा.

00:10:42.589 --> 00:10:46.119
आता यावर विचार करा पाहू..

00:10:46.333 --> 00:10:53.333
आजपासून तुम्ही हा मंत्र वापरला, 
तर तुमच्या आयुष्यात काय बदल घडेल?

00:10:57.743 --> 00:11:01.743
चिंताविकाराचा सामना करण्याचं दुसरं धोरण, 
स्वतःला क्षमा करणे.

00:11:02.216 --> 00:11:05.116
हे फार प्रभावी आहे.

00:11:06.381 --> 00:11:09.620
चिंताग्रस्त लोक आपल्या चुका, 
काळज्या, दुःखभावना

00:11:09.621 --> 00:11:15.941
याबद्दल अति विचार करतात.

00:11:16.815 --> 00:11:22.285
समजा, तुमचा एक मित्र 
सतत तुमच्या चुका शोधून काढून

00:11:22.453 --> 00:11:25.242
त्या तुम्हांला सांगतो आहे.

00:11:25.243 --> 00:11:28.722
तुमच्या आयुष्यात जे जे काही 
वाईट घडलं असेल, ते सर्व.

00:11:28.723 --> 00:11:30.092
या माणसाला

00:11:30.093 --> 00:11:33.243
ताबडतोब हाकलून द्यावं, 
असं तुम्हांला वाटेल, हो ना?

00:11:34.639 --> 00:11:40.219
चिंताग्रस्त लोक दिवसभर स्वतःलाच 
हा त्रास देत असतात.

00:11:40.505 --> 00:11:42.595
ते स्वतःशी फारसे चांगुलपणाने वागत नाहीत.

00:11:42.939 --> 00:11:46.939
तर आता, स्वतःशी जरा दयाळूपणे वागून पहा.

00:11:47.473 --> 00:11:50.313
स्वतःच स्वतःचा आधार व्हा.

00:11:50.834 --> 00:11:54.283
हे कसं करायचं?
स्वतःच्या चुकांबद्दल

00:11:54.284 --> 00:11:55.733
स्वतःला क्षमा करायची.

00:11:55.734 --> 00:11:58.414
मग त्या अगदी नुकत्याच केलेल्या चुका असोत,

00:11:58.766 --> 00:12:00.876
किंवा भूतकाळातल्या.

00:12:02.221 --> 00:12:05.180
पूर्वी कधीतरी भीतीने ग्रस्त झाल्याची 
शरम वाटत असेल,

00:12:05.181 --> 00:12:06.741
तर त्याबद्दल स्वतःला क्षमा करा.

00:12:07.231 --> 00:12:10.171
तुम्हांला कोणाशी तरी बोलावंसं वाटलं असेल,

00:12:10.509 --> 00:12:12.648
पण तसा धीर झाला नसेल,

00:12:12.649 --> 00:12:14.559
तर चिंता करू नका, स्वतःला क्षमा करा.

00:12:14.947 --> 00:12:17.946
या सगळ्या गोष्टींबद्दल 
स्वतःला क्षमा करा.

00:12:17.947 --> 00:12:22.467
मग तुम्हांला स्वतःविषयी 
जरा जास्त करुणा वाटेल.

00:12:23.547 --> 00:12:26.667
हे केल्याशिवाय तुमच्या मनाच्या जखमा 
भरून येणार नाहीत.

00:12:28.094 --> 00:12:31.044
आता शेवटची, पण महत्त्वाची गोष्ट.

00:12:32.081 --> 00:12:34.920
आपल्या आयुष्याला

00:12:34.921 --> 00:12:37.871
काहीतरी हेतू किंवा अर्थ असणं.

00:12:39.238 --> 00:12:43.328
आपण आयुष्यात कोणतंही काम केलं,

00:12:43.915 --> 00:12:46.034
कितीही पैसा कमावला,

00:12:46.035 --> 00:12:51.185
तरीही कोणालातरी आपण हवे आहोत, 
या भावनेशिवाय आपण सुखी होऊ शकत नाही.

00:12:51.799 --> 00:12:55.428
आपल्या कृतीमुळे कोणाचं तरी भलं व्हावं,

00:12:55.429 --> 00:12:58.089
किंवा आपल्या प्रेमाचा कोणाला तरी 
आधार वाटावा.

00:12:59.744 --> 00:13:00.973
म्हणजे,

00:13:00.974 --> 00:13:04.553
कोणीतरी आपली स्तुती केली तर आपण सुखी होऊ, 
असं नव्हे.

00:13:04.554 --> 00:13:08.093
याचा अर्थ असा, की आपण दुसऱ्यांसाठी 
कधीच काही केलं नाही,

00:13:08.094 --> 00:13:11.804
तर मानसिक आरोग्य 
ढासळण्याची शक्यता असते.

00:13:13.642 --> 00:13:17.282
सुप्रसिद्ध न्यूरॉलॉजिस्ट 
डॉ. व्हिक्टर फ्रॅन्कल म्हणतात,

00:13:17.771 --> 00:13:21.380
"ज्यासाठी जगावं, असं काही उरलं नाही, किंवा

00:13:21.381 --> 00:13:24.551
आयुष्याकडून कसलीच अपेक्षा शिल्लक नाही,

00:13:24.742 --> 00:13:27.651
असं म्हणणाऱ्या व्यक्तींना समजवायला हवं,

00:13:27.652 --> 00:13:32.082
की तुम्ही जिवंत आहात, म्हणजे अजून 
तुमच्याकडून काहीतरी अपेक्षा आहे. "

00:13:35.601 --> 00:13:40.611
इतर कोणाच्या हितासाठी केलेली कृती 
आपल्याला कठीण समयी तारून नेते.

00:13:41.493 --> 00:13:44.192
जगायचं कशासाठी, 
हे त्यातून आपल्याला समजतं,

00:13:44.193 --> 00:13:50.133
आणि मग आपण कोणत्याही परिस्थितीचा
सामना करू शकतो. कोणत्याही.

00:13:52.771 --> 00:13:55.541
आता प्रश्न असा, की 


00:13:56.324 --> 00:14:00.154
केवळ दुसऱ्यासाठी अशी 
एक तरी कृती तुम्ही करता का?

00:14:01.127 --> 00:14:02.867
मग ते विनावेतन काम असेल,

00:14:03.682 --> 00:14:08.941
किंवा आज, इथे मिळालेलं हे ज्ञान 
इतरांना सांगणं असेल.

00:14:08.942 --> 00:14:11.372
खासकरून ज्यांना गरज असेल, त्यांना.

00:14:11.511 --> 00:14:15.230
आणि अशाच लोकांजवळ समुपदेशन घेण्यासाठी 
पैसे नसतात.

00:14:15.231 --> 00:14:16.730
आणि साधारणपणे अशाच लोकांमध्ये

00:14:16.731 --> 00:14:19.821
चिंताविकार मोठ्या संख्येने आढळतो.

00:14:20.232 --> 00:14:22.621
हे ज्ञान त्यांना द्या, सर्वांना द्या.

00:14:22.622 --> 00:14:26.352
कारण त्यामुळे तुमचं मानसिक आरोग्य 
खरोखर सुधारेल.

00:14:30.317 --> 00:14:32.857
आता आणखी एक विचार सांगून हे भाषण संपवते.

00:14:35.224 --> 00:14:39.423
इतरांच्या भल्यासाठी काहीतरी करण्याचा 
आणखी एक मार्ग म्हणजे

00:14:39.424 --> 00:14:44.244
पुढच्या पिढयांना ज्याचा उपयोग होईल, 
असं काही कार्य करणे.

00:14:45.614 --> 00:14:50.513
तुमचं हे कार्य त्यांना समजलं नाही,

00:14:50.514 --> 00:14:51.793
तरी हरकत नाही.

00:14:51.794 --> 00:14:57.113
कारण तुमचं कार्य तुम्हांला ठाऊक असेल.
त्यामुळे तुमच्या लक्षात येईल,

00:14:57.114 --> 00:15:01.904
की या बाबतीत आपण एकमेव आहोत, 
आणि हेच आपल्या आयुष्याचं महत्त्व आहे.

00:15:02.737 --> 00:15:04.016
धन्यवाद.

00:15:04.017 --> 00:15:05.347
(टाळ्या)