WEBVTT

00:00:00.754 --> 00:00:02.810
Mi kreskis en Tajvano

00:00:02.810 --> 00:00:04.422
kie mia patro estis kaligrafo.

00:00:04.422 --> 00:00:06.790
Unu el miaj plej ŝatataj memoraĵoj

00:00:06.790 --> 00:00:09.883
estas pri mia patrino montrante la formon

00:00:09.883 --> 00:00:12.516
kaj belecon de la ĉinaj ideogramoj.

00:00:12.516 --> 00:00:15.023
De tiam, tiu nekredebla lingvo

00:00:15.023 --> 00:00:17.685
fascinas min. Bedaŭrinde,

NOTE Paragraph

00:00:17.685 --> 00:00:20.420
por fremduloj, ĝi ŝajnas tiel

00:00:20.420 --> 00:00:23.929
nepenetrebla kiel la Ĉinia Murego.

00:00:23.929 --> 00:00:26.304
Dum kelkaj jaroj, mi demandis min,

00:00:26.304 --> 00:00:28.356
ĉu mi eblus disfaligi tiun muregon,

00:00:28.356 --> 00:00:30.950
por ke kiu ajn volas kompreni kaj ĝui

00:00:30.950 --> 00:00:34.858
la belecon de tiu rafinita lingvo povu tion fari.

00:00:34.858 --> 00:00:39.170
Mi ekpripensis kiel nova, rapida metodo

00:00:39.170 --> 00:00:42.018
por lerni la ĉina povus utili.

NOTE Paragraph

00:00:42.018 --> 00:00:46.004
Je mia kvina jaro, mi eklernis kiel desegni

00:00:46.004 --> 00:00:49.009
ĉiun individuan strekon por ĉiu ideogramo

00:00:49.009 --> 00:00:51.553
laŭ la taŭga ordo.

00:00:51.553 --> 00:00:53.610
Mi lernis novajn ideogramojn ĉiutage

00:00:53.610 --> 00:00:56.337
dum la sekvantaj 15 jaroj.

00:00:56.337 --> 00:00:58.457
Sed ni havas nur kvin minutojn,

00:00:58.457 --> 00:01:02.092
do prefere ni volas pli rapidan metodon.

00:01:02.092 --> 00:01:05.617
Ĉinia klerulo kutime eblas kompreni 
20 000 ideogramojn.

00:01:05.617 --> 00:01:10.729
Por baza legadpovo, oni bezonas nur 1000.

00:01:10.729 --> 00:01:14.745
La ĉefa 200 ebligas onin kompreni

00:01:14.745 --> 00:01:17.641
40 elcenton de la baza legaĵaro --

00:01:17.641 --> 00:01:20.517
sufiĉe por vojsignaloj, manĝokartoj,

00:01:20.517 --> 00:01:23.521
por la bazaj ideoj de retpaĝaroj

00:01:23.521 --> 00:01:25.460
aŭ gazetoj.

00:01:25.460 --> 00:01:27.659
Hodiaŭ, mi komencos per ok

00:01:27.659 --> 00:01:29.551
por demonstri kiel funckias la metodo.

00:01:29.551 --> 00:01:31.472
Ĉu vi pretas?

NOTE Paragraph

00:01:31.472 --> 00:01:34.155
Malfermu la buŝon kiel eble plej grande

00:01:34.155 --> 00:01:36.201
-- igu ĝin kvadrato.

00:01:36.201 --> 00:01:38.883
Jen buŝo.

00:01:38.883 --> 00:01:41.971
Jen iu, kiu piediras.

00:01:41.971 --> 00:01:45.102
Homo.

00:01:45.102 --> 00:01:47.811
La ideogramo por fajro montras homon

00:01:47.811 --> 00:01:50.081
levantan ambaŭ brakojn,

00:01:50.081 --> 00:01:52.251
kvazaŭ li freneze kriegus,

00:01:52.251 --> 00:01:55.804
"Helpu! Brulas mi!" --

00:01:55.804 --> 00:01:59.971
Origine, ĝi devenas el la formo de flamoj,

00:01:59.971 --> 00:02:03.784
sed mi preferas mian vidmanieron. Elektu.

00:02:03.784 --> 00:02:06.043
Jen arbo.

00:02:06.043 --> 00:02:08.141
Arbo.

00:02:08.141 --> 00:02:12.566
Jen monto.

00:02:12.566 --> 00:02:15.167
La suno.

00:02:17.458 --> 00:02:22.112
La luno.

00:02:22.112 --> 00:02:24.087
La simbolo pri pordo similas al pordoj

00:02:24.087 --> 00:02:29.793
de drinkejoj en kinaĵoj pri la fora okcidento.

NOTE Paragraph

00:02:29.793 --> 00:02:33.531
Mi nomas tiujn ok radikvortoj.

00:02:33.531 --> 00:02:35.297
Ili estas ilvortoj, kiuj ebligas

00:02:35.297 --> 00:02:39.427
krei multajn aliajn ideogramojn.

00:02:39.427 --> 00:02:41.165
Homo.

00:02:41.165 --> 00:02:45.433
Kun alia malantaŭ, ĝi signifas "sekvi".

00:02:45.433 --> 00:02:47.561
Kiel asertas la proverbo,

00:02:47.561 --> 00:02:51.287
du estas kunuleco, sed tri, amaso.

00:02:51.287 --> 00:02:54.202
Etendante la brakojn ambaŭflanke,

00:02:54.202 --> 00:02:58.849
tiu homo diras: "Tiel grande".

00:02:58.849 --> 00:03:02.697
Ene de buŝo, tiu homo estas malliberulo,

00:03:02.697 --> 00:03:08.543
ĝuste kiel Jona en la baleno.

00:03:08.543 --> 00:03:12.037
Unu arbo estas arbo. Du estas arbareto.

00:03:12.037 --> 00:03:15.593
Per tri, oni kreas arbaron.

00:03:15.593 --> 00:03:19.665
Metu tabulon sub arbo... jen fondaĵo.

00:03:19.665 --> 00:03:23.800
Buŝo super arbo... jen "stultulo" (Ridoj)

00:03:23.800 --> 00:03:25.881
Facile memoreblas,

00:03:25.881 --> 00:03:30.823
ĉar parolpova arbo -- kia stultaĵo.

00:03:30.823 --> 00:03:32.865
Ĉu vi memoras pri la fajro?

00:03:32.865 --> 00:03:35.526
Du fajroj kune, kaj mi tre varmas.

00:03:35.526 --> 00:03:38.385
Tri kune, estas multe da flamoj.

00:03:38.385 --> 00:03:42.986
Metu fajron sub du arboj... "Brulado".

00:03:42.986 --> 00:03:46.078
Por ni, la suno estas fonto de prospero.

00:03:46.078 --> 00:03:48.257
Du sunoj kune signifas "Prospera".

00:03:48.257 --> 00:03:50.615
Tri kune, "Fajreroj".

00:03:50.615 --> 00:03:52.636
Kunigu la sunon kaj la lunon,

00:03:52.636 --> 00:03:53.944
jen "Klareco",

00:03:53.944 --> 00:03:58.169
sed ankaŭ "Morgaŭ", post tago kaj nokto.

00:03:58.169 --> 00:04:02.652
Leviĝas la suno ĉe la hozironto. Sunleviĝo.

00:04:02.652 --> 00:04:05.755
Pordo. Metu lignopecon malantaŭ,

00:04:05.755 --> 00:04:07.812
kaj jen bartrabo.

00:04:07.812 --> 00:04:10.776
Ĉi-flanke de la pordo, jen buŝo farante demandojn.

00:04:10.776 --> 00:04:14.107
Frap-frap... Ĉu iu ĉeestas?

00:04:14.107 --> 00:04:16.995
Tiu ĉi ulo ŝtelpaŝe eliras tra pordo.

00:04:16.995 --> 00:04:19.827
Li eskapas.

00:04:19.827 --> 00:04:21.980
Maldekstre estas virino.

00:04:21.980 --> 00:04:24.142
Du virinoj signifas "Disputo".

00:04:24.142 --> 00:04:26.275
(Ridoj)

00:04:26.275 --> 00:04:32.793
Tri virinoj, atentu, tio signifas "Adulto".

NOTE Paragraph

00:04:32.793 --> 00:04:36.302
Nu, ni ĵus vidis preskaŭ 30 ideogramojn.

00:04:36.302 --> 00:04:39.639
Per tiu ĉi metodo, la unuaj ok radikoj

00:04:39.639 --> 00:04:41.640
ebligos vin konstrui 32.

00:04:41.640 --> 00:04:43.403
La sekvanta aro de ok ideogramoj

00:04:43.403 --> 00:04:45.595
rezultigas 32 aldonajn.

00:04:45.595 --> 00:04:47.897
Do sen tro granda strebo

00:04:47.897 --> 00:04:50.163
vi povas lerni kelkcentojn da simboloj,

00:04:50.163 --> 00:04:52.715
same kiel faras okjaruloj en Ĉinio.

00:04:52.715 --> 00:04:56.262
Poste, per kunmetado de simboloj, oni faras frazojn.

00:04:56.262 --> 00:04:58.959
Ekzemple, kunmetante "Monton" kaj "Fajron",

00:04:58.959 --> 00:05:01.887
oni kreas "Fajrmonton", aŭ "Vulkanon".

00:05:01.887 --> 00:05:05.207
Japanio estas la lando de la leviĝanta suno.

00:05:05.207 --> 00:05:08.625
Jen "Suno" kaj "Deveno" kunmetitaj,

00:05:08.625 --> 00:05:11.752
ĉar Japanio kuŝas oriente de Ĉinio.

00:05:11.752 --> 00:05:15.642
Do, de kie ekaperas la suno? De Japanio.

00:05:15.642 --> 00:05:18.600
Kaj kio signifas "Homo" kaj Japanio"?

00:05:18.600 --> 00:05:21.702
"Japano".

NOTE Paragraph

00:05:21.702 --> 00:05:24.503
La simbolo maldekstre estas "Du montoj"

00:05:24.503 --> 00:05:26.610
stakigitaj unu sur la alian.

00:05:26.610 --> 00:05:29.827
En praa Ĉinio, ĝi signifis "Ekzilo",

00:05:29.827 --> 00:05:32.265
ĉar la imperiestroj kutimis ekzili 
siajn politikajn malamikojn

00:05:32.265 --> 00:05:34.636
transmontare.

00:05:34.636 --> 00:05:39.647
Hodiaŭ, "Ekzilo" fariĝis "Eliri".

00:05:39.647 --> 00:05:42.218
Buŝo dirante kien eliri

00:05:42.218 --> 00:05:44.146
estas "Elirejo".

NOTE Paragraph

00:05:44.146 --> 00:05:47.787
Kaj tiu ĉi bildo estas signalo por mi silenti

00:05:47.787 --> 00:05:49.670
kaj eliri tutsimple. Dankon.

NOTE Paragraph

00:05:49.670 --> 00:05:53.639
(Aplaŭdoj)