1
00:00:00,754 --> 00:00:02,810
Mi kreskis en Tajvano

2
00:00:02,810 --> 00:00:04,422
kie mia patro estis kaligrafo.

3
00:00:04,422 --> 00:00:06,790
Unu el miaj plej ŝatataj memoraĵoj

4
00:00:06,790 --> 00:00:09,883
estas pri mia patrino montrante la formon

5
00:00:09,883 --> 00:00:12,516
kaj belecon de la ĉinaj ideogramoj.

6
00:00:12,516 --> 00:00:15,023
De tiam, tiu nekredebla lingvo

7
00:00:15,023 --> 00:00:17,685
fascinas min. Bedaŭrinde,

8
00:00:17,685 --> 00:00:20,420
por fremduloj, ĝi ŝajnas tiel

9
00:00:20,420 --> 00:00:23,929
nepenetrebla kiel la Ĉinia Murego.

10
00:00:23,929 --> 00:00:26,304
Dum kelkaj jaroj, mi demandis min,

11
00:00:26,304 --> 00:00:28,356
ĉu mi eblus disfaligi tiun muregon,

12
00:00:28,356 --> 00:00:30,950
por ke kiu ajn volas kompreni kaj ĝui

13
00:00:30,950 --> 00:00:34,858
la belecon de tiu rafinita lingvo povu tion fari.

14
00:00:34,858 --> 00:00:39,170
Mi ekpripensis kiel nova, rapida metodo

15
00:00:39,170 --> 00:00:42,018
por lerni la ĉina povus utili.

16
00:00:42,018 --> 00:00:46,004
Je mia kvina jaro, mi eklernis kiel desegni

17
00:00:46,004 --> 00:00:49,009
ĉiun individuan strekon por ĉiu ideogramo

18
00:00:49,009 --> 00:00:51,553
laŭ la taŭga ordo.

19
00:00:51,553 --> 00:00:53,610
Mi lernis novajn ideogramojn ĉiutage

20
00:00:53,610 --> 00:00:56,337
dum la sekvantaj 15 jaroj.

21
00:00:56,337 --> 00:00:58,457
Sed ni havas nur kvin minutojn,

22
00:00:58,457 --> 00:01:02,092
do prefere ni volas pli rapidan metodon.

23
00:01:02,092 --> 00:01:05,617
Ĉinia klerulo kutime eblas kompreni 
20 000 ideogramojn.

24
00:01:05,617 --> 00:01:10,729
Por baza legadpovo, oni bezonas nur 1000.

25
00:01:10,729 --> 00:01:14,745
La ĉefa 200 ebligas onin kompreni

26
00:01:14,745 --> 00:01:17,641
40 elcenton de la baza legaĵaro --

27
00:01:17,641 --> 00:01:20,517
sufiĉe por vojsignaloj, manĝokartoj,

28
00:01:20,517 --> 00:01:23,521
por la bazaj ideoj de retpaĝaroj

29
00:01:23,521 --> 00:01:25,460
aŭ gazetoj.

30
00:01:25,460 --> 00:01:27,659
Hodiaŭ, mi komencos per ok

31
00:01:27,659 --> 00:01:29,551
por demonstri kiel funckias la metodo.

32
00:01:29,551 --> 00:01:31,472
Ĉu vi pretas?

33
00:01:31,472 --> 00:01:34,155
Malfermu la buŝon kiel eble plej grande

34
00:01:34,155 --> 00:01:36,201
-- igu ĝin kvadrato.

35
00:01:36,201 --> 00:01:38,883
Jen buŝo.

36
00:01:38,883 --> 00:01:41,971
Jen iu, kiu piediras.

37
00:01:41,971 --> 00:01:45,102
Homo.

38
00:01:45,102 --> 00:01:47,811
La ideogramo por fajro montras homon

39
00:01:47,811 --> 00:01:50,081
levantan ambaŭ brakojn,

40
00:01:50,081 --> 00:01:52,251
kvazaŭ li freneze kriegus,

41
00:01:52,251 --> 00:01:55,804
"Helpu! Brulas mi!" --

42
00:01:55,804 --> 00:01:59,971
Origine, ĝi devenas el la formo de flamoj,

43
00:01:59,971 --> 00:02:03,784
sed mi preferas mian vidmanieron. Elektu.

44
00:02:03,784 --> 00:02:06,043
Jen arbo.

45
00:02:06,043 --> 00:02:08,141
Arbo.

46
00:02:08,141 --> 00:02:12,566
Jen monto.

47
00:02:12,566 --> 00:02:15,167
La suno.

48
00:02:17,458 --> 00:02:22,112
La luno.

49
00:02:22,112 --> 00:02:24,087
La simbolo pri pordo similas al pordoj

50
00:02:24,087 --> 00:02:29,793
de drinkejoj en kinaĵoj pri la fora okcidento.

51
00:02:29,793 --> 00:02:33,531
Mi nomas tiujn ok radikvortoj.

52
00:02:33,531 --> 00:02:35,297
Ili estas ilvortoj, kiuj ebligas

53
00:02:35,297 --> 00:02:39,427
krei multajn aliajn ideogramojn.

54
00:02:39,427 --> 00:02:41,165
Homo.

55
00:02:41,165 --> 00:02:45,433
Kun alia malantaŭ, ĝi signifas "sekvi".

56
00:02:45,433 --> 00:02:47,561
Kiel asertas la proverbo,

57
00:02:47,561 --> 00:02:51,287
du estas kunuleco, sed tri, amaso.

58
00:02:51,287 --> 00:02:54,202
Etendante la brakojn ambaŭflanke,

59
00:02:54,202 --> 00:02:58,849
tiu homo diras: "Tiel grande".

60
00:02:58,849 --> 00:03:02,697
Ene de buŝo, tiu homo estas malliberulo,

61
00:03:02,697 --> 00:03:08,543
ĝuste kiel Jona en la baleno.

62
00:03:08,543 --> 00:03:12,037
Unu arbo estas arbo. Du estas arbareto.

63
00:03:12,037 --> 00:03:15,593
Per tri, oni kreas arbaron.

64
00:03:15,593 --> 00:03:19,665
Metu tabulon sub arbo... jen fondaĵo.

65
00:03:19,665 --> 00:03:23,800
Buŝo super arbo... jen "stultulo" (Ridoj)

66
00:03:23,800 --> 00:03:25,881
Facile memoreblas,

67
00:03:25,881 --> 00:03:30,823
ĉar parolpova arbo -- kia stultaĵo.

68
00:03:30,823 --> 00:03:32,865
Ĉu vi memoras pri la fajro?

69
00:03:32,865 --> 00:03:35,526
Du fajroj kune, kaj mi tre varmas.

70
00:03:35,526 --> 00:03:38,385
Tri kune, estas multe da flamoj.

71
00:03:38,385 --> 00:03:42,986
Metu fajron sub du arboj... "Brulado".

72
00:03:42,986 --> 00:03:46,078
Por ni, la suno estas fonto de prospero.

73
00:03:46,078 --> 00:03:48,257
Du sunoj kune signifas "Prospera".

74
00:03:48,257 --> 00:03:50,615
Tri kune, "Fajreroj".

75
00:03:50,615 --> 00:03:52,636
Kunigu la sunon kaj la lunon,

76
00:03:52,636 --> 00:03:53,944
jen "Klareco",

77
00:03:53,944 --> 00:03:58,169
sed ankaŭ "Morgaŭ", post tago kaj nokto.

78
00:03:58,169 --> 00:04:02,652
Leviĝas la suno ĉe la hozironto. Sunleviĝo.

79
00:04:02,652 --> 00:04:05,755
Pordo. Metu lignopecon malantaŭ,

80
00:04:05,755 --> 00:04:07,812
kaj jen bartrabo.

81
00:04:07,812 --> 00:04:10,776
Ĉi-flanke de la pordo, jen buŝo farante demandojn.

82
00:04:10,776 --> 00:04:14,107
Frap-frap... Ĉu iu ĉeestas?

83
00:04:14,107 --> 00:04:16,995
Tiu ĉi ulo ŝtelpaŝe eliras tra pordo.

84
00:04:16,995 --> 00:04:19,827
Li eskapas.

85
00:04:19,827 --> 00:04:21,980
Maldekstre estas virino.

86
00:04:21,980 --> 00:04:24,142
Du virinoj signifas "Disputo".

87
00:04:24,142 --> 00:04:26,275
(Ridoj)

88
00:04:26,275 --> 00:04:32,793
Tri virinoj, atentu, tio signifas "Adulto".

89
00:04:32,793 --> 00:04:36,302
Nu, ni ĵus vidis preskaŭ 30 ideogramojn.

90
00:04:36,302 --> 00:04:39,639
Per tiu ĉi metodo, la unuaj ok radikoj

91
00:04:39,639 --> 00:04:41,640
ebligos vin konstrui 32.

92
00:04:41,640 --> 00:04:43,403
La sekvanta aro de ok ideogramoj

93
00:04:43,403 --> 00:04:45,595
rezultigas 32 aldonajn.

94
00:04:45,595 --> 00:04:47,897
Do sen tro granda strebo

95
00:04:47,897 --> 00:04:50,163
vi povas lerni kelkcentojn da simboloj,

96
00:04:50,163 --> 00:04:52,715
same kiel faras okjaruloj en Ĉinio.

97
00:04:52,715 --> 00:04:56,262
Poste, per kunmetado de simboloj, oni faras frazojn.

98
00:04:56,262 --> 00:04:58,959
Ekzemple, kunmetante "Monton" kaj "Fajron",

99
00:04:58,959 --> 00:05:01,887
oni kreas "Fajrmonton", aŭ "Vulkanon".

100
00:05:01,887 --> 00:05:05,207
Japanio estas la lando de la leviĝanta suno.

101
00:05:05,207 --> 00:05:08,625
Jen "Suno" kaj "Deveno" kunmetitaj,

102
00:05:08,625 --> 00:05:11,752
ĉar Japanio kuŝas oriente de Ĉinio.

103
00:05:11,752 --> 00:05:15,642
Do, de kie ekaperas la suno? De Japanio.

104
00:05:15,642 --> 00:05:18,600
Kaj kio signifas "Homo" kaj Japanio"?

105
00:05:18,600 --> 00:05:21,702
"Japano".

106
00:05:21,702 --> 00:05:24,503
La simbolo maldekstre estas "Du montoj"

107
00:05:24,503 --> 00:05:26,610
stakigitaj unu sur la alian.

108
00:05:26,610 --> 00:05:29,827
En praa Ĉinio, ĝi signifis "Ekzilo",

109
00:05:29,827 --> 00:05:32,265
ĉar la imperiestroj kutimis ekzili 
siajn politikajn malamikojn

110
00:05:32,265 --> 00:05:34,636
transmontare.

111
00:05:34,636 --> 00:05:39,647
Hodiaŭ, "Ekzilo" fariĝis "Eliri".

112
00:05:39,647 --> 00:05:42,218
Buŝo dirante kien eliri

113
00:05:42,218 --> 00:05:44,146
estas "Elirejo".

114
00:05:44,146 --> 00:05:47,787
Kaj tiu ĉi bildo estas signalo por mi silenti

115
00:05:47,787 --> 00:05:49,670
kaj eliri tutsimple. Dankon.

116
00:05:49,670 --> 00:05:53,639
(Aplaŭdoj)