0:00:14.756,0:00:16.217
ทุกวันนี้ นักวิทยาศาสตร์รู้แล้วว่า

0:00:16.241,0:00:18.661
เราได้รับลักษณะต่าง ๆ จากพ่อแม่มาได้อย่างไร

0:00:18.685,0:00:21.790
ทั้งยังคำนวณความน่าจะเป็น[br]ที่เราจะมีลักษณะหนึ่ง ๆ

0:00:21.790,0:00:23.794
หรือเป็นโรคทางพันธุกรรมได้

0:00:23.804,0:00:26.345
ด้วยข้อมูลจากพ่อแม่[br]และประวัติครอบครัว

0:00:26.345,0:00:28.210
ว่าแต่ทำได้อย่างไรกัน

0:00:28.210,0:00:31.210
เพื่อทำความเข้าใจว่าลักษณะของสิ่งมีชีวิต[br]ถูกส่งผ่านจากรุ่นสู่รุ่นได้อย่างไร

0:00:31.210,0:00:33.119
เราต้องย้อนกลับไปยังศตวรรษที่ 19

0:00:33.119,0:00:35.861
ไปหาชายชื่อ เกรกอร์ เมนเดล

0:00:35.861,0:00:38.212
เมนเดลเป็นนักบวช[br]และนักชีววิทยาชาวออสเตรีย

0:00:38.212,0:00:39.772
ผู้รักพืชพันธุ์ต่าง ๆ

0:00:39.772,0:00:42.315
เมื่อเขาผสมพันธุ์ถั่วลันเตา[br]ที่เขาเพาะเอาไว้ในสวนบริเวณอาราม

0:00:42.315,0:00:44.961
เกรกอร์ค้นพบหลักการ[br]ของกฎการถ่ายทอดทางพันธุกรรม

0:00:44.961,0:00:46.991
ในตัวอย่างที่โด่งดังที่สุดตัวอย่างหนึ่ง

0:00:46.991,0:00:48.991
เมนเดลผสมพันธุ์ถั่วเมล็ดสีเหลืองพันธุ์แท้

0:00:48.991,0:00:50.980
กับถั่วเมล็ดสีเขียวพันธุ์แท้

0:00:50.980,0:00:53.374
และได้มาแต่ถั่วเมล็ดสีเหลือง

0:00:53.374,0:00:55.997
เขาเรียกลักษณะสีเหลืองว่า ลักษณะเด่น

0:00:55.997,0:00:58.673
เพราะมันปรากฏในเมล็ดถั่วรุ่นลูกทั้งหมด

0:00:58.673,0:01:01.345
จากนั้น เขาให้เมล็ดถั่วพันธุ์ผสมนี้ผสมพันธุ์กันเอง

0:01:01.345,0:01:04.516
ในถั่วรุ่นที่สองนี้ [br]เขามีทั้งถั่วเมล็ดสีเหลืองและเขียว

0:01:04.516,0:01:07.870
ซึ่งหมายความว่าสีเขียวเป็นลักษณะที่ถูกข่มไว้[br]ด้วยสีเหลืองที่เป็นลักษณะเด่น

0:01:07.870,0:01:10.114
เขาเรียกลักษณะที่ซ่อนไว้นี้ว่า ลักษณะด้อย

0:01:10.114,0:01:11.727
ด้วยผลนี้ เมนเดลสรุปว่า[br]

0:01:11.727,0:01:13.945
ลักษณะแต่ละชนิดขึ้นอยู่กับคู่ปัจจัย

0:01:13.945,0:01:15.600
ปัจจัยหนึ่งถ่ายทอดมาจากแม่

0:01:15.600,0:01:17.106
ส่วนอีกปัจจัยถ่ายทอดมาจากพ่อ

0:01:17.106,0:01:19.444
ปัจจุบันเราเรียกปัจจัยเหล่านี้ว่า อัลลีล (alleles)

0:01:19.444,0:01:21.800
ที่แสดงรูปแบบต่าง ๆ ของยีนหนึ่ง ๆ

0:01:21.800,0:01:24.658
ขึ้นอยู่กับว่าเมลเดลพบอัลลีลประเภทไหน[br]ในถั่วแต่ละเมล็ด

0:01:24.658,0:01:28.263
เราสามารถได้ถั่วโฮโมไซกัส[br]ซึ่งมีทั้งสองอัลลีลเหมือนกัน

0:01:28.263,0:01:30.040
และถั่วเฮเทอโรไซกัส

0:01:30.040,0:01:31.757
ที่มีสองอัลลีลที่ต่างกัน

0:01:31.757,0:01:34.497
การคู่ของอัลลีลนี้เรียกว่า จีโนไทป์

0:01:34.497,0:01:36.465
และผลลัพธ์ที่ได้ ว่าเป็นสีเหลืองหรือเขียว

0:01:36.465,0:01:38.217
เรียกว่า ฟีโนไทป์

0:01:38.217,0:01:41.387
เพื่อที่จะเห็นภาพได้อย่างชัดเจน[br]ว่าอัลลีลถูกแจกแจงในสู่รุ่นลูกหลานอย่างไร

0:01:41.387,0:01:43.578
เราสามารถสร้างแผนภาพที่เรียกว่า[br]ตารางพันเนตต์ (Punnett square)

0:01:43.578,0:01:45.666
เพียงใส่อัลลีลแบบต่าง ๆ ลงในทั้งสองแกน

0:01:45.666,0:01:47.831
และหาการจัดคู่ทั้งหมดที่เกิดขึ้นได้

0:01:47.831,0:01:49.847
เราลองดูตัวอย่างถั่วของเมนเดลกัน

0:01:49.847,0:01:52.906
แทนอัลลีลเด่นสีเหลืองด้วย Y ตัวใหญ่

0:01:52.906,0:01:55.501
และอัลลีลด้อยสีเขียวด้วย y ตัวเล็ก

0:01:55.501,0:01:58.165
Y ตัวใหญ่ข่ม y ตัวเล็กเสมอ

0:01:58.165,0:01:59.982
ดังนั้น คุณจะได้ถั่วรุ่นลูกเป็นสีเขียว

0:01:59.982,0:02:02.208
ก็ต่อเมื่อคุณมี y ตัวเล็กทั้งคู่

0:02:02.208,0:02:05.025
ในถั่วรุ่นแรกของเมนเดล[br]ถั่วแม่พันธุ์โฮโมไซกัสสีเหลือง

0:02:05.025,0:02:07.451
จะถ่ายทอดอัลลีลเด่นสีเหลืองให้ลูกแต่ละตัว

0:02:07.451,0:02:10.694
ส่วนถั่วพ่อพันธุ์โฮโมไซกัสสีเขียว[br]ก็จะถ่ายทอดอัลลีลด้อยสีเขียวให้

0:02:10.694,0:02:13.636
ฉะนั้น ถั่วรุ่นลูกทั้งหมด[br]จึงเป็นถั่วเฮเทอโรไซกัสสีเหลือง

0:02:13.636,0:02:15.259
จากนั้น ในรุ่นที่สอง

0:02:15.259,0:02:17.089
ที่ให้รุ่นเฮเทอโรไซกัสผสมพันธุ์กันเอง

0:02:17.089,0:02:20.018
ถั่วที่ได้จะมีจีโนไทป์ที่เป็นไปได้สามแบบ

0:02:20.018,0:02:21.859
ที่จะแสดงฟีโนไทป์ที่เป็นไปได้ได้สองแบบ

0:02:21.859,0:02:23.840
ในสัดส่วนสามต่อหนึ่ง

0:02:23.840,0:02:25.934
แต่ว่า แม้แต่ถั่วก็มีลักษณะได้หลายอย่าง

0:02:25.934,0:02:27.998
ยกตัวอย่างเช่น [br]นอกจากจะมีสีเหลืองหรือเขียวแล้ว

0:02:27.998,0:02:29.548
ผิวถั่วอาจจะเกลี้ยงหรือย่นก็ได้

0:02:29.548,0:02:31.843
ฉะนั้น อาจเกิดเป็นรูปแบบที่เป็นไปได้ทั้งหมดดังนี้

0:02:31.843,0:02:33.663
ถั่วเหลืองผิวเกลี้ยง[br]ถั่วเขียวผิวเกลี้ยง

0:02:33.663,0:02:35.663
ถั่วเหลืองผิวย่น[br]หรือถั่วเขียวผิวย่น

0:02:35.663,0:02:38.563
ในการคำนวณสัดส่วนสำหรับแต่ละ[br]จีโนไทป์และฟีโนไทป์[br]

0:02:38.563,0:02:40.143
เราก็ใช้ตารางพันเนตต์ได้เช่นกัน

0:02:40.143,0:02:42.613
แต่แน่นอนว่ามันจะซับซ้อนกว่าเดิมนิดหน่อย

0:02:42.613,0:02:44.973
และมันยังมีอะไรอีกหลายอย่าง[br]ที่ซับซ้อนกว่าถั่วอีกเยอะ

0:02:44.973,0:02:46.793
เช่น มนุษย์ เป็นต้น

0:02:46.793,0:02:50.013
ในปัจจุบัน นักวิทยาศาสตร์มีความรู้[br]ด้านพันธุศาสตร์และพันธุกรรมกว่าเดิมมาก

0:02:50.013,0:02:53.473
และยังมีอีกหลายวิธีที่ลักษณะบางอย่าง[br]จะถูกส่งผ่านจากรุ่นสู่รุ่น

0:02:53.473,0:02:55.263
แต่ทั้งหมดนั้น ล้วนเริ่มจากเมนเดลและถั่วของเขา