1
00:00:13,005 --> 00:00:16,155
Bir arkadaşınızla, bir sanat 
sergisinde gezindiğinizi düşünün

2
00:00:16,155 --> 00:00:18,655
ve dikkat çekici bir resim 
gözünüze çarptı.

3
00:00:18,655 --> 00:00:22,085
Canlı kırmızı renk size
aşkın sembolü gibi geldi

4
00:00:22,085 --> 00:00:25,445
ama arkadaşınız savaşın
sembolü olduğunu iddia ediyor.

5
00:00:25,445 --> 00:00:28,955
Siz gökteki yıldızları romantik görürken

6
00:00:28,955 --> 00:00:33,787
arkadaşınız küresel ısınmaya sebep 
olan kirleticiler olarak yorumluyor.

7
00:00:33,787 --> 00:00:37,407
Tartışmayı sonlandırmak için
internete bakıyorsunuz, resmin,

8
00:00:37,407 --> 00:00:41,907
sanatçının birinci sınıf sanat projesinin 
bir kopyası olduğunu okuyorsunuz:

9
00:00:41,907 --> 00:00:46,746
Kırmızı en sevdiği renk, 
gri noktalar ise periler.

10
00:00:46,746 --> 00:00:51,328
Bu çalışmaya sebep olan niyeti
artık tam olarak biliyorsunuz.

11
00:00:51,328 --> 00:00:55,398
Sanatçının niyeti olmayan bir 
şeyden zevk almanız yanlış mı?

12
00:00:55,398 --> 00:00:58,918
Artık gerçeği bildiğiniz için
daha mı az zevk alıyorsunuz?

13
00:00:58,918 --> 00:01:01,038
Sanatçının niyeti resmi yorumlamanızı

14
00:01:01,038 --> 00:01:04,328
ne kadar etkilemeli?

15
00:01:04,328 --> 00:01:07,058
Onlarca yıldır filozofların 
ve sanat eleştirmenlerinin

16
00:01:07,058 --> 00:01:11,778
sorduğu bir soru bu, 
ortada henüz bir anlaşma yok.

17
00:01:11,778 --> 00:01:13,479
20. yüzyıl ortalarında

18
00:01:13,479 --> 00:01:17,989
edebiyat eleştirmeni W.K. Wimsatt 
ve filozof Monroe Beardsley

19
00:01:17,989 --> 00:01:21,359
sanatsal niyetin konuyla ilgisinin 
olmadığını söylediler.

20
00:01:21,359 --> 00:01:23,829
Buna Kasıtlı Yanlış adını verdiler:

21
00:01:23,829 --> 00:01:28,149
Bir sanatçının niyetinin
yanlış yönlendireceğine inanmak.

22
00:01:28,149 --> 00:01:30,269
Argümanın iki yönü vardı:

23
00:01:30,269 --> 00:01:33,549
İlki, incelediğimiz sanatçılar 
artık yaşamıyordu,

24
00:01:33,549 --> 00:01:35,449
niyetlerini kaydetmemişlerdi

25
00:01:35,449 --> 00:01:39,599
veya kısacası çalışmaları hakkında 
cevap vermeye uygun değillerdi.

26
00:01:39,607 --> 00:01:44,157
İkincisi, ilgisi olan
bilgiyi sağlasalar bile,

27
00:01:44,157 --> 00:01:45,597
Wimsatt ve Beardsley

28
00:01:45,597 --> 00:01:49,087
bunun, çalışmanın özelliklerinden
dikkatimizi dağıttığına inanıyordu.

29
00:01:49,087 --> 00:01:51,227
Sanatı tatlıya benzettiler:

30
00:01:51,227 --> 00:01:52,767
Puding tattığınızda

31
00:01:52,767 --> 00:01:57,337
şefin niyeti, tadı veya
dokusundan zevk almanızı etkilemez.

32
00:01:57,337 --> 00:02:01,597
Önemli olan şey pudingin "iyi" olmasıdır.

33
00:02:01,597 --> 00:02:05,677
Elbette, biri için "iyi" olan,
diğeri için "iyi" olmayabilir.

34
00:02:05,677 --> 00:02:09,018
Farklı yorumlar 
farklı insanlara uygun düşebilir,

35
00:02:09,018 --> 00:02:13,128
resimdeki gri noktalar 
gerçekçi olarak periler,

36
00:02:13,128 --> 00:02:15,510
yıldızlar veya kirleticiler 
olarak yorumlanabilir.

37
00:02:15,510 --> 00:02:17,450
Wimsatt ve Beardsley'in mantığıyla, 


38
00:02:17,450 --> 00:02:19,660
sanatçının kendi
çalışması hakkındaki yorumu

39
00:02:19,660 --> 00:02:24,550
aynı derecede kabul edilebilir 
olasılıklardan sadece biri olacaktır.

40
00:02:24,550 --> 00:02:26,202
Eğer bunu problemli buluyorsanız,

41
00:02:26,202 --> 00:02:29,102
Kasıtlı Yanlış'ı reddeden 
iki edebiyat kuramcısı Steven Knapp

42
00:02:29,102 --> 00:02:34,072
ve Walter Benn Michaels ile 
daha aynı çizgidesiniz.

43
00:02:34,072 --> 00:02:36,462
Onlar sanatçının niyet ettiği anlamın

44
00:02:36,462 --> 00:02:39,052
muhtemel yorumlardan biri değil,

45
00:02:39,052 --> 00:02:41,802
tek muhtemel yorum olduğunu söylediler.

46
00:02:41,802 --> 00:02:44,492
Örneğin, diyelim ki 
bir sahilde yürüyorsunuz

47
00:02:44,492 --> 00:02:49,012
ve kumda bir şiirin dizeleri
yazılı karalamalara rastladınız.

48
00:02:49,012 --> 00:02:52,351
Knapp ve Michaels, eğer bu karalamaların 
bir insan tarafından değil de

49
00:02:52,351 --> 00:02:55,691
büyük şans eseri dalgalar
tarafından yapıldığını keşfettiğinizde

50
00:02:55,691 --> 00:02:58,471
şiirin tüm anlamını 
yitireceğine inandılar.

51
00:02:58,471 --> 00:03:00,421
Kasıtlı bir yaratanın,

52
00:03:00,421 --> 00:03:04,591
şiiri anlamaya tabi yaptığına inandılar.

53
00:03:04,591 --> 00:03:06,928
Diğer düşünürler 
orta noktayı tercih ettiler,

54
00:03:06,928 --> 00:03:11,818
niyetin büyük bulmacanın sadece 
parçalarından biri olduğunu söylediler.

55
00:03:11,818 --> 00:03:15,258
Çağdaş filozof Noel Carroll 
bu görüşü benimsedi,

56
00:03:15,258 --> 00:03:18,928
bir sanatçının niyeti, aynen 
bir konuşmacının konuştuğu

57
00:03:18,928 --> 00:03:20,658
kişiyle alakalı olması gibi,

58
00:03:20,658 --> 00:03:24,158
seyirciyle alakalıdır.

59
00:03:24,158 --> 00:03:27,098
Bir sohbette niyetin nasıl  
işlediğini görmek için,

60
00:03:27,098 --> 00:03:31,208
Carroll bir kişinin sigara tutarken 
kibrit istemesini düşünmekten bahsetti.

61
00:03:31,208 --> 00:03:33,201
Motivasyonlarının sigaralarını

62
00:03:33,201 --> 00:03:36,251
yakmak olduğunu düşünerek 
ona bir ateş uzatırsınız.

63
00:03:36,251 --> 00:03:39,102
Soruyu sorarken söylenen sözler de önemli,

64
00:03:39,102 --> 00:03:43,472
ama sorunun ardındaki niyet, anlayışınızı

65
00:03:43,472 --> 00:03:45,492
ve sonunda cevabınızı belirler.

66
00:03:45,492 --> 00:03:48,518
Tayfın hangi tarafına meyillisiniz?

67
00:03:48,518 --> 00:03:51,948
Wimsatt ve Beardsley
gibi, iş sanata gelince

68
00:03:51,948 --> 00:03:53,998
kanıtın pudingde mi 
olduğuna inanıyorsunuz?

69
00:03:53,998 --> 00:03:57,528
Yoksa sanatçının çalışmaları için 
planları ve motivasyonlarının

70
00:03:57,528 --> 00:03:59,348
anlamı etkilediğini mi düşünüyorsunuz?

71
00:03:59,348 --> 00:04:02,108
Sanatsal yorumlar muhtemelen hiçbir zaman 


72
00:04:02,108 --> 00:04:06,158
kesin bir cevap vermeyecek 
karmaşık bir ağdır.