WEBVTT 00:00:00.560 --> 00:00:01.407 Okay, Yiddish. NOTE Paragraph 00:00:02.917 --> 00:00:04.536 Maan ershte shprakh iz Yiddish. NOTE Paragraph 00:00:05.766 --> 00:00:08.526 Ikh red nokh Yiddish tsi maan mame, in maan tate, in maan schvester-- NOTE Paragraph 00:00:09.176 --> 00:00:09.986 Na, nisht maan shvester-- NOTE Paragraph 00:00:09.986 --> 00:00:10.839 maan brider 00:00:11.429 --> 00:00:12.415 Um... 00:00:13.955 --> 00:00:15.435 Ikh bin geboyren in Williamsburg, 00:00:16.183 --> 00:00:16.493 Nisht-- 00:00:17.033 --> 00:00:19.033 Nisht di Williamsburg vos yeder vayst yetst, 00:00:19.278 --> 00:00:20.618 De ershte, the original. 00:00:20.897 --> 00:00:22.660 lakht 00:00:22.660 --> 00:00:24.060 Um... 00:00:24.451 --> 00:00:27.001 Ikh hob gelernt Eynglish ven ikh begangn in school. 00:00:27.837 --> 00:00:28.717 Shule 00:00:30.004 --> 00:00:31.254 in, uh... 00:00:33.157 --> 00:00:36.157 Tsi mikh, Yiddish iz a shprakh... 00:00:36.483 --> 00:00:37.013 vus-- 00:00:37.110 --> 00:00:40.370 yes a sakh, a sakh Yiddishe kinder redn nisht de shprakh mer-- 00:00:40.973 --> 00:00:43.392 Di ekhte frime, di Satmere, di Bobeve, 00:00:43.392 --> 00:00:45.222 di Khasidishe kinder redn es 00:00:45.222 --> 00:00:46.875 ober im, a fille in maan mishpukhe 00:00:46.875 --> 00:00:48.419 di yingere kinder redn is nisht mer 00:00:48.419 --> 00:00:50.199 nur maan eltere brider 00:00:50.199 --> 00:00:51.358 in ikh redn Yiddish. 00:00:51.358 --> 00:00:54.158 Di andere, shvester in brider, redn nisht Yiddish. 00:00:54.792 --> 00:00:56.242 Maan tate ret Yiddish 00:00:57.345 --> 00:00:59.115 Nur maysnz Yiddish 00:00:59.918 --> 00:01:02.478 In maan mame redt zibn, zibn shprakhn 00:01:02.797 --> 00:01:05.557 Ober ven zi redt tsi mikh, oder tsi maan babbe 00:01:06.150 --> 00:01:07.880 oder tsi ir brider 00:01:08.007 --> 00:01:08.927 Zi redt Yiddish 00:01:09.248 --> 00:01:11.488 Um... 00:01:13.680 --> 00:01:16.030 Vos nokh ken Ikh dir tell- zugn veygn Yiddish 00:01:16.030 --> 00:01:19.062 Um...hmm... 00:01:19.841 --> 00:01:21.571 Ven Ikh guy aankoyfn in Williamsburg 00:01:22.668 --> 00:01:25.238 De mentshn in di geshefter freygn mikh 00:01:25.452 --> 00:01:27.188 Vi azoy ikh ken redn aza Yiddish? 00:01:27.188 --> 00:01:28.878 Fin vi, fin vi kim ikh? 00:01:29.143 --> 00:01:30.933 Aza zaftige satmere Yiddish 00:01:31.735 --> 00:01:34.182 An Ikh zug zay 'kh'bin du, kh'bin du geboyren' NOTE Paragraph 00:01:34.182 --> 00:01:35.662 In nukhdeym zay freygn mikh alle mul - 00:01:35.662 --> 00:01:37.002 Vos iz daan tate's numen? 00:01:37.502 --> 00:01:38.992 In ven Ikh zug zay maan tate's numen 00:01:39.492 --> 00:01:41.492 Zay trakhtn a bisl... 00:01:41.807 --> 00:01:42.207 In 00:01:42.516 --> 00:01:43.346 Normal, 00:01:43.346 --> 00:01:44.876 a pur minit shpeyter, 00:01:45.009 --> 00:01:46.809 Zugn zay "Yu, yu! Ikh vays daan tate 00:01:46.901 --> 00:01:49.201 In zay kennen- Zay kennen mikh zugn.. 00:01:49.757 --> 00:01:50.957 Vi alt maan tate iz 00:01:50.993 --> 00:01:53.004 Az zay zennen gegangen yeshive mit eym 00:01:53.004 --> 00:01:53.505 Ode- oder 00:01:53.505 --> 00:01:55.689 Zay zennen geveyn ba a khasine letste 00:01:55.689 --> 00:01:56.468 vokh mit eym 00:01:56.468 --> 00:01:58.178 Oder, s'a klayne velt 00:01:58.225 --> 00:02:00.575 ve-ve-ven m'shpatzirt arim Williamsburg 00:02:02.524 --> 00:02:05.024 V-vi yeder redt aza Satmere Yiddish 00:02:05.342 --> 00:02:06.754 Yeder vayst yeder ayner 00:02:06.754 --> 00:02:08.008 s'iz nisht do aza zakh vi di redst tzi 00:02:08.008 --> 00:02:09.348 ainer far finif minit tzeyn minit 00:02:09.357 --> 00:02:10.707 in di vayst nisht di zelbe mentch 00:02:10.727 --> 00:02:12.467 oder d'bist nisht mishpukhe mit zay 00:02:12.470 --> 00:02:14.040 Normal bin ikh mishpukhe mit yeder ayner 00:02:14.040 --> 00:02:15.090 vus ikh zey in Williamsburg 00:02:15.780 --> 00:02:17.640 Ershte, tzvayte, drite cousins, epis azoy. 00:02:18.646 --> 00:02:19.236 Um... 00:02:21.635 --> 00:02:23.725 Ikh ken zugn dray masses fin 00:02:23.742 --> 00:02:24.732 Aza aza 00:02:27.135 --> 00:02:27.972 Vizoy, vizoy zugt min in Yiddish 00:02:27.972 --> 00:02:29.727 Ikh hub shoyn fargessn de vort 00:02:29.727 --> 00:02:31.687 Vus iz gesheyn: Ikh bin gegangen aankoyfn 00:02:32.684 --> 00:02:35.134 In s'geveyn in de MealMart 00:02:35.152 --> 00:02:36.290 Kh'vays vus MealMart... 00:02:36.440 --> 00:02:37.720 Is... 00:02:37.776 --> 00:02:38.656 In 00:02:39.245 --> 00:02:40.555 De mentch hut mikh gefreygt 00:02:41.092 --> 00:02:43.072 Kh'bin geveyn mit a,- mit a khaverte 00:02:43.083 --> 00:02:43.793 fin maan 00:02:44.096 --> 00:02:46.538 In er hut,- er hut getrakht "oh di bist a 00:02:46.538 --> 00:02:48.168 bist a faygele" hut er getrakht. 00:02:48.528 --> 00:02:49.246 Hut er mikh gefreygt 00:02:49.246 --> 00:02:51.026 "Oh, di hust,- di hust leeb maydlekh?" 00:02:51.065 --> 00:02:51.555 Hub ikh gezugt 00:02:52.006 --> 00:02:53.256 "Kh'hub leeb alle mentchn" 00:02:53.766 --> 00:02:54.596 In er hut mikh gezugt "Oh.., 00:02:54.609 --> 00:02:56.069 Kh'hub deys kaynmool nisht farshtannen". 00:02:56.069 --> 00:02:57.377 Uber ir is geveyn zayer git tzi mir 00:02:57.377 --> 00:02:58.437 Er is nisht geveyn gemayn. 00:02:59.258 --> 00:03:00.648 Er hut mikh gefreygt "Vus is daan numen?" 00:03:00.652 --> 00:03:02.542 "Di redst aza Yiddish... Fin vi biste?" 00:03:02.548 --> 00:03:03.998 Hob ikh gezugt kh'bin fin du" 00:03:04.005 --> 00:03:05.625 Hut er gezugt "Vus is daan numen?" 00:03:05.639 --> 00:03:06.489 Hob ikh eym gezugt, 00:03:06.495 --> 00:03:08.155 "In vus is daan tatte's numen?" 00:03:08.867 --> 00:03:09.797 Hob ikh eym gezugt... 00:03:09.863 --> 00:03:11.483 Hut er getrakht in gekheshbint 00:03:11.499 --> 00:03:12.089 in zaan kop 00:03:12.947 --> 00:03:14.183 Kh'hub gezugt "Vus kheshb- 00:03:14.183 --> 00:03:15.353 vus makhste a kheshben?" 00:03:15.406 --> 00:03:17.099 Hut er gezugt "Ikh bin geveyn in camp 00:03:17.099 --> 00:03:18.079 mit daan tatte. 00:03:18.088 --> 00:03:19.528 finif in fertzig yoor tzirik." 00:03:20.157 --> 00:03:22.170 Kh'hub eym gezugt, kh'hub eym gezugt "Yu?" 00:03:22.170 --> 00:03:23.479 In er hut gezugt "Yu yu." 00:03:23.479 --> 00:03:24.500 In er iz geveyn gerekht, vaal 00:03:24.500 --> 00:03:25.120 er hut mikh gezugt 00:03:25.137 --> 00:03:26.117 zaakhn veygn maan tatte vus 00:03:26.123 --> 00:03:27.765 s'iz takke geveyn gerekht 00:03:27.765 --> 00:03:29.475 Hub ikh gezugt "Hust eym gezeyn 00:03:29.482 --> 00:03:30.662 zaat demults?" 00:03:30.680 --> 00:03:32.670 Hut er gezugt "Yu. Khassenes" 00:03:32.710 --> 00:03:34.200 "Simkhes." 00:03:34.355 --> 00:03:35.823 Dus is de ershte gesheft. 00:03:35.823 --> 00:03:37.023 Nokh a tzvayte gesheft... 00:03:37.083 --> 00:03:38.171 de zelbe zaakh. 00:03:38.171 --> 00:03:40.443 De man hut mikh gefreygt fin vee ikh kim. 00:03:40.445 --> 00:03:41.675 Hob ikh gezugt 'Williamsburg". 00:03:41.709 --> 00:03:42.400 Zaan tatte's numen. 00:03:42.400 --> 00:03:43.550 Hub ikh eym gezugt. Er hut gezugt 00:03:43.560 --> 00:03:45.842 "Oh yu, di hust gevoynt du, of deye gass! 00:03:45.842 --> 00:03:46.981 Draasig yoor tzirik" 00:03:46.981 --> 00:03:48.391 Hub ikh zegugt "Yu takke. 00:03:48.401 --> 00:03:49.203 Gerekht." 00:03:49.607 --> 00:03:51.156 In de drite maase is 00:03:51.156 --> 00:03:52.556 Ikh bin geveyn in a- 00:03:52.668 --> 00:03:54.488 a gesheft 00:03:54.655 --> 00:03:56.994 In s'iz geveyn a Chassidishe bukher 00:03:56.994 --> 00:04:00.904 vus hut gevart(n) inter mir... in... 00:04:01.046 --> 00:04:02.699 Er hut mikh oongekikt 00:04:02.699 --> 00:04:04.594 Hub ikh eym oongekikt, in er hut gezugt 00:04:04.594 --> 00:04:06.085 "Di vayst- d'vayst ver ikh bin?" 00:04:06.085 --> 00:04:07.147 Hub'kh gezugt "Nayn, ikh vays nisht" 00:04:07.147 --> 00:04:07.661 "Di vayst mikh" 00:04:07.661 --> 00:04:09.516 Hob ikh gezugt "Nayn, ikh vays dir nisht." 00:04:09.516 --> 00:04:11.607 Hut er gezugt "Mir zennen cousins." 00:04:11.607 --> 00:04:12.817 Hob ikh gezugt "Oh, yu?" 00:04:12.823 --> 00:04:13.661 He's like "Yu yu" 00:04:13.661 --> 00:04:15.151 In er hut mikh gezugt vi azoy 00:04:15.151 --> 00:04:15.761 Kh'u gezugt "Okay." 00:04:15.762 --> 00:04:18.002 Uber ikh hob eym nisht derkent. 00:04:18.005 --> 00:04:18.914 Uber er hut mikh derkent 00:04:18.914 --> 00:04:20.749 Kh'vays nisht vi azoy, uber 00:04:20.749 --> 00:04:22.725 er hut gevist ver ikh bin geveyn. 00:04:22.725 --> 00:04:23.835 O, ver ikh bin. 00:04:24.813 --> 00:04:26.014 In okh nokh ayn: 00:04:26.014 --> 00:04:28.213 Ikh bin geveyn in de Lower East Side 00:04:28.213 --> 00:04:30.872 Kh'vays nisht vizoy m'zugt deys in Yiddish 00:04:30.872 --> 00:04:33.422 In s'do a- a bakeray gerifn 00:04:33.429 --> 00:04:34.919 'Moshe's Bakery'. 00:04:35.396 --> 00:04:36.626 Tzvayte avenue 00:04:36.636 --> 00:04:38.446 Kh'vays nisht velkhe gass. 00:04:38.740 --> 00:04:40.180 Ikh gay aran dort 00:04:40.439 --> 00:04:41.299 In... 00:04:41.806 --> 00:04:42.536 De... 00:04:42.546 --> 00:04:43.526 De man, 00:04:43.780 --> 00:04:45.250 er hut oykhet mit de Yiddish 00:04:45.250 --> 00:04:46.663 "Oh, vizoy redsti Yiddish?" 00:04:46.663 --> 00:04:47.465 Hob ikh gezugt 00:04:47.465 --> 00:04:48.815 Hut'er gezugt "Vus is daan numen?" 00:04:48.815 --> 00:04:50.255 Kh'hob eym gezugt. 00:04:50.457 --> 00:04:51.967 In er hut gezugt 00:04:52.437 --> 00:04:53.787 "Di vayst ver ikh bin?" 00:04:53.787 --> 00:04:54.737 Hob ikh gezugt "Nayn, ikh vays nisht 00:04:54.737 --> 00:04:55.717 ver di bist." 00:04:55.833 --> 00:04:57.234 "Di vayst mir zennen mishpukhe?" 00:04:57.234 --> 00:04:58.290 Hob ikh gezugt "Yu?" 00:04:58.290 --> 00:04:59.160 He says "Yu" 00:04:59.237 --> 00:05:00.662 Hut er gezugt "Yu" 00:05:00.662 --> 00:05:03.762 Daan, er hut mikh gezugt "Daan tatte's 00:05:03.775 --> 00:05:05.345 brider's shver." 00:05:05.348 --> 00:05:07.418 "Ikh bin daan tatte's brider's shver." 00:05:07.884 --> 00:05:09.664 Hob ikh gezugt "O, zayer git" 00:05:10.281 --> 00:05:12.248 M'farkoyft de khalle far yontif. 00:05:12.248 --> 00:05:14.168 Ikh bin gegangen dort koyfn khalle 00:05:14.334 --> 00:05:17.365 In er hut gezugt "Bisti de zeen 00:05:17.365 --> 00:05:18.505 oder de tokhter? 00:05:20.022 --> 00:05:22.002 "Hob ikh eym gezugt "Bayde." 00:05:22.332 --> 00:05:23.432 "S'ventzikh" 00:05:24.158 --> 00:05:24.858 Um... 00:05:24.908 --> 00:05:26.048 Hut er gezugt 00:05:26.122 --> 00:05:28.207 "Ikh ken- ikh ken nemen a photo fin dir?" 00:05:28.207 --> 00:05:29.227 Hob ikh gezugt "Nayn." 00:05:29.279 --> 00:05:30.579 Hut er gezugt "Ayn minit, ayn minit, 00:05:30.588 --> 00:05:31.946 kh'vil rifn maan vaab 00:05:31.946 --> 00:05:33.271 Kh'vil zulst redn tzi maan vaab 00:05:33.271 --> 00:05:34.650 In er hut genimmen zaan telephone 00:05:34.650 --> 00:05:35.960 Er hut gerifn zaan vaab. 00:05:35.992 --> 00:05:36.812 Er hut mikh gelaykt 00:05:36.812 --> 00:05:39.039 of de telephone mit zaan vaab, az zi zul 00:05:39.039 --> 00:05:40.256 kennen hirren maan Yiddish. 00:05:40.256 --> 00:05:41.606 Uber zi ken mikh nisht zeyn. 00:05:41.613 --> 00:05:43.759 So ikh vays nisht vus s'iz geveyn epis. 00:05:43.759 --> 00:05:45.969 Far eym uber. So yetzt ven ikh gay dort 00:05:45.973 --> 00:05:47.446 in er is dort, in de vayst, 00:05:47.446 --> 00:05:48.722 er freygt mikh, er rift... Oh. 00:05:48.722 --> 00:05:51.522 Er hut genimmen maan... maan... number 00:05:51.538 --> 00:05:54.598 In er rift mikh. A mool a mool rift er mikh. 00:05:55.137 --> 00:05:56.647 Far yontif epis. 00:05:57.289 --> 00:05:58.239 Er zugt 00:05:58.823 --> 00:05:59.523 Y'know 00:05:59.691 --> 00:06:00.997 "Ikh trakht veygn dir" 00:06:00.997 --> 00:06:02.557 Epis... You know. 00:06:02.886 --> 00:06:04.356 Vizoy zugt er... Um... 00:06:05.369 --> 00:06:06.599 Er redt fin 00:06:07.660 --> 00:06:09.881 "Di vayst di bist a Yiddishe neshume." 00:06:09.881 --> 00:06:10.511 In... 00:06:10.992 --> 00:06:13.442 "Ven di darfst epis, kenst mikh rifn." 00:06:13.504 --> 00:06:14.974 Shkoyekh. Ikh darf goornisht. 00:06:16.323 --> 00:06:18.121 In deys is maan...Dey'se maan letzte... 00:06:18.121 --> 00:06:20.071 Maan letzte maase fin... 00:06:20.312 --> 00:06:23.822 yidn vus redn Yiddish tzi mir.