0:00:00.560,0:00:01.407
Okay, Yiddish.
0:00:02.917,0:00:04.536
Maan ershte shprakh iz Yiddish.
0:00:05.766,0:00:08.526
Ikh red nokh Yiddish tsi maan mame, in maan tate, in maan schvester--
0:00:09.176,0:00:09.986
Na, nisht maan shvester--
0:00:09.986,0:00:10.839
maan brider
0:00:11.429,0:00:12.415
Um...
0:00:13.955,0:00:15.435
Ikh bin geboyren in Williamsburg,
0:00:16.183,0:00:16.493
Nisht--
0:00:17.033,0:00:19.033
Nisht di Williamsburg vos yeder vayst yetst,
0:00:19.278,0:00:20.618
De ershte, the original.
0:00:20.897,0:00:22.660
lakht
0:00:22.660,0:00:24.060
Um...
0:00:24.451,0:00:27.001
Ikh hob gelernt Eynglish ven ikh begangn in school.
0:00:27.837,0:00:28.717
Shule
0:00:30.004,0:00:31.254
in, uh...
0:00:33.157,0:00:36.157
Tsi mikh, Yiddish iz a shprakh...
0:00:36.483,0:00:37.013
vus--
0:00:37.110,0:00:40.370
yes a sakh, a sakh Yiddishe kinder redn nisht de shprakh mer--
0:00:40.973,0:00:43.392
Di ekhte frime, di Satmere, di Bobeve,
0:00:43.392,0:00:45.222
di Khasidishe kinder redn es
0:00:45.222,0:00:46.875
ober im, a fille in maan mishpukhe
0:00:46.875,0:00:48.419
di yingere kinder redn is nisht mer
0:00:48.419,0:00:50.199
nur maan eltere brider
0:00:50.199,0:00:51.358
in ikh redn Yiddish.
0:00:51.358,0:00:54.158
Di andere, shvester in brider, redn nisht Yiddish.
0:00:54.792,0:00:56.242
Maan tate ret Yiddish
0:00:57.345,0:00:59.115
Nur maysnz Yiddish
0:00:59.918,0:01:02.478
In maan mame redt zibn, zibn shprakhn
0:01:02.797,0:01:05.557
Ober ven zi redt tsi mikh, oder tsi maan babbe
0:01:06.150,0:01:07.880
oder tsi ir brider
0:01:08.007,0:01:08.927
Zi redt Yiddish
0:01:09.248,0:01:11.488
Um...
0:01:13.680,0:01:16.030
Vos nokh ken Ikh dir tell- zugn veygn Yiddish
0:01:16.030,0:01:19.062
Um...hmm...
0:01:19.841,0:01:21.571
Ven Ikh guy aankoyfn in Williamsburg
0:01:22.668,0:01:25.238
De mentshn in di geshefter freygn mikh
0:01:25.452,0:01:27.188
Vi azoy ikh ken redn aza Yiddish?
0:01:27.188,0:01:28.878
Fin vi, fin vi kim ikh?
0:01:29.143,0:01:30.933
Aza zaftige satmere Yiddish
0:01:31.735,0:01:34.182
An Ikh zug zay 'kh'bin du, kh'bin du geboyren'
0:01:34.182,0:01:35.662
In nukhdeym zay freygn mikh alle mul -
0:01:35.662,0:01:37.002
Vos iz daan tate's numen?
0:01:37.502,0:01:38.992
In ven Ikh zug zay maan tate's numen
0:01:39.492,0:01:41.492
Zay trakhtn a bisl...
0:01:41.807,0:01:42.207
In
0:01:42.516,0:01:43.346
Normal,
0:01:43.346,0:01:44.876
a pur minit shpeyter,
0:01:45.009,0:01:46.809
Zugn zay "Yu, yu! Ikh vays daan tate
0:01:46.901,0:01:49.201
In zay kennen- Zay kennen mikh zugn..
0:01:49.757,0:01:50.957
Vi alt maan tate iz
0:01:50.993,0:01:53.004
Az zay zennen gegangen yeshive mit eym
0:01:53.004,0:01:53.505
Ode- oder
0:01:53.505,0:01:55.689
Zay zennen geveyn ba a khasine letste
0:01:55.689,0:01:56.468
vokh mit eym
0:01:56.468,0:01:58.178
Oder, s'a klayne velt
0:01:58.225,0:02:00.575
ve-ve-ven m'shpatzirt arim Williamsburg
0:02:02.524,0:02:05.024
V-vi yeder redt aza Satmere Yiddish
0:02:05.342,0:02:06.754
Yeder vayst yeder ayner
0:02:06.754,0:02:08.008
s'iz nisht do aza zakh vi di redst tzi
0:02:08.008,0:02:09.348
ainer far finif minit tzeyn minit
0:02:09.357,0:02:10.707
in di vayst nisht di zelbe mentch
0:02:10.727,0:02:12.467
oder d'bist nisht mishpukhe mit zay
0:02:12.470,0:02:14.040
Normal bin ikh mishpukhe mit yeder ayner
0:02:14.040,0:02:15.090
vus ikh zey in Williamsburg
0:02:15.780,0:02:17.640
Ershte, tzvayte, drite cousins, epis azoy.
0:02:18.646,0:02:19.236
Um...
0:02:21.635,0:02:23.725
Ikh ken zugn dray masses fin
0:02:23.742,0:02:24.732
Aza aza
0:02:27.135,0:02:27.972
Vizoy, vizoy zugt min in Yiddish
0:02:27.972,0:02:29.727
Ikh hub shoyn fargessn de vort
0:02:29.727,0:02:31.687
Vus iz gesheyn: Ikh bin gegangen aankoyfn
0:02:32.684,0:02:35.134
In s'geveyn in de MealMart
0:02:35.152,0:02:36.290
Kh'vays vus MealMart...
0:02:36.440,0:02:37.720
Is...
0:02:37.776,0:02:38.656
In
0:02:39.245,0:02:40.555
De mentch hut mikh gefreygt
0:02:41.092,0:02:43.072
Kh'bin geveyn mit a,- mit a khaverte
0:02:43.083,0:02:43.793
fin maan
0:02:44.096,0:02:46.538
In er hut,- er hut getrakht "oh di bist a
0:02:46.538,0:02:48.168
bist a faygele" hut er getrakht.
0:02:48.528,0:02:49.246
Hut er mikh gefreygt
0:02:49.246,0:02:51.026
"Oh, di hust,- di hust leeb maydlekh?"
0:02:51.065,0:02:51.555
Hub ikh gezugt
0:02:52.006,0:02:53.256
"Kh'hub leeb alle mentchn"
0:02:53.766,0:02:54.596
In er hut mikh gezugt "Oh..,
0:02:54.609,0:02:56.069
Kh'hub deys kaynmool nisht farshtannen".
0:02:56.069,0:02:57.377
Uber ir is geveyn zayer git tzi mir
0:02:57.377,0:02:58.437
Er is nisht geveyn gemayn.
0:02:59.258,0:03:00.648
Er hut mikh gefreygt "Vus is daan numen?"
0:03:00.652,0:03:02.542
"Di redst aza Yiddish... Fin vi biste?"
0:03:02.548,0:03:03.998
Hob ikh gezugt kh'bin fin du"
0:03:04.005,0:03:05.625
Hut er gezugt "Vus is daan numen?"
0:03:05.639,0:03:06.489
Hob ikh eym gezugt,
0:03:06.495,0:03:08.155
"In vus is daan tatte's numen?"
0:03:08.867,0:03:09.797
Hob ikh eym gezugt...
0:03:09.863,0:03:11.483
Hut er getrakht in gekheshbint
0:03:11.499,0:03:12.089
in zaan kop
0:03:12.947,0:03:14.183
Kh'hub gezugt "Vus kheshb-
0:03:14.183,0:03:15.353
vus makhste a kheshben?"
0:03:15.406,0:03:17.099
Hut er gezugt "Ikh bin geveyn in camp
0:03:17.099,0:03:18.079
mit daan tatte.
0:03:18.088,0:03:19.528
finif in fertzig yoor tzirik."
0:03:20.157,0:03:22.170
Kh'hub eym gezugt, kh'hub eym gezugt "Yu?"
0:03:22.170,0:03:23.479
In er hut gezugt "Yu yu."
0:03:23.479,0:03:24.500
In er iz geveyn gerekht, vaal
0:03:24.500,0:03:25.120
er hut mikh gezugt
0:03:25.137,0:03:26.117
zaakhn veygn maan tatte vus
0:03:26.123,0:03:27.765
s'iz takke geveyn gerekht
0:03:27.765,0:03:29.475
Hub ikh gezugt "Hust eym gezeyn
0:03:29.482,0:03:30.662
zaat demults?"
0:03:30.680,0:03:32.670
Hut er gezugt "Yu. Khassenes"
0:03:32.710,0:03:34.200
"Simkhes."
0:03:34.355,0:03:35.823
Dus is de ershte gesheft.
0:03:35.823,0:03:37.023
Nokh a tzvayte gesheft...
0:03:37.083,0:03:38.171
de zelbe zaakh.
0:03:38.171,0:03:40.443
De man hut mikh gefreygt fin vee ikh kim.
0:03:40.445,0:03:41.675
Hob ikh gezugt 'Williamsburg".
0:03:41.709,0:03:42.400
Zaan tatte's numen.
0:03:42.400,0:03:43.550
Hub ikh eym gezugt. Er hut gezugt
0:03:43.560,0:03:45.842
"Oh yu, di hust gevoynt du, of deye gass!
0:03:45.842,0:03:46.981
Draasig yoor tzirik"
0:03:46.981,0:03:48.391
Hub ikh zegugt "Yu takke.
0:03:48.401,0:03:49.203
Gerekht."
0:03:49.607,0:03:51.156
In de drite maase is
0:03:51.156,0:03:52.556
Ikh bin geveyn in a-
0:03:52.668,0:03:54.488
a gesheft
0:03:54.655,0:03:56.994
In s'iz geveyn a Chassidishe bukher
0:03:56.994,0:04:00.904
vus hut gevart(n) inter mir... in...
0:04:01.046,0:04:02.699
Er hut mikh oongekikt
0:04:02.699,0:04:04.594
Hub ikh eym oongekikt, in er hut gezugt
0:04:04.594,0:04:06.085
"Di vayst- d'vayst ver ikh bin?"
0:04:06.085,0:04:07.147
Hub'kh gezugt "Nayn, ikh vays nisht"
0:04:07.147,0:04:07.661
"Di vayst mikh"
0:04:07.661,0:04:09.516
Hob ikh gezugt "Nayn, ikh vays dir nisht."
0:04:09.516,0:04:11.607
Hut er gezugt "Mir zennen cousins."
0:04:11.607,0:04:12.817
Hob ikh gezugt "Oh, yu?"
0:04:12.823,0:04:13.661
He's like "Yu yu"
0:04:13.661,0:04:15.151
In er hut mikh gezugt vi azoy
0:04:15.151,0:04:15.761
Kh'u gezugt "Okay."
0:04:15.762,0:04:18.002
Uber ikh hob eym nisht derkent.
0:04:18.005,0:04:18.914
Uber er hut mikh derkent
0:04:18.914,0:04:20.749
Kh'vays nisht vi azoy, uber
0:04:20.749,0:04:22.725
er hut gevist ver ikh bin geveyn.
0:04:22.725,0:04:23.835
O, ver ikh bin.
0:04:24.813,0:04:26.014
In okh nokh ayn:
0:04:26.014,0:04:28.213
Ikh bin geveyn in de Lower East Side
0:04:28.213,0:04:30.872
Kh'vays nisht vizoy m'zugt deys in Yiddish
0:04:30.872,0:04:33.422
In s'do a- a bakeray gerifn
0:04:33.429,0:04:34.919
'Moshe's Bakery'.
0:04:35.396,0:04:36.626
Tzvayte avenue
0:04:36.636,0:04:38.446
Kh'vays nisht velkhe gass.
0:04:38.740,0:04:40.180
Ikh gay aran dort
0:04:40.439,0:04:41.299
In...
0:04:41.806,0:04:42.536
De...
0:04:42.546,0:04:43.526
De man,
0:04:43.780,0:04:45.250
er hut oykhet mit de Yiddish
0:04:45.250,0:04:46.663
"Oh, vizoy redsti Yiddish?"
0:04:46.663,0:04:47.465
Hob ikh gezugt
0:04:47.465,0:04:48.815
Hut'er gezugt "Vus is daan numen?"
0:04:48.815,0:04:50.255
Kh'hob eym gezugt.
0:04:50.457,0:04:51.967
In er hut gezugt
0:04:52.437,0:04:53.787
"Di vayst ver ikh bin?"
0:04:53.787,0:04:54.737
Hob ikh gezugt "Nayn, ikh vays nisht
0:04:54.737,0:04:55.717
ver di bist."
0:04:55.833,0:04:57.234
"Di vayst mir zennen mishpukhe?"
0:04:57.234,0:04:58.290
Hob ikh gezugt "Yu?"
0:04:58.290,0:04:59.160
He says "Yu"
0:04:59.237,0:05:00.662
Hut er gezugt "Yu"
0:05:00.662,0:05:03.762
Daan, er hut mikh gezugt "Daan tatte's
0:05:03.775,0:05:05.345
brider's shver."
0:05:05.348,0:05:07.418
"Ikh bin daan tatte's brider's shver."
0:05:07.884,0:05:09.664
Hob ikh gezugt "O, zayer git"
0:05:10.281,0:05:12.248
M'farkoyft de khalle far yontif.
0:05:12.248,0:05:14.168
Ikh bin gegangen dort koyfn khalle
0:05:14.334,0:05:17.365
In er hut gezugt "Bisti de zeen
0:05:17.365,0:05:18.505
oder de tokhter?
0:05:20.022,0:05:22.002
"Hob ikh eym gezugt "Bayde."
0:05:22.332,0:05:23.432
"S'ventzikh"
0:05:24.158,0:05:24.858
Um...
0:05:24.908,0:05:26.048
Hut er gezugt
0:05:26.122,0:05:28.207
"Ikh ken- ikh ken nemen a photo fin dir?"
0:05:28.207,0:05:29.227
Hob ikh gezugt "Nayn."
0:05:29.279,0:05:30.579
Hut er gezugt "Ayn minit, ayn minit,
0:05:30.588,0:05:31.946
kh'vil rifn maan vaab
0:05:31.946,0:05:33.271
Kh'vil zulst redn tzi maan vaab
0:05:33.271,0:05:34.650
In er hut genimmen zaan telephone
0:05:34.650,0:05:35.960
Er hut gerifn zaan vaab.
0:05:35.992,0:05:36.812
Er hut mikh gelaykt
0:05:36.812,0:05:39.039
of de telephone mit zaan vaab, az zi zul
0:05:39.039,0:05:40.256
kennen hirren maan Yiddish.
0:05:40.256,0:05:41.606
Uber zi ken mikh nisht zeyn.
0:05:41.613,0:05:43.759
So ikh vays nisht vus s'iz geveyn epis.
0:05:43.759,0:05:45.969
Far eym uber. So yetzt ven ikh gay dort
0:05:45.973,0:05:47.446
in er is dort, in de vayst,
0:05:47.446,0:05:48.722
er freygt mikh, er rift... Oh.
0:05:48.722,0:05:51.522
Er hut genimmen maan... maan... number
0:05:51.538,0:05:54.598
In er rift mikh. A mool a mool rift er mikh.
0:05:55.137,0:05:56.647
Far yontif epis.
0:05:57.289,0:05:58.239
Er zugt
0:05:58.823,0:05:59.523
Y'know
0:05:59.691,0:06:00.997
"Ikh trakht veygn dir"
0:06:00.997,0:06:02.557
Epis... You know.
0:06:02.886,0:06:04.356
Vizoy zugt er... Um...
0:06:05.369,0:06:06.599
Er redt fin
0:06:07.660,0:06:09.881
"Di vayst di bist a Yiddishe neshume."
0:06:09.881,0:06:10.511
In...
0:06:10.992,0:06:13.442
"Ven di darfst epis, kenst mikh rifn."
0:06:13.504,0:06:14.974
Shkoyekh. Ikh darf goornisht.
0:06:16.323,0:06:18.121
In deys is maan...Dey'se maan letzte...
0:06:18.121,0:06:20.071
Maan letzte maase fin...
0:06:20.312,0:06:23.822
yidn vus redn Yiddish tzi mir.