1
00:00:06,449 --> 00:00:09,209
Welke van deze wezens
heeft het vermogen ontwikkeld

2
00:00:09,212 --> 00:00:13,485
om dieren te kunnen manipuleren
van vele malen zijn eigen grootte?

3
00:00:13,485 --> 00:00:15,888
Het antwoord is: allemaal.

4
00:00:15,888 --> 00:00:17,498
Dit zijn allemaal parasieten,

5
00:00:17,498 --> 00:00:21,925
organismen die leven
in of op een gast-organisme

6
00:00:21,925 --> 00:00:25,591
dat ze dan kwetsen en soms zelfs doden.

7
00:00:25,591 --> 00:00:30,447
Overleven wordt bepaald door overdracht 
van één gastheer naar een andere,

8
00:00:30,447 --> 00:00:33,532
soms via een tussenliggende soort.

9
00:00:33,532 --> 00:00:38,568
Parasieten slagen hier keurig in
door het gastgedrag te manipuleren,

10
00:00:38,568 --> 00:00:42,011
soms door rechtstreeks
het brein te hacken.

11
00:00:42,011 --> 00:00:45,155
Dit is de paardehaarworm.

12
00:00:45,155 --> 00:00:47,503
De krekel is een van zijn gastheren.

13
00:00:47,503 --> 00:00:52,033
De worm heeft water nodig om te paren,
maar de krekel zit op het droge.

14
00:00:52,033 --> 00:00:54,635
Dus zodra hij groot genoeg is
om zich te reproduceren,

15
00:00:54,635 --> 00:00:56,676
maakt de worm eiwitten aan

16
00:00:56,676 --> 00:00:59,676
die de navigatie van de krekel
in de war brengen.

17
00:00:59,676 --> 00:01:02,875
De verwarde krekel springt dwalend rond,

18
00:01:02,875 --> 00:01:04,353
gaat naar het water toe

19
00:01:04,353 --> 00:01:08,602
en springt er uiteindelijk in,
waarbij hij dikwijls verdrinkt.

20
00:01:08,602 --> 00:01:10,976
De worm kronkelt eruit om te paren

21
00:01:10,976 --> 00:01:13,353
en zijn eitjes worden opgegeten
door waterinsecten

22
00:01:13,353 --> 00:01:14,700
die dan volwassen worden,

23
00:01:14,700 --> 00:01:16,083
op het land gaan wonen

24
00:01:16,083 --> 00:01:19,166
en op hun beurt
worden opgegeten door krekels.

25
00:01:19,166 --> 00:01:22,438
Zo leeft de paardehaarworm voort.

26
00:01:22,438 --> 00:01:26,298
Dit is het rabiësvirus, een andere
geestesveranderende parasiet.

27
00:01:26,298 --> 00:01:28,990
Het virus infecteert zoogdieren, 
meestal honden,

28
00:01:28,990 --> 00:01:32,592
en verplaatst zich via de zenuwbanen
naar de hersenen.

29
00:01:32,592 --> 00:01:36,258
Daar veroorzaakt het ontstekingen
die uiteindelijk de gastheer doden.

30
00:01:36,258 --> 00:01:40,371
Maar vooraleer dit gebeurt,
maakt het de gastheer aggressiever,

31
00:01:40,371 --> 00:01:45,246
verhoogt het de productie
van rabiës verspreidend speeksel,

32
00:01:45,246 --> 00:01:47,435
en maakt het het slikken moeilijker.

33
00:01:47,435 --> 00:01:51,124
Dit zorgt ervoor dat de gastheer
sneller een ander dier zal bijten

34
00:01:51,124 --> 00:01:55,332
en het virus zal verspreiden
wanneer het dat doet.

35
00:01:55,332 --> 00:02:01,021
Ziehier Ophiocordyceps,
ook gekend als de zombie-schimmel.

36
00:02:01,021 --> 00:02:05,841
Zijn favoriete gastheer: tropische mieren
die meestal in boomtoppen leven.

37
00:02:05,841 --> 00:02:08,118
Nadat de sporen van de Ophiocordyceps

38
00:02:08,118 --> 00:02:10,858
het exoskelet van de mier
hebben doordrongen,

39
00:02:10,858 --> 00:02:15,482
zorgen ze voor krampen
waardoor de mier uit de boom valt.

40
00:02:15,482 --> 00:02:20,330
De schimmel verandert het gedrag
waardoor de mier doelloos ronddwaalt,

41
00:02:20,330 --> 00:02:24,829
tot hij een blad tegenkomt
met de perfecte kweekomstandigheden

42
00:02:24,829 --> 00:02:26,979
en dan grijpt hij zichzelf vast.

43
00:02:26,979 --> 00:02:28,432
De mier sterft vervolgens

44
00:02:28,432 --> 00:02:31,242
en de schimmel parasiteert het lichaam

45
00:02:31,242 --> 00:02:34,982
om een lange stengel
vanuit zijn nek te bouwen.

46
00:02:34,982 --> 00:02:37,934
Binnen enkele weken
verspreidt de stengel sporen

47
00:02:37,934 --> 00:02:42,604
die dan nog meer mieren
omvormen tot bladzoekende zombies.

48
00:02:43,592 --> 00:02:48,863
Er bestaat ook een gedragsveranderende
dodelijke parasiet voor de mens die,

49
00:02:48,863 --> 00:02:50,848
als het al een troost mag wezen,

50
00:02:50,848 --> 00:02:54,016
niet onze hersenen kaapt.

51
00:02:54,016 --> 00:02:57,968
Ik heb het over Plasmodium,
die malaria veroorzaakt.

52
00:02:57,968 --> 00:03:02,082
Deze parasiet heeft muggen nodig
om van gastheer te wisselen,

53
00:03:02,082 --> 00:03:05,908
dus zorgt hij ervoor
dat ze meer en langer bijten.

54
00:03:05,908 --> 00:03:09,020
Er zijn ook bewijzen dat mensen
die besmet zijn met malaria

55
00:03:09,020 --> 00:03:11,020
aantrekkelijker zijn voor de muggen.

56
00:03:11,020 --> 00:03:14,685
Die bijten hen dan waardoor de parasiet
zich sneller verspreidt.

57
00:03:14,685 --> 00:03:17,737
Dit multi-soort-systeem is zo effectief

58
00:03:17,737 --> 00:03:22,430
dat er elk jaar honderden miljoenen 
gevallen van malaria zijn.

59
00:03:22,430 --> 00:03:24,742
En tenslotte, zijn er katten.

60
00:03:24,742 --> 00:03:28,383
Maak je geen zorgen, er leven 
waarschijnlijk geen katten in ons lichaam

61
00:03:28,383 --> 00:03:29,848
die je gedachten beïnvloeden.

62
00:03:29,848 --> 00:03:31,550
Ik bedoel, waarschijnlijk.

63
00:03:31,550 --> 00:03:35,305
Wel is er een micro-organisme, Toxoplasma,

64
00:03:35,305 --> 00:03:39,733
dat zowel katten als knaagdieren nodig
heeft om zijn levenscyclus te voltooien.

65
00:03:39,733 --> 00:03:43,082
Wanneer een rat besmet raakt,
door kattenuitwerpselen te eten,

66
00:03:43,082 --> 00:03:47,057
verandert de parasiet de chemische niveaus
in de hersenen van de rat.

67
00:03:47,057 --> 00:03:50,498
Hierdoor is hij onvoorzichtiger
rond hongerige katachtigen

68
00:03:50,498 --> 00:03:52,750
en voelt zich er soms zelfs
toe aangetrokken.

69
00:03:52,750 --> 00:03:54,515
Dit maakt hun een gemakkelijke prooi,

70
00:03:54,515 --> 00:03:59,493
de besmette knaagdieren worden opgegeten
en verspreiden de parasiet.

71
00:03:59,493 --> 00:04:01,774
Hersenspoeling gelukt.

72
00:04:01,774 --> 00:04:06,209
Er is zelfs bewijs dat de parasiet
menselijk gedrag beïnvloedt.

73
00:04:06,209 --> 00:04:08,683
In de meeste gevallen
begrijpen we niet volledig

74
00:04:08,683 --> 00:04:12,988
hoe deze parasieten
deze gedragsveranderingen teweegbrengen.

75
00:04:12,988 --> 00:04:14,528
Maar van wat we wel weten,

76
00:04:14,528 --> 00:04:17,005
kunnen we zien dat ze
uitgebreide trukendozen hebben.

77
00:04:17,005 --> 00:04:21,434
Paardehaarwormen lijken de hersenen
van de krekel direct aan te tasten.

78
00:04:21,434 --> 00:04:23,654
De malaria parasiet, aan de andere kant,

79
00:04:23,654 --> 00:04:26,897
blokkeert een enzyme
dat de muggen helpt om zich te voeden,

80
00:04:26,897 --> 00:04:30,823
waardoor ze gedwongen worden
steeds opnieuw te bijten.

81
00:04:30,823 --> 00:04:34,509
Het rabiësvirus veroorzaakt 
het grommende, kwijlende gedrag

82
00:04:34,509 --> 00:04:37,972
door het immuunsysteem
te hard te laten werken.

83
00:04:37,972 --> 00:04:39,333
Wat de methode ook is,

84
00:04:39,333 --> 00:04:41,000
als je bedenkt hoe effectief

85
00:04:41,000 --> 00:04:44,437
deze parasieten het gedrag
van hun gastheren beïnvloeden,

86
00:04:44,437 --> 00:04:47,924
kun je je afvragen
bij hoeveel van ons gedrag

87
00:04:47,924 --> 00:04:51,374
het feitelijk parasieten zijn
die aan het roer staan.

88
00:04:51,374 --> 00:04:55,044
Aangezien meer dan de helft van de soorten
op aarde parasieten zijn,

89
00:04:55,044 --> 00:04:57,455
zou het meer kunnen zijn dan we denken.