Welke van deze wezens
heeft het vermogen ontwikkeld
om dieren te kunnen manipuleren
van vele malen zijn eigen grootte?
Het antwoord is: allemaal.
Dit zijn allemaal parasieten,
organismen die leven
in of op een gast-organisme
dat ze dan kwetsen en soms zelfs doden.
Overleven wordt bepaald door overdracht
van één gastheer naar een andere,
soms via een tussenliggende soort.
Parasieten slagen hier keurig in
door het gastgedrag te manipuleren,
soms door rechtstreeks
het brein te hacken.
Dit is de paardehaarworm.
De krekel is een van zijn gastheren.
De worm heeft water nodig om te paren,
maar de krekel zit op het droge.
Dus zodra hij groot genoeg is
om zich te reproduceren,
maakt de worm eiwitten aan
die de navigatie van de krekel
in de war brengen.
De verwarde krekel springt dwalend rond,
gaat naar het water toe
en springt er uiteindelijk in,
waarbij hij dikwijls verdrinkt.
De worm kronkelt eruit om te paren
en zijn eitjes worden opgegeten
door waterinsecten
die dan volwassen worden,
op het land gaan wonen
en op hun beurt
worden opgegeten door krekels.
Zo leeft de paardehaarworm voort.
Dit is het rabiësvirus, een andere
geestesveranderende parasiet.
Het virus infecteert zoogdieren,
meestal honden,
en verplaatst zich via de zenuwbanen
naar de hersenen.
Daar veroorzaakt het ontstekingen
die uiteindelijk de gastheer doden.
Maar vooraleer dit gebeurt,
maakt het de gastheer aggressiever,
verhoogt het de productie
van rabiës verspreidend speeksel,
en maakt het het slikken moeilijker.
Dit zorgt ervoor dat de gastheer
sneller een ander dier zal bijten
en het virus zal verspreiden
wanneer het dat doet.
Ziehier Ophiocordyceps,
ook gekend als de zombie-schimmel.
Zijn favoriete gastheer: tropische mieren
die meestal in boomtoppen leven.
Nadat de sporen van de Ophiocordyceps
het exoskelet van de mier
hebben doordrongen,
zorgen ze voor krampen
waardoor de mier uit de boom valt.
De schimmel verandert het gedrag
waardoor de mier doelloos ronddwaalt,
tot hij een blad tegenkomt
met de perfecte kweekomstandigheden
en dan grijpt hij zichzelf vast.
De mier sterft vervolgens
en de schimmel parasiteert het lichaam
om een lange stengel
vanuit zijn nek te bouwen.
Binnen enkele weken
verspreidt de stengel sporen
die dan nog meer mieren
omvormen tot bladzoekende zombies.
Er bestaat ook een gedragsveranderende
dodelijke parasiet voor de mens die,
als het al een troost mag wezen,
niet onze hersenen kaapt.
Ik heb het over Plasmodium,
die malaria veroorzaakt.
Deze parasiet heeft muggen nodig
om van gastheer te wisselen,
dus zorgt hij ervoor
dat ze meer en langer bijten.
Er zijn ook bewijzen dat mensen
die besmet zijn met malaria
aantrekkelijker zijn voor de muggen.
Die bijten hen dan waardoor de parasiet
zich sneller verspreidt.
Dit multi-soort-systeem is zo effectief
dat er elk jaar honderden miljoenen
gevallen van malaria zijn.
En tenslotte, zijn er katten.
Maak je geen zorgen, er leven
waarschijnlijk geen katten in ons lichaam
die je gedachten beïnvloeden.
Ik bedoel, waarschijnlijk.
Wel is er een micro-organisme, Toxoplasma,
dat zowel katten als knaagdieren nodig
heeft om zijn levenscyclus te voltooien.
Wanneer een rat besmet raakt,
door kattenuitwerpselen te eten,
verandert de parasiet de chemische niveaus
in de hersenen van de rat.
Hierdoor is hij onvoorzichtiger
rond hongerige katachtigen
en voelt zich er soms zelfs
toe aangetrokken.
Dit maakt hun een gemakkelijke prooi,
de besmette knaagdieren worden opgegeten
en verspreiden de parasiet.
Hersenspoeling gelukt.
Er is zelfs bewijs dat de parasiet
menselijk gedrag beïnvloedt.
In de meeste gevallen
begrijpen we niet volledig
hoe deze parasieten
deze gedragsveranderingen teweegbrengen.
Maar van wat we wel weten,
kunnen we zien dat ze
uitgebreide trukendozen hebben.
Paardehaarwormen lijken de hersenen
van de krekel direct aan te tasten.
De malaria parasiet, aan de andere kant,
blokkeert een enzyme
dat de muggen helpt om zich te voeden,
waardoor ze gedwongen worden
steeds opnieuw te bijten.
Het rabiësvirus veroorzaakt
het grommende, kwijlende gedrag
door het immuunsysteem
te hard te laten werken.
Wat de methode ook is,
als je bedenkt hoe effectief
deze parasieten het gedrag
van hun gastheren beïnvloeden,
kun je je afvragen
bij hoeveel van ons gedrag
het feitelijk parasieten zijn
die aan het roer staan.
Aangezien meer dan de helft van de soorten
op aarde parasieten zijn,
zou het meer kunnen zijn dan we denken.