WEBVTT

00:00:07.617 --> 00:00:12.108
Uzun uzay yolculuğu insan bedeni için
ciddi sonuçlar doğurur.

00:00:12.108 --> 00:00:15.558
Sıfır yer çekimi kas
ve kemik gelişimine zarar verir,

00:00:15.558 --> 00:00:19.730
yüksek dozda radyasyon da
geri döndürülemez mutasyonlara neden olur.

00:00:19.730 --> 00:00:23.719
İnsan türünün uzaya açılmasını
ciddi şekilde düşünürken

00:00:23.719 --> 00:00:26.220
büyük bir soru hâlâ cevaplanamıyor.

00:00:26.220 --> 00:00:28.568
Dünya'nın yörüngesinden çıkıp

00:00:28.568 --> 00:00:31.791
yıldızlar arasında uzun süreli
yolculuklara adım atsak da

00:00:31.791 --> 00:00:35.429
uzayın aşırı şiddetli koşullarına
adapte olabilir miyiz?

00:00:35.429 --> 00:00:38.981
Bu durum insanların
şiddetli durumlara adapte olduğu

00:00:38.981 --> 00:00:41.699
ve insanüstü yetilerle evrildikleri
ilk şey olmayacaktır.

00:00:41.699 --> 00:00:45.201
Lazer görüşü ve görünmezlik gibi
fantastik güçler değil

00:00:45.201 --> 00:00:50.330
zor koşullarda sağ kalmamıza yarayacak
fizyolojik adaptasyonlar.

00:00:50.330 --> 00:00:52.861
Örneğin Himalaya Dağları'nda,

00:00:52.861 --> 00:00:56.514
en üst yüksekliğin deniz seviyesinden
dokuz km olduğu yerde,

00:00:56.514 --> 00:01:01.201
bu iklime alışık olmayan bir insanda
hipoksi semptomları baş gösterecektir,

00:01:01.201 --> 00:01:03.570
diğer adıyla dağ tutması.

00:01:03.570 --> 00:01:07.680
Bu yüksekliklerde insan vücudu genellikle
ekstra kırmızı kan hücresi üretir,

00:01:07.680 --> 00:01:10.431
kanın pıhtılaşması artar
ve akışkanlığı engellenir.

00:01:10.431 --> 00:01:13.892
Ancak Himalayalılar bu dağlarda
binlerce yıl yaşadılar;

00:01:13.892 --> 00:01:17.732
bu süreci es geçerek
normal bir kan akışı sağlayacak

00:01:17.732 --> 00:01:19.881
kalıcı mekanizmalarla evrildiler.

00:01:19.881 --> 00:01:25.412
Bu örnekler insanların hayat kurtaran
kalıcı yetiler geliştirebildiğine kanıt.

00:01:25.412 --> 00:01:28.142
Fakat tüm insan popülasyonuna
ilişkin doğal seçilim

00:01:28.142 --> 00:01:30.853
yüz binlerce yıl sürebilir.

00:01:30.853 --> 00:01:35.113
Son bilimsel ilerlemelerle
insan adaptasyonunu

00:01:35.113 --> 00:01:37.291
tek bir jenerasyona hızlandırabiliriz.

00:01:37.291 --> 00:01:40.063
Uzay yolculuğuyla tür olarak gelişmek için

00:01:40.063 --> 00:01:42.001
potansiyel olarak metotlar geliştirerek

00:01:42.001 --> 00:01:45.782
kendimizi koruyucu yeteneklerle
hızlı bir şekilde donatabiliriz.

00:01:45.782 --> 00:01:48.882
Bu metotlardan deneme
aşamasında olan biri gen terapisi,

00:01:48.882 --> 00:01:52.863
şu an bunu genetik hastalıkları
düzeltmek için kullanıyoruz.

00:01:52.863 --> 00:01:55.913
Hızla gelişen gen düzenleme teknolojisi

00:01:55.913 --> 00:01:59.562
bilim insanlarının insan genomunu
doğrudan değiştirmesini

00:01:59.562 --> 00:02:04.292
ve istenmeyen süreçleri durdurmasını
veya yardımcı maddeler yapmasını sağlıyor.

00:02:04.292 --> 00:02:06.444
Bu istenmeyen süreçlerden bir örnek

00:02:06.444 --> 00:02:11.323
bedenlerimizin iyonlaştırıcı radyasona
maruz kaldığı durum.

00:02:11.323 --> 00:02:15.072
Dünya'nınki gibi atmosferik bir bariyer
ve manyetik alan olmadan

00:02:15.072 --> 00:02:19.973
çoğu gezegen ve uydular
bu atom altı taneciklerle dolup taşıyor.

00:02:19.973 --> 00:02:21.893
Neredeyse her şeyin içinden geçebiliyor

00:02:21.893 --> 00:02:26.548
ve uzay keşifçilerine
kanserli DNA hasarı bırakabiliyor.

00:02:26.548 --> 00:02:29.565
Peki radyasyon konusunda
durumu tersine çevirebilirsek?

00:02:29.565 --> 00:02:31.984
İnsan cildi melanin adında
bir pigment üretiyor,

00:02:31.984 --> 00:02:34.805
bu da bizi Dünya'daki
filtrelenmiş radyasyondan koruyor.

00:02:34.805 --> 00:02:38.513
Melanin türler arasında
pek çok şekilde görülebiliyor

00:02:38.513 --> 00:02:41.174
ve melanin içeren bazı mantarlar da

00:02:41.174 --> 00:02:45.755
bu pigmenti, radyasyonu
kimyasal enerjiye çevirmede kullanıyor.

00:02:45.755 --> 00:02:47.973
İnsan vücudunu korumaya çalışmaktan

00:02:47.973 --> 00:02:49.755
veya hızla hasarı onarmaktansa

00:02:49.755 --> 00:02:51.574
insanlar üzerinde çalışmalar yaparak

00:02:51.574 --> 00:02:57.674
bu melanin bazlı enerji çevirme
sistemlerini kendimize uyarlayabiliriz.

00:02:57.674 --> 00:03:02.775
DNA'mız korunurken diğer yandan
radyasyonu enerjiye çeviririz.

00:03:02.775 --> 00:03:04.255
Kulağa bilim kurgu gibi geliyor

00:03:04.255 --> 00:03:07.796
ama şu anki teknolojiyle
bu aslında mümkün.

00:03:07.796 --> 00:03:10.227
Ancak teknoloji tek engel değil.

00:03:10.227 --> 00:03:12.955
Genetik yapımızda
böyle radikal değişiklikler yapmanın

00:03:12.955 --> 00:03:16.736
fiziksel ve etik sonuçları
hâlâ tartışma konusu.

00:03:16.736 --> 00:03:18.936
Radyason dışında,

00:03:18.936 --> 00:03:23.566
uzay yolcuları için yer çekimsel güç
varyasyonu da başka bir zorluk.

00:03:23.566 --> 00:03:27.611
Bir uzay gemisi veya başka bir gezegende
yapay yer çekimi yapmadıkça

00:03:27.611 --> 00:03:32.196
astronotların sıfır yer çekiminde
zaman geçireceklerini var sayıyoruz.

00:03:32.196 --> 00:03:35.387
Dünya'da insan kas ve kemik hücreleri

00:03:35.387 --> 00:03:38.640
yer çekiminin aralıksız
baskısına yanıt veriyor

00:03:38.640 --> 00:03:43.915
ve tekrar modelleme ve rejenerasyon
süreçleriyle eski hücreleri yeniliyor.

00:03:43.915 --> 00:03:46.331
Mars gibi sıfır yer çekiminde ise

00:03:46.331 --> 00:03:49.437
insan kas ve kemik hücreleri
bu işarete sahip olamayacak,

00:03:49.437 --> 00:03:53.157
bu da osteoporoz ve kas atrofisi gibi
sonuçlar doğuracaktır.

00:03:53.157 --> 00:03:56.245
Peki hücreler için
yapay bir sinyal nasıl sağlarız da

00:03:56.245 --> 00:03:59.352
kas ve kemik kaybına karşı koyarız?

00:03:59.352 --> 00:04:00.887
Bu da sadece spekülatif

00:04:00.887 --> 00:04:04.510
ama vücudumuzda biyokimyasal
olarak düzenlenmiş mikroplar

00:04:04.510 --> 00:04:09.229
kas ve kemik tekrar modelleme
işaret faktörlerini harekete geçirebilir.

00:04:09.229 --> 00:04:11.306
Veya genetik düzenleme yapılarak

00:04:11.306 --> 00:04:14.966
yer çekimi yokluğunda insanların
bu sinyalleri üretmeleri sağlanabilir.

00:04:14.966 --> 00:04:17.232
Radyasyona maruz kalma ve sıfır yer çekimi

00:04:17.232 --> 00:04:21.997
uzay yolculuğunun acımasız koşullarında
karşılacağımız sorunlardan sadece ikisi.

00:04:21.997 --> 00:04:24.577
Ancak bunları etik olarak
kullanmaya hazırsak

00:04:24.577 --> 00:04:28.829
gen editleme ve mikrobiyal mühendislik

00:04:28.829 --> 00:04:31.797
pek çok senaryoda
adapte edilebilecek iki esnek araç.

00:04:31.797 --> 00:04:35.117
Yakın gelecekte bu genetik araçları
daha da geliştirerek

00:04:35.117 --> 00:04:39.168
uzayda yaşamanın zorlu koşullarına
ayarlanması söz konusu olabilir.