0:00:00.000,0:00:04.522
Esperanto to najpopularniejszy[br]język planowy na świecie.

0:00:04.522,0:00:08.859
Został stworzony na potrzeby[br]komunikacji międzynarodowej,

0:00:08.859,0:00:12.149
ale obecnie istnieją także osoby,[br]dla których jest to język ojczysty.

0:00:12.149,0:00:16.190
Jakie jest życie esperanckiego[br]„native speakera”?

0:00:16.190,0:00:20.023
Esperanto: jak native speaker.

0:00:20.023,0:00:23.479
Kim jesteś?

0:00:23.479,0:00:25.859
Cześć, jestem Stela,

0:00:25.859,0:00:28.371
mam 27 lat.

0:00:28.371,0:00:31.631
Obecnie mieszkam w Brukseli

0:00:31.631,0:00:34.858
i pracuję dla Parlamentu Europejskiego.

0:00:34.858,0:00:38.641
Z pochodzenia jestem Węgierką-Francuzką.

0:00:38.641,0:00:40.987
Nazywam się Leo Sakaguchi.

0:00:40.987,0:00:42.276
Jestem studentem

0:00:42.276,0:00:44.702
na politechnice w Darmstadt.

0:00:44.702,0:00:47.971
Mój ojciec jest Japończykiem,[br]a matka - Polką,

0:00:47.971,0:00:51.660
ale urodziłem się i wychowałem[br]w Niemczech.

0:00:51.660,0:00:54.136
Jestem Douglas Oliveira Biscotto,

0:00:54.136,0:00:56.023
mam 14 lat

0:00:56.023,0:00:57.961
i jestem Brazylijczykiem.

0:00:57.961,0:01:00.772
Ja jestem Lívia Oliveira Biscotto

0:01:00.772,0:01:02.641
i jestem jego siostrą.

0:01:02.641,0:01:05.398
Znajdujemy się w Rio de Janeiro,

0:01:05.398,0:01:09.686
przybyliśmy tu na brazylijski[br]kongres esperancki.

0:01:09.686,0:01:12.646
Cześć! Jestem Gunnar Fischer,

0:01:12.646,0:01:15.253
mieszkam w Münster, w Niemczech.

0:01:15.253,0:01:18.810
Cześć! Mam na imię Klára,[br]mam 19 lat,

0:01:18.810,0:01:21.042
Jestem Francuzką-Węgierką,

0:01:21.042,0:01:23.808
lecz urodziłam się w Holandii.

0:01:23.808,0:01:28.842
Dlaczego twoi rodzice zdecydowali[br]nauczyć cię esperanta?

0:01:28.842,0:01:31.529
Ponieważ moi rodzice spotkali się[br]przez esperanto

0:01:31.529,0:01:33.864
i zawsze rozmawiali ze sobą w esperanto,

0:01:33.864,0:01:36.539
poza tym mam esperanckich znajomych itd.,

0:01:36.539,0:01:38.362
więc słyszałam ten język dookoła

0:01:38.362,0:01:39.752
i tak się nauczyłam.

0:01:39.752,0:01:42.151
Moja mama jest Węgierką,[br]mój tata Francuzem,

0:01:42.151,0:01:46.072
spotkali się na spotkaniu esperanckim,

0:01:46.072,0:01:47.633
na esperanckim kongresie

0:01:47.633,0:01:49.639
i pomyśleli, że...

0:01:49.639,0:01:51.696
„Najpierw esperanto,[br]a potem będzie czas

0:01:51.696,0:01:55.420
nauczyć się też innych języków”.

0:01:55.420,0:01:58.086
Czujemy się wygodniej

0:01:58.086,0:02:00.444
z tym językiem, z esperantem,

0:02:00.444,0:02:03.784
a potem będzie nam łatwiej

0:02:03.784,0:02:07.408
uczyć się innych języków.

0:02:07.408,0:02:11.126
Mój tata nauczył się esperanta[br]kilka lat przed moimi narodzinami

0:02:11.126,0:02:13.847
i zdecydował, że będę dorastać[br]dwujęzycznie.

0:02:13.847,0:02:17.685
Rozmawiał ze mną po esperancku,[br]tylko po esperancku,

0:02:17.685,0:02:20.864
przez pierwsze dwanaście lat mojego życia.

0:02:20.864,0:02:23.860
I mieliśmy wielu gości z zagranicy,

0:02:23.860,0:02:27.203
a także często spędzaliśmy wakacje[br]w Esperancji.

0:02:27.203,0:02:32.221
Jak reagują ludzie, jak dowiadują się,[br]że mówisz po esperancku?

0:02:32.221,0:02:35.642
Słyszą o tym tylko wtedy, gdy mówimy[br]wprost o esperancie,

0:02:35.642,0:02:38.780
bo moim głównym językiem jest francuski.

0:02:38.780,0:02:41.583
Myślę, że pierwszą reakcją[br]jest zaskoczenie,

0:02:41.583,0:02:45.329
bo nie mogą sobie wyobrazić,[br]że ktoś mógłby znać

0:02:45.329,0:02:48.480
ten dziwny język od urodzenia.

0:02:48.480,0:02:51.261
Język, który został wymyślony,[br]jak to możliwe,

0:02:51.261,0:02:54.916
żeby istniało dziecko,[br]które zna je od urodzenia?

0:02:54.916,0:02:58.071
Ale generalnie reakcje są pozytywne:

0:02:58.071,0:03:00.475
„O, naprawdę?”, więc są zainteresowani.

0:03:00.475,0:03:04.909
Pierwsze pytanie to często „Co to jest?”.

0:03:04.909,0:03:06.511
Są zaciekawieni, dlaczego

0:03:06.511,0:03:09.914
i, oczywiście, chcą usłyszeć ode mnie

0:03:09.914,0:03:12.328
parę zdań czy słów po esperancku.

0:03:12.328,0:03:15.127
Ponieważ mówimy w dwóch językach,

0:03:15.127,0:03:19.145
dostajemy wyłącznie pochwały

0:03:19.145,0:03:23.059
i nie jesteśmy źle traktowani.

0:03:23.059,0:03:25.420
W Lufthansie[br](niemieckich liniach lotniczych),

0:03:25.420,0:03:27.391
w dziale inżynierskim,

0:03:27.391,0:03:30.587
miałem rozmowę kwalifikacyjną

0:03:30.587,0:03:33.491
i osoba, z którą rozmawiałem, zapytała:

0:03:33.491,0:03:36.791
„Ma pan napisane w papierach,[br]że pańskim pierwszym językiem

0:03:36.791,0:03:39.259
jest esperanto. Jak to?”.

0:03:39.259,0:03:42.453
I była ona pod wielkim wrażeniem

0:03:42.453,0:03:45.103
z tego właśnie powodu

0:03:45.103,0:03:46.645
i wydaje mi się,

0:03:46.645,0:03:50.635
że była to moja zaleta.

0:03:50.635,0:03:52.937
Ale spotkałem mnóstwo ludzi,

0:03:52.937,0:03:57.156
dla których idea esperanta [br]jako języka ojczystego

0:03:57.172,0:04:00.023
była obca i nie do zaakceptowania,

0:04:00.023,0:04:01.930
więc chcieli się ze mną kłócić,

0:04:01.930,0:04:05.811
że esperanto nie może być[br]moim ojczystym językiem.

0:04:05.811,0:04:08.859
Jak pomogła ci dwujęzyczność?

0:04:08.859,0:04:12.574
Można używać esperanta w sklepie,[br]

0:04:12.574,0:04:14.464
rozmawiając z rodzicami,[br]mówiąc,

0:04:14.464,0:04:16.779
że czegoś nie lubisz, bo coś.

0:04:16.779,0:04:21.411
Właściwie, kiedy moi rodzice mówili do mnie[br]po esperancku,

0:04:21.411,0:04:23.864
nigdy nie odpowiadałam po esperancku.

0:04:23.864,0:04:26.400
Więc jeżeli to ja używałam esperanta,

0:04:26.400,0:04:29.166
to znaczyło, że chciałam powiedzieć coś,

0:04:29.166,0:04:32.308
czego nie chciałabym,[br]żeby inni zrozumieli.

0:04:32.308,0:04:34.163
Używam od urodzenia[br]czterech języków,

0:04:34.163,0:04:36.438
potem w szkole uczyłam się dwóch,

0:04:36.438,0:04:39.043
więc już teraz mówię[br]w sześciu językach,

0:04:39.043,0:04:41.674
po prostu z powodu[br]mojej naturalnej wielojęzyczności.

0:04:41.674,0:04:44.565
Więc jeżeli ma się wiele języków[br]na starcie,

0:04:44.565,0:04:47.780
można się szybko uczyć nowych

0:04:47.780,0:04:50.926
i ma to praktyczne zalety,

0:04:50.926,0:04:54.104
na przykład mogę kupić bilet na pociąg

0:04:54.104,0:04:56.871
w Anglii, Niemczech, Austrii, Francji, Holandii...

0:04:56.871,0:04:59.808
bez jakiekokolwiek problemu,[br]bo mówię w danym języku.

0:04:59.808,0:05:02.737
Z dwoma językami ojczystymi

0:05:02.737,0:05:05.769
uczyłem się, oczywiście, łatwiej innych.

0:05:05.769,0:05:08.931
Raz nawet zaproszono mnie do telewizji,

0:05:08.931,0:05:11.883
ponieważ mówię od urodzenia po esperancku

0:05:11.883,0:05:14.383
i byłem z tego powodu bardzo dumny.

0:05:14.383,0:05:17.569
Jest też łatwiej i szybciej poznawać znajomych,

0:05:17.569,0:05:19.751
ja mam wielu przyjaciół i myślę,

0:05:19.751,0:05:22.513
że jednym z powodów jest fakt,

0:05:22.513,0:05:26.647
że mogę do nich mówić[br]wprost w ich języku.

0:05:26.647,0:05:29.263
Jeżeli mówię po holendersku do Holendra

0:05:29.263,0:05:32.710
czy po niemiecku do Niemca, jest dla niego łatwiej

0:05:32.710,0:05:34.890
ufać mi i zaprzyjaźnić się ze mną.

0:05:34.890,0:05:37.468
Ogólnie, cieszę się z bycia esperanckim[br]native speakerem

0:05:37.468,0:05:40.758
i lubię się z innymi native speakerami

0:05:40.758,0:05:44.084
spotykać, rozmawiać i...

0:05:44.084,0:05:47.771
Dziękuję za uwagę

0:05:47.771,0:05:51.819
i do zobaczenia!

0:06:00.468,0:06:04.468
Esperanto: jak native speaker