WEBVTT

00:00:00.000 --> 00:00:04.522
Is é Esperanto an teanga chumtha is mó a labhraítear ar fud an domhain.

00:00:04.522 --> 00:00:08.859
Ar dtús deartha le haghaidh cumarsáid idirnáisiúnta,

00:00:08.859 --> 00:00:12.149
Ach anois tá cainteoirí dúchais ann freisin.

00:00:12.149 --> 00:00:16.190
Conas a bhfuil an saol mar cainteoir Esperanto dúchais?


00:00:16.190 --> 00:00:20.023
Esperanto: Cosúil le Dúchasach

00:00:20.023 --> 00:00:23.479
Cé tusa?

00:00:23.479 --> 00:00:25.859
Dia duit, is mise Stela.

00:00:25.859 --> 00:00:28.371
Agus tá mé 27.

00:00:28.371 --> 00:00:31.631
Tá cónaí orm anois sa Bhruiséil,

00:00:31.631 --> 00:00:33.967
Agus táim ag obair do Pharlaimint na hEorpa.

00:00:36.303 --> 00:00:38.641
Tá mé ar dtús Ungáiris-na Fraince.

00:00:38.641 --> 00:00:40.987
Leo Sakaguchi is ainm dom.

00:00:40.987 --> 00:00:42.276
Is mac léinn mé

00:00:42.276 --> 00:00:44.702
San ollscoil teicniúil i Darmstadt.

00:00:44.702 --> 00:00:47.971
Is fear Seapáinis é m’athair, bean Pholainnis í mo mhathair,

00:00:47.971 --> 00:00:51.660
Agus rugadh and tógadh mé sa Ghearmáin.

00:00:51.660 --> 00:00:54.136
Is mise Douglas Oliveira Biscotto.

00:00:54.136 --> 00:00:56.023
Tá mé 14.

00:00:56.023 --> 00:00:57.961
Agus… Is as an Bhrasail mé.

00:00:57.961 --> 00:01:00.772
Is mise Lívia Oliveira Biscotto.

00:01:00.772 --> 00:01:02.641
Is mise drifiúir Douglas.

00:01:02.641 --> 00:01:05.398
Tá muid i Rio de Janeiro.

00:01:05.398 --> 00:01:09.686
Tháinig muid le haghaidh an Comhhdhála Brasaíle Esperanto.

00:01:09.686 --> 00:01:12.646
Dia duit! Is mise Gunnar Fischer.

00:01:12.646 --> 00:01:15.253
Tá cónaí orm i Münster, an Ghermáin.

00:01:15.253 --> 00:01:18.810
Dia dhuit! Is mise Klara, tá mé 19.

00:01:18.810 --> 00:01:21.042
Tá mé Fraincís-Ungáiris,

00:01:21.042 --> 00:01:23.808
Agus rugadh mé san Ísiltír.

00:01:23.808 --> 00:01:28.842
Cén fáth gur mhúin do thuismitheoirí Esperanto duit?

00:01:28.842 --> 00:01:31.529
Mar gur bhuail mo thuistí le chéile mar gheall ar an Esperanto

00:01:31.529 --> 00:01:33.864
Agus labhair muid Esperanto le chéile i gconaí

00:01:33.864 --> 00:01:36.539
Agus chuala mé é ó chairde Esperanto freisin, srl.

00:01:36.539 --> 00:01:38.362
Mar sin, chuala mé an teanga timpeall orm

00:01:38.362 --> 00:01:39.752
Agus sin an chaoi a d’fhoghlaim mé é.

00:01:39.752 --> 00:01:42.151
Is Ungárach í mo mhathair, Francach é m’athair.

00:01:42.151 --> 00:01:46.072
Bhuail said ag cruinniú Esperanto,

00:01:46.072 --> 00:01:47.633
Ag comhdháil Esperanto.

00:01:47.633 --> 00:01:49.639
Agus shíl said…

00:01:49.639 --> 00:01:51.696
“Ar dtús Esperanto, agus níos déanaí beidh am agam

00:01:51.696 --> 00:01:55.420
chun mo theangacha eile a fhoghlaim freisin.”

00:01:55.420 --> 00:01:58.086
Mhothaigh muid níos compordaí

00:01:58.086 --> 00:02:00.444
Leis an teanga, l’Esperanto

00:02:00.444 --> 00:02:03.784
Agus go mbeidh sé níos easca orainn níos déanaí

00:02:03.784 --> 00:02:07.408
Nuair a mbeidh muid ag staidéar teangacha eile.

00:02:07.408 --> 00:02:11.126
D’fhoghlaim m’athair Esperanto cúpla bliain sular rugadh mé

00:02:11.126 --> 00:02:13.847
Agus chinn sé mé a thógadh go dátheangach

00:02:13.847 --> 00:02:17.685
Agus labhair sé Esperanto, ach Esperanto, liom

00:02:17.685 --> 00:02:20.864
Don chéad 12 bliain de mo shaol.

00:02:20.864 --> 00:02:23.860
Agus bhí go leor aíonna idirnáisiúnta againn

00:02:23.860 --> 00:02:27.203
Agus d’imigh muid go minic ar laethanta saoire go "Tír Esperanto"

00:02:27.203 --> 00:02:32.221
Conas a mothaíonn daoine nuair a fhoghlaimíonn said go labhraíonn tú Esperanto?

00:02:32.221 --> 00:02:35.642
Foghlaimíonn said ach amháin nuair a labhraíonn muid go díreach faoi Esperanto,

00:02:35.642 --> 00:02:38.780
Toisc gurb í an Fhraincís mo theanga príomhúil.

00:02:38.780 --> 00:02:41.583
Mar sin, i mo thuairimse, is é iontas an céad mothúcháin,

00:02:41.583 --> 00:02:45.329
Toisc nach féidir leo a shamhlú go bhféadfadh duine

00:02:45.329 --> 00:02:48.480
Fios a bheidh acu ar an teanga aisteach seo go dúchasach.

00:02:48.480 --> 00:02:51.261
Teanga, chumtha ag duine éigean, conas is bhféidir

00:02:51.261 --> 00:02:54.916
go bhfuil páistí ann a d’fhoghlaim é ó bhreith?

00:02:54.916 --> 00:02:58.071
Ach go ginearálta, tá an freagairt dearfach:

00:02:58.071 --> 00:03:00.475
“Ah, I ndáiríre?” Mar sin, tá suim acu.

00:03:00.475 --> 00:03:04.909
Is minic go mbíonn an chead cheist “Céard é?”

00:03:04.909 --> 00:03:06.511
Tá suim acu cén fáth,

00:03:06.511 --> 00:03:09.914
Agus, ar ndóigh, ba mhaith leo mé a chloisteáil

00:03:09.914 --> 00:03:12.328
Ag labhairt cúpla abairt nó focail Esperanto.

00:03:12.328 --> 00:03:15.127
Mar go labhraíonn muid dhá theanga

00:03:15.127 --> 00:03:19.145
Ní faigheann muid ach moladh,

00:03:19.145 --> 00:03:23.059
Agus ní gcaitear linn go dona.

00:03:23.059 --> 00:03:25.420
Ag Lufthansa, cuideachta aerlíne Gearmánach,

00:03:25.420 --> 00:03:27.391
sa roinn innealtóireachta,

00:03:27.391 --> 00:03:30.587
Bhí an t-agallamh cáilíochta agam.

00:03:30.587 --> 00:03:33.491
D’iarr an duine orm,

00:03:33.491 --> 00:03:36.791
“I do páipéir, deir sé go bhfuil tú mar cainteoir Esperanto dúchasach,

00:03:36.791 --> 00:03:39.259
Conas a bhfuil sé sinn?”

00:03:39.259 --> 00:03:42.453
Agus bhí an duine sin tógtha i ndáiríre

00:03:42.453 --> 00:03:45.103
Ag an bhfíric go bhfuil mé mar cainteoir Esperanto dúchasach,

00:03:45.103 --> 00:03:46.645
Agus sílim

00:03:46.645 --> 00:03:50.635
Mar gheall ar sin, bhí buntáiste agam.

00:03:50.635 --> 00:03:52.937
Ach bhuail mé le go leor daoine,

00:03:52.937 --> 00:03:57.156
Nár aontaigh leis an smaoineamh gur teanga dhúchais é Esperanto

00:03:57.172 --> 00:04:00.023
Bhí sé eachtrach agus do-ghlactha dóibh,

00:04:00.023 --> 00:04:01.930
Agus theastaigh leo argóint liom,

00:04:01.930 --> 00:04:05.811
Nach féidir l’Esperanto a bheidh mar mo theanga dhúchais.

00:04:05.811 --> 00:04:08.859
Cén chaoi a bhfuil an dátheangachas mar chabhraigh leat?

00:04:08.859 --> 00:04:12.574
Is féidir leat é a úsáid i siopa chun labhairt le do thuismitheoirí

00:04:12.574 --> 00:04:14.464
Ag insint dóibh

00:04:14.464 --> 00:04:16.779
Nach maith leat rud éigin, mar…

00:04:16.779 --> 00:04:21.411
Mar sin, nuair a labhair mo thuistí liom in Esperanto,

00:04:21.411 --> 00:04:23.864
Níor d’fhreagair mé in Esperanto, i ndáiríre.

00:04:23.864 --> 00:04:26.400
Mar sin, má úsáidim Esperanto,

00:04:26.400 --> 00:04:29.166
Chiall sin go theastaigh uaim rud éigin a rá,

00:04:29.166 --> 00:04:32.308
Nach raigh mé ag iarraidh daoine eile mé a thuiscint.

00:04:32.308 --> 00:04:34.163
Mar sin, labhraím 4 teangacha go dúchais,

00:04:34.163 --> 00:04:36.438
Agus níos déanaí d’fhoghlaim mé 2 sa scoil,

00:04:36.438 --> 00:04:39.043
Mar sin, chéana féin, tá 6 teangacha agam ag an aois seo,

00:04:39.043 --> 00:04:41.674
Mar gheall go d’fhoghlaim mé an-chuid ón breith.

00:04:41.674 --> 00:04:44.565
Ma tá r go bhfuil go leor teangacha agat go dúchais,

00:04:44.565 --> 00:04:47.780
Is féidir leat teangacha nua a fhoghlaim go tapaidh,

00:04:47.780 --> 00:04:50.926
Agus tá buntáistí praiticiúla.

00:04:50.926 --> 00:04:54.104
Mar shampla, is féidir liom ticéad traenach a cheannach i Sasana,

00:04:54.104 --> 00:04:56.871
An Ghearmáin, an Ostair, an Fhrainc, an Ísiltír…

00:04:56.871 --> 00:04:59.808
Gan fadhb ar bith, mar go labhraím an teanga.

00:04:59.808 --> 00:05:02.737
Mar sin, le dhá theanga dúchais

00:05:02.737 --> 00:05:05.769
Is féidir liom teangacha eile a fhoghlaim go heasca.

00:05:05.769 --> 00:05:08.931
Uair amháin, tugadh cuireadh dom teacht ar an teilifís

00:05:08.931 --> 00:05:11.883
Mar go labhraím Esperanto go dúchais,

00:05:11.883 --> 00:05:14.383
Agus bhí mé an-bhródúil as sin.

00:05:14.383 --> 00:05:17.569
Fresin, tá sé níos easca cairde a dhéanamh,

00:05:17.569 --> 00:05:19.751
Tá méid mór cairde agam and is dóigh liom

00:05:19.751 --> 00:05:22.513
Ceann de na cúiseanna ná

00:05:22.513 --> 00:05:26.647
Gur féidir liom a dteanga dhúchais a labhairt go díreach.

00:05:26.647 --> 00:05:29.263
Má labhraím Ollainnis le fear ón Ísiltír,

00:05:29.263 --> 00:05:32.710
Gearmáinis le fear ón nGearmáin, tá sé níos easca dóibh

00:05:32.710 --> 00:05:34.890
Múinín a bheith ionam agus muid a bheith mar cairde.

00:05:34.890 --> 00:05:37.468
Go ginearálta, tá mé an-sásta a bheith mar dhúchais

00:05:37.468 --> 00:05:40.758
Agus freisin tá mé sásta bualadh agus comhrá

00:05:40.758 --> 00:05:44.084
le daoine dhúchais eile…

00:05:44.084 --> 00:05:47.771
Bhuel, go raibh maith agat as ucht éisteacht

00:05:47.771 --> 00:05:51.819
Agus go dtí an chéad uair eile!

00:06:00.468 --> 00:06:04.468
Esperanto: cosúil le dúchasach.