0:00:00.000,0:00:04.522
Esperantoa eraikitako hizkuntza gehien erabilia da munduan.

0:00:04.522,0:00:08.859
Jatorrian nazioarteko komunikazioarentzat egina zen,

0:00:08.859,0:00:12.149
baina orain jatorrizko Esperantoa duen pertsonak daude.

0:00:12.149,0:00:16.190
Nola da jatorrizko Esperantoa duen pertsonen bizia?

0:00:16.190,0:00:20.023
Esperanto: jaiotzatiko hiztuna bezala

0:00:20.023,0:00:23.479
Nor zara?

0:00:23.479,0:00:25.859
Kaixo, Stela naiz.

0:00:25.859,0:00:28.371
Hogeita zazpi urte dauzkat.

0:00:28.371,0:00:31.631
Oraintxe Bruselan bizi naiz,

0:00:31.631,0:00:34.858
Europako Parlamentuarentzat lan egiten dut.

0:00:34.858,0:00:38.641
Berez Hungariako-Frantziakoa naiz.

0:00:38.641,0:00:40.987
Nire izena Leo Sakaguchi da.

0:00:40.987,0:00:42.276
Ikaslea naiz

0:00:42.276,0:00:44.702
Darmstadteko Unibertsitate Teknikoan.

0:00:44.702,0:00:47.971
Nire aita Japoniakoa da, nire ama Poloniakoa da,

0:00:47.971,0:00:51.660
eta ni Alemanian jaio eta hazi nintzen.

0:00:51.660,0:00:54.136
Douglas Oliveira Biscotto naiz.

0:00:54.136,0:00:56.023
Hamalau urte dauzkat.

0:00:56.023,0:00:57.961
Eta … Brasilgoa naiz.

0:00:57.961,0:01:00.772
Lívia Oliveira Biscotto naiz.

0:01:00.772,0:01:02.641
Bere arreba naiz.

0:01:02.641,0:01:05.398
Rio de Janeiron gaude.

0:01:05.398,0:01:09.686
Brasilgo Esperanto kongresura etorri gara.

0:01:09.686,0:01:12.646
Kaixo! Gunnar Fischer naiz.

0:01:12.646,0:01:15.253
Münsterren (Alemanian) bizi naiz.

0:01:15.253,0:01:18.810
Kaixo! Nire izena Klára da, hemeretzi urte dauzkat,

0:01:18.810,0:01:21.042
Frantziako-Hungariakoa naiz,

0:01:21.042,0:01:23.808
eta Herbehereetan jaio nintzen.

0:01:23.808,0:01:28.842
Zure aita-amek zergatik erabaki zuten zuri Esperantoa irakastea?

0:01:28.842,0:01:31.529
Nire aita-amek Esperanto batzar batean ezagutu zuten elkar

0:01:31.529,0:01:33.864
eta beti elkarrekin Esperantoz hitz egin zuten

0:01:33.864,0:01:36.539
eta Esperanto lagunetatik aditu nuelako eta abar.

0:01:36.539,0:01:38.362
Beraz, hizkuntza nire inguruan aditu nuen

0:01:38.362,0:01:39.752
eta honela ikasi nuen.

0:01:39.752,0:01:42.151
Nire ama Hungariakoa da, nire aita Frantziakoa da.

0:01:42.151,0:01:46.072
Esperanto batzar batean ezagutu zuten elkar,

0:01:46.072,0:01:47.633
Esperanto kongresuan.

0:01:47.633,0:01:49.639
Pentsatu zuten:

0:01:49.639,0:01:51.696
“Lehenik Esperantoa eta orduan denbora edukiko dut

0:01:51.696,0:01:55.420
beste hizkuntzak ere ikasteko.”

0:01:55.420,0:01:58.086
Eroso egon gaitezke

0:01:58.086,0:02:00.444
hizkuntzarekin, Esperantoarekin.

0:02:00.444,0:02:03.784
Orduan arinagoa dakiguke

0:02:03.784,0:02:07.408
beste hizkuntzak ikastea.

0:02:07.408,0:02:11.126
Nire aita Esperantoa ikasi zuen, ni jaio baino urte batzuk lehenago.

0:02:11.126,0:02:13.847
Erabaki zuen ni bi hizkuntzarekin haziko nintzela

0:02:13.847,0:02:17.685
eta nirekin Esperantoz, soilik Esperantoz hitz egin zuen

0:02:17.685,0:02:20.864
nire biziko lehen hamabi urteetan.

0:02:20.864,0:02:23.860
Eta atzerriko nazioarteko gonbidatu asko genituen

0:02:23.860,0:02:27.203
eta sarri Esperantozko oporretan egon ginen.

0:02:27.203,0:02:32.221
Jendeak nola erantzuten du Esperantoa badakizuela jabetzen direnean?

0:02:32.221,0:02:35.642
Soilik hau adituko du zuzenean Esperantoari buruz hitz egiten dutenean

0:02:35.642,0:02:38.780
nire hizkuntza nagusia frantsesa da-eta.

0:02:38.780,0:02:41.583
Beraz, pentsatzen dut lehengo erantzuna harridura dela

0:02:41.583,0:02:45.329
guztiz ez zaiolako iruditzen gizaki batek

0:02:45.329,0:02:48.480
hizkuntza arraro hau ama hizkuntza bezala duela,

0:02:48.480,0:02:51.261
gizaki batek asmatu zuen hizkuntza. Nola da litekeena

0:02:51.261,0:02:54.916
jatorriz duten haurrak egotea?!

0:02:54.916,0:02:58.071
Baina gehienetan erantzuna ona da:

0:02:58.071,0:03:00.475
“A bai?” Beraz, hori interesatzen zaie.

0:03:00.475,0:03:04.909
Sarri lehengo galdera da: “Zer da?”

0:03:04.909,0:03:06.511
Zergatik interesatzen zaie,

0:03:06.511,0:03:09.914
eta noski, esaldi batzuk aditu nahi dituzte

0:03:09.914,0:03:12.328
edo hitz batzuk Esperantoz.

0:03:12.328,0:03:15.127
Beraz, bi hizkuntza badakizkigunean

0:03:15.127,0:03:19.145
soilik gorespenak hartzen ditugu

0:03:19.145,0:03:23.059
eta ez gara gaizki tratatuak.

0:03:23.059,0:03:25.420
Lufthansa Alemaniako airelinearen

0:03:25.420,0:03:27.391
ingeniaritza departamentuan

0:03:27.391,0:03:30.587
lan-elkarrizketa nuen.

0:03:30.587,0:03:33.491
Gizakiak zera galdetu zidan:

0:03:33.491,0:03:36.791
“Zure paperetan idatzia da jatorrizko Esperantoa duzuela.

0:03:36.791,0:03:39.259
Nola liteke?”

0:03:39.259,0:03:42.453
Gizaki hark itxura ona hartu ninduen

0:03:42.453,0:03:45.103
jatorrizko Esperantoa dutelako.

0:03:45.103,0:03:46.645
Eta pentsatzen dut

0:03:46.645,0:03:50.635
hortaz, abantailaz jokatu nuela.

0:03:50.635,0:03:52.937
Baina

0:03:52.937,0:03:57.156
Esperantoa ama hizkuntza izateko ideia

0:03:57.172,0:04:00.023
bitxia eta onartezina den gizakiak ezagutu nituen[br]

0:04:00.023,0:04:01.930
eta nirekin eztabaidatu nahi dute

0:04:01.930,0:04:05.811
ezin dela Esperantoa nire ama hizkuntza izan.

0:04:05.811,0:04:08.859
Bi hizkuntza jakiteak nola lagundu zaitu?

0:04:08.859,0:04:12.574
Erabiltzen ahal zara zure gurasoekin dendan

0:04:12.574,0:04:14.464
zerbait gustatzen zaizunean

0:04:14.464,0:04:16.779
edo gustatzen ez zaizunean

0:04:16.779,0:04:21.411
zeren … Nire gurasoek nirekin Esperantoz hitz egin zutenean

0:04:21.411,0:04:23.864
nik ez nien Esperantoz erantzuten.

0:04:23.864,0:04:26.400
Orokorrean Esperantoa erabiltzen nuenean

0:04:26.400,0:04:29.166
zerbait esan nahi nuen

0:04:29.166,0:04:32.308
eta ez nuen besteek ulertzea nahi.

0:04:32.308,0:04:34.163
Lau ama hizkuntza badakizkit

0:04:34.163,0:04:36.438
eta ondoren bi ikasi dut eskolan,

0:04:36.438,0:04:39.043
beraz, nire adinean sei hizkuntza dakizkit

0:04:39.043,0:04:41.674
ama hizkuntzak asko ikasi ditut-eta.

0:04:41.674,0:04:44.565
Ama hizkuntza asko baldin badauzkate

0:04:44.565,0:04:47.780
hizkuntza berriak arinago ikasiko dituzte

0:04:47.780,0:04:50.926
eta abantaila baliagarriak dituzte.

0:04:50.926,0:04:54.104
Adibidez, tren-txartelak Ingalaterran erosi ditzaket,

0:04:54.104,0:04:56.871
Alemanian, Austrian, Frantzian, Herbehereetan …

0:04:56.871,0:04:59.808
arazorik gabe, hizkuntza badakidalako.

0:04:59.808,0:05:02.737
Bi ama hizkuntzarekin

0:05:02.737,0:05:05.769
noski beste hizkuntzak arinago ikasten ditut.

0:05:05.769,0:05:08.931
Behin telebistara gonbidatu ninduten

0:05:08.931,0:05:11.883
jatorrizko Esperantoz badakitelako.

0:05:11.883,0:05:14.383
Oso harro nago honekin.

0:05:14.383,0:05:17.569
Lagunak egitea errezagoa da ere,

0:05:17.569,0:05:19.751
oso lagun asko dauzkat eta pentsatzen dut

0:05:19.751,0:05:21.273
arrazoi bat dela

0:05:21.273,0:05:26.647
haiekin zuzenean ama hizkuntzaz hitz egin dezaketela.

0:05:26.647,0:05:29.263
Nederlandarrekin nederlanderaz hitz egiten dutenean

0:05:29.263,0:05:31.230
edo alemaniarrekin alemanez,

0:05:31.230,0:05:34.890
nitaz fidatzea eta nire lagun egitea arinagoa zaie.

0:05:34.890,0:05:37.468
Gehienean, asko pozten naiz jaiotzatiko hiztuna naizelako.

0:05:37.468,0:05:40.758
Eta jaiotzatiko beste hiztunekin era asko pozten naiz

0:05:40.758,0:05:44.084
batu, berriketan egin eta …

0:05:44.084,0:05:47.771
Ondo, entzuteagatik eskerrak ematen dizkizuet.

0:05:47.771,0:05:51.819
Eta hurren arte!

0:06:00.468,0:06:04.468
Esperanto: jaiotzatiko hiztuna bezala