Esperantoa eraikitako hizkuntza gehien erabilia da munduan.
Jatorrian nazioarteko komunikazioarentzat egina zen,
baina orain jatorrizko Esperantoa duen pertsonak daude.
Nola da jatorrizko Esperantoa duen pertsonen bizia?
Esperanto: jaiotzatiko hiztuna bezala
Nor zara?
Kaixo, Stela naiz.
Hogeita zazpi urte dauzkat.
Oraintxe Bruselan bizi naiz,
Europako Parlamentuarentzat lan egiten dut.
Berez Hungariako-Frantziakoa naiz.
Nire izena Leo Sakaguchi da.
Ikaslea naiz
Darmstadteko Unibertsitate Teknikoan.
Nire aita Japoniakoa da, nire ama Poloniakoa da,
eta ni Alemanian jaio eta hazi nintzen.
Douglas Oliveira Biscotto naiz.
Hamalau urte dauzkat.
Eta … Brasilgoa naiz.
Lívia Oliveira Biscotto naiz.
Bere arreba naiz.
Rio de Janeiron gaude.
Brasilgo Esperanto kongresura etorri gara.
Kaixo! Gunnar Fischer naiz.
Münsterren (Alemanian) bizi naiz.
Kaixo! Nire izena Klára da, hemeretzi urte dauzkat,
Frantziako-Hungariakoa naiz,
eta Herbehereetan jaio nintzen.
Zure aita-amek zergatik erabaki zuten zuri Esperantoa irakastea?
Nire aita-amek Esperanto batzar batean ezagutu zuten elkar
eta beti elkarrekin Esperantoz hitz egin zuten
eta Esperanto lagunetatik aditu nuelako eta abar.
Beraz, hizkuntza nire inguruan aditu nuen
eta honela ikasi nuen.
Nire ama Hungariakoa da, nire aita Frantziakoa da.
Esperanto batzar batean ezagutu zuten elkar,
Esperanto kongresuan.
Pentsatu zuten:
“Lehenik Esperantoa eta orduan denbora edukiko dut
beste hizkuntzak ere ikasteko.”
Eroso egon gaitezke
hizkuntzarekin, Esperantoarekin.
Orduan arinagoa dakiguke
beste hizkuntzak ikastea.
Nire aita Esperantoa ikasi zuen, ni jaio baino urte batzuk lehenago.
Erabaki zuen ni bi hizkuntzarekin haziko nintzela
eta nirekin Esperantoz, soilik Esperantoz hitz egin zuen
nire biziko lehen hamabi urteetan.
Eta atzerriko nazioarteko gonbidatu asko genituen
eta sarri Esperantozko oporretan egon ginen.
Jendeak nola erantzuten du Esperantoa badakizuela jabetzen direnean?
Soilik hau adituko du zuzenean Esperantoari buruz hitz egiten dutenean
nire hizkuntza nagusia frantsesa da-eta.
Beraz, pentsatzen dut lehengo erantzuna harridura dela
guztiz ez zaiolako iruditzen gizaki batek
hizkuntza arraro hau ama hizkuntza bezala duela,
gizaki batek asmatu zuen hizkuntza. Nola da litekeena
jatorriz duten haurrak egotea?!
Baina gehienetan erantzuna ona da:
“A bai?” Beraz, hori interesatzen zaie.
Sarri lehengo galdera da: “Zer da?”
Zergatik interesatzen zaie,
eta noski, esaldi batzuk aditu nahi dituzte
edo hitz batzuk Esperantoz.
Beraz, bi hizkuntza badakizkigunean
soilik gorespenak hartzen ditugu
eta ez gara gaizki tratatuak.
Lufthansa Alemaniako airelinearen
ingeniaritza departamentuan
lan-elkarrizketa nuen.
Gizakiak zera galdetu zidan:
“Zure paperetan idatzia da jatorrizko Esperantoa duzuela.
Nola liteke?”
Gizaki hark itxura ona hartu ninduen
jatorrizko Esperantoa dutelako.
Eta pentsatzen dut
hortaz, abantailaz jokatu nuela.
Baina
Esperantoa ama hizkuntza izateko ideia
bitxia eta onartezina den gizakiak ezagutu nituen
eta nirekin eztabaidatu nahi dute
ezin dela Esperantoa nire ama hizkuntza izan.
Bi hizkuntza jakiteak nola lagundu zaitu?
Erabiltzen ahal zara zure gurasoekin dendan
zerbait gustatzen zaizunean
edo gustatzen ez zaizunean
zeren … Nire gurasoek nirekin Esperantoz hitz egin zutenean
nik ez nien Esperantoz erantzuten.
Orokorrean Esperantoa erabiltzen nuenean
zerbait esan nahi nuen
eta ez nuen besteek ulertzea nahi.
Lau ama hizkuntza badakizkit
eta ondoren bi ikasi dut eskolan,
beraz, nire adinean sei hizkuntza dakizkit
ama hizkuntzak asko ikasi ditut-eta.
Ama hizkuntza asko baldin badauzkate
hizkuntza berriak arinago ikasiko dituzte
eta abantaila baliagarriak dituzte.
Adibidez, tren-txartelak Ingalaterran erosi ditzaket,
Alemanian, Austrian, Frantzian, Herbehereetan …
arazorik gabe, hizkuntza badakidalako.
Bi ama hizkuntzarekin
noski beste hizkuntzak arinago ikasten ditut.
Behin telebistara gonbidatu ninduten
jatorrizko Esperantoz badakitelako.
Oso harro nago honekin.
Lagunak egitea errezagoa da ere,
oso lagun asko dauzkat eta pentsatzen dut
arrazoi bat dela
haiekin zuzenean ama hizkuntzaz hitz egin dezaketela.
Nederlandarrekin nederlanderaz hitz egiten dutenean
edo alemaniarrekin alemanez,
nitaz fidatzea eta nire lagun egitea arinagoa zaie.
Gehienean, asko pozten naiz jaiotzatiko hiztuna naizelako.
Eta jaiotzatiko beste hiztunekin era asko pozten naiz
batu, berriketan egin eta …
Ondo, entzuteagatik eskerrak ematen dizkizuet.
Eta hurren arte!
Esperanto: jaiotzatiko hiztuna bezala