[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:07.10,0:00:09.40,Default,,0000,0000,0000,,2008- 2012 yılları arasında
Dialogue: 0,0:00:09.40,0:00:13.59,Default,,0000,0000,0000,,arkeologlar İngiltere'deki eski bir\Nhastanenin kalıntılarını buldular.
Dialogue: 0,0:00:13.59,0:00:16.95,Default,,0000,0000,0000,,Bu süreçte pek çok iskelet ortaya çıktı.
Dialogue: 0,0:00:16.95,0:00:19.13,Default,,0000,0000,0000,,Özellikle 11 ve 12. yy arasında yaşamış,
Dialogue: 0,0:00:19.13,0:00:21.57,Default,,0000,0000,0000,,cüzzamdan ötürü 18-25 yaş aralığında ölmüş
Dialogue: 0,0:00:21.57,0:00:25.41,Default,,0000,0000,0000,,zengin bir adam iskeleti göze çarptı.
Dialogue: 0,0:00:25.41,0:00:26.96,Default,,0000,0000,0000,,Peki bunları nasıl biliyoruz?
Dialogue: 0,0:00:26.96,0:00:30.04,Default,,0000,0000,0000,,Sadece eski ve toprağa bulanmış\Nkemikleri analiz ederek mi?
Dialogue: 0,0:00:30.04,0:00:31.67,Default,,0000,0000,0000,,Ölümden yüzyıllar sonra bile
Dialogue: 0,0:00:31.67,0:00:35.40,Default,,0000,0000,0000,,iskeletler, kişinin kimliğiyle\Nilgili özel bilgiler taşırlar.
Dialogue: 0,0:00:35.40,0:00:39.54,Default,,0000,0000,0000,,Modern teknik ve araçlarla bu bilgileri\Nbirer ipucu olarak kullanabiliyoruz.
Dialogue: 0,0:00:39.54,0:00:43.58,Default,,0000,0000,0000,,Bu bilimin biyolojik antropoloji\Nadı verilen bir alanıdır.
Dialogue: 0,0:00:43.58,0:00:47.17,Default,,0000,0000,0000,,Bununla araştırmacılar, geçmişte\Nyaşamış bireylerin parçalarını birleştirir
Dialogue: 0,0:00:47.17,0:00:51.30,Default,,0000,0000,0000,,ve bir toplumu tümüyle\Netkileyen tarihi olayları saptarlar.
Dialogue: 0,0:00:51.30,0:00:53.71,Default,,0000,0000,0000,,Araştırmacılar iskeleti deşifre ederken
Dialogue: 0,0:00:53.71,0:00:56.92,Default,,0000,0000,0000,,yaş, cinsiyet gibi\Ntopladıkları bazı ipuçları
Dialogue: 0,0:00:56.92,0:00:58.65,Default,,0000,0000,0000,,iskeletin morfolojisinde bulunur ki
Dialogue: 0,0:00:58.65,0:01:02.41,Default,,0000,0000,0000,,bu iskeletin yapısı, dış görünüşü\Nve boyutu demektir.
Dialogue: 0,0:01:02.41,0:01:05.72,Default,,0000,0000,0000,,Köprücük kemiği gibi kemiklerin\Nbüyümesi 25 yaş itibariyle durur.
Dialogue: 0,0:01:05.72,0:01:08.63,Default,,0000,0000,0000,,Yani köprücük kemiği henüz\Ntamamen gelişmemiş olan iskelet
Dialogue: 0,0:01:08.63,0:01:10.56,Default,,0000,0000,0000,,25 yaşından küçük birine aittir.
Dialogue: 0,0:01:10.56,0:01:14.77,Default,,0000,0000,0000,,Benzer şekilde, kafatasındaki tabakalar\N40 yaşına kadar, bazen de daha ileriki
Dialogue: 0,0:01:14.77,0:01:17.19,Default,,0000,0000,0000,,yaşlara kadar erginleşmeye devam eder.
Dialogue: 0,0:01:17.19,0:01:20.48,Default,,0000,0000,0000,,Tüm bunlar iskeletteki bazı mikroskobik\Nyapılarla kombine edildiğinde
Dialogue: 0,0:01:20.48,0:01:25.31,Default,,0000,0000,0000,,fiziksel yapı antropolojistleri yaklaşık\Nölüm tarihini hesaplayabiliyorlar.
Dialogue: 0,0:01:25.31,0:01:27.89,Default,,0000,0000,0000,,Pelvik kemikleri cinsiyeti\Nanlamamızı sağlar.
Dialogue: 0,0:01:27.89,0:01:32.02,Default,,0000,0000,0000,,Biyolojik olarak kadın kalça kemiği\Ndaha geniş olup doğuma elverişliyken,
Dialogue: 0,0:01:32.02,0:01:34.19,Default,,0000,0000,0000,,erkek kalça kemiği daha dardır.
Dialogue: 0,0:01:34.19,0:01:36.68,Default,,0000,0000,0000,,Kemikler geçmiş hastalıklar\Nhakkında da bilgi verir.
Dialogue: 0,0:01:36.68,0:01:39.81,Default,,0000,0000,0000,,Anemi gibi hastalıklar\Nkemikler üzerinde iz bırakır.
Dialogue: 0,0:01:39.81,0:01:42.31,Default,,0000,0000,0000,,Dişlerin durumu ise kişinin\Ndiyet yapıp yapmadığı,
Dialogue: 0,0:01:42.31,0:01:44.70,Default,,0000,0000,0000,,besin yetersizliği gibi durumları\Nanlamamızı sağlar.
Dialogue: 0,0:01:44.70,0:01:47.84,Default,,0000,0000,0000,,Bazen ise zenginlik ya da\Nfakirlikle özdeşleştirilir.
Dialogue: 0,0:01:47.84,0:01:52.12,Default,,0000,0000,0000,,Kolajen adı verilen bir protein\Ndaha da fazla detay verebilir.
Dialogue: 0,0:01:52.12,0:01:53.34,Default,,0000,0000,0000,,Nefes aldığımız hava,
Dialogue: 0,0:01:53.34,0:01:54.36,Default,,0000,0000,0000,,içtiğimiz su
Dialogue: 0,0:01:54.36,0:01:55.62,Default,,0000,0000,0000,,ve yediğimiz yemek
Dialogue: 0,0:01:55.62,0:01:57.97,Default,,0000,0000,0000,,dişlerimizde ve kemiklerimizde
Dialogue: 0,0:01:57.97,0:02:00.44,Default,,0000,0000,0000,,kimyasal bileşenler hâlinde izler bırakır.
Dialogue: 0,0:02:00.44,0:02:03.89,Default,,0000,0000,0000,,Bu bileşenler izotop adı verilen\Nölçülebilir nicelikler içerir.
Dialogue: 0,0:02:03.89,0:02:09.03,Default,,0000,0000,0000,,Kolojen kemiği ve diş minelerindeki eş\Nizotoplar hayvanlar arasında
Dialogue: 0,0:02:09.03,0:02:12.12,Default,,0000,0000,0000,,yedikleri ve içtikleri şeylere\Ngöre değişiklik gösterir.
Dialogue: 0,0:02:12.12,0:02:13.91,Default,,0000,0000,0000,,Bu izotopları inceleyerek
Dialogue: 0,0:02:13.91,0:02:18.46,Default,,0000,0000,0000,,yerleşkeleri ve yeme-içme\Nalışkanlıklarıyla ilgili çıkarımda
Dialogue: 0,0:02:18.46,0:02:20.75,Default,,0000,0000,0000,,bulunabileceğimiz gibi
Dialogue: 0,0:02:20.75,0:02:23.86,Default,,0000,0000,0000,,kemikler şekillenene kadar\Nbirçok süreçten geçerler.
Dialogue: 0,0:02:23.86,0:02:26.21,Default,,0000,0000,0000,,Yani eğer biri başka bir yere taşınırsa
Dialogue: 0,0:02:26.21,0:02:28.13,Default,,0000,0000,0000,,bu hareket sonrası birleşen kemikler
Dialogue: 0,0:02:28.13,0:02:32.68,Default,,0000,0000,0000,,yakın çevredeki yeni izotop\Nhareketlerini yansıtır.
Dialogue: 0,0:02:32.68,0:02:36.26,Default,,0000,0000,0000,,Bunun anlamı, iskeletler, göçmen\Nharitası olarak kullanılabilir.
Dialogue: 0,0:02:37.47,0:02:40.03,Default,,0000,0000,0000,,Örneğin, M.Ö 1-650 yılları arasında,
Dialogue: 0,0:02:40.03,0:02:44.99,Default,,0000,0000,0000,,Meksika'nın Teotihuacan\Nşehri insan kaynıyordu.
Dialogue: 0,0:02:44.99,0:02:48.64,Default,,0000,0000,0000,,Araştırmacılar, iskeletlerin\Ndiş minelerindeki izotop oranını
Dialogue: 0,0:02:48.64,0:02:52.05,Default,,0000,0000,0000,,inceleyerek yemek\Nalışkanlıklarını incelediler.
Dialogue: 0,0:02:52.05,0:02:54.86,Default,,0000,0000,0000,,Şehre göç ile ilgili kayda\Ndeğer kanıtlar buldular.
Dialogue: 0,0:02:54.86,0:02:57.50,Default,,0000,0000,0000,,İskeletlerin çoğu farklı\Nbir yerde doğmuştu.
Dialogue: 0,0:02:58.18,0:03:01.09,Default,,0000,0000,0000,,Geniş kapsamlı jeolojik çalışmalar\Nve iskelet analizleriyle
Dialogue: 0,0:03:01.09,0:03:04.13,Default,,0000,0000,0000,,araştırmacılar, bu insanların\Nnereden geldiğini bulabilirler.
Dialogue: 0,0:03:04.95,0:03:09.20,Default,,0000,0000,0000,,Teotihucan'da yapılan işlem de\Nbiyo-antropolojistlerin
Dialogue: 0,0:03:09.20,0:03:11.95,Default,,0000,0000,0000,,mezarlardaki iskeletler\Nüzerindeki benzerlik ve
Dialogue: 0,0:03:11.95,0:03:14.71,Default,,0000,0000,0000,,farklılıklarını inceleyen\Nbir çalışma örneği.
Dialogue: 0,0:03:14.71,0:03:17.57,Default,,0000,0000,0000,,Bu bilgiyle kültürel inanışları,
Dialogue: 0,0:03:17.57,0:03:18.40,Default,,0000,0000,0000,,toplum kuralları,
Dialogue: 0,0:03:18.40,0:03:19.12,Default,,0000,0000,0000,,savaşları
Dialogue: 0,0:03:19.12,0:03:21.32,Default,,0000,0000,0000,,ve ölüm sebepleri öğrenilebilir.
Dialogue: 0,0:03:21.87,0:03:25.36,Default,,0000,0000,0000,,Günümüzde bu araçları göç ve hastalıklar
Dialogue: 0,0:03:25.36,0:03:26.83,Default,,0000,0000,0000,,modern dünyayı nasıl etkiler
Dialogue: 0,0:03:26.83,0:03:28.74,Default,,0000,0000,0000,,sorusuna cevap bulmak için kullanıyoruz.
Dialogue: 0,0:03:28.74,0:03:33.92,Default,,0000,0000,0000,,DNA analizi diğerlerine göre çok daha\Neski olan kalıntılarda bile yapılabiliyor.
Dialogue: 0,0:03:33.92,0:03:37.02,Default,,0000,0000,0000,,Bu sayede verem gibi\Nhastalıkların yüzyıllar boyunca
Dialogue: 0,0:03:37.02,0:03:39.06,Default,,0000,0000,0000,,nasıl geliştiğini anlayabiliyoruz.
Dialogue: 0,0:03:39.06,0:03:41.89,Default,,0000,0000,0000,,Böylelikle günümüzde daha iyi\Ntedavi imkânları sunabiliriz.
Dialogue: 0,0:03:42.42,0:03:46.11,Default,,0000,0000,0000,,İlginçtir ki eski dönem iskeletleri\Ngeçmiş hakkında pek çok şey söyleyebilir.
Dialogue: 0,0:03:46.11,0:03:48.72,Default,,0000,0000,0000,,Yani eğer sizden kalanlar\Ntoprağa gömülürse
Dialogue: 0,0:03:48.72,0:03:52.01,Default,,0000,0000,0000,,gelecekteki arkeologlar\Nsizinle ilgili neler öğrenirdi?