Cdo vend ne bote per momentitn

eshte duke reformuar arsimin publik

Ka dy arsye per kete

E para eshte ekonomike.

Njerezit po perpiqen te gjejne menyra

per te arsimuar femijet e tyre

qe ata te gjejne vendin e tyre ne ekonomite e shekullit te 21-te

Si mund ta mundesojme kete?

Duket se ne nuk mund te parashikojme

se drejtim do te marre ekonomia

ne fund te javes se ardhshme

sipas turbullirave qe po perjetojme.

Si mund t'ja arrijme kesaj?

Arsyeja numer dy eshte kulturore.

Cdo vend ne bote po perpiqet

te arsimoje femijet

ne menyre qe ata te kene nje sens identiteti kulturor

ne menyre qe ne

te transmetojme genet kulturore ne kumonitetet tona

por duke u bere pjese e globalizimit.

Si mund ta kthejme kete rreth ne nje katror?

Problemi eshte qe ata ( qeverite) po perpiqen te parashikojne te ardhmen

duke bere ate qe kane bere ne te shkuaren.

Duke bere nje gje te tille, ata po izolojne me miliona femije

qe nuk gjejne asnje arsye per te shkuar ne shkolle.

Kur ne shkonim ne shkolle,

atje na mbante premtimi

qe nese studion dhe del me rezultate te mira

dhe arrin te shkosh ne universitet,

ti do te zesh nje pune.

Femijet tane nuk e besojne dicka te tille.

Dhe me te drejte.

Eshte e vertete qe eshte me mire te kesh nje diplome universitare sesa te mos e kesh.

Por kjo diplome nuk perben nje garanci.

E sidomos nese rruga qe te con aty, nenvlefteson

gjerat qe per ty kane rendesi ne jete.

Disa thone qe duhet te rrisim standartet

a thua se kjo eshte nje shpikje.

Me te vertete? Sigurisht qe po.

Perse ti ulum standartet?

Une unk kam hasur akoma ndonje argument qe

te me binde per te kunderten.

Ti rrisim ato? Sigurisht qe duhet ti rrisim.

Problemi eshte

qe sistemi arsimor qe kemi

u themelua, krijua dhe strukturua

per te kaluaren.

U krijua

ne kulturen Intelektuale te Rilindjes.

Si dhe ne situaten ekonomike te

Revolucionit Industrial.

Para mesit te shekullit te 19-te

nuk kishte sisteme te arsimit publik.

E vertete kjo.

Mund te arsimoheshe nga Kisha

po te kishe para.

Ndersa arsimi publik i paguar ngataksat

dhe i detyrueshem per te gjithe,

dhe pa pagese.

Ishte nje ide revolucionare.

Dhe shume njerez ishin kunder.

Ata mendonin

se nuk eshte e mundur per femijet e rrugave,

apo femijet e klases punetore

te perfitonin nga arsimi publik.

Ata nuk do ishin ne gjendje te mesonin te lexonin dhe te shkruanin!

Perse duhej ta vrisnin mendjen per dicka te tille?

Keshtu nje seri paragjykimesh

mbi aftesite dhe strukturat sociale

ishin te lidhura me njera tjetren.

Kjo ishte e diktuar nga imperativat ekonomike te asaj kohe.

Por mbi te gjitha

ishte nje model intelektual i mendjes.

qe pak a shume

ishte vizioni i inteligjences ne kohen eRilindjes.

Inteligjenca e vertete

ka te beje me analizen logjike te fakteve

dhe njohurite e klasikeve

dhe keto i shikojme si aftesi akademike.

Dhe kjo ka hyre thelle ne pishinen gejnetike te arsimit publik.

Ka dy tipa njerezish.

Akademike dhe jo akademike.

Njerez te zgjuar dhe jo te zgjuar.

Dhe si rezultat i kesaj menyre te menduari

shume njerez te shkelqyer mendojne qe nuk jane te tille.

Sepse ata jane gjykuar

dhe matur me kete mendesi nga te tjeret.

Keshtu ne kemi shtyllat binjake.

Ekonomike dhe Intelektuale.

Dhe mendimi im eshte

qe ky model ka shkaktuar kaos

ne jeten e shume njerezve.

Ka funksionuar mire per disa.

Dhe ka patur njerez qe

kane perfituar ne menyre te mrekullueshme prej tij.

Por shumica e njerezve nuk kane mundur.

Ne te vertete ata kane vuajtur nga ky model.

Kjo eshte nje epidemi moderne.

Dhe eshte sa e keqperdorur

po aq fiktive.

Kjo eshte plaga e ADHD ( Attention Deficit Hyperactivity Disorder - femije qe kane mungese vemendjeje dhe jane hiperaktive).

Kjo eshte harta e ADHD ne Amerike.

Ose e ilaceve qe jepen per te kuruar ADHD.

Mos me keqkuptoni.

Une nuk po aludoj qe Deficititi i Vemendjes

nuk egziston.

Une nuk jam i kualifikuar per te thene dicka te tille.

Dhe une e di qe shumica

e psikologeve dhe pediaterve

mendojne qe egziston.

E megjithate kjo eshte e debatueshme.

Por ajo qe une di shume mire

eshte se nuk behet fjale per nje epidemi.

Numri i femijeve qe mjekohen per ADHD

eshte po aq i madh sa c'ishte numri i femijeve qe hiqnin bajamet.

Dhe per te njejten arsye

dhe ne menyre kapricoze, eshte kthyer ne nje mode mjekesore.

Femijet tane jane duke jetuar

me periudhen me te stimuluar

ne historine e botes.

Ata jane bombarduar me informacion

dhe duhet te kushtojne vemendje ne cdo platforme.

Compjuterat

qe nga IFone

reklamat ne rruge,

e deri tek qindra kanale televizive.

Dhe ne i ndeshkojme

qe jane te shperqendruar...

Per cfare nuk kane interes?

Per gjera te merzitshme.

Sidomos ne shkolle.

Mua me duket qe nuk eshte nje koincidence e rastesishme

qe rritja e ADHD vjen

paralel me rritjen e testeve te standartizuara.

Tani keta femije mjekohen

me Ritlin dhe Addarall dhe lloje te tjera

ilacesh te rrezikshme

ne menyre qe ata te qetesohen dhe te perqendrohen.

E sipas kesaj harte, ADD

vjen ne rritje nga perendimi ne lindje te vendit.

NJerezit fillojne te humbin interesin ne Oklahoma,

mezi arrijne te mendojne ne Arkansas,

dhe deri sa te arrijne ne Uashington,

ata e kane humbur krejt toruan.

Dhe ka arsye te vecanta per kete, besoj une.

Eshte nje epidemi fiktive.

Nese do te mendonim per nje moment per artin

dhe kjo nuk vlen vetem per artin,

e njejta gje vlen dhe per shkencen.

dhe matematiken.

Por me lini te

shprehem per artet ne vecanti

sepse kjo lende eshte viktima e ketij mentaliteti.

Ne vecanti.

Artet

eksplorojne idene e eksperiencave estetike.

Nje eksperience esptetike eshte

nje eksperience ku ndjesite operojne ne piken e tyre me te larte.

Kur njeriu eshte prezent ne kete moment,

kur ti ke rezonanca te gezueshme

per ate qe je duke perjetuar.

Ti ndjehesh teper aktiv.

Ndersa kur merr nje anestetik ti perpiqesh te mbyllesh ndjesite.

Dhe te behesh krejt i vaket ndaj asaj qe ndodh rreth teje.

Dhe ky eshte efekti qe keto ilace u japin femijeve.

Femijet po arrijne te mbarojne shkollen

me anestezi.

E une mendoj qe ne duhet te bejme pikerisht te kunderten.

Ne nuk duhet ti vemene gjume.

Ne duhet ti zgjojme nga gjumi

qe ata te zbulojne potencialin qe kane brenda vetes.

Por ky eshte modeli qe kemi.

Une mendoj qe ne keminje model arsimi

qe pasqyron interesat e industrializmit

dhe eshte ndertuar mbi imazhin e tij.

Po ju jap dy shembuj