[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:00.00,0:00:06.49,Default,,0000,0000,0000,,Ik heb voor mezelf papieren afgedrukt,\Nomdat ik anders vergeet wat ik allemaal wil zeggen.
Dialogue: 0,0:00:06.49,0:00:08.89,Default,,0000,0000,0000,,Goedendag, ik heet Yorick
Dialogue: 0,0:00:08.89,0:00:13.89,Default,,0000,0000,0000,,en ik kom uit Haaltert,\Ndat is een gemeente tussen Aalst en Ninove.
Dialogue: 0,0:00:13.89,0:00:20.49,Default,,0000,0000,0000,,Sinds de vorige generatie wordt ons taaltje\Nniet meer verder geleerd aan de kinderen,
Dialogue: 0,0:00:20.49,0:00:25.69,Default,,0000,0000,0000,,terwijl toch nog de meeste mensen hier,\Nvan boven de 40 jaar oud,
Dialogue: 0,0:00:25.69,0:00:28.29,Default,,0000,0000,0000,,de taal kunnen spreken.
Dialogue: 0,0:00:28.29,0:00:30.69,Default,,0000,0000,0000,,Mijn oude heer en mijn\Nmoeder hadden geprobeerd
Dialogue: 0,0:00:30.69,0:00:33.49,Default,,0000,0000,0000,,om mij in het mooi\NVlaams groot te brengen,
Dialogue: 0,0:00:33.49,0:00:36.39,Default,,0000,0000,0000,,maar dat is maar half gelukt
Dialogue: 0,0:00:36.39,0:00:40.09,Default,,0000,0000,0000,,want ik kan netjes praten,
Dialogue: 0,0:00:40.09,0:00:45.79,Default,,0000,0000,0000,,maar als ik in mijn eigen buurt ben,\Nwordt het vanzelf weer Haalterts.
Dialogue: 0,0:00:45.79,0:00:51.09,Default,,0000,0000,0000,,Ik heb het meeste van de taal geleerd\Ndoor goed naar mijn vader te luisteren,
Dialogue: 0,0:00:51.09,0:00:54.09,Default,,0000,0000,0000,,en naar de mensen uit onze straat.
Dialogue: 0,0:00:54.09,0:00:58.10,Default,,0000,0000,0000,,Daar dan nog eens bovenop, heb ik mij\Ntwee boeken aangeschaft
Dialogue: 0,0:00:58.11,0:01:01.09,Default,,0000,0000,0000,,in de bibliotheek, gelegen aan de kerk,
Dialogue: 0,0:01:01.09,0:01:04.79,Default,,0000,0000,0000,,over de taal van Groot-Haaltert.
Dialogue: 0,0:01:04.79,0:01:08.39,Default,,0000,0000,0000,,Die boeken zijn geschreven\Ndoor Gilbert Redant,
Dialogue: 0,0:01:08.39,0:01:10.09,Default,,0000,0000,0000,,dat is...
Dialogue: 0,0:01:10.09,0:01:13.49,Default,,0000,0000,0000,,de vader van het Haaltertse geschrift.
Dialogue: 0,0:01:13.49,0:01:17.59,Default,,0000,0000,0000,,Zonder hem was er bijna geen\Ndocumentatie van het Haalterts.
Dialogue: 0,0:01:17.59,0:01:19.99,Default,,0000,0000,0000,,God hebbe zijn ziel.
Dialogue: 0,0:01:19.99,0:01:25.39,Default,,0000,0000,0000,,De taal Haalterts wordt niet in stand\Ngehouden zoals Aalsters of Ninoofs
Dialogue: 0,0:01:25.39,0:01:29.39,Default,,0000,0000,0000,,omdat Haaltert feitelijk niet groter is dan een dorp,
Dialogue: 0,0:01:29.39,0:01:33.89,Default,,0000,0000,0000,,en wij hebben ook geen carnaval hier,
Dialogue: 0,0:01:33.89,0:01:39.19,Default,,0000,0000,0000,,terwijl dat dat juist zo'n cultureel opstapje is\Nvoor lokale talen,
Dialogue: 0,0:01:39.19,0:01:41.19,Default,,0000,0000,0000,,voor lokale spraken.
Dialogue: 0,0:01:41.19,0:01:45.39,Default,,0000,0000,0000,,Ik doe mijn best om zoveel mogelijk\NHaalterts te brabbelen
Dialogue: 0,0:01:45.39,0:01:48.59,Default,,0000,0000,0000,,tegen mijn familie en mijn kameraden,
Dialogue: 0,0:01:48.59,0:01:51.19,Default,,0000,0000,0000,,en ik heb een paar liedjes\Nin het Haalterts geschreven
Dialogue: 0,0:01:51.19,0:01:57.59,Default,,0000,0000,0000,,voor bij de accordeon en voor\Nbij hip hop muziek.
Dialogue: 0,0:01:57.59,0:02:00.09,Default,,0000,0000,0000,,Haalterts is een Klein-Brabantse taal
Dialogue: 0,0:02:00.09,0:02:01.79,Default,,0000,0000,0000,,of een dialect.
Dialogue: 0,0:02:01.79,0:02:06.49,Default,,0000,0000,0000,,Het is feitelijk Brabants met grote\Ninvloed van het Oost-Vlaams,
Dialogue: 0,0:02:06.49,0:02:10.59,Default,,0000,0000,0000,,waardoor er verschillende\Nvervoegingen zijn
Dialogue: 0,0:02:10.59,0:02:15.49,Default,,0000,0000,0000,,die van beide streektalen komen.
Dialogue: 0,0:02:15.49,0:02:17.29,Default,,0000,0000,0000,,Je hebt, bijvoorbeeld:
Dialogue: 0,0:02:17.29,0:02:19.29,Default,,0000,0000,0000,,"È stontj gèjer"
Dialogue: 0,0:02:19.29,0:02:26.19,Default,,0000,0000,0000,,en "stontj" is een Brabantse verleden tijd,\Nterwijl we ook
Dialogue: 0,0:02:26.19,0:02:30.07,Default,,0000,0000,0000,,"Oë beldjegen èjer"\Nhebben,
Dialogue: 0,0:02:30.07,0:02:34.19,Default,,0000,0000,0000,,en vervoegingen die eindigen op:
Dialogue: 0,0:02:34.19,0:02:38.59,Default,,0000,0000,0000,,"-egen", "-tjegen" of "-tegen"
Dialogue: 0,0:02:38.59,0:02:41.59,Default,,0000,0000,0000,,zijn van Oost-Vlaamse afkomst.
Dialogue: 0,0:02:41.59,0:02:48.69,Default,,0000,0000,0000,,In de middeleeuwen spraken wij,\Nop een gegeven moment, Oost-Vlaams hier,
Dialogue: 0,0:02:48.69,0:02:53.39,Default,,0000,0000,0000,,maar door verschuiving van het\NBrabants is de taal hier veranderd.
Dialogue: 0,0:02:53.39,0:02:56.79,Default,,0000,0000,0000,,Het Haalterts is niet zomaar wat Vlaams\Nmet een andere uitspraak:
Dialogue: 0,0:02:56.79,0:03:03.99,Default,,0000,0000,0000,,wij hebben een grote woordenschat, die men\Nin het mooi Vlaams of Nederlands niet heeft.
Dialogue: 0,0:03:03.99,0:03:05.09,Default,,0000,0000,0000,,Bijvoorbeeld:
Dialogue: 0,0:03:05.09,0:03:08.69,Default,,0000,0000,0000,,"Noste" = volgende
Dialogue: 0,0:03:08.69,0:03:11.59,Default,,0000,0000,0000,,"Pertang" = nochtans
Dialogue: 0,0:03:11.59,0:03:17.19,Default,,0000,0000,0000,,"En Pantomiene" =\Neen gebeurtenis die bijna onmogelijk is
Dialogue: 0,0:03:17.19,0:03:20.79,Default,,0000,0000,0000,,Ouvèjerdeg = dom en pocherig
Dialogue: 0,0:03:20.79,0:03:25.09,Default,,0000,0000,0000,,"Ne karrot'ntrekker" =\Niemand die doet alsof
Dialogue: 0,0:03:25.09,0:03:28.79,Default,,0000,0000,0000,,Gèjeloeëgen =\Nverlangend naar iets kijken
Dialogue: 0,0:03:28.79,0:03:31.59,Default,,0000,0000,0000,,"Ne pèjeremiejester" =\Neen veearts
Dialogue: 0,0:03:31.59,0:03:38.89,Default,,0000,0000,0000,,"Ne cinnemamaan" =\Niemand die liegt of met grote gesten spreekt
Dialogue: 0,0:03:38.89,0:03:42.49,Default,,0000,0000,0000,,"Drolleg" = misselijk
Dialogue: 0,0:03:42.49,0:03:47.49,Default,,0000,0000,0000,,"Nen bezz'ager" = iemand die het geld draagt
Dialogue: 0,0:03:47.49,0:03:54.59,Default,,0000,0000,0000,,Maar ook buiten woordenschat, zijn er ook\Neen paar lengte- en gewichtsmaten
Dialogue: 0,0:03:54.59,0:04:01.19,Default,,0000,0000,0000,,die hier nog gebruikt worden, of toch alleszins\Nnog bekend zijn bij de mensen.
Dialogue: 0,0:04:01.19,0:04:02.59,Default,,0000,0000,0000,,Bijvoorbeeld:
Dialogue: 0,0:04:02.59,0:04:04.49,Default,,0000,0000,0000,,Een "el".
Dialogue: 0,0:04:04.49,0:04:09.09,Default,,0000,0000,0000,,Dat is de afstand tussen\Nje elleboog en je hand,
Dialogue: 0,0:04:09.09,0:04:11.69,Default,,0000,0000,0000,,en dat is ongeveer...
Dialogue: 0,0:04:11.69,0:04:14.09,Default,,0000,0000,0000,,72 centimeter.
Dialogue: 0,0:04:14.09,0:04:16.49,Default,,0000,0000,0000,,Dan een "dagwand":
Dialogue: 0,0:04:16.49,0:04:20.69,Default,,0000,0000,0000,,dat is het gebied dat\Neen os op een dag kan omploegen.
Dialogue: 0,0:04:20.69,0:04:23.69,Default,,0000,0000,0000,,Dat is...
Dialogue: 0,0:04:23.69,0:04:26.59,Default,,0000,0000,0000,,3300 m²
Dialogue: 0,0:04:26.59,0:04:32.39,Default,,0000,0000,0000,,En dan zijn er ook nog heel veel mensen\Ndie hier "pond" gebruiken als gewichtsmaat
Dialogue: 0,0:04:32.39,0:04:35.29,Default,,0000,0000,0000,,en men heeft dat\Nomgerekend naar een halve kilo,
Dialogue: 0,0:04:35.29,0:04:40.39,Default,,0000,0000,0000,,maar feitelijk is dat rond de 430 gram.
Dialogue: 0,0:04:40.39,0:04:46.09,Default,,0000,0000,0000,,Ik ga jullie nog wat uitspraken\Nin het Haalterts meegeven:
Dialogue: 0,0:04:46.09,0:04:51.99,Default,,0000,0000,0000,,"È zal zoëne loeëp oël'n"\N= iets dat hij niet zal willen doen
Dialogue: 0,0:04:51.99,0:04:58.29,Default,,0000,0000,0000,,"D' endj za' 'nt outjwoëz'n"\N= op het einde zullen we zien
Dialogue: 0,0:04:58.29,0:05:05.59,Default,,0000,0000,0000,,"Dad Ooz'n Iejer doër Zè goed eet'n instekt"\N= wordt gezegd over een nietsnut
Dialogue: 0,0:05:05.59,0:05:09.69,Default,,0000,0000,0000,,"A va' krommen oës agen"\N= je van de domme houden
Dialogue: 0,0:05:09.69,0:05:10.59,Default,,0000,0000,0000,,en dan nog:
Dialogue: 0,0:05:10.59,0:05:16.29,Default,,0000,0000,0000,,"Steek et woër da ter giejen otto's roë'n"\N= stop het waar de zon niet schijnt
Dialogue: 0,0:05:16.29,0:05:22.49,Default,,0000,0000,0000,,En als laatste wil ik alle mensen, die nog Haalterts\Nkunnen spreken, vanuit het diepste van mijn hart
Dialogue: 0,0:05:22.49,0:05:28.09,Default,,0000,0000,0000,,vragen om je kinderen en\Nkleinkinderen Haalterts te leren
Dialogue: 0,0:05:28.09,0:05:32.29,Default,,0000,0000,0000,,want het is toch zo'n rijke en mooie taal.
Dialogue: 0,0:05:32.29,0:05:37.59,Default,,0000,0000,0000,,En als je niet van Haaltert afkomstig bent\Nof gewoon...
Dialogue: 0,0:05:37.59,0:05:39.99,Default,,0000,0000,0000,,...of gewoon geen Haalterts kan praten,
Dialogue: 0,0:05:39.99,0:05:43.39,Default,,0000,0000,0000,,om toch je best te doen om een stukje te leren,
Dialogue: 0,0:05:43.39,0:05:52.19,Default,,0000,0000,0000,,je kan wat uit dit filmpje halen of\Nje kan een boek van Gilbert Redant kopen, om te kunnen lezen...
Dialogue: 0,0:05:52.19,0:06:00.19,Default,,0000,0000,0000,,Misschien komt er een dag dat niemand\Nnog Haalterts kan spreken of verstaan,
Dialogue: 0,0:06:00.19,0:06:07.19,Default,,0000,0000,0000,,en dan hoop ik dat dit beeldmateriaal\Ntoch een idee kan geven
Dialogue: 0,0:06:07.19,0:06:10.29,Default,,0000,0000,0000,,over hoe het klonk
Dialogue: 0,0:06:10.29,0:06:18.39,Default,,0000,0000,0000,,en hoe de opbouw en de\Nvervoegingen in elkaar zaten.
Dialogue: 0,0:06:18.39,0:06:25.49,Default,,0000,0000,0000,,En om af te sluiten nog drie Haaltertse\Ntongbrekers die je kan oefenen:
Dialogue: 0,0:06:25.49,0:06:26.79,Default,,0000,0000,0000,,De eerste is:
Dialogue: 0,0:06:26.79,0:06:30.89,Default,,0000,0000,0000,,"Wa riek ek ik ier?\NRiek ek ik ier kak of kak ek ik ier?"
Dialogue: 0,0:06:30.89,0:06:31.69,Default,,0000,0000,0000,,De tweede is:
Dialogue: 0,0:06:31.69,0:06:34.59,Default,,0000,0000,0000,,"D' esp angd on de ska,\Nes 't dij van a, kom pak s' a."
Dialogue: 0,0:06:34.59,0:06:36.09,Default,,0000,0000,0000,,En de derde is:
Dialogue: 0,0:06:36.09,0:06:41.29,Default,,0000,0000,0000,,"Droë ra oër'n in e penneke gekloesjt,\Nas ke ze lotj vaal'n, tij' zè ze gebloesjt."
Dialogue: 0,0:06:41.29,0:06:46.59,Default,,0000,0000,0000,,Allez, salutjes, houd jullie\Ngoed en "de ballen", he!