WEBVTT 00:00:02.220 --> 00:00:06.660 Ang Internet: Cybersecurity at Krimen 00:00:06.660 --> 00:00:11.080 Magandang araw ako si Jenny Martin at ako ang direktor ng cyber security 00:00:11.080 --> 00:00:16.299 investigations sa Symantec. Sa ngayon nagdudulot ang cybercrime ng malalaking problema para sa 00:00:16.299 --> 00:00:22.550 lipunan nang personal, pinansiyal, at kahit na sa mga usapin ng pambansang seguridad. Noon lang 00:00:22.550 --> 00:00:26.660 nakaraang ilang taon daan-daang milyong numero ng credit card ay nanakaw, 00:00:26.660 --> 00:00:30.539 sampu-sampu ng milyon-milyong numero ng Social Security at rekord sa pangangalagang pangkalusugan ay 00:00:30.539 --> 00:00:35.360 nakompromiso, kahit na mga nuclear centrifuges na na-hack, at mga walang piloto na 00:00:35.360 --> 00:00:40.090 aerial drone ay na-hijack. Ginagawa ang lahat ng ito sa pamamagitan ng pagsasamantala sa mga bulnerabilidad 00:00:40.090 --> 00:00:45.059 sa hardware at software o mas madalas sa pamamagitan ng pagsasamantala sa mga hindi sinasadyang 00:00:45.059 --> 00:00:53.300 desisyon na ginawa ng mga tao gamit ang software. Ang mga taong nakatuon sa mga cyber crime 00:00:53.300 --> 00:00:57.600 na ito ay walang iisang profile o motibasyon. Maaari itong sinuman mula sa isang 00:00:57.600 --> 00:01:03.329 internasyonal na terorista hanggang sa isang tinedyer na nakikipagpaligsahan para sa karapatan ng pagmamayabang. Sa ngayon ang mga pinakamalaking 00:01:03.329 --> 00:01:08.960 bansa hindi lang ang may regular na hukbo pero mayroon ding cyber na hukbo na armadong mabuti. Sa 00:01:08.960 --> 00:01:12.500 katunayan ang susunod na Digmaang Pandaigdig ay maaaring hindi paglalabanan gamit ang mga tradisyonal na armas, pero gamit ang 00:01:12.500 --> 00:01:17.210 mga computer na ginagamit sa pagsasara ng mga pambansang panustos sa tubig, grid ng enerhiya, at 00:01:17.210 --> 00:01:25.330 sistema ng transportasyon. Kumusta ako si Parisa at ako ang Google Security Princess. Nakapagtrabaho na ako 00:01:25.330 --> 00:01:29.540 sa maraming iba't ibang produkto at maraming iba't ibang paraan upang subukan at 00:01:29.540 --> 00:01:33.600 gawing ligtas hangga't maaari ang ating software. 00:01:33.600 --> 00:01:36.690 Ngayon tingnan natin kung paano gumagana ang cybercrime sa ilalim ng hood 00:01:36.690 --> 00:01:41.320 Matututo tayo tungkol sa mga virus ng software, atake na pagtanggi ng serbisyo, at phishing scam. 00:01:41.320 --> 00:01:46.170 Sa biolohiya at buhay, ang isang virus ay isang organismo na kumakalat sa pag-ubo, 00:01:46.170 --> 00:01:49.130 pagbahing o pisikal na kontak. 00:01:49.130 --> 00:01:53.370 Gumagana ang mga virus sa pamamagitan ng paglalagay ng impeksiyon sa mga selula, pag-iniksiyon ng kanilang materyal na henetiko, at 00:01:53.370 --> 00:01:59.140 paggamit sa mga selulang iyon upang mag-replicate. Magagawa nila ang mga tao na talagang magkasakit at saka ikalat sa iba pang tao. 00:01:59.140 --> 00:02:04.290 Gumagana ang computer virus sa katulad na paraan. Ang isang virus ay isang maipapatupad na program na 00:02:04.290 --> 00:02:10.090 nai-install, kadalasang hindi sinasadya, at pinipinsala ang gumagamit at kanilang computer. Posible rin na 00:02:10.090 --> 00:02:16.210 kumalat ang virus mismo sa iba pang computer. Ngayon paano muna nakakapasok ang virus sa 00:02:16.210 --> 00:02:19.880 computer mo? May dalawang paraan na maaaring bigyan ng impeksiyon ng isang umaatake ang computer 00:02:19.880 --> 00:02:24.730 ng isa. Pinapainan nila ang isang biktima upang i-install ang isang program na may panlilinlang tungkol sa 00:02:24.730 --> 00:02:29.200 layunin ng programa, kaya halimbawa maraming virus ay nagbabalatkayo bilang mga update sa seguridad. 00:02:29.200 --> 00:02:35.920 Posible rin na ang software sa computer mo ay may bulnerabilidad para mai-install ng umaatake ang sarili nito 00:02:35.920 --> 00:02:39.330 nang hindi kinakailangan ang hayagang permiso. 00:02:39.330 --> 00:02:43.590 Sa sandaling nasa computer mo ang virus maaari nitong nakawin o tanggalin ang anuman sa mga file mo, 00:02:43.590 --> 00:02:47.959 kontrolin ang iba pang program, o kahit hayaan ang isa na kontrolin nang malayuan ang 00:02:47.959 --> 00:02:50.340 computer mo. 00:02:50.340 --> 00:02:55.830 Gamit ang mga computer virus, maaaring kunin ng mga hacker ang mahigit milyong computer sa buong mundo 00:02:55.830 --> 00:03:01.280 at saka gamitin sila bilang isang digital na hukbo, kilala sa ibang pagkakataon bilang isang botnet, upang atakehin at alisin ang mga website. 00:03:01.280 --> 00:03:07.269 Ang uring ito ng atake ay tinatawag na ipinamahaging pagtanggi ng serbisyo. 00:03:07.269 --> 00:03:10.470 Ang isang pagtanggi ng serbisyo ay kapag kinaya ng mga hacker ang isang website gamit ang napakaraming 00:03:10.470 --> 00:03:14.840 hiling. Tinatawag namin itong ipinamahaging pagtanggi-ng-serbisyo kapag nanggagaling ang atake sa maraming 00:03:14.840 --> 00:03:16.540 computer nang minsanan. 00:03:16.540 --> 00:03:21.950 Karamihan sa mga website ay handang tumugon sa mga milyong hiling kada araw, pero patamaan mo 00:03:21.950 --> 00:03:25.430 sila ng bilyon o trilyong hiling, na nanggagaling sa iba't ibang lugar, 00:03:25.430 --> 00:03:31.500 ang mga computer ay nao-overload at tumitigil sa pagtugon. Isa pang pandaraya na ginagamit ng 00:03:31.500 --> 00:03:35.970 mga cybercriminal ay ipadala ang malaking bilang ng spam email sa pagtatangka na lokohin ang mga tao 00:03:35.970 --> 00:03:39.110 na magbahagi ng sensitibong personal na impormasyon. 00:03:39.110 --> 00:03:44.920 Ito ang tinatawag na phishing scam. Ang isang phishing scam ay kapag nakatanggap ka ng tila 00:03:44.920 --> 00:03:49.590 mapagkakatiwalaang email na hinihingian ka na mag-log in sa account mo, pero sa pagpindot sa email 00:03:49.590 --> 00:03:51.560 ang nagdadala sa iyo sa isang pekeng website. 00:03:51.560 --> 00:03:55.599 Kung nag-log in ka sa anumang paraan naloko ka sa pagbibigay ng password mo. 00:03:55.599 --> 00:04:00.390 Maaari na gamitin ng mga hacker ang mga login credential mo upang i-access ang mga totoong account mo 00:04:00.390 --> 00:04:05.520 upang nakawin ang impormasyon o malamang kahit na nakawin ang pera mo. Sa kabutihang palad may napakaraming 00:04:05.520 --> 00:04:09.920 kompanya, batas at organisasyon sa pamahalaan na nagtatrabaho upang gawin ang 00:04:09.920 --> 00:04:14.750 internet na mas ligtas, pero ang mga pagsisikap na ito ay hindi sapat. 00:04:14.750 --> 00:04:18.450 Maaari mong isipin na kapag ang sistema ng computer ay na-hack ang problema ay ang disenyo ng 00:04:18.450 --> 00:04:22.860 seguridad o ang software. Siyamnapug porsiyento ng oras na na-hack ang sistema 00:04:22.860 --> 00:04:26.980 gayunpaman, ay hindi dahil sa security bug, pero dahil sa isang simpleng pagkakamali na gawa ng 00:04:26.980 --> 00:04:35.070 isang tao. Lumalabas na may mga hakbang na maaari nating gamiting lahat upang protektahan ang ating sarili. Madalas 00:04:35.070 --> 00:04:39.040 na ang mga aksiyon mo hindi lang inaapektuhan ang seguridad ng sarili mong datos at computer, pero ang 00:04:39.040 --> 00:04:41.550 seguridad ng lahat sa paaralan mo, 00:04:41.550 --> 00:04:46.510 lugar ng trabaho, at bahay. Sa bilyon-bilyon o triyon-trilyon na dolyar ang nakataya 00:04:46.510 --> 00:04:51.590 nagiging mas matalino ang mga cybercriminal bawat taon at lahat tayo ay kailangang umalinsabay.