WEBVTT

00:00:02.220 --> 00:00:06.660
Internet: Sajber bezbednost i kriminal

00:00:06.660 --> 00:00:11.080
Moje ime je Jenny Martin i ja sam
direktorka istražnog odeljenja za sajber

00:00:11.080 --> 00:00:16.299
sigurnost u Symantecu. Sajber kriminal
danas stvara velike probleme za društvo u

00:00:16.299 --> 00:00:22.550
ličnom i financijskom smislu, pa čak i na
nivou nacionalne sigurnosti. Samo u

00:00:22.550 --> 00:00:26.660
proteklih nekoliko godina stotine milona
brojeva kreditnih kartica su ukradeni,

00:00:26.660 --> 00:00:30.539
desetine miliona brojeva socijalnog osiguranja
i zdravstvenih evidencija su bili ugroženi,

00:00:30.539 --> 00:00:37.624
čak su i nuklearni reaktori hakovani i
bespilotne letelice otete.

00:00:37.624 --> 00:00:42.580
Ovo je sve urađeno korišćenjem
slabosti hardvera i softvera

00:00:42.580 --> 00:00:52.152
ili još češće, korišćenjem nenamernih
odluka koje su doneli ljudi koji koriste
softver.

00:00:52.152 --> 00:00:56.519
Počinioci takvih sajber zločina
nemaju jedan profil ili motivaciju

00:00:56.519 --> 00:01:00.488
to može biti bilo ko, od međunarodnog
teroriste do tinejdžera koji se takmiči za

00:01:00.488 --> 00:01:03.329
malo pažnje. Danas, najveće države

00:01:03.329 --> 00:01:08.960
nemaju samo običnu vojsku, već imaju i
dobro opremljenu sajber vojsku. Zapravo,

00:01:08.960 --> 00:01:12.500
sledeći svetski rat se vrlo verojatno
neće voditi tradicionalnim oružjem, već sa

00:01:12.500 --> 00:01:17.210
računarima koji će se koristiti da bi zatvorili
nacionalnu distribuciju vodom, energetsku mrežu

00:01:17.210 --> 00:01:25.330
i sistem prevoza. Moje ime je Parisa i
ja sam Princeza Googl sigurnosti. Radila

00:01:25.330 --> 00:01:29.540
sam na mnogo različitih proizvoda i mnogo
različitih načina u pokušaju da učinim

00:01:29.540 --> 00:01:33.600
naš softver sigurnijim što je više moguće.

00:01:33.600 --> 00:01:36.690
Pogledajmo sada kako sajber kiminal
funkcioniše ispod haube.

00:01:36.690 --> 00:01:42.250
Učimo o softverskim virusima, DDoS napadima
uskraćivanja usluge i krađi identiteta.

00:01:42.250 --> 00:01:46.170
U biologiji i životu, virus je organizam
koji se širi kašljanjem,

00:01:46.170 --> 00:01:49.130
kijanjem ili fizičkim kontaktom.

00:01:49.130 --> 00:01:53.370
Virusi inficiraju ćelije ubrizgavanjem
njihovog genetskog materijala i

00:01:53.370 --> 00:01:59.140
upotrebom tih ćelija za razmnožavanje. Oni
mogu učiniti ljude jako bolesnima i onda se
proširiti na druge ljude.

00:01:59.140 --> 00:02:04.960
Računarski virus deluje slično. Virus je
izvršni program koji se instalira, često

00:02:04.960 --> 00:02:10.090
nenamerno, i čini štetu korisniku i
njegovom računaru. Moguće je da se

00:02:10.090 --> 00:02:16.610
virus proširi na druge računare. Ali, kako
uopšte virus dolazi do vašeg

00:02:16.610 --> 00:02:19.880
računara? Postoji nekoliko načina
na koje napadači mogu zaraziti nečiji

00:02:19.880 --> 00:02:24.730
računar. Mogu da namame žrtvu da
instalira program obmanjujući ga da program

00:02:24.730 --> 00:02:30.693
ima drugu svrhu, pa je tako, na primer,
puno virusa prerušeno u sigurnosna ažuriranja.

00:02:30.693 --> 00:02:35.920
Moguće je, također, da softver na vašem
računaru ima slabost, pa ga napadač može

00:02:35.920 --> 00:02:39.640
samostalno instalirati bez traženja
neposredne dozvole.

00:02:39.640 --> 00:02:43.590
Jednom kad je virus na vašem računaru, on
može ukrasti ili izbrisati bilo kojiu od

00:02:43.590 --> 00:02:47.959
vaših datoteka, kontrolisati druge programe
ili čak dopustiti nekom drugome da udaljenim

00:02:47.959 --> 00:02:50.340
putem kontroliše vaš računar.

00:02:52.080 --> 00:02:55.830
Upotrebom računarskih virusa, hakeri mogu
preuzeti više miliona računara u čitavom svetu

00:02:55.830 --> 00:03:02.830
i iskoristiti ih kao digitalnu vojsku,
poznatu i pod nazivom botnet, za napad i
preuzimanje veb stranica.

00:03:02.830 --> 00:03:07.269
Ta vrsta napada se zove DDos - distribuirano
uskraćivanje usluge.

00:03:07.269 --> 00:03:11.590
Uskraćivanje usluge događa se kad haker
zatrpa veb stranicu sa previše zahteva.

00:03:11.590 --> 00:03:14.840
Kažemo da se radi o distribuiranom
uskraćivanju usluge kad napadač napada sa

00:03:14.840 --> 00:03:17.280
više računara odjednom.

00:03:17.955 --> 00:03:21.950
Većina veb stranica može odgovoriti na
milione zahteva u danu, ali ako ih

00:03:21.950 --> 00:03:25.430
zatrpate milijardama ili trilijardama
zahteva koji dolaze s različitih strana,

00:03:25.430 --> 00:03:31.500
računari postanu preopterećeni i prestaju
reagovati. Još jedan od trikova koje koriste

00:03:31.500 --> 00:03:36.280
sajber kriminalci je slanje velike količine
spam imejlova pokušavajući da prevare ljude

00:03:36.280 --> 00:03:39.630
da podele osetljive lične informacije.

00:03:39.690 --> 00:03:46.040
To zovemo krađom identiteta. Krađa identiteta
je kad primite ono što se čini kao pouzdan imejl

00:03:46.040 --> 00:03:49.590
koji od vas traži da se prijavite na vaš
nalog, ali klik na imejl

00:03:49.590 --> 00:03:51.560
vas vodi do lažne stranice.

00:03:51.560 --> 00:03:56.499
Ako se svejedno prijavite, prevareni ste
tako što ste otkrili (upisali) vašu lozinku.

00:03:56.499 --> 00:04:00.390
Hakeri zatim mogu iskoristiti vaše korisničke
podatke za pristupanje vašim stvarnim nalozima

00:04:00.390 --> 00:04:05.520
da bi ukrali informacije ili čak vaš
novac. Srećom, postoji puno

00:04:05.520 --> 00:04:10.430
kompanija, zakona i državnih organizacija
koje rade na tome da učine internet

00:04:10.430 --> 00:04:14.750
sigurnijim, ali ti napori nisu dovoljni.

00:04:14.750 --> 00:04:18.450
Svaki put kad računar bude hakovan, vrlo
verovatno pomislite da je problem u

00:04:18.450 --> 00:04:22.860
sigurnosnim podešavanjima ili softveru. Međutim,
u 90% slučajeva sistem je hakovan

00:04:22.860 --> 00:04:29.027
ne zbog sigurnosne greške, već jednostavno zbog
greške koju je napravio čovek.

00:04:31.317 --> 00:04:35.070
Postoje koraci koje svi možemo preduzeti
da bi se zaštitili. Vrlo često

00:04:35.070 --> 00:04:39.040
vaša dela ne utiču samo na sigurnost
vaših podataka i računara, već i

00:04:39.040 --> 00:04:41.550
na sigurnost svih u vašoj školi,

00:04:41.550 --> 00:04:46.510
na radnom mestu ili kod kuće. Sa milijardama
ili trilijardama dolara u igri

00:04:46.510 --> 00:04:51.590
sajber kriminalci postaju pametniji svake
godine i svi mi trebamo ići u korak sa vremenom.