1 00:00:00,370 --> 00:00:02,700 Nước là một chất vô cùng quan trọng cho cuộc sống 2 00:00:02,700 --> 00:00:05,320 cho trồng trọt, cho thức ăn và cả cho tắm rửa. 3 00:00:05,892 --> 00:00:07,832 Thông thường, nước đến từ những vùng xa. 4 00:00:07,832 --> 00:00:10,434 Ví dụ, hơn phân nửa nguồn nước của phía nam California 5 00:00:10,434 --> 00:00:12,276 đến từ con sông Colorado. 6 00:00:12,406 --> 00:00:15,115 Nó được tiếp tục được vận chuyển lên và qua một dãy núi 7 00:00:15,115 --> 00:00:17,429 để được dùng ở những thành phố và nông trại. 8 00:00:17,809 --> 00:00:19,997 Nhưng khi mưa rơi và nhiệt độ thay đổi, 9 00:00:19,997 --> 00:00:21,621 các nhà khoa học đang trông thấy một siêu hạn hán 10 00:00:21,621 --> 00:00:23,242 nổi lên ở Tây Mỹ. 11 00:00:23,242 --> 00:00:24,866 Và nhiều phần của cuộc hạn hán dài đó 12 00:00:24,866 --> 00:00:26,862 nằm ngay trên sông Colorado. 13 00:00:26,862 --> 00:00:29,844 Điều đó có nghĩa là những thành phố lớn như L.A và những vùng nông thôn 14 00:00:29,844 --> 00:00:31,907 có thể sẽ thấy sự giảm sút ở nguồn nước của họ. 15 00:00:32,047 --> 00:00:34,680 Ở tập này, ta sẽ tìm hiểu tại sao vụ hạn hán này lại tệ như vậy 16 00:00:34,680 --> 00:00:36,451 và tìm ra những bài học cho chúng ta 17 00:00:36,451 --> 00:00:38,466 từ những người đã sống ở vùng Tây Nam 18 00:00:38,466 --> 00:00:39,854 trong hàng ngàn năm. 19 00:00:45,384 --> 00:00:46,701 Lưu vực thoát nước là một vùng 20 00:00:46,751 --> 00:00:50,248 mà mưa đọng lại và chảy xuống một vùng nước. 21 00:00:50,418 --> 00:00:51,905 Lưu vực ở sông Colorado 22 00:00:51,905 --> 00:00:54,281 trải qua bảy bang và hai quốc gia. 23 00:00:54,621 --> 00:00:56,864 40 triệu người sống dựa vào nguồn nước đó. 24 00:00:57,314 --> 00:00:59,004 Nhưng chuyện gì xảy ra khi sông khô cạn 25 00:00:59,004 --> 00:01:01,370 và nước bạn đang sống dựa vào không còn? 26 00:01:01,581 --> 00:01:03,028 Để hiểu rõ hơn, tôi đã hỏi 27 00:01:03,028 --> 00:01:05,988 một chuyên gia về nước và hạn hán, Brad Udall, về chuyện đang xảy ra. 28 00:01:06,216 --> 00:01:10,026 Ở năm 2000, một cuộc hán hán xảy ra và 20 năm sau 29 00:01:10,026 --> 00:01:11,925 nó đã trở thành cuộc hạn hán tê nhất 30 00:01:11,925 --> 00:01:17,240 từ khi những thiết bị đo lường được lắp đặt trên sông ở năm 1906. 31 00:01:17,748 --> 00:01:20,487 Dòng chảy đã chậm hơn khoảng 20%. 32 00:01:20,737 --> 00:01:21,979 Hạn hán thường được nhận biết 33 00:01:21,979 --> 00:01:24,164 là một khoảng thời gian với mưa ít hơn thường 34 00:01:24,164 --> 00:01:25,698 dẫn tới sự thiếu nước. 35 00:01:25,698 --> 00:01:28,261 Nhưng Brad đã bảo chúng ta rằng vụ hạn hán này có khác biệt. 36 00:01:28,261 --> 00:01:30,266 Đó chính là do khi không mưa, 37 00:01:30,266 --> 00:01:32,761 chúng không tính đến mực nước thấp. 38 00:01:32,972 --> 00:01:35,262 Chúng ta có một cách gọi cho hiện tượng này: 39 00:01:35,262 --> 00:01:36,263 Hạn hán nóng. 40 00:01:36,263 --> 00:01:39,436 Vậy, nhiệt độ cao hơn làm khô đi Trái Đất. 41 00:01:39,551 --> 00:01:41,889 Và những gì chúng ta tìm thấy là nhiệt độ cao 42 00:01:41,889 --> 00:01:45,140 dẫn tới nhiều sự bốc hơi hơn. 43 00:01:45,546 --> 00:01:49,121 Và sự bốc hơi đó là nguyên do của việc dòng chảy bị yếu đi. 44 00:01:49,121 --> 00:01:51,503 Theo một cách nói khác, khi nhiệt độ càng tăng, 45 00:01:51,503 --> 00:01:54,077 sự bốc hơi càng lấy nhiều nước 46 00:01:54,077 --> 00:01:56,471 từ sông, hồ và núi băng. 47 00:01:57,086 --> 00:02:00,718 Điều đó giải thích tại sao dòng chảy ở lưu vực Colorado giảm 20% 48 00:02:00,718 --> 00:02:03,408 tuy số nước kết tủa lại chỉ giảm 5%. 49 00:02:04,099 --> 00:02:05,444 Hạn hán sẽ đến lúc ngưng, 50 00:02:05,444 --> 00:02:07,253 nhưng theo một số nhà khoa học, 51 00:02:07,253 --> 00:02:10,113 chờ đợi mưa không phải là ý tưởng tốt nhất. 52 00:02:10,605 --> 00:02:12,035 "Hạn hán" có ngụ ý rằng 53 00:02:12,035 --> 00:02:14,800 sự quay về bình thường sẽ đến. 54 00:02:14,900 --> 00:02:16,703 Hạn hán ý là tạm thời, 55 00:02:17,145 --> 00:02:19,675 và nhiều nhà khoa học đang bàn luận về 56 00:02:19,675 --> 00:02:22,549 sự khô cằn đi của miền Tây, 57 00:02:22,651 --> 00:02:26,638 nghĩa là một sự chuyển biến vĩnh viễn tới một trạng thái khô hơn. 58 00:02:28,493 --> 00:02:33,893 (tiếng động cơ xe) 59 00:02:34,795 --> 00:02:36,843 Ít người hiểu được những nguy cơ của hạn hán 60 00:02:36,843 --> 00:02:38,262 hơn Nancy Caywood. 61 00:02:38,262 --> 00:02:40,496 Cố ấy là một nông dân thế hệ thứ năm ở Pinal County 62 00:02:40,496 --> 00:02:42,739 nơi nước đến từ con sông Colorado 63 00:02:42,739 --> 00:02:44,770 qua kênh của Dự Án Trung Tâm Arizona 64 00:02:44,770 --> 00:02:47,379 hoặc từ những sông và kênh khác thuộc lưu vực Colorado. 65 00:02:47,437 --> 00:02:48,837 Chúng như vàng lỏng vậy. 66 00:02:48,837 --> 00:02:50,665 Đây chính là nguồn nước của chúng tôi. 67 00:02:50,665 --> 00:02:52,716 Chúng tôi lấy nó ra, có một cái cổng ở kia, 68 00:02:52,716 --> 00:02:54,574 và nó đi xuống một con kênh 69 00:02:54,574 --> 00:02:56,101 dẫn thẳng tới trang trại. 70 00:02:56,101 --> 00:02:57,468 Tôi sẽ mở cổng này ra. 71 00:02:57,468 --> 00:02:58,839 ta có cánh cỏng mở, 72 00:02:59,069 --> 00:03:01,861 chúng ta sẽ mở 4 cái, để nước tràn vào. 73 00:03:04,221 --> 00:03:07,007 Chúng tôi có khoảng 0.55 kilomet vuông trồng cỏ linh lăng. 74 00:03:07,499 --> 00:03:09,840 Đây là một ví dụ của việc tưới bằng lũ, 75 00:03:09,840 --> 00:03:12,263 một trong những cách tưới cổ và thông dụng nhất. 76 00:03:12,263 --> 00:03:14,110 Tưới lũ phân phát nước vào đất 77 00:03:14,110 --> 00:03:16,650 bằng cách cho nước chảy xuống dốc. 78 00:03:16,941 --> 00:03:19,161 Cách tưới đó có một sự đơn giản tuyệt đẹp, 79 00:03:19,161 --> 00:03:22,051 nhưng nó là cách tưới kém hiệu quả nhất 80 00:03:22,051 --> 00:03:24,048 vì phần lớn nước sẽ bốc hơi đi 81 00:03:24,048 --> 00:03:26,805 hoặc thấm vào trong đất khỏi tầm của rễ cây. 82 00:03:27,118 --> 00:03:29,986 Hơn nữa, cỏ linh lăng tốn rất nhiều nước, 83 00:03:30,263 --> 00:03:33,184 nên thịt bò từ gia súc ăn cỏ linh lăng 84 00:03:33,184 --> 00:03:35,607 là thức ăn dùng nhiều nước nhất có sẵn. 85 00:03:35,607 --> 00:03:38,455 Tưới nhỏ giọt và tưới bằng vòi phun nước có thể hiệu quả hơn, 86 00:03:38,455 --> 00:03:40,440 nhưng Nancy nói rằng cô ấy chưa thể 87 00:03:40,440 --> 00:03:41,853 lấy giấy phép cần thiết 88 00:03:41,853 --> 00:03:44,012 để đổi cách tưới ở trang trại. 89 00:03:44,086 --> 00:03:46,483 Và những cánh đồng cỏ linh lăng Caywood rất quan trong. 90 00:03:46,483 --> 00:03:48,877 60% đất trồng ở lưu vực Colorado 91 00:03:48,932 --> 00:03:50,415 được dùng để trồng thức ăn chăn nuôi. 92 00:03:50,415 --> 00:03:53,227 Kết hợp tất cả nhu cầu đó lại và ở hạt Pinal 93 00:03:53,227 --> 00:03:55,000 chính là nơi bị hán hán. 94 00:03:55,427 --> 00:03:58,602 Lần cuối hồ chứa đầy là ở 1992. 95 00:03:58,772 --> 00:04:02,200 Có một năm, chúng tôi không trồng được gì ở trang trại này cả. 96 00:04:02,284 --> 00:04:04,136 Năm 2019, nước ở hồ Mead, 97 00:04:04,136 --> 00:04:06,515 hồ chứa lớn nhất của USA, ít tới mức 98 00:04:06,515 --> 00:04:08,269 nó bắt buộc sự cắt giảm đầu tiên 99 00:04:08,269 --> 00:04:10,440 về việc phân chia nước ở lưu vực. 100 00:04:10,653 --> 00:04:12,407 Nông dân hạt Pinal là những người đầu 101 00:04:12,407 --> 00:04:13,800 bị cắt giảm nước. 102 00:04:13,800 --> 00:04:17,315 Đất bỏ trống, đã chuẩn bị và sẵn sàng, nhưng không được trồng. 103 00:04:18,019 --> 00:04:19,536 Đây là một khi đất bỏ hoang, 104 00:04:19,644 --> 00:04:22,361 chúng tôi không có đủ nước để trồng. 105 00:04:22,361 --> 00:04:24,795 Chúng tôi có một nửa kilomet vuông đất bỏ hoang. 106 00:04:28,505 --> 00:04:31,095 Tin tốt là từ khoảng năm 1980, 107 00:04:31,095 --> 00:04:33,605 nhu cầu dùng nước của người Mỹ đã giảm. 108 00:04:33,605 --> 00:04:37,614 Kẻ cả ở những thành phố đang phát triển ở Tây Nam, 109 00:04:38,094 --> 00:04:40,793 lượng nước sử dụng đã sụt giảm 110 00:04:40,793 --> 00:04:43,624 cho dù lượng dân số gia tăng lớn. 111 00:04:43,624 --> 00:04:46,232 Nhưng để tưới đất trồng trọt, thế giới 112 00:04:46,232 --> 00:04:51,108 sử dụng đến 70% nước ở sông. 113 00:04:51,347 --> 00:04:56,492 Những thành phố sử dụng ít hơn rất nhiều, khoảng 20% hoặc ít hơn. 114 00:04:56,492 --> 00:04:57,583 Một phần là do 115 00:04:57,583 --> 00:04:59,512 nỗ lực tiết kiệm nước ở gia đình, 116 00:04:59,512 --> 00:05:02,240 nhưng phần lớn là do cách các thành phố sử dụng nước. 117 00:05:02,600 --> 00:05:05,838 Khi bạn tắm, rửa bát, hay kể cả xả bồn cầu, 118 00:05:05,838 --> 00:05:08,754 nước đó sẽ được xử lý và được đưa lên sử dụng tiếp 119 00:05:08,754 --> 00:05:10,451 thay vì bị bốc hơi đi. 120 00:05:10,451 --> 00:05:12,553 Nước sử dụng trong công nghiệp cũng vậy. 121 00:05:12,703 --> 00:05:14,783 Cơ hội và khó khăn lớn nhất 122 00:05:14,783 --> 00:05:17,303 chính là giảm tiêu thụ nước trong lĩnh vực trồng trọt. 123 00:05:17,303 --> 00:05:19,084 Đó là vì nước dùng để trồng trọt 124 00:05:19,084 --> 00:05:21,057 sẽ thành một phần của cây 125 00:05:21,057 --> 00:05:22,737 hoặc bị bốc hơi đi, 126 00:05:22,737 --> 00:05:25,221 nghĩa là nó sẽ không quay trở lại vòng tuần hoàn nước 127 00:05:25,221 --> 00:05:26,541 trong một thời gian dài. 128 00:05:28,239 --> 00:05:30,866 Nhiều nhà khoa học nói đây là vụ hạn hán tệ nhất trong 1200 năm, 129 00:05:30,866 --> 00:05:32,779 nhưng người Hopi đã sống ở đây 130 00:05:32,779 --> 00:05:35,869 hơn 2000 năm và đã trồng thức ăn qua hết những năm đó. 131 00:05:35,947 --> 00:05:38,897 Chúng ta gặp Max Taylor, kí thuật viên quản tài nguyên nước Hopi 132 00:05:38,897 --> 00:05:41,621 để tìm hiểu nếu những bài học của cộng đồng lâu đời nhất 133 00:05:41,621 --> 00:05:44,001 ở Mỹ có thể được áp dụng vào cuộc sống hiện đại 134 00:05:44,001 --> 00:05:45,851 ở lưu vực Colorado khô cằn. 135 00:05:46,067 --> 00:05:49,978 Người Hopi được biết đến với việc sử dụng nước ít 136 00:05:50,681 --> 00:05:53,172 hơn tất cả mọi người ở Mỹ. 137 00:05:53,172 --> 00:05:55,794 Vì chúng tôi sống ở sa mac, 138 00:05:55,794 --> 00:05:57,855 chúng tôi để ý hơn về việc sử dụng nước. 139 00:05:58,406 --> 00:06:00,460 Vậy, lượng nước dùng rất ít. 140 00:06:00,860 --> 00:06:02,361 Chúng ta đã xuống ruộng của tôi. 141 00:06:02,361 --> 00:06:05,591 Đây là ngô lam, chúng được trồng ở đây 142 00:06:05,591 --> 00:06:07,115 Tất cả đều được trồng khô. 143 00:06:07,115 --> 00:06:08,911 Tôi không tưới chúng. 144 00:06:09,005 --> 00:06:13,183 Cách thức của tôi là: bạn làm thoáng một vùng, 145 00:06:16,658 --> 00:06:19,602 bạn đào khoảng 20 - 30cm xuống, 146 00:06:19,720 --> 00:06:22,197 lấy khoảng 8-10 hạt ngô 147 00:06:22,981 --> 00:06:24,126 vào ném vào đó. 148 00:06:24,126 --> 00:06:26,439 Độ ẩm bạn đã đưa lên, 149 00:06:26,439 --> 00:06:28,009 bạn ấn chúng lại 150 00:06:28,450 --> 00:06:30,190 rồi vùi xuống bằng đất khô. 151 00:06:30,190 --> 00:06:31,600 Đó là trồng trọt khô. 152 00:06:31,600 --> 00:06:33,752 Vườn của ông được trồng ở nơi đất thấp 153 00:06:33,752 --> 00:06:36,274 để hứng lấy sự ẩm ướt hiếm có. 154 00:06:36,274 --> 00:06:38,654 Cây trồng của ông đã rất thích nghi với vùng. 155 00:06:38,654 --> 00:06:41,374 Chúng được trông cách xa nhau để tránh sự tranh nước, 156 00:06:41,374 --> 00:06:44,163 và rễ của chúng cắm sâu vào đất để tới chỗ nước ngầm. 157 00:06:44,209 --> 00:06:46,664 Chúng ta đang giữa tháng 9. 158 00:06:46,870 --> 00:06:49,710 Ta có thể cảm nhận được một chút hơi ẩm ở đất, 159 00:06:49,710 --> 00:06:50,850 thấy không? 160 00:06:52,053 --> 00:06:56,053 Không nhiều, nhưng vừa đủ để chúng sống tiếp. 161 00:06:56,140 --> 00:06:58,866 Thật tuyệt vời khi thấy Max sử dụng hạt giống 162 00:06:58,866 --> 00:07:01,239 để trồng ra lương thực trong đất không khác gì bụi 163 00:07:01,239 --> 00:07:02,668 trong khi không tưới cây. 164 00:07:02,968 --> 00:07:04,908 Ông chưa bao giờ tưới khu ruộng này. 165 00:07:06,529 --> 00:07:09,922 Chúng tôi có hạt giống được truyền qua các thế hệ. 166 00:07:09,922 --> 00:07:13,012 Vậy chúng đã thích nghi với môi trường khô này. 167 00:07:13,402 --> 00:07:16,404 Ngô đã đi cùng người Hopi trong ít nhất vài ngàn năm. 168 00:07:17,175 --> 00:07:18,493 Tôi nghĩ bài học ở đây 169 00:07:18,493 --> 00:07:20,793 là ta phải sống với chính môi trường của ta. 170 00:07:20,793 --> 00:07:23,744 Và đó chính là cách người bản địa đã sống sót ở những vùng này 171 00:07:23,744 --> 00:07:25,246 bởi vì họ sống bền vững. 172 00:07:25,246 --> 00:07:27,225 Và chúng ra biết đất nước này. 173 00:07:31,017 --> 00:07:32,857 Dần chuyển biến tới lương thực phù hợp 174 00:07:32,857 --> 00:07:34,462 với môi trường của họ 175 00:07:34,462 --> 00:07:36,903 cho ta một cơ hội lớn cho việc tiết kiệm nước. 176 00:07:36,993 --> 00:07:39,048 Sự chuyển biến này có thể xảy ra ở nông trại hay thành phố 177 00:07:39,048 --> 00:07:41,716 khi ta ăn thức ăn mà khi trồng tốn ít nước để nuôi. 178 00:07:41,716 --> 00:07:44,769 Về lý thuyết, sự chuyển biến khỏi thức ăn chăn nuôi và gia súc có lý. 179 00:07:44,769 --> 00:07:46,240 Nhưng nếu ta muốn thích nghi 180 00:07:46,240 --> 00:07:48,286 với khí hâu nóng dần một cách công bằng, 181 00:07:48,286 --> 00:07:50,820 ta không thể bỏ qua nông dân như Nancy và những người 182 00:07:50,820 --> 00:07:52,610 đã nuôi chúng ta trong hàng thế hệ. 183 00:07:52,620 --> 00:07:54,472 Chúng tôi muốn tiếp tục trồng trọt. 184 00:07:54,591 --> 00:07:56,454 Chúng tôi không muốn bỏ hoang nông trại. 185 00:07:56,454 --> 00:07:58,684 Chúng tôi đang tìm những sự thay thế, 186 00:07:58,684 --> 00:08:00,486 những lương thực thay thế, 187 00:08:00,493 --> 00:08:03,716 những cách tiết kiệm nước trong việc tưới cây. 188 00:08:03,716 --> 00:08:07,442 Cỏ linh lăng cần mười ngàn mét khối nước để trồng. 189 00:08:07,442 --> 00:08:10,638 Ô-liu cần khoảng 1500 mét khối nước. 190 00:08:10,638 --> 00:08:12,638 Nhưng nếu chúng ta bắt đầu trồng ô-liu, 191 00:08:12,638 --> 00:08:14,454 nhiều sự chuẩn bị cho đất trồng là cần thiết. 192 00:08:14,454 --> 00:08:16,470 Vậy, chúng ta sẽ mất nhiều tiền để bắt đầu. 193 00:08:16,470 --> 00:08:19,046 Nhưng câu hỏi là liệu chúng ta có thể hợp lại 194 00:08:19,046 --> 00:08:21,242 để giảm tải sự căng thẳng 195 00:08:21,242 --> 00:08:24,017 cho nguồn nước của chúng ta trước khi sự thiếu hụt nữa xảy ra? 196 00:08:24,017 --> 00:08:25,728 Chúng ta cần phải chuẩn bị 197 00:08:25,728 --> 00:08:28,366 cho nhiều sự thay đổi lớn 198 00:08:28,366 --> 00:08:31,026 mà có lẽ ngoài tầm hiểu biết của chúng ta. 199 00:08:31,026 --> 00:08:35,496 Đây chính là cách chúng ta vượt qua những sự khó khăn 200 00:08:35,496 --> 00:08:37,482 và chung tay giúp sức 201 00:08:37,482 --> 00:08:41,852 những người sẽ đối mặt với sự thay đổi và khó khăn lớn nhất. 202 00:08:41,863 --> 00:08:42,876 Và khi chúng ta tập trung 203 00:08:42,876 --> 00:08:44,889 vào vùng Tây Bắc Mỹ ở tập này, 204 00:08:44,889 --> 00:08:47,476 hạn hán ảnh hưởng tới mọi nơi ở đất nước Mỹ. 205 00:08:47,476 --> 00:08:49,269 Vậy tiết kiệm nước 206 00:08:49,269 --> 00:08:51,616 trong cuộc sống hằng ngày có thể giúp bạn chuẩn bị 207 00:08:51,616 --> 00:08:53,854 khi nguồn nước nơi bạn ở bị cạn đi. 208 00:08:53,854 --> 00:08:56,223 Một vài thứ bạn có thể làm ngay bây giờ 209 00:08:56,223 --> 00:08:57,271 không quá khó. 210 00:08:57,271 --> 00:09:00,432 Ví dụ, không bao giờ để vòi nước chạy khi không dùng, 211 00:09:00,435 --> 00:09:02,733 như khi vệ sinh răng miệng hay rửa bát. 212 00:09:02,733 --> 00:09:04,406 Bảo đảm sửa những vòi nước rò rỉ 213 00:09:04,406 --> 00:09:06,791 và chọn đồ dùng tiết kiêm nước và điện. 214 00:09:06,791 --> 00:09:08,357 Nếu bạn muốn đi thêm một bước, 215 00:09:08,357 --> 00:09:10,107 bạn có thể để một cục gạch vào bồn vệ sinh 216 00:09:10,107 --> 00:09:11,964 để nó dùng ít nước hơn mỗi lần xả, 217 00:09:11,964 --> 00:09:14,354 hay đổi vườn nhà bạn thành một khu đất tuyệt đẹp 218 00:09:14,354 --> 00:09:15,777 trong khi không cần tưới. 219 00:09:15,777 --> 00:09:18,438 Bạn còn có thể lắp đặt một hệ thống hứng nước mưa. 220 00:09:19,194 --> 00:09:21,421 Tất nhiên, còn một thứ nữa chúng ta có thể làm, 221 00:09:21,421 --> 00:09:24,943 đó chính là giải quyết gốc rễ của vấn để, biến đổi khí hậu. 222 00:09:24,943 --> 00:09:26,852 Tương lai của vụ hạn hán này chưa xác định, 223 00:09:26,852 --> 00:09:28,720 và sự nóng lên ta tạo ra càng ít, 224 00:09:28,720 --> 00:09:30,718 tương lai của chúng ta càng tươi sáng. 225 00:09:30,718 --> 00:09:32,735 Nên hãy xem chương trình tuyệt vời của chúng tôi, Hot Mess, 226 00:09:32,735 --> 00:09:34,585 cho nhiều ý tưởng hơn nữa về việc có thể làm. 227 00:09:34,585 --> 00:09:36,160 Và tất nhiên, đăng kí 228 00:09:36,160 --> 00:09:38,460 để bắt kịp với tất cả những tập khác của Weathered. 229 00:09:38,460 --> 00:09:45,034 (nhạc nhẹ)