Ek's opgelei om 'n gimnas te word

vir twee jaar 
in Hunan, Sjina in die 1970's.

In graad 1, wou die regering

my na 'n skool vir atlete oorplaas --

alle kostes betaal.

Maar my tier-ma het gesê: "Nee."

My ouers wou hê ek moes

'n ingenieur soos hulle word.

Hulle't die Kulturele Rewolusie oorleef

en dus vas geglo aan één weg tot geluk:

'n veilige en goed-betaalde werk.

Dis nie belangrik of ek daarvan hou nie.

Maar my droom was om 
'n Sjinese operasangeres te word.

Hier speel ek my denkbeeldige klavier.

'n Operasangeres moet van jongs af

akrobatiek begin leer,

so ek't als probeer 
om operaskool toe te gaan.

Ek't selfs aan die skoolhoof geskryf

en aan die aanbieder van 'n radioprogram.

Maar geen volwassenes 
het van die idee gehou nie.

Geen volwassenes het geglo 
ek was ernstig nie.

Net my vriende het my ondersteun, 
maar hulle was kinders,

net so magteloos soos ek.

Op 15 het ek geweet dat
ek te oud is om opgelei te word.

My droom sou nooit waar word nie.

Ek was bevrees dat vir die res van my lewe

'n tweedeklas geluk die beste was

waarop ek kon hoop.

Maar dis so onregverdig.

So was ek vasbeslote 
om nog 'n roeping te vind.

Niemand om my te leer nie? Wel, gaaf.

Dan keer ek my tot boeke.

Ek't my honger vir ouerlike advies gestil

met 'n boek deur 'n familie van skrywers en musikante.
["Correspondence in the Family of Fou Lei"]

Ek't my rolmodel 
van 'n onafhanklike vrou gevind,

al verlang Konfusiaanse tradisie 
gehoorsaamheid. ["Jane Eyre"]

En ek't uit dié boek geleer 
om effektief te wees. ["Cheaper by the Dozen"]

En ek wou oorsee gaan studeer 
nadat ek dié gelees het.

["Complete Works of Sanmao" (al. Echo Chan)] 
["Lessons from History" Nan Huaijin]

Ek't in 1995 Amerika toe gekom,

so watter boeke het ek eerste hier gelees?

Boeke verban in Sjina, natuurlik.

"The Good Earth" is oor 
Sjinese landelike lewe.

Dis net nie gerieflik vir propaganda nie. 
Ek snap dit.

Die Bybel is interestant, maar aardig.

(Gelag)

Dis 'n onderwerp vir 'n ander dag.

Maar die vyfde gebod was 'n openbaring:

"Jy moet jou vader en jou moeder eer."

"Eerbiedig," het ek gesê,

"Dis so anders, en beter, 
as om te gehoorsaam."

Dis toe my werktuig

om uit Confucius se 
skuldgevoelstrik te klim

en my verhouding met my ouers te hervat.

Blootstelling aan 'n nuwe kultuur 
het ook my gewoonte begin

om vergelykend te lees.

Dis baie insigryk.

Ek't byvoorbeeld hierdie kaart 
eers uit plek gevind

omdat dít is waarmee 
Sjinese studente groot word.

Ek't nooit besef

dat Sjina nie die middelpunt 
van die wêreld hoef te wees nie.

'n Kaart dra waarlik iemand se sienswyse.

Vergelykende nalees is niks nuut nie.

Dis standaard in die akademiese wêreld.

Daar's selfs navorsingsgebiede

soos vergelykende godsdienswetenskap 
en vergelykende letterkunde.

Vergelyking en kontras gee geleerdes

'n meer volledige begrip van 'n onderwerp.

So, as vergelykende nalees 
werk vir navorsing,

waarom nie ook vir alledaagse lewe nie?

So't ek begin om boeke in pare te lees.

Hulle kan oor mense wees --

["Benjamin Franklin" Walter Isaacson] 
["John Adams" David McCullough] --

betrokke in dieselfde gebeurtenis,

of vriende met gemeenskaplike ervaringe.

["Personal History" Katharine Graham] 
["The Snowball: Warren Buffett and 
the Business of Life" Alice Schroeder]

Ek vergelyk ook dieselfde stories 
in verskillende genres -- (Gelag)

[Holy BIble: King James Version]
["Lamb" Chrisopher Moore] --

of soortgelyke stories 
van verskillende kulture,

soos Joseph Campbell gedoen het in sy wonderlike boek. 
["The Power of Myth" Joseph Campbell]

Byvoorbeeld, beide Christus en die Boeddha

het drie versoekings weerstaan.

Vir Christus was die versoekings

ekonomies, polities en geestelik.

Vir die Boeddha was alles psigies:

wellus, vrees en sosiale plig -- 
interessant.

As jy 'n vreemde taal ken,

is dit ook pret om jou gunsteling boeke 
in twee tale te lees.

["The Way of Chuang Tzu" Thomas Merton] 
["Tao: The Watercourse Way" Alan Watts]

In plaas van verlore in vertaling, 
vind ek daar is baie om by te baat.

Ek't deur vertaling besef dat

"geluk" in Sjinees letterlik 
"vinnige plesier" beteken. Nou toe.

"Bruid" beteken letterlik "nuwe ma." Ô-ô.

(Gelag)

Boeke het my 'n magiese poort gegee 
om met mense in verbinding te tree,

uit die verlede en die hede.

Ek sal nooit weer alleen 
of magteloos voel nie.

Om 'n droom verbrysel te hê is niks

in vergelyking met 
baie ander se lyding nie.

Ek glo dat die verwerkliking

nie die enigste doel van 'n droom is nie.

Sy belangrikste doel is 
om ons in voeling te bring

met waar drome vandaan kom,

waar passie vandaan kom, 
waar geluk vandaan kom.

Selfs 'n verpletterde droom 
kan dit vir jou doen.

As gevolg van boeke is ek vandag hier,

gelukkig, lewend met 'n doel en klaarheid,

meeste van die tyd.

So mag boeke altyd met julle wees.

Dankie.

(Applous)

Dankie. (Applous)

Dankie. (Applous)