WEBVTT

00:00:00.709 --> 00:00:02.235
Con chữ là thứ mà chúng ta

00:00:02.235 --> 00:00:04.157
vẫn hay sử dụng với số lượng khổng lồ.

00:00:04.157 --> 00:00:05.239
Cả thế giới đều biết,

00:00:05.239 --> 00:00:07.107
phông chữ là thứ không thể thiếu.

00:00:07.107 --> 00:00:10.130
Nhưng có mấy ai bận tâm tìm hiểu

00:00:10.130 --> 00:00:12.462
rằng các kiểu chữ đã bắt nguồn từ đâu,

00:00:12.462 --> 00:00:15.226
từ khi nào, hay ai đã tạo nên chúng -

00:00:15.226 --> 00:00:18.579
trong trường hợp 
đúng là bàn tay con người

00:00:18.579 --> 00:00:21.376
chứ không phải máy móc 
hoặc phần mềm máy tính

00:00:21.376 --> 00:00:25.088
mới là cái nôi phát minh ra phông chữ.

NOTE Paragraph

00:00:25.088 --> 00:00:28.613
Nhưng bản thân tôi 
luôn canh cánh mối bận tâm này.

00:00:28.613 --> 00:00:30.130
Nó là việc tôi phải làm.

00:00:30.130 --> 00:00:32.340
Tôi là một trong số rất ít

00:00:32.340 --> 00:00:34.454
những người không khỏi thấy bực mình

00:00:34.454 --> 00:00:37.048
bởi cái khoảng cách rất khó chấp nhận 
giữa chữ T và E

00:00:37.048 --> 00:00:38.948
như quý vị đang thấy trên đây.

00:00:38.948 --> 00:00:40.390
Chắc tôi sẽ gỡ cái hình này đi

00:00:40.390 --> 00:00:42.461
Không ai chấp nhận được nó, 
kể cả Đức Chúa.

00:00:42.461 --> 00:00:44.122
Có thế chứ. Tốt rồi.

NOTE Paragraph

00:00:44.122 --> 00:00:45.890
Câu chuyện tôi mang đến đây hôm nay,

00:00:45.890 --> 00:00:49.290
là về mối quan hệ giữa công nghệ 
và thiết kế phông chữ.

00:00:49.290 --> 00:00:51.953
Công nghệ đang dần thay đổi

00:00:51.953 --> 00:00:54.825
vô số lần kể từ ngày 
tôi bắt đầu công việc:

00:00:54.825 --> 00:00:59.486
ảnh, kỹ thuật số, máy tính bàn. 
màn hình, mạng toàn cầu.

00:00:59.486 --> 00:01:01.224
Tôi phải tự thích ứng với điều đó

00:01:01.224 --> 00:01:03.928
bằng cách liên hệ chúng 
với công việc tôi đang làm

00:01:03.928 --> 00:01:05.319
vì ngành thiết kế.

00:01:05.319 --> 00:01:10.489
Mục tiếp theo đây là về 
ảnh hưởng của công cụ tới phom dáng.

00:01:10.489 --> 00:01:13.390
Hai chữ K,

00:01:13.390 --> 00:01:16.715
Cái bên trái của bạn - bên phải của tôi -
là kiểu hiện đại,

00:01:16.715 --> 00:01:18.126
được đồ họa trên máy tính.

00:01:18.126 --> 00:01:20.168
Những nét thẳng đều là thẳng tuyệt đối.

00:01:20.168 --> 00:01:22.978
Còn nét vòng cung thì đạt tới 
mức hoản hảo trong toán học

00:01:22.978 --> 00:01:26.724
mà phương trình Bézier có thể vẽ ra được.

00:01:26.724 --> 00:01:29.221
Chữ còn lại mang hơi hướng Gothic cổ đại

00:01:29.221 --> 00:01:33.280
được cắt bằng tay 
trên vật liệu bằng thép rất bền.

00:01:33.280 --> 00:01:35.405
Không có đường thẳng nào thật sự thẳng.

00:01:35.405 --> 00:01:37.570
Còn đường cong thì không thật sự rõ ràng.

00:01:37.570 --> 00:01:42.284
Nó có dấu vết của cuộc sống 
được làm nên bởi bàn tay con người,

00:01:42.284 --> 00:01:44.198
một cuộc sống mà máy móc hay lập trình

00:01:44.198 --> 00:01:46.131
không thể nào chạm tới được.

00:01:46.131 --> 00:01:48.110
Một sự đối lập mới sâu sắc làm sao.

NOTE Paragraph

00:01:48.110 --> 00:01:50.689
Mà thật ra, tôi đang nói dối thôi.

00:01:50.689 --> 00:01:53.677
Nói dối ở TED. Thật xin lỗi quý vị.

00:01:53.677 --> 00:01:55.798
Cả hai thật ra đều là 
sản phẩm của máy tính,

00:01:55.798 --> 00:01:57.724
cùng 1 phần mềm, 1 đường cong Bézier,

00:01:57.724 --> 00:01:59.416
cùng 1 định dạng phông chữ.

00:01:59.416 --> 00:02:01.950
Chữ bên trái

00:02:01.950 --> 00:02:04.204
là của Zuzana Licko ở Emigre.

00:02:04.204 --> 00:02:05.639
Chữ còn lại là của tôi.

00:02:05.639 --> 00:02:08.995
Cách thức thì giống nhau, 
nhưng nét chữ thì hoàn toàn khác biệt.

00:02:08.995 --> 00:02:10.518
Mà chữ khác biệt là bởi vì

00:02:10.518 --> 00:02:11.724
nhà thiết kế khác nhau.

00:02:11.724 --> 00:02:14.985
Lý do chỉ đơn giản vậy thôi. 
Zuzana muốn chữ cô trông thế này.

00:02:14.985 --> 00:02:18.106
Tôi thì lại muốn chữ mình giống thế kia.
Chấm hết.

00:02:18.106 --> 00:02:20.310
Chữ cái rất dễ tự thích nghi.

00:02:20.310 --> 00:02:23.631
Khác với đồ mỹ nghệ 
như điêu khắc hay kiến trúc,

00:02:23.631 --> 00:02:27.030
Chữ cái không cho thấy cách làm ra chúng.

00:02:27.030 --> 00:02:29.827
Tôi thấy bản thân giống như 
một nhà thiết kế công nghiệp.

00:02:29.827 --> 00:02:31.393
Họ chế tạo cái tôi thiết kế ra,

00:02:31.393 --> 00:02:33.269
và cái đó có chức năng riêng:

00:02:33.269 --> 00:02:35.107
để được đọc, để chứa đựng ý nghĩa.

00:02:35.107 --> 00:02:36.753
Thậm chí, nhiều hơn thế,

00:02:36.753 --> 00:02:38.601
Chúng còn mang yếu tố thẩm mỹ nữa.

00:02:38.601 --> 00:02:41.317
Điều gì làm 2 chữ cái này khác đi

00:02:41.317 --> 00:02:44.349
dưới cách truyền đạt khác nhau 
của 2 nhà thiết kế khác nhau?

00:02:44.349 --> 00:02:46.362
Điều gì đã khiến thiết kế của một số người

00:02:46.362 --> 00:02:49.273
mang chút phong cách cá nhân đặc trưng,

00:02:49.273 --> 00:02:51.810
như bạn có thể bắt gặp 
trong thiết kế thời trang,

00:02:51.810 --> 00:02:54.885
hay thiết kế xe hơi, vân vân?

NOTE Paragraph

00:02:54.885 --> 00:02:56.660
Tôi công nhận trong 1 số trường hợp,

00:02:56.660 --> 00:02:57.810
nhà thiết kế

00:02:57.810 --> 00:03:00.899
cảm nhận được tầm ảnh hưởng của công nghệ.

00:03:00.899 --> 00:03:03.959
Từ giai đoạn giữa những năm 60,

00:03:03.959 --> 00:03:06.194
họ dùng ảnh thay cho 
khuôn đúc chữ kim loại,

00:03:06.194 --> 00:03:07.896
nóng (do nung kim loại) thành lạnh.

00:03:07.896 --> 00:03:09.093
Thay đổi mang lại lợi ích

00:03:09.093 --> 00:03:12.439
nhưng cũng đem đến một hạn chế:

00:03:12.439 --> 00:03:15.112
một hệ thống cách dòng chỉ cho phép

00:03:15.112 --> 00:03:19.095
đúng 18 đơn vị

00:03:19.095 --> 00:03:21.558
cho mỗi một chữ cái.

00:03:21.558 --> 00:03:23.534
Lần này tôi được yêu cầu thiết kế

00:03:23.534 --> 00:03:26.272
một loạt phông chữ không chân 
một cách cô đọng nhất

00:03:26.272 --> 00:03:29.435
càng nhiều phiên bản chữ càng tốt

00:03:29.435 --> 00:03:33.282
chỉ trong một ô chữ gồm 18 đơn vị.

00:03:33.282 --> 00:03:34.921
Nhìn vào những con số,

00:03:34.921 --> 00:03:38.230
tôi nhanh chóng nhận ra
chỉ có thể tạo ra 3 loại chữ phù hợp.

00:03:38.230 --> 00:03:41.617
Như quý vị có thể thấy đây.

00:03:41.617 --> 00:03:44.208
Ba phông chữ Helvetica Compressed, 
Extra Compressed,

00:03:44.208 --> 00:03:48.019
và Ultra Compressed thật sự
là một vấn đề đối với tôi

00:03:48.019 --> 00:03:49.592
bởi hệ thống 18 đơn vị chặt chẽ.

00:03:49.592 --> 00:03:51.425
Nó như thể quyết định tỷ lệ cân xứng

00:03:51.425 --> 00:03:53.714
của thiết kế vậy.

00:03:53.714 --> 00:03:57.744
Đây là ba phông chữ vừa rồi
dưới dạng thường (không in hoa).

00:03:57.744 --> 00:04:00.436
Liệu quý vị có đang nhìn và tự nhủ,

00:04:00.436 --> 00:04:03.575
"Khổ thân Matthew, cái vấn đề ông gặp phải,

00:04:03.575 --> 00:04:07.382
giờ đã cho ra kết quả 
là ba thiết kế tồi tệ."

00:04:07.382 --> 00:04:08.689
Tôi hi vọng là không.

00:04:08.689 --> 00:04:10.930
Cũng công việc này, nhưng thời nay,

00:04:10.930 --> 00:04:13.756
thay vì 18 đơn vị,

00:04:13.756 --> 00:04:16.840
chúng ta có tới 1,000.

00:04:16.840 --> 00:04:19.293
Tôi rõ ràng có thể làm ra 
nhiều biến thể hơn,

00:04:19.293 --> 00:04:23.989
nhưng liệu có khiến ba phông chữ này 
trở nên đẹp hơn?

00:04:23.989 --> 00:04:25.841
Thật khó để trả lời nếu chưa thử,

00:04:25.841 --> 00:04:27.548
nhưng tôi chắc chắn 1,000 đơn vị

00:04:27.548 --> 00:04:30.637
cho ra tỷ lệ cân xứng chuẩn xác hơn.

00:04:30.637 --> 00:04:32.575
Trực giác của tôi cho thấy rằng

00:04:32.575 --> 00:04:35.653
bất kỳ sự cải thiện nào cũng nên vừa phải,

00:04:35.653 --> 00:04:38.574
bởi phông chữ được thiết kế 
như một chức năng của hệ thống,

00:04:38.574 --> 00:04:40.983
và như tôi đã nói, chúng rất dễ thích ứng.

00:04:40.983 --> 00:04:43.770
Chúng không cho thấy 
cách thức tạo ra chúng.

00:04:43.770 --> 00:04:46.452
Tất cả kỹ sư công nghiệp phải
làm việc trong khuôn khổ.

00:04:46.452 --> 00:04:48.944
Bởi đây không phải là thủ công mỹ nghệ.

NOTE Paragraph

00:04:48.944 --> 00:04:50.822
Nhưng câu hỏi là, liệu những khuôn khổ

00:04:50.822 --> 00:04:53.489
có đang dẫn tới sự thỏa hiệp?

00:04:53.489 --> 00:04:55.000
Nếu chấp nhận các khuôn khổ,

00:04:55.000 --> 00:04:57.449
thì có làm cho tiêu chuẩn 
làm việc thấp đi không?

00:04:57.449 --> 00:04:59.411
Tôi nghĩ là không, và tôi luôn tâm đắc

00:04:59.411 --> 00:05:01.535
một điều Charles Eames từng nói.

00:05:01.535 --> 00:05:03.080
Ông nói ông chỉ ý thức được

00:05:03.080 --> 00:05:04.118
các khuôn khổ,

00:05:04.118 --> 00:05:07.344
chứ không mảy may ý thức 
tới chuyện thỏa hiệp với chúng.

00:05:07.344 --> 00:05:09.905
Khác biệt giữa các khuôn khổ, hạn chế,

00:05:09.905 --> 00:05:12.280
với một sự thỏa hiệp,
rõ ràng là rất mong manh,

00:05:12.280 --> 00:05:17.951
nhưng lại là yếu tố quyết định 
thái độ của tôi với công việc.

NOTE Paragraph

00:05:17.951 --> 00:05:20.842
Quý vị có nhớ cảm giác khi đọc thứ này?

00:05:20.842 --> 00:05:22.267
Một cuốn dang bạ điện thoại.

00:05:22.267 --> 00:05:26.802
Tôi sẽ giữ hình này ở đây một lúc 
để quý vị được tự do hoài niệm.

00:05:26.802 --> 00:05:29.548
Đây là giữa những năm 70, 
khi người ta mới thử nghiệm

00:05:29.548 --> 00:05:32.177
phông chữ Bell Centennial tôi thiết kế

00:05:32.177 --> 00:05:33.951
trên danh dạ điện thoại ở Mỹ,

00:05:33.951 --> 00:05:37.270
và cũng là lần đầu tiên 
tôi thiết kế phông chữ dưới dạng số hóa,

00:05:37.270 --> 00:05:41.440
cứ như là đi rửa tội lần đầu tiên vậy.

00:05:41.440 --> 00:05:43.039
Thiết kế cho danh bạ điện thoại -

00:05:43.039 --> 00:05:46.407
thứ mà sẽ được in ra 
dưới kích thước chữ cực nhỏ trên giấy báo,

00:05:46.407 --> 00:05:48.725
bởi một máy in có tốc độ quay cực nhanh,

00:05:48.725 --> 00:05:51.477
với một loại mực vừa dầu vừa bụi.

00:05:51.477 --> 00:05:55.318
Đây rõ ràng không phải là 
một môi trường làm việc tốt cho lắm

00:05:55.318 --> 00:05:58.520
đối với một người thiết kế phông chữ.

00:05:58.520 --> 00:06:00.419
Thử thách dành cho tôi là thiết kế ra

00:06:00.419 --> 00:06:01.920
một phông đẹp hết sức có thể

00:06:01.920 --> 00:06:06.665
trong điều kiện sản xuất bất lợi như trên.

00:06:06.665 --> 00:06:09.520
Lúc này, khi đang ở thời kỳ đầu 
của phông chữ số hóa,

00:06:09.520 --> 00:06:12.339
tôi đã phải vẽ các ký tự bằng tay

00:06:12.339 --> 00:06:14.054
trên từng ô ly giấy vẽ.

00:06:14.054 --> 00:06:16.006
Bell Centennial có tới 4 kiểu đậm nhạt,

00:06:16.006 --> 00:06:19.359
tôi phải vẽ và mã hóa từng li từng tí để
đảm bảo chúng tương thích với

00:06:19.359 --> 00:06:20.340
ký tự trên bàn phím.

00:06:20.340 --> 00:06:24.764
Hai năm trời bỏ ra để hoàn thành 
công việc này đã dạy tôi nhiều điều.

00:06:24.764 --> 00:06:26.394
Dù những con chữ này

00:06:26.394 --> 00:06:27.838
trông như bị gặm nham nhở,

00:06:27.838 --> 00:06:29.780
nhưng thật ra những đường mấp mô

00:06:29.780 --> 00:06:31.385
giữa đường giao nhau của các nét

00:06:31.385 --> 00:06:34.559
chính là kết quả từ nghiên cứu của tôi

00:06:34.559 --> 00:06:37.505
về độ nhòe của mực in 
trên giấy kém chất lượng,

00:06:37.505 --> 00:06:41.242
bên cạnh việc chính sửa liên lục 
các phông chữ cho hợp lý.

00:06:41.242 --> 00:06:44.492
Phông chữ kỳ cục vừa rồi
chính là để bù đắp

00:06:44.492 --> 00:06:47.244
cho những thiếu sót trong quy mô

00:06:47.244 --> 00:06:49.530
và quá trình sản xuất.

00:06:49.530 --> 00:06:52.376
Ban đầu, AT&T đã mong muốn

00:06:52.376 --> 00:06:55.617
dùng phông chữ Helvetica 
cho danh bạ điện thoại,

00:06:55.617 --> 00:06:57.282
nhưng như Erik Spiekermann đã nói

00:06:57.282 --> 00:06:59.785
trong bộ phim Helvetica, 
nếu như bạn từng xem qua,

00:06:59.785 --> 00:07:01.820
phông chữ Helvetica được thiết kế sao cho

00:07:01.820 --> 00:07:04.561
các chữ cái giống nhau hết sức có thể.

00:07:04.561 --> 00:07:07.835
Điều đó khiến việc đọc các chữ cỡ nhỏ 
không dễ chút nào,

00:07:07.835 --> 00:07:10.425
dù chúng trông rất thanh thoát 
trên màn chiếu.

00:07:10.425 --> 00:07:12.615
Tôi đã phải đơn giản hóa hình dáng

00:07:12.615 --> 00:07:15.615
của con phông chữ Bell Centennial 
càng nhiều càng tốt

00:07:15.615 --> 00:07:17.910
bằng cách mở rộng chúng ra, như bạn thấy

00:07:17.910 --> 00:07:20.823
ở hình phía dưới.

NOTE Paragraph

00:07:20.823 --> 00:07:23.480
Sang tới giữa những năm 80,

00:07:23.480 --> 00:07:26.036
thời kỳ đầu của phông chữ
phác thảo bằng kỹ thuật số,

00:07:26.036 --> 00:07:28.393
công nghệ véc-tơ.

00:07:28.393 --> 00:07:30.431
Ngày đó, kích thước của phông chữ

00:07:30.431 --> 00:07:32.287
trở thành một vấn đề,

00:07:32.287 --> 00:07:35.171
đó là lượng dữ liệu cần thiết để tìm kiếm

00:07:35.171 --> 00:07:40.141
và lưu trữ phông trong bộ nhớ máy tính.

00:07:40.141 --> 00:07:41.799
Do đó, số phông chữ bạn được lưu

00:07:41.799 --> 00:07:44.789
vào hệ thống soạn thảo 
trong cùng một lúc là rất giới hạn.

00:07:44.789 --> 00:07:48.938
Tôi đã phân tích các dữ liệu,

00:07:48.938 --> 00:07:51.462
và phát hiện ra rằng
phông chữ có chân thông thường

00:07:51.462 --> 00:07:52.921
như hình bên tay trái đây

00:07:52.921 --> 00:07:54.937
cần gần gấp đôi dữ liệu

00:07:54.937 --> 00:07:57.473
so với phông không chân như hình ở giữa.

00:07:57.473 --> 00:07:59.535
Lý do chính là bởi những đường cong,

00:07:59.535 --> 00:08:04.043
muốn chúng trở nên cong vút thanh tao, 
ta phải dùng rất nhiều điểm ảnh.

00:08:04.043 --> 00:08:07.477
Các con số ở dưới cùng tấm hình này,

00:08:07.477 --> 00:08:09.179
cho thấy số lượng dữ liệu cần dùng

00:08:09.179 --> 00:08:12.984
để lưu trữ mỗi phông chữ.

00:08:12.984 --> 00:08:15.150
Vậy thì phông chữ không chân, như ở giữa,

00:08:15.150 --> 00:08:18.114
sẽ ít tốn kém hơn nhiều,

00:08:18.114 --> 00:08:20.313
chỉ còn 81 thay vì 151.

NOTE Paragraph

00:08:20.313 --> 00:08:23.970
"Ồ" tôi nghĩ. 
"Có vấn đề cho nhóm kỹ sư rồi đây.

00:08:23.970 --> 00:08:26.205
Tôi phải giúp họ một tay mới được."

NOTE Paragraph

00:08:26.205 --> 00:08:28.552
Thế là tôi tạo ra phông chữ 
bên tay phải đây,

00:08:28.552 --> 00:08:30.499
những nét lượn tròn biến mất.

00:08:30.499 --> 00:08:32.915
Thay vào đó là một đa giác,

00:08:32.915 --> 00:08:34.898
gồm những nét thẳng và cạnh vát.

00:08:34.898 --> 00:08:39.266
Bạn thấy đó, giải pháp này cũng ít tốn kém
như kiểu chữ không chân.

00:08:39.266 --> 00:08:41.565
Chúng tôi gọi nó là phông chữ Charter.

NOTE Paragraph

00:08:41.565 --> 00:08:43.535
Rồi sau đó tôi tới gặp kỹ sư trưởng

00:08:43.535 --> 00:08:45.993
dựa trên các số liệu có được,
tôi tự hào nói với họ

00:08:45.993 --> 00:08:48.121
"Vấn đề của ông đã được tôi giải quyết."

NOTE Paragraph

00:08:48.121 --> 00:08:51.834
"Ồ," ông ấy nói. "Vấn đề nào thế?"

NOTE Paragraph

00:08:51.834 --> 00:08:53.480
Tôi trả lời, "Thì, ông biết đấy,

00:08:53.480 --> 00:08:56.897
vấn đề về lượng dữ liệu không lồ 
mà phông chữ có chân đòi hỏi."

NOTE Paragraph

00:08:56.897 --> 00:09:00.444
"Ô," ông ấy nói. "Chúng tôi 
đã giải quyết nó từ tuần trước rồi.

00:09:00.444 --> 00:09:02.600
Chúng tôi đã viết một chương trình

00:09:02.600 --> 00:09:05.180
để nén kích cỡ phông chữ
dựa theo thứ tự độ lớn.

00:09:05.180 --> 00:09:07.168
Giờ thì ông có thể giữ bao nhiêu phông

00:09:07.168 --> 00:09:08.726
trong hệ thống cũng được."

NOTE Paragraph

00:09:08.726 --> 00:09:11.340
"Vậy cám ơn vì đã cho tôi biết," tôi nói.

NOTE Paragraph

00:09:11.340 --> 00:09:12.970
Lại một thất bại nữa.

00:09:12.970 --> 00:09:15.015
Tôi đã tìm cách giải một vấn đề kỹ thuật

00:09:15.015 --> 00:09:19.488
mà thậm chí còn chẳng hề tồn tại.

NOTE Paragraph

00:09:19.488 --> 00:09:21.957
Nhưng đây cũng là lúc 
mọi chuyện trở nên thú vị.

00:09:21.957 --> 00:09:24.552
Tôi không bỏ cái thiết kế kia đi

00:09:24.552 --> 00:09:25.953
trong lúc đang tức giận.

00:09:25.953 --> 00:09:27.690
Tôi giữ nó lại.

00:09:27.690 --> 00:09:29.858
Từ một bản thảo mang tính công nghệ,

00:09:29.858 --> 00:09:33.122
nó trở thành một sản phẩm
đầy tính thẩm mỹ.

00:09:33.122 --> 00:09:36.171
Nói cách khác, tôi bắt đầu thích
cái phông chữ này.

00:09:36.171 --> 00:09:38.490
Mặc kệ việc nó bắt đầu từ đâu hay vì sao.

00:09:38.490 --> 00:09:40.980
Tôi chỉ đơn giản là thích thú 
chính bản thân nó.

00:09:40.980 --> 00:09:43.363
Diện mạo đơn giản khiến cho 
phông chữ Charter

00:09:43.363 --> 00:09:45.446
toát lên sự đỉnh cao về chất lượng

00:09:45.446 --> 00:09:46.997
và nét thanh thoát rất mộc mac.

00:09:46.997 --> 00:09:49.487
Điều đó khiến tôi phần nào hài lòng.

00:09:49.487 --> 00:09:52.040
Quý vị biết đấy, thời điểm 
công nghệ đăng cách tân,

00:09:52.040 --> 00:09:53.560
nhà thiết kế muốn được thả hồn

00:09:53.560 --> 00:09:55.296
bay bổng giữa trời mây.

00:09:55.296 --> 00:09:57.527
Họ muốn đáp lại, muốn có động lực để

00:09:57.527 --> 00:10:00.938
vượt qua giới hạn và khám phá 
những điều mới mẻ.

00:10:00.938 --> 00:10:03.837
Tôi coi phông chữ Charter
như một bài học quý.

00:10:03.837 --> 00:10:07.627
Vì thực chất, cuối cùng,
sự ra đời của phông Charter

00:10:07.627 --> 00:10:10.820
chẳng phải là tại công nghệ.

00:10:10.820 --> 00:10:14.582
Tôi đã hiểu sai về công nghệ.

00:10:14.582 --> 00:10:17.910
Công nghệ đã truyền chút cảm hứng cho tôi,

00:10:17.910 --> 00:10:20.027
nhưng không hề ép tôi phải làm.

00:10:20.027 --> 00:10:22.744
Tôi nghĩ điều này vẫn hay xáy ra.

NOTE Paragraph

00:10:22.744 --> 00:10:25.370
Bạn biết đấy, các kỹ sư rất thông minh,

00:10:25.370 --> 00:10:26.926
và mặc dù họ thường phải gắt lên

00:10:26.926 --> 00:10:28.453
vì sự kém thông minh của tôi,

00:10:28.453 --> 00:10:30.180
tôi vẫn rất thích làm việc với họ

00:10:30.180 --> 00:10:32.258
và học hỏi từ họ.

00:10:32.258 --> 00:10:34.600
Vào đúng thời điểm, 
khoảng giữa những năm 90,

00:10:34.600 --> 00:10:37.291
tôi bắt đầu nói chuyện với Microsoft

00:10:37.291 --> 00:10:39.679
về phông chữ trên màn hình.

00:10:39.679 --> 00:10:42.100
Thời đó, tất cả phông trên màn hình

00:10:42.100 --> 00:10:44.853
đều được cải biên từ những phông chữ in

00:10:44.853 --> 00:10:47.230
đã có sẵn từ trước..

00:10:47.230 --> 00:10:49.733
Nhưng Microsoft đã nhận thức 
một cách đúng đắn

00:10:49.733 --> 00:10:51.883
về sự chuyển mình nhanh chóng

00:10:51.883 --> 00:10:54.670
hướng về ngành truyền thông điện tử,

00:10:54.670 --> 00:10:56.700
khi việc đọc và viết diễn ra trên màn hình

00:10:56.700 --> 00:10:59.833
khiến cho văn bản in trên giấy

00:10:59.833 --> 00:11:02.056
trở nên ít quan trọng hơn.

NOTE Paragraph

00:11:02.056 --> 00:11:05.635
Vì thế, họ chỉ cần ưu tiên
cái thứ quan trọng nhất.

00:11:05.635 --> 00:11:07.829
Họ muốn một số lượng nhỏ phông chữ

00:11:07.829 --> 00:11:11.134
thay vì được cải biên lại,
chúng được thiết kế riêng cho màn hình,

00:11:11.134 --> 00:11:13.707
chúng phải dần được cải thiện
qua các vấn đề thường gặp

00:11:13.707 --> 00:11:17.549
như là độ phân giải còn thô sơ
của màn hình máy tính.

00:11:17.549 --> 00:11:21.080
Tôi nói với Microsoft rằng,
một phông chữ được thiết kế riêng

00:11:21.080 --> 00:11:22.649
cho một sản phẩm công nghệ,

00:11:22.649 --> 00:11:26.024
sẽ tự bị loại bỏ.

00:11:26.024 --> 00:11:28.118
Trước kia, tôi đã làm quá nhiều phông chữ

00:11:28.118 --> 00:11:31.697
mà ban đầu dự định được dùng
để xoa dịu các vấn đề kỹ thuật.

00:11:31.697 --> 00:11:34.532
Nhưng nhờ có các kỹ sư,
các vấn đề đó không còn nữa.

00:11:34.532 --> 00:11:37.021
Phông chữ tôi định làm
cũng không tồn tại luôn.

00:11:37.021 --> 00:11:40.152
Những vấn đề đó chỉ là nhất thời thôi.

00:11:40.152 --> 00:11:41.693
Nhưng Microsoft quay lại và nói,

00:11:41.693 --> 00:11:43.323
màn hình máy tính có giá vừa phải

00:11:43.323 --> 00:11:44.520
và độ phân giải cao

00:11:44.520 --> 00:11:47.116
sẽ chẳng xuất hiện trong ít nhất
một thập kỷ nữa.

00:11:47.116 --> 00:11:49.770
Vì thế tôi nghĩ, một thập kỷ cơ đấy,

00:11:49.770 --> 00:11:52.182
đây không còn là vấn đề tạm thời nữa rồi.

NOTE Paragraph

00:11:52.182 --> 00:11:54.183
Và thế là tôi bị thuyết phục hoàn toàn,

00:11:54.183 --> 00:11:56.505
và bắt tay vào làm những phông chữ
mà sau này

00:11:56.505 --> 00:11:58.177
chính là phông Verdana và Georgia.

00:11:58.177 --> 00:12:00.517
Đây cúng là lần đầu tiên tôi làm việc

00:12:00.517 --> 00:12:04.477
không dùng tới giấy,
mà trực tiếp bằng điểm ảnh trên màn hình.

00:12:04.477 --> 00:12:08.330
Thời đó, khi mà màn hình máy tính
vẫn còn ở hệ nhị phân,

00:12:08.330 --> 00:12:11.370
các điểm ảnh chỉ có thể hiện hoặc ẩn.

00:12:11.370 --> 00:12:14.225
Trên đây là phác thảo

00:12:14.225 --> 00:12:15.692
của chữ H viết hoa,

00:12:15.692 --> 00:12:18.493
bao gồm các đường thẳng
mảnh màu đen viền quanh chữ,

00:12:18.493 --> 00:12:21.369
chúng có nhiệm vụ lưu trữ dữ liệu.

00:12:21.369 --> 00:12:23.039
Các đường thẳng chồng lên nhau

00:12:23.039 --> 00:12:25.187
ở trong vùng màu xám thì cho thấy

00:12:25.187 --> 00:12:27.024
cách con chữ hiển thị trên màn hình.

00:12:27.024 --> 00:12:30.170
Từ bản phác thảo này, chữ sẽ được làm cho
tương thích với màn hình.

00:12:30.170 --> 00:12:32.411
Bởi chữ H hoa chỉ bao gồm các đường thẳng,

00:12:32.411 --> 00:12:34.499
nó sẽ tương thích hoàn hảo với màn hình

00:12:34.499 --> 00:12:38.867
dựa theo hệ tọa độ Cartesian.

00:12:38.867 --> 00:12:41.993
Chữ O thì không thể.

00:12:41.993 --> 00:12:44.720
Trông nó có thể giống đống gạch
hơn là một bản thiết kế,

00:12:44.720 --> 00:12:47.621
nhưng tin tôi đi, đây là một chữ O khá đẹp

00:12:47.621 --> 00:12:49.636
đơn giản là vì nó đối xứng

00:12:49.636 --> 00:12:52.116
qua trục x và y.

00:12:52.116 --> 00:12:54.974
Đối với những hình ảnh ở hệ nhị phân,

00:12:54.974 --> 00:12:56.694
tôi không trông mong gì hơn thế.

00:12:56.694 --> 00:12:59.098
Thường thi tôi hay tạo ra

00:12:59.098 --> 00:13:01.454
khoảng 3, 4 phiên bản
của các chữ cái khó vẽ

00:13:01.454 --> 00:13:02.960
chẳng hạn như chữ A thường,

00:13:02.960 --> 00:13:06.500
rồi xem xét để chọn ra cái nào tốt nhất.

00:13:06.500 --> 00:13:08.595
Thật ra thì, chẳng có cái nào là tốt nhất,

00:13:08.595 --> 00:13:11.020
mà nhà thiết kế như tôi chỉ cố gắng

00:13:11.020 --> 00:13:12.409
quyết định xem

00:13:12.409 --> 00:13:15.450
cái nào đỡ tệ nhất.

00:13:15.450 --> 00:13:17.900
Liệu đó có phải là một sự thỏa hiệp không?

00:13:17.900 --> 00:13:19.446
Tôi nghĩ là không,

00:13:19.446 --> 00:13:22.533
vì tôi luôn cố đạt tới tiêu chuẩn tốt nhất
mà công nghệ cho phép,

00:13:22.533 --> 00:13:24.742
dù những tiêu chuẩn đó

00:13:24.742 --> 00:13:27.221
vẫn chữ phải tuyệt đối hoàn hảo.

00:13:27.221 --> 00:13:28.812
Quý vị có thể thấy trên hình

00:13:28.812 --> 00:13:30.974
hai loại phông chữ khác nhau.

00:13:30.974 --> 00:13:32.670
Theo tôi, chữ "a" ở hình phía trên,

00:13:32.670 --> 00:13:34.583
dù trông đẹp hơn hình phía dưới,

00:13:34.583 --> 00:13:37.159
thì vẫn chưa thể gọi là tuyệt vời,

00:13:37.159 --> 00:13:39.066
Quý vị có thể sẽ thấy điều này rõ hơn

00:13:39.066 --> 00:13:42.442
nếu chúng được thu nhỏ lại một chút - 
hoặc có thể không.

NOTE Paragraph

00:13:42.442 --> 00:13:44.838
Thế đấy, tôi giống một người
theo chủ nghĩa thực tế

00:13:44.838 --> 00:13:46.341
hơn là chủ nghĩa hoàn hảo.

00:13:46.341 --> 00:13:48.270
Mỗi kiểu tính cách trên lại có cái nhìn

00:13:48.270 --> 00:13:49.970
khác nhau về sự thỏa mãn

00:13:49.970 --> 00:13:53.608
khi làm những thứ dù không thể hoàn hảo

00:13:53.608 --> 00:13:57.477
nhưng có thể được hoàn thành
bằng hết khả năng của bản thân.

00:13:57.477 --> 00:14:02.334
Đây là chữ H thường
ở phông Georgia nghiêng.

00:14:02.334 --> 00:14:04.607
Nó trông thô và không đều.

00:14:04.607 --> 00:14:06.466
Đúng vậy, nó thật sự không đẹp chút nào

00:14:06.466 --> 00:14:08.462
Nhưng tôi đã khá phá ra từ các thí nghiệm,

00:14:08.462 --> 00:14:11.679
rằng có một độ nghiêng tuyệt đối

00:14:11.679 --> 00:14:13.625
cho các phông chữ nghiêng trên màn hình,

00:14:13.625 --> 00:14:15.957
bởi vậy các nét chứ vỡ ra

00:14:15.957 --> 00:14:18.440
tại đường biên của các điểm ảnh.

00:14:18.440 --> 00:14:21.221
Nhìn vào ví dụ này, ta thấy được

00:14:21.221 --> 00:14:23.271
cách mà phần chân bên trái và phải của chữ

00:14:23.271 --> 00:14:25.220
bị tách ra theo một tỉ lệ bằng nhau.

00:14:25.220 --> 00:14:28.740
Điều đó thật tuyệt vời biết mấy.

00:14:28.740 --> 00:14:31.918
Và đương nhiên rồi,
với các con chữ như thế này,

00:14:31.918 --> 00:14:33.841
thì không có nhiều sự lựa chọn.

00:14:33.841 --> 00:14:38.886
Nhân tiện, đây là chữ S,
trong trường hợp quý vị đang thắc mắc.

NOTE Paragraph

00:14:38.886 --> 00:14:41.040
Và, đã 18 năm kể từ ngày

00:14:41.040 --> 00:14:43.690
phông Verdana và Georgia ra đời.

00:14:43.690 --> 00:14:45.780
Microsoft đã hoàn toàn đúng

00:14:45.780 --> 00:14:48.194
về việc họ mất tới 10 năm.

00:14:48.194 --> 00:14:50.474
Giờ đây màn hình hiển thị

00:14:50.474 --> 00:14:52.927
đã được cải thiện
về độ phân giải không gian,

00:14:52.927 --> 00:14:56.399
còn độ phân giải quang
thì có một bước tiến vượt bậc

00:14:56.399 --> 00:14:59.553
nhờ vào kỹ thuật khử răng cưa
tạo ra đường thằng trơn mượt.

00:14:59.553 --> 00:15:03.250
Giờ đây, việc các mục tiêu
đã được hoàn thành,

00:15:03.250 --> 00:15:04.980
có đồng nghĩa với sự biến mất

00:15:04.980 --> 00:15:06.860
của những phông chữ tôi đã thiết kế

00:15:06.860 --> 00:15:09.511
cho màn hình còn thô sơ trước kia?

00:15:09.511 --> 00:15:12.906
Liệu chúng có sống sót sau khi 
những màn hình cũ đã trở nên lỗi thời

00:15:12.906 --> 00:15:15.078
và khi đợt lũ những phông chữ mới

00:15:15.078 --> 00:15:16.581
đang tràn vào thị trường?

00:15:16.581 --> 00:15:18.441
Hay chúng sẽ tự xây dựng nên

00:15:18.441 --> 00:15:20.679
cái gọi là một nhánh tiến hóa riêng

00:15:20.679 --> 00:15:24.416
mặc cho sự phát triển của công nghệ?

00:15:24.416 --> 00:15:26.087
Hay nói cách khác,

00:15:26.087 --> 00:15:29.400
liệu chúng có được chào đón vào
hệ thống phông chữ ngày nay không?

00:15:29.400 --> 00:15:33.058
Tôi không chắc về câu trả lời,
nhưng có vẻ chúng đã và đang làm tốt.

00:15:33.058 --> 00:15:35.553
Mà này, 18 năm tồn tại
là không hề tệ chút nào,

00:15:35.553 --> 00:15:37.704
nhất là với tốc độ phát triển ngày nay.

00:15:37.704 --> 00:15:39.618
Thế nên, tôi chẳng hề than phiền gì cả.

NOTE Paragraph

00:15:39.618 --> 00:15:42.457
Xin cám ơn.

NOTE Paragraph

00:15:42.457 --> 00:15:44.634
(Tiếng vỗ tay)