[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:06.92,0:00:08.46,Default,,0000,0000,0000,,W 1956 roku
Dialogue: 0,0:00:08.46,0:00:10.18,Default,,0000,0000,0000,,architekt Frank Lloyd Wright
Dialogue: 0,0:00:10.18,0:00:13.00,Default,,0000,0000,0000,,zaprojektował wieżowiec\No wysokości około 1,6 kilometra.
Dialogue: 0,0:00:13.00,0:00:15.84,Default,,0000,0000,0000,,Miał być najwyższym budynkiem na świecie,
Dialogue: 0,0:00:15.84,0:00:20.32,Default,,0000,0000,0000,,mierzącym pięć wysokości Wieży Eiffla.
Dialogue: 0,0:00:20.32,0:00:22.88,Default,,0000,0000,0000,,Wielu krytyków go wyśmiało.
Dialogue: 0,0:00:22.88,0:00:26.22,Default,,0000,0000,0000,,Uważali, że na windę\Nbędzie trzeba czekać godzinami,
Dialogue: 0,0:00:26.22,0:00:30.58,Default,,0000,0000,0000,,lub co gorsza, że wieżowiec\Nzawali się pod własnym ciężarem.
Dialogue: 0,0:00:30.58,0:00:32.59,Default,,0000,0000,0000,,Wielu inżynierów zgadzało się z tym,
Dialogue: 0,0:00:32.59,0:00:34.51,Default,,0000,0000,0000,,więc mimo dużej popularności pomysłu,
Dialogue: 0,0:00:34.51,0:00:37.76,Default,,0000,0000,0000,,kolosalnego wieżowca nigdy nie zbudowano.
Dialogue: 0,0:00:37.77,0:00:41.96,Default,,0000,0000,0000,,Dziś wznosimy coraz wyższe budynki.
Dialogue: 0,0:00:41.96,0:00:46.25,Default,,0000,0000,0000,,Firmy projektują wieżowce\No wysokości ponad kilometra,
Dialogue: 0,0:00:46.25,0:00:48.83,Default,,0000,0000,0000,,jak Jeddah Tower w Arabii Saudyjskiej,
Dialogue: 0,0:00:48.83,0:00:51.81,Default,,0000,0000,0000,,mierząca trzy wysokości Wieży Eiffla.
Dialogue: 0,0:00:51.81,0:00:54.80,Default,,0000,0000,0000,,Wkrótce wybudowanie ponad\Npółtorakilometrowego wieżowca Wrighta
Dialogue: 0,0:00:54.80,0:00:56.38,Default,,0000,0000,0000,,może być realne.
Dialogue: 0,0:00:56.38,0:00:58.26,Default,,0000,0000,0000,,Co właściwie powstrzymywało nas
Dialogue: 0,0:00:58.26,0:01:01.44,Default,,0000,0000,0000,,od budowania takich kolosów 70 lat temu?
Dialogue: 0,0:01:01.44,0:01:05.35,Default,,0000,0000,0000,,Jak dziś budujemy wieżowce\No wysokości ponad półtora kilometra?
Dialogue: 0,0:01:05.35,0:01:06.96,Default,,0000,0000,0000,,W każdym projekcie budowlanym
Dialogue: 0,0:01:06.96,0:01:11.62,Default,,0000,0000,0000,,niższe piętro musi być w stanie\Npodtrzymać kolejne piętra.
Dialogue: 0,0:01:11.62,0:01:12.73,Default,,0000,0000,0000,,Im wyżej budujemy,
Dialogue: 0,0:01:12.73,0:01:17.56,Default,,0000,0000,0000,,tym większe ciśnienie grawitacyjne\Nnapiera na piętra poniżej.
Dialogue: 0,0:01:17.56,0:01:20.75,Default,,0000,0000,0000,,Ta zasada od dawna kieruje budownictwem.
Dialogue: 0,0:01:20.75,0:01:24.87,Default,,0000,0000,0000,,Starożytni architekci upodobali sobie\Npiramidy z szeroką podstawą
Dialogue: 0,0:01:24.87,0:01:27.15,Default,,0000,0000,0000,,podtrzymującą lżejsze wyższe poziomy.
Dialogue: 0,0:01:27.15,0:01:30.97,Default,,0000,0000,0000,,Takie rozwiązanie raczej nie pasuje\Ndo panoramy miasta.
Dialogue: 0,0:01:30.97,0:01:34.75,Default,,0000,0000,0000,,Piramida tej wysokości miałaby\Nponad dwa kilometry szerokości,
Dialogue: 0,0:01:34.75,0:01:37.53,Default,,0000,0000,0000,,więc ciężko byłoby ją wcisnąć\Ndo centrum miasta.
Dialogue: 0,0:01:37.53,0:01:42.85,Default,,0000,0000,0000,,Dzięki wytrzymałym materiałom, jak beton,\Nunikamy niepraktycznych kształtów.
Dialogue: 0,0:01:42.85,0:01:47.95,Default,,0000,0000,0000,,Nowoczesne betonowe mieszanki\Nwzmacnia się włóknami stalowymi
Dialogue: 0,0:01:47.95,0:01:51.78,Default,,0000,0000,0000,,i polimerami redukującymi ilość wody,\Nżeby zapobiec pęknięciom betonu.
Dialogue: 0,0:01:51.78,0:01:56.33,Default,,0000,0000,0000,,Beton w najwyższym budynku świata,\NBurdż Chalifa w Dubaju,
Dialogue: 0,0:01:56.33,0:02:00.67,Default,,0000,0000,0000,,stawia opór 8000 ton\Nciśnienia na metr kwadratowy.
Dialogue: 0,0:02:00.67,0:02:05.54,Default,,0000,0000,0000,,To waga 1200 afrykańskich słoni!
Dialogue: 0,0:02:05.54,0:02:07.99,Default,,0000,0000,0000,,Nawet jeśli budynek utrzyma sam siebie,
Dialogue: 0,0:02:07.99,0:02:10.41,Default,,0000,0000,0000,,to i tak potrzebuje podpory od dołu.
Dialogue: 0,0:02:10.41,0:02:11.65,Default,,0000,0000,0000,,Bez fundamentów
Dialogue: 0,0:02:11.65,0:02:15.65,Default,,0000,0000,0000,,tak masywne budynki upadłyby\Nlub przechyliłyby się.
Dialogue: 0,0:02:15.65,0:02:19.26,Default,,0000,0000,0000,,Żeby wieżowiec o wadze\Npół miliona ton nie upadł,
Dialogue: 0,0:02:19.26,0:02:27.05,Default,,0000,0000,0000,,192 betonowe i stalowe pale\Nwkopano na głębokość 50 metrów.
Dialogue: 0,0:02:27.05,0:02:29.57,Default,,0000,0000,0000,,Siła tarcia pomiędzy\Npalami a ziemią sprawia,
Dialogue: 0,0:02:29.57,0:02:32.58,Default,,0000,0000,0000,,że pokaźna budowla stoi.
Dialogue: 0,0:02:32.59,0:02:34.10,Default,,0000,0000,0000,,Poza walką z grawitacją,
Dialogue: 0,0:02:34.10,0:02:35.78,Default,,0000,0000,0000,,która ciągnie budynek w dół,
Dialogue: 0,0:02:35.78,0:02:39.75,Default,,0000,0000,0000,,wieżowiec musi stawić opór wiatrom,
Dialogue: 0,0:02:39.75,0:02:41.92,Default,,0000,0000,0000,,które naciskają na budynek z boku.
Dialogue: 0,0:02:41.92,0:02:43.34,Default,,0000,0000,0000,,W przeciętne dni
Dialogue: 0,0:02:43.34,0:02:49.26,Default,,0000,0000,0000,,wiatr może wywierać na wieżowiec siłę\Ndo ośmiu kilogramów na metr kwadratowy,
Dialogue: 0,0:02:49.26,0:02:52.20,Default,,0000,0000,0000,,porównywalne do siły\Npędzących kuli do kręgli.
Dialogue: 0,0:02:52.20,0:02:54.71,Default,,0000,0000,0000,,Projektowanie\Naerodynamicznych konstrukcji,
Dialogue: 0,0:02:54.71,0:02:57.09,Default,,0000,0000,0000,,jak elegancka chińska\Nwieża Shanghai Tower,
Dialogue: 0,0:02:57.09,0:02:59.74,Default,,0000,0000,0000,,może zmniejszyć tę siłę\Nnawet o jedną czwartą.
Dialogue: 0,0:02:59.74,0:03:03.46,Default,,0000,0000,0000,,Odporne na wiatr ramy\Nwewnątrz lub na zewnątrz budynku
Dialogue: 0,0:03:03.46,0:03:05.62,Default,,0000,0000,0000,,mogą przyjąć pozostałą siłę wiatru,
Dialogue: 0,0:03:05.62,0:03:08.47,Default,,0000,0000,0000,,jak w przypadku wieży Lotte w Seulu.
Dialogue: 0,0:03:08.47,0:03:10.54,Default,,0000,0000,0000,,Mimo zastosowania tych wszystkich środków,
Dialogue: 0,0:03:10.54,0:03:13.56,Default,,0000,0000,0000,,podczas huraganu na najwyższych piętrach
Dialogue: 0,0:03:13.56,0:03:17.42,Default,,0000,0000,0000,,nadal można poczuć\Nprzechylanie się budynku o ponad metr.
Dialogue: 0,0:03:17.42,0:03:20.26,Default,,0000,0000,0000,,Aby zapobiec kołysaniu się\Nwieżowców na wietrze,
Dialogue: 0,0:03:20.26,0:03:24.69,Default,,0000,0000,0000,,wiele drapaczy chmur wykorzystuje\Nkilkusettonową przeciwwagę
Dialogue: 0,0:03:24.69,0:03:28.13,Default,,0000,0000,0000,,zwaną "masowym tłumikiem drgań".
Dialogue: 0,0:03:28.13,0:03:30.15,Default,,0000,0000,0000,,Przykładowo w Taipei 101
Dialogue: 0,0:03:30.15,0:03:34.81,Default,,0000,0000,0000,,powyżej 87. piętra zawieszona jest\Ngigantyczna metalowa kula.
Dialogue: 0,0:03:34.81,0:03:36.51,Default,,0000,0000,0000,,Gdy wiatr porusza budynkiem,
Dialogue: 0,0:03:36.51,0:03:38.77,Default,,0000,0000,0000,,kula kołysze się w przeciwnym kierunku,
Dialogue: 0,0:03:38.77,0:03:41.63,Default,,0000,0000,0000,,pochłaniając energię kinetyczną budynku.
Dialogue: 0,0:03:41.63,0:03:43.79,Default,,0000,0000,0000,,W miarę kołysania się
Dialogue: 0,0:03:43.79,0:03:46.79,Default,,0000,0000,0000,,siłowniki hydrauliczne wieży,\Nmiędzy kulą a budynkiem,
Dialogue: 0,0:03:46.79,0:03:49.48,Default,,0000,0000,0000,,zamieniają energię kinetyczną na ciepło
Dialogue: 0,0:03:49.48,0:03:52.38,Default,,0000,0000,0000,,i stabilizują kołyszący się budynek.
Dialogue: 0,0:03:52.39,0:03:54.66,Default,,0000,0000,0000,,Dzięki tym wszystkim technologiom
Dialogue: 0,0:03:54.66,0:03:58.23,Default,,0000,0000,0000,,kolosalne budynki stoją stabilnie.
Dialogue: 0,0:03:58.23,0:04:02.82,Default,,0000,0000,0000,,Jednak szybkie przemieszczanie się\Npo nich jest wyzwaniem samym w sobie.
Dialogue: 0,0:04:02.82,0:04:03.99,Default,,0000,0000,0000,,Za życia Wrighta
Dialogue: 0,0:04:03.99,0:04:08.39,Default,,0000,0000,0000,,najszybsze windy poruszały się\Nz prędkością 22 kilometrów na godzinę.
Dialogue: 0,0:04:08.39,0:04:13.85,Default,,0000,0000,0000,,Dzisiejsze są znacznie szybsze\Ni jadą 70 kilometrów na godzinę.
Dialogue: 0,0:04:13.85,0:04:17.69,Default,,0000,0000,0000,,Windy przyszłości zapewne będą jeździć\Npo magnetycznych szynach bez tarcia
Dialogue: 0,0:04:17.69,0:04:19.27,Default,,0000,0000,0000,,z jeszcze większą prędkością.
Dialogue: 0,0:04:19.27,0:04:23.31,Default,,0000,0000,0000,,Algorytmy zarządzania ruchem pogrupują\Npasażerów według miejsca docelowego,
Dialogue: 0,0:04:23.31,0:04:27.91,Default,,0000,0000,0000,,żeby pasażerowie i puste kabiny\Nbyły tam, gdzie trzeba.
Dialogue: 0,0:04:27.91,0:04:32.73,Default,,0000,0000,0000,,Wieżowce przeszły długą drogę\Nodkąd Wright zaproponował swój projekt.
Dialogue: 0,0:04:32.73,0:04:35.43,Default,,0000,0000,0000,,To, co kiedyś uważano za niemożliwe,
Dialogue: 0,0:04:35.43,0:04:38.08,Default,,0000,0000,0000,,teraz jest architektonicznym wyzwaniem.
Dialogue: 0,0:04:38.08,0:04:40.36,Default,,0000,0000,0000,,Zapewne to kwestia czasu,
Dialogue: 0,0:04:40.36,0:04:44.36,Default,,0000,0000,0000,,kiedy zobaczymy jeszcze wyższe giganty.