WEBVTT

00:00:06.842 --> 00:00:10.837
[Unha soa vitamina pode reducir
o risco de padecer enfermidades cardíacas]

00:00:11.593 --> 00:00:14.413
[Comer chocolate reduce o estrés
en estudantes.]

00:00:15.443 --> 00:00:19.348
[Novos fármacos prolongan a vida
de pacientes con enfermidades raras.]

00:00:20.450 --> 00:00:23.109
Cada día, publícanse
titulares sobre saúde coma estes,

00:00:23.109 --> 00:00:25.687
algunhas veces, mesmo
se contradín uns aos outros.

00:00:26.277 --> 00:00:30.164
Estes titulares xerais, 
que buscan captar a atención,

00:00:30.184 --> 00:00:33.447
poden non ser fieis 
aos resultados específicos

00:00:33.447 --> 00:00:35.013
da investigación que recollen.

00:00:35.013 --> 00:00:38.337
Entón, como podemos evitar 
ser enganados por estes titulares?

00:00:39.247 --> 00:00:42.287
A mellor maneira de asegurármonos
a credibilidade dun titular

00:00:42.287 --> 00:00:45.617
é ler a investigación orixinal
en que se basea.

00:00:45.617 --> 00:00:47.757
Imos presentar un escenario hipotético

00:00:47.757 --> 00:00:50.447
para cada un destes tres titulares.

00:00:50.447 --> 00:00:53.257
A continuación, verás a explicación
para o primeiro exemplo;

00:00:53.257 --> 00:00:56.567
logo, pausa o vídeo tras ler o titular
e intenta contestar a pregunta.

00:00:56.567 --> 00:00:58.777
Recorda que son escenarios simplificados,

00:00:58.777 --> 00:01:02.887
un estudo auténtico debería detallar
máis factores e como telos en conta,

00:01:02.887 --> 00:01:04.907
pero para o obxectivo deste exercicio,

00:01:04.907 --> 00:01:07.757
asumimos que toda a información
que precisas está incluída.

00:01:11.137 --> 00:01:13.877
Comecemos co estudo 
dos efectos cardiovasculares

00:01:13.877 --> 00:01:17.176
dunha vitamina determinada: Healthium.

00:01:17.176 --> 00:01:19.948
Os estudos mostran que os participantes
que toman Healthium

00:01:19.948 --> 00:01:22.241
teñen niveis máis altos 
de colesterol bo [HDL]

00:01:22.241 --> 00:01:24.147
que aqueles que toman placebo.

00:01:24.147 --> 00:01:26.576
Os seus niveis vólvense similares 
aos daqueles

00:01:26.576 --> 00:01:29.694
que teñen de maneira innata
niveis máis altos deste colesterol.

00:01:29.976 --> 00:01:32.716
Investigacións anteriores
indicaban que as persoas

00:01:32.716 --> 00:01:34.796
con niveis máis altos
de colesterol bo

00:01:34.796 --> 00:01:37.436
teñen un risco menor
de padecer enfermidades cardíacas.

00:01:37.436 --> 00:01:39.256
Entón, que fai que o titular

00:01:39.256 --> 00:01:42.323
"Healthium reduce o risco 
de padecer unha enfermidade cardíaca"

00:01:42.323 --> 00:01:43.783
sexa enganoso?

00:01:44.335 --> 00:01:46.931
O problema deste titular
é que no estudo que presentan

00:01:46.931 --> 00:01:49.891
realmente non se investigou 
se o Healthium reducía o risco

00:01:49.891 --> 00:01:51.551
de padecer enfermidades cardíacas.

00:01:51.641 --> 00:01:54.701
Soamente mediron o impacto
do Helthium nos niveis

00:01:54.701 --> 00:01:56.661
dun tipo de colesterol en particular.

00:01:56.661 --> 00:01:59.661
O feito de que as persoas 
con altos niveis innatos de HDL

00:01:59.661 --> 00:02:02.181
teñan unha menor probabilidade
de sufrir un infarto,

00:02:02.181 --> 00:02:05.581
non significa que ocorra o mesmo
con aqueles que o aumentan

00:02:05.581 --> 00:02:07.642
de maneira artificial co uso de Healthium.

00:02:07.871 --> 00:02:10.026
Agora que resolviches o caso do Healthium,

00:02:10.026 --> 00:02:13.288
proba con este atractivo misterio

00:02:13.288 --> 00:02:16.590
que relaciona 
a inxestión de chocolate e o estrés.

00:02:17.431 --> 00:02:20.162
Este estudo hipotético recruta
dez estudantes.

00:02:20.162 --> 00:02:23.486
A metade comeza a consumir 
unha dose diaria de chocolate,

00:02:23.486 --> 00:02:25.152
mentres que a outra metade, non.

00:02:25.152 --> 00:02:28.181
Como son compañeiros de clase,
todos seguen o mesmo horario.

00:02:28.531 --> 00:02:31.206
Ao final do estudo,
os que comeron chocolate

00:02:31.206 --> 00:02:34.756
teñen menores niveis de estrés
que aqueles que non o tomaron.

00:02:35.521 --> 00:02:37.281
Que hai de malo no titular

00:02:37.281 --> 00:02:40.531
"Comer chocolate reduce o estrés
nos estudantes"?

00:02:43.400 --> 00:02:48.384
É arriscado sacar conclusións xerais
cunha mostra de soamente 10 alumnos,

00:02:48.384 --> 00:02:51.614
xa que cantos menos participantes
escollamos ao azar,

00:02:51.614 --> 00:02:56.234
menos probable será que representen
a poboación obxecto de estudo

00:02:56.234 --> 00:02:57.603
no seu conxunto.

00:02:57.874 --> 00:03:00.714
Por exemplo, se a mostra de estudantes
estivese formada por

00:03:00.714 --> 00:03:03.224
unha metade de homes
e a outra metade de mulleres,

00:03:03.224 --> 00:03:08.102
a probabilidade de que ao coller 10,
o 70% fosen homes e o 30%, mulleres

00:03:08.102 --> 00:03:09.813
sería sobre o 12%.

00:03:09.813 --> 00:03:15.735
Nunha mostra de 100 individuos,
a probabilidade sería inferior ao 0,0025%

00:03:15.735 --> 00:03:22.225
e para unha mostra de 1000,
sería de menos de 6 x 10^-36

00:03:22.905 --> 00:03:25.367
De maneira similar, a menor número
de participantes,

00:03:25.367 --> 00:03:27.850
maior é o impacto que ten 
a variabilidade individual

00:03:27.850 --> 00:03:32.134
no resultado final, polo que podería
nesgar as tendencias xerais.

00:03:32.550 --> 00:03:37.250
Mais, hai moitas boas razóns polas que
os científicos deseñan estudos pequenos.

00:03:37.250 --> 00:03:40.609
Ao comezar cunha mostra reducida,
poden avaliar se os resultados

00:03:40.609 --> 00:03:44.869
son prometedores abondo para continuar
con estudos a grande escala máis custosos.

00:03:45.251 --> 00:03:48.629
Ademais, algunhas investigacións precisan
de participantes moi concretos

00:03:48.629 --> 00:03:51.832
polo que non é posible recrutar 
un gran número deles.

00:03:52.082 --> 00:03:54.439
A clave está na reproducibilidade:

00:03:54.439 --> 00:03:57.549
se un artigo saca conclusións 
a partir dunha mostra pequena,

00:03:57.549 --> 00:03:59.707
debemos sospeitar del;

00:03:59.707 --> 00:04:02.849
pero se está baseado en moitos estudos
con resultados similares,

00:04:02.849 --> 00:04:04.483
entón é máis crible.

00:04:04.813 --> 00:04:07.099
Aínda nos queda un quebracabezas máis.

00:04:07.299 --> 00:04:11.849
Neste caso, estúdase o uso 
dun novo fármaco para unha doenza rara.

00:04:11.849 --> 00:04:14.049
Nunha mostra de 2000 pacientes,

00:04:14.049 --> 00:04:18.015
os que tomaron o medicamento
viviron máis dende o diagnóstico

00:04:18.015 --> 00:04:20.664
que os que tomaron placebo.

00:04:21.086 --> 00:04:23.392
Desta vez, a pregunta é distinta:

00:04:23.482 --> 00:04:28.200
que máis precisas saber antes de decidir 
se está xustificado o titular

00:04:28.200 --> 00:04:33.212
"Un novo medicamento prolonga a vida
dos pacientes cunha enfermidade rara"?

00:04:35.420 --> 00:04:40.584
Para poder responder, deberías saber
canto se alongou a vida destes pacientes.

00:04:40.584 --> 00:04:44.710
Ás veces, resultados coma estes,
pese a estaren validados por científicos,

00:04:44.710 --> 00:04:47.654
non teñen unha utilidade no mundo real.

00:04:48.324 --> 00:04:52.793
Un exemplo disto, é un ensaio clínico real
cun fármaco para tratar cancro de páncreas

00:04:52.793 --> 00:04:56.686
no que atoparon un incremento
da esperanza de vida de só 10 días.

00:04:56.686 --> 00:05:00.267
A próxima vez que encontres 
un titular sorprendente sobre saúde,

00:05:00.267 --> 00:05:03.383
bótalle unha ollada aos datos científicos 
en que se basea.

00:05:03.863 --> 00:05:07.127
Aínda que os artigos completos
non estean dispoñibles de balde,

00:05:07.127 --> 00:05:10.297
normalmente podes atopar resumos
que recollen o deseño experimental

00:05:10.297 --> 00:05:13.017
e os resultados que se acadaron, 
de maneira gratuíta,

00:05:13.017 --> 00:05:15.927
ou incluso podes consultalos
no propio texto da noticia.

00:05:16.452 --> 00:05:19.797
É esperanzador ver resultados 
da investigación científica na prensa,

00:05:19.797 --> 00:05:21.857
pero tamén é importante
que sexamos capaces

00:05:21.857 --> 00:05:23.551
de comprender estes descubrimentos.