0:00:06.842,0:00:10.837
[Unha soa vitamina pode reducir[br]o risco de padecer enfermidades cardíacas]

0:00:11.593,0:00:14.413
[Comer chocolate reduce o estrés[br]en estudantes.]

0:00:15.443,0:00:19.348
[Novos fármacos prolongan a vida[br]de pacientes con enfermidades raras.]

0:00:20.450,0:00:23.109
Cada día, publícanse[br]titulares sobre saúde coma estes,

0:00:23.109,0:00:25.687
algunhas veces, mesmo[br]se contradín uns aos outros.

0:00:26.277,0:00:30.164
Estes titulares xerais, [br]que buscan captar a atención,

0:00:30.184,0:00:33.447
poden non ser fieis [br]aos resultados específicos

0:00:33.447,0:00:35.013
da investigación que recollen.

0:00:35.013,0:00:38.337
Entón, como podemos evitar [br]ser enganados por estes titulares?

0:00:39.247,0:00:42.287
A mellor maneira de asegurármonos[br]a credibilidade dun titular

0:00:42.287,0:00:45.617
é ler a investigación orixinal[br]en que se basea.

0:00:45.617,0:00:47.757
Imos presentar un escenario hipotético

0:00:47.757,0:00:50.447
para cada un destes tres titulares.

0:00:50.447,0:00:53.257
A continuación, verás a explicación[br]para o primeiro exemplo;

0:00:53.257,0:00:56.567
logo, pausa o vídeo tras ler o titular[br]e intenta contestar a pregunta.

0:00:56.567,0:00:58.777
Recorda que son escenarios simplificados,

0:00:58.777,0:01:02.887
un estudo auténtico debería detallar[br]máis factores e como telos en conta,

0:01:02.887,0:01:04.907
pero para o obxectivo deste exercicio,

0:01:04.907,0:01:07.757
asumimos que toda a información[br]que precisas está incluída.

0:01:11.137,0:01:13.877
Comecemos co estudo [br]dos efectos cardiovasculares

0:01:13.877,0:01:17.176
dunha vitamina determinada: Healthium.

0:01:17.176,0:01:19.948
Os estudos mostran que os participantes[br]que toman Healthium

0:01:19.948,0:01:22.241
teñen niveis máis altos [br]de colesterol bo [HDL]

0:01:22.241,0:01:24.147
que aqueles que toman placebo.

0:01:24.147,0:01:26.576
Os seus niveis vólvense similares [br]aos daqueles

0:01:26.576,0:01:29.694
que teñen de maneira innata[br]niveis máis altos deste colesterol.

0:01:29.976,0:01:32.716
Investigacións anteriores[br]indicaban que as persoas

0:01:32.716,0:01:34.796
con niveis máis altos[br]de colesterol bo

0:01:34.796,0:01:37.436
teñen un risco menor[br]de padecer enfermidades cardíacas.

0:01:37.436,0:01:39.256
Entón, que fai que o titular

0:01:39.256,0:01:42.323
"Healthium reduce o risco [br]de padecer unha enfermidade cardíaca"

0:01:42.323,0:01:43.783
sexa enganoso?

0:01:44.335,0:01:46.931
O problema deste titular[br]é que no estudo que presentan

0:01:46.931,0:01:49.891
realmente non se investigou [br]se o Healthium reducía o risco

0:01:49.891,0:01:51.551
de padecer enfermidades cardíacas.

0:01:51.641,0:01:54.701
Soamente mediron o impacto[br]do Helthium nos niveis

0:01:54.701,0:01:56.661
dun tipo de colesterol en particular.

0:01:56.661,0:01:59.661
O feito de que as persoas [br]con altos niveis innatos de HDL

0:01:59.661,0:02:02.181
teñan unha menor probabilidade[br]de sufrir un infarto,

0:02:02.181,0:02:05.581
non significa que ocorra o mesmo[br]con aqueles que o aumentan

0:02:05.581,0:02:07.642
de maneira artificial co uso de Healthium.

0:02:07.871,0:02:10.026
Agora que resolviches o caso do Healthium,

0:02:10.026,0:02:13.288
proba con este atractivo misterio

0:02:13.288,0:02:16.590
que relaciona [br]a inxestión de chocolate e o estrés.

0:02:17.431,0:02:20.162
Este estudo hipotético recruta[br]dez estudantes.

0:02:20.162,0:02:23.486
A metade comeza a consumir [br]unha dose diaria de chocolate,

0:02:23.486,0:02:25.152
mentres que a outra metade, non.

0:02:25.152,0:02:28.181
Como son compañeiros de clase,[br]todos seguen o mesmo horario.

0:02:28.531,0:02:31.206
Ao final do estudo,[br]os que comeron chocolate

0:02:31.206,0:02:34.756
teñen menores niveis de estrés[br]que aqueles que non o tomaron.

0:02:35.521,0:02:37.281
Que hai de malo no titular

0:02:37.281,0:02:40.531
"Comer chocolate reduce o estrés[br]nos estudantes"?

0:02:43.400,0:02:48.384
É arriscado sacar conclusións xerais[br]cunha mostra de soamente 10 alumnos,

0:02:48.384,0:02:51.614
xa que cantos menos participantes[br]escollamos ao azar,

0:02:51.614,0:02:56.234
menos probable será que representen[br]a poboación obxecto de estudo

0:02:56.234,0:02:57.603
no seu conxunto.

0:02:57.874,0:03:00.714
Por exemplo, se a mostra de estudantes[br]estivese formada por

0:03:00.714,0:03:03.224
unha metade de homes[br]e a outra metade de mulleres,

0:03:03.224,0:03:08.102
a probabilidade de que ao coller 10,[br]o 70% fosen homes e o 30%, mulleres

0:03:08.102,0:03:09.813
sería sobre o 12%.

0:03:09.813,0:03:15.735
Nunha mostra de 100 individuos,[br]a probabilidade sería inferior ao 0,0025%

0:03:15.735,0:03:22.225
e para unha mostra de 1000,[br]sería de menos de 6 x 10^-36

0:03:22.905,0:03:25.367
De maneira similar, a menor número[br]de participantes,

0:03:25.367,0:03:27.850
maior é o impacto que ten [br]a variabilidade individual

0:03:27.850,0:03:32.134
no resultado final, polo que podería[br]nesgar as tendencias xerais.

0:03:32.550,0:03:37.250
Mais, hai moitas boas razóns polas que[br]os científicos deseñan estudos pequenos.

0:03:37.250,0:03:40.609
Ao comezar cunha mostra reducida,[br]poden avaliar se os resultados

0:03:40.609,0:03:44.869
son prometedores abondo para continuar[br]con estudos a grande escala máis custosos.

0:03:45.251,0:03:48.629
Ademais, algunhas investigacións precisan[br]de participantes moi concretos

0:03:48.629,0:03:51.832
polo que non é posible recrutar [br]un gran número deles.

0:03:52.082,0:03:54.439
A clave está na reproducibilidade:

0:03:54.439,0:03:57.549
se un artigo saca conclusións [br]a partir dunha mostra pequena,

0:03:57.549,0:03:59.707
debemos sospeitar del;

0:03:59.707,0:04:02.849
pero se está baseado en moitos estudos[br]con resultados similares,

0:04:02.849,0:04:04.483
entón é máis crible.

0:04:04.813,0:04:07.099
Aínda nos queda un quebracabezas máis.

0:04:07.299,0:04:11.849
Neste caso, estúdase o uso [br]dun novo fármaco para unha doenza rara.

0:04:11.849,0:04:14.049
Nunha mostra de 2000 pacientes,

0:04:14.049,0:04:18.015
os que tomaron o medicamento[br]viviron máis dende o diagnóstico

0:04:18.015,0:04:20.664
que os que tomaron placebo.

0:04:21.086,0:04:23.392
Desta vez, a pregunta é distinta:

0:04:23.482,0:04:28.200
que máis precisas saber antes de decidir [br]se está xustificado o titular

0:04:28.200,0:04:33.212
"Un novo medicamento prolonga a vida[br]dos pacientes cunha enfermidade rara"?

0:04:35.420,0:04:40.584
Para poder responder, deberías saber[br]canto se alongou a vida destes pacientes.

0:04:40.584,0:04:44.710
Ás veces, resultados coma estes,[br]pese a estaren validados por científicos,

0:04:44.710,0:04:47.654
non teñen unha utilidade no mundo real.

0:04:48.324,0:04:52.793
Un exemplo disto, é un ensaio clínico real[br]cun fármaco para tratar cancro de páncreas

0:04:52.793,0:04:56.686
no que atoparon un incremento[br]da esperanza de vida de só 10 días.

0:04:56.686,0:05:00.267
A próxima vez que encontres [br]un titular sorprendente sobre saúde,

0:05:00.267,0:05:03.383
bótalle unha ollada aos datos científicos [br]en que se basea.

0:05:03.863,0:05:07.127
Aínda que os artigos completos[br]non estean dispoñibles de balde,

0:05:07.127,0:05:10.297
normalmente podes atopar resumos[br]que recollen o deseño experimental

0:05:10.297,0:05:13.017
e os resultados que se acadaron, [br]de maneira gratuíta,

0:05:13.017,0:05:15.927
ou incluso podes consultalos[br]no propio texto da noticia.

0:05:16.452,0:05:19.797
É esperanzador ver resultados [br]da investigación científica na prensa,

0:05:19.797,0:05:21.857
pero tamén é importante[br]que sexamos capaces

0:05:21.857,0:05:23.551
de comprender estes descubrimentos.