WEBVTT

00:00:01.533 --> 00:00:04.479
Là nhà phát triển phần mềm
và kỹ sư công nghệ,

00:00:04.479 --> 00:00:07.126
tôi làm cho rất nhiều dự án
công nghệ dân sự

00:00:07.126 --> 00:00:08.472
trong nhiều năm qua.

00:00:08.472 --> 00:00:12.118
Công nghệ dân sự đôi khi
được gọi là kỹ thuật hàng hóa

00:00:12.118 --> 00:00:15.763
sử dụng công nghệ để giải quyết
các vấn đề nhân đạo.

NOTE Paragraph

00:00:15.763 --> 00:00:17.876
Vào năm 2010 tại Uganda,

00:00:17.876 --> 00:00:20.616
tôi làm cho một dự án cho phép
người dân địa phương

00:00:20.616 --> 00:00:24.099
ngăn chặn chính quyền theo dõi
các cuộc điện thoại của họ

00:00:24.099 --> 00:00:26.328
nhằm bày tỏ bất đồng quan điểm.

00:00:26.328 --> 00:00:29.216
Công nghệ tương tự đã được
khai thác sau đó ở Bắc Phi

00:00:29.216 --> 00:00:32.998
vì mục đích tương tự nhằm giúp
các nhà hoạt động giữ liên lạc

00:00:32.998 --> 00:00:36.149
khi chính phủ cố tình
chặn các kết nỗi

00:00:36.149 --> 00:00:38.225
như một biện pháp
kiểm soát người dân.

NOTE Paragraph

00:00:39.336 --> 00:00:42.522
Nhưng nhiều năm qua, tôi nghĩ
về những công nghệ này

00:00:42.522 --> 00:00:44.523
và những thứ tôi làm,

00:00:44.523 --> 00:00:47.542
một câu hỏi day dứt
trong đầu tôi, nó là

00:00:47.542 --> 00:00:50.267
điều gì xảy ra nếu chúng ta
nhầm về tác dụng của công nghệ

00:00:50.267 --> 00:00:52.519
và nếu nó gây tổn thương

00:00:52.519 --> 00:00:55.677
đến cộng đồng chúng ta
định giúp đỡ?

00:00:55.677 --> 00:00:59.456
Ngành công nghệ trên thế giới có xu hướng
hoạt động theo các giả định tương tự

00:00:59.456 --> 00:01:01.621
rằng nếu chúng ta làm nên
những điều to lớn,

00:01:01.621 --> 00:01:04.035
nó sẽ ảnh hưởng
tích cực đến mọi người.

00:01:04.035 --> 00:01:07.904
Rốt cuộc, những cải tiến này
sẽ ra đời và được người ta sử dụng.

00:01:07.904 --> 00:01:10.003
Nhưng không phải luôn luôn
là như vậy.

00:01:10.003 --> 00:01:15.784
Tôi thích gọi thứ công nghệ đấu tranh
mù quáng này là

00:01:15.784 --> 00:01:18.129
"kinh tế học công nghệ nhỏ giọt"
- từ mượn.

00:01:18.129 --> 00:01:21.045
Chúng ta thường nghĩ nếu
thiết kế những thứ này cho thiểu số

00:01:21.045 --> 00:01:23.447
cuối cùng đa số đều dùng được,

00:01:23.447 --> 00:01:25.002
không phải lúc nào cũng thế.

00:01:25.002 --> 00:01:30.018
Công nghệ và đổi mới
song hành như của cải và vốn.

00:01:30.018 --> 00:01:32.897
Chúng có xu hướng hợp nhất
trong tay một vài người,

00:01:32.897 --> 00:01:36.287
và đôi khi chúng tìm lối vào
trong tay nhiều người khác.

NOTE Paragraph

00:01:36.287 --> 00:01:41.488
Và như hầu hết các bạn không giữ
chế độ kiêng khem vào cuối tuần,

00:01:41.488 --> 00:01:45.714
nên tôi muốn nghĩ về một số ví dụ
có thể thiết thực hơn.

NOTE Paragraph

00:01:45.714 --> 00:01:50.066
Trong thế giới thiết bị đeo thông minh,
điện thoại thông minh và ứng dụng,

00:01:50.066 --> 00:01:53.329
có sự thay đổi lớn
trong việc theo dõi sức khỏe

00:01:53.329 --> 00:01:56.377
bằng các ứng dụng theo dõi
số lượng calo bạn dùng

00:01:56.401 --> 00:02:01.220
hoặc liệu bạn có ngồi quá lâu
hay đi bộ đủ chưa.

00:02:01.220 --> 00:02:07.561
Các công nghệ này giúp nhập hồ sơ bệnh án
ở các cơ sở y tế hiệu quả hơn rất nhiều,

00:02:07.561 --> 00:02:11.496
đổi lại, các cơ sở y tế này

00:02:11.496 --> 00:02:14.083
bắt đầu đặt yêu cầ
hiệu quả như thế.

00:02:14.083 --> 00:02:16.883
Khi các công cụ số
lan tràn vào phòng y tế,

00:02:16.883 --> 00:02:18.928
và số hóa sẵn sàng,

00:02:18.928 --> 00:02:21.297
điều gì xảy đến
với thế giới số vô hình?

00:02:21.297 --> 00:02:23.297
Hoạt động y tế sẽ ra sao

00:02:23.321 --> 00:02:26.655
nếu bệnh nhân không có
đồng hồ hay điện thoại $400

00:02:26.655 --> 00:02:28.448
để theo dõi mỗi thay đổi của họ?

00:02:28.448 --> 00:02:31.281
Giờ họ thành gánh nặng
trong hệ thống y tế phải không?

00:02:31.281 --> 00:02:34.079
Phương thức chữa bệnh
đã thay đổi?

NOTE Paragraph

00:02:34.079 --> 00:02:37.341
Trong thế giới tài chính,
Bitcoin và các loại tiền tệ số

00:02:37.341 --> 00:02:40.261
đang làm thay đổi cách
chuyển tiền trên toàn thế giới,

00:02:40.261 --> 00:02:42.658
nhưng thách thức cho
những công nghệ này

00:02:42.658 --> 00:02:45.247
là rào cản gia nhập rất lớn,
phải không?

00:02:45.247 --> 00:02:49.043
Bạn phải truy cập ở cùng loại
điện thoại, thiết bị, kết nối,

00:02:49.043 --> 00:02:52.178
và thậm chí nếu nơi bạn ở không có,
bạn phải tìm đại lý ủy quyền,

00:02:52.178 --> 00:02:57.217
thông thường còn mất
một khoản nhất định khi tham gia.

00:02:57.217 --> 00:03:02.000
Và câu hỏi tôi thắc mắc là điều gì
sẽ xảy đến với những người còn lại

00:03:02.000 --> 00:03:06.070
họ sử dụng tiền giấy trong khi phần
còn lại của thế giới dùng tiền tệ số?

NOTE Paragraph

00:03:08.260 --> 00:03:11.055
Một ví dụ nữa từ quê tôi
ở Philadelphia:

00:03:11.055 --> 00:03:13.220
gần đây tôi đến
thư viện công cộng,

00:03:13.220 --> 00:03:15.792
họ đang phải đối mặt
với sự sống còn.

00:03:15.792 --> 00:03:17.465
Nguồn quỹ công cộng
đang giảm xuống,

00:03:17.465 --> 00:03:22.641
họ phải giảm số lượng in ấn
để duy trì hoạt động,

00:03:22.641 --> 00:03:25.477
và một trong những cách
họ đang áp dụng là

00:03:25.477 --> 00:03:28.770
số hóa một số lượng lớn sách
và lưu trữ trên đám mây.

00:03:28.770 --> 00:03:30.745
Rất tuyệt cho trẻ em,
đúng không?

00:03:30.745 --> 00:03:32.598
Bạn có thể tìm sách ở nhà,

00:03:32.598 --> 00:03:35.147
tra cứu trên đường tới trường
hay tại ngay trường học,

00:03:35.147 --> 00:03:37.339
nhưng có 2 giả định ở đây,

00:03:37.339 --> 00:03:39.336
một, bạn truy cập ở nhà,

00:03:39.336 --> 00:03:41.936
và hai, bạn truy cập
trên thiết bị di động,

00:03:41.936 --> 00:03:44.812
Và ở Philadelphia, nhiều trẻ em
không có điều kiện đó

00:03:44.812 --> 00:03:47.671
Trải nghiệm giáo dục
sẽ như thế nào

NOTE Paragraph

00:03:47.671 --> 00:03:51.108
trong sự trỗi dậy của thư viện
hoàn toàn dựa trên đám mây,

00:03:51.108 --> 00:03:54.567
khi thư viện từng được coi là
thành phần quan trọng của giáo dục?

00:03:54.567 --> 00:03:56.556
Làm thế nào chúng trụ được?

NOTE Paragraph

00:03:57.566 --> 00:04:01.466
Ví dụ cuối cùng từ Đông Phi:

00:04:01.466 --> 00:04:06.782
có bước chuyển lớn trong việc
số hóa quyền sử dụng đất,

00:04:06.782 --> 00:04:08.383
vì rất nhiều lí do.

00:04:08.383 --> 00:04:11.285
Các cộng đồng nhập cư,
thế hệ già hơn chết đi,

00:04:11.285 --> 00:04:13.925
và cuối cùng
tình trạng nghèo đói

00:04:13.925 --> 00:04:17.392
dẫn tới tranh chấp
về chủ sở hữu.

00:04:17.392 --> 00:04:21.664
Vì thế một động thái lớn xảy ra
là công bố tất cả thông tin lên mạng,

00:04:21.664 --> 00:04:25.424
theo dõi tất cả quyền sở hữu
của các lô đất,

00:04:25.424 --> 00:04:28.119
đưa thông tin lên đám mây
và công bố cho mọi người.

00:04:28.119 --> 00:04:31.161
Nhưng thực tế, hậu quả
không lường trước được của việc này

00:04:31.161 --> 00:04:35.531
là các nhà đầu tư, đầu tư mạo hiểm,
nhà phát triển bất động sản,

00:04:35.584 --> 00:04:38.558
nhảy vào và họ bắt đầu
thu mua nhiều lô đất

00:04:38.647 --> 00:04:40.564
từ chính những cộng đồng này,

00:04:40.564 --> 00:04:42.700
bởi họ có thể truy cập
vào các công nghệ này

00:04:42.700 --> 00:04:46.137
và kết nối giúp họ
làm được điều đó.

NOTE Paragraph

00:04:46.137 --> 00:04:49.287
Thế nên một điểm chung
ở các ví dụ này là

00:04:49.287 --> 00:04:52.836
những công cụ, công nghệ chúng ta tạo nên
gây ra nhiều hậu quả khôn lường.

00:04:52.836 --> 00:04:55.801
Là kĩ sư kỹ thuật,
kỹ sư công nghệ,

00:04:55.801 --> 00:04:59.360
chúng tôi thích
hiệu quả hơn là kết quả.

00:04:59.360 --> 00:05:03.753
Chúng tôi quan tâm
về làm việc hơn là kết quả.

00:05:03.753 --> 00:05:05.220
Điều này cần thay đổi.

00:05:05.220 --> 00:05:09.251
Chúng ta có trách nhiệm nghĩ về hậu quả
của những công nghệ chúng ta tạo nên,

00:05:09.251 --> 00:05:12.734
đặc biệt khi chúng ngày càng
kiểm soát thế giới chúng ta sống.

00:05:12.734 --> 00:05:14.174
Cuối những năm 90,

00:05:14.174 --> 00:05:18.283
có sự thúc đẩy mạnh mẽ thực hành đạo đức
trong thế giới đầu tư và ngân hàng.

00:05:18.283 --> 00:05:22.091
Theo tôi đến năm 2014, chúng ta đã
quá trễ cho một động thái tương tự

00:05:22.091 --> 00:05:25.753
trong ngành kỹ thuật, công nghệ.

NOTE Paragraph

00:05:26.573 --> 00:05:30.535
Vì thế tôi khuyến nghị các bạn
vì điều lớn lao bạn đang nghĩ đến,

00:05:30.535 --> 00:05:35.907
như các doanh nhân,
CEO, kĩ sư, nhà sáng chế,

00:05:35.907 --> 00:05:39.784
hãy nghĩ đến hậu quả
không lường trước được

00:05:39.784 --> 00:05:41.944
của những thứ bạn đang tạo dựng,

00:05:41.944 --> 00:05:45.496
bởi đổi mới thực sự là tìm cách
dùng được cho tất cả mọi người.

NOTE Paragraph

00:05:45.496 --> 00:05:47.168
Cảm ơn.

NOTE Paragraph

00:05:47.168 --> 00:05:51.278
(Vỗ tay)