1
00:00:06,862 --> 00:00:10,402
Wikingowie pochodzą
z surowej, niegościnnej północy

2
00:00:10,402 --> 00:00:13,015
znanej dziś jako Skandynawia.

3
00:00:13,015 --> 00:00:15,975
Gdy Cesarstwo Rzymskie
rozkwitało w kierunku południa,

4
00:00:15,975 --> 00:00:21,703
Skandynawowie mieli osady
bez centralnej władzy i waluty.

5
00:00:21,703 --> 00:00:23,473
Jeszcze w XI wieku wikingowie

6
00:00:23,473 --> 00:00:26,725
dotarli daleko poza Skandynawię,

7
00:00:26,725 --> 00:00:29,395
przejęli kontrolę nad szlakami
handlowymi w Europie,

8
00:00:29,395 --> 00:00:31,925
podbijali królestwa nawet w Afryce,

9
00:00:31,925 --> 00:00:35,704
a nawet budowali bastiony
w Ameryce Północnej.

10
00:00:35,704 --> 00:00:39,215
Sekretem ich sukcesu były statki.

11
00:00:39,215 --> 00:00:41,365
Ogromne drakkary

12
00:00:41,365 --> 00:00:45,979
początkowo miały
formę kajaków lub dłubanek.

13
00:00:45,979 --> 00:00:47,039
Przez tysiąclecia

14
00:00:47,039 --> 00:00:51,495
mieszkańcy Skandynawii
używali kajaków do transportu.

15
00:00:51,495 --> 00:00:55,848
Gęste lasy i wysokie góry
utrudniały podróże lądowe,

16
00:00:55,848 --> 00:01:00,178
ale długie linie brzegowe
oraz liczne rzeki, jeziora i fiordy

17
00:01:00,178 --> 00:01:02,753
stanowiły dobrą alternatywę.

18
00:01:02,753 --> 00:01:07,219
Pierwsze kajaki były wydrążonymi
kłodami, do których używano wioseł.

19
00:01:07,219 --> 00:01:10,289
Z czasem do podstawy dłubanek dodano deski

20
00:01:10,289 --> 00:01:13,199
za pomocą poszycia
zakładkowego, czyli "klinkierowego".

21
00:01:13,199 --> 00:01:15,015
Deski nachodziły na siebie

22
00:01:15,015 --> 00:01:18,429
i były związane wzdłuż krawędzi.

23
00:01:18,429 --> 00:01:21,099
W momencie rozszerzenia się
Imperium Rzymskiego na północ

24
00:01:21,099 --> 00:01:24,699
niektórzy Skandynawowie
służyli w armiach nowych sąsiadów

25
00:01:24,699 --> 00:01:28,029
i przywieźli do domu
rzymską technologię morską.

26
00:01:28,029 --> 00:01:30,929
Kultury śródziemnomorskie
w sercu Cesarstwa Rzymskiego

27
00:01:30,929 --> 00:01:33,789
miały duże okręty wojenne,
dzięki którym kontrolowały morze,

28
00:01:33,789 --> 00:01:38,259
oraz statki towarowe przewożące
towary drogami wodnymi.

29
00:01:38,259 --> 00:01:41,173
Statki napędzane żaglem i wiosłami

30
00:01:41,173 --> 00:01:44,829
musiały mieć silny szkielet
zrobiony z wewnętrznych belek,

31
00:01:44,829 --> 00:01:49,989
przymocowanych do zewnętrznych desek
gwoździami z miedzi, żelaza i drewna.

32
00:01:49,989 --> 00:01:53,539
Początkowo Skandynawowie
wprowadzili nową technologię,

33
00:01:53,539 --> 00:01:57,029
wymieniając luźne wiosła
na przymocowane do łodzi.

34
00:01:57,029 --> 00:02:00,179
Ta zmiana znacznie
poprawiła wydajność załogi,

35
00:02:00,179 --> 00:02:02,879
ale wymagała mocniejszych statków.

36
00:02:02,879 --> 00:02:08,051
Budowniczy zamiast wiązać deski
zaczęli używać gwoździ do ich łączenia.

37
00:02:08,051 --> 00:02:11,551
Bale w podstawie łodzi
wymienili na stępki.

38
00:02:11,551 --> 00:02:14,980
Łodzie stały się wyższe
i lepsze do żeglugi morskiej.

39
00:02:14,980 --> 00:02:19,480
Jednak te wczesne statki
opierały się na budowie dłubanek.

40
00:02:19,480 --> 00:02:22,800
Ich wytrzymałość zależała
od zewnętrznego drewnianego poszycia,

41
00:02:22,800 --> 00:02:25,580
a nie wewnętrznych ram i belek.

42
00:02:25,580 --> 00:02:27,510
Budowano je jak łupiny.

43
00:02:27,510 --> 00:02:31,910
Z cienkimi, ale mocnymi ścianami były
znacznie lżejsze od rzymskich statków.

44
00:02:31,910 --> 00:02:37,266
Konkurujący wodzowie szybko
dopracowali nowe, wydajniejsze statki.

45
00:02:37,266 --> 00:02:40,386
Lżejsza łódź była bardziej uniwersalna

46
00:02:40,386 --> 00:02:43,910
i wymagała mniej zasobów.

47
00:02:43,910 --> 00:02:47,320
To istotna zaleta
w zdecentralizowanej kulturze

48
00:02:47,320 --> 00:02:49,580
bez dużych zasobów ludzkich.

49
00:02:49,580 --> 00:02:53,346
Te łodzie wciąż nie miały
kosztownych żagli,

50
00:02:53,346 --> 00:02:57,446
a na razie wiosłowe statki im wystarczały.

51
00:02:57,446 --> 00:03:00,476
Zmieniło się to po upadku
Cesartwa Rzymskiego

52
00:03:00,476 --> 00:03:02,616
w V wieku.

53
00:03:02,616 --> 00:03:05,306
Europa Zachodnia podupadła ekonomicznie,

54
00:03:05,306 --> 00:03:08,546
trochę wyrównując szanse dla Skandynawów.

55
00:03:08,546 --> 00:03:10,296
W miarę ożywienia regionu

56
00:03:10,296 --> 00:03:15,020
nowe i często uczęszczane szlaki handlowe
rozszerzyły się na i przez Skandynawię.

57
00:03:15,020 --> 00:03:17,420
Bogactwo płynące tymi szlakami

58
00:03:17,420 --> 00:03:22,425
pomogło stworzyć nową, prosperującą
i potężną klasę Skandynawów,

59
00:03:22,425 --> 00:03:25,485
której członkowie stale rywalizowali

60
00:03:25,485 --> 00:03:28,216
o szlaki handlowe i terytorium.

61
00:03:28,216 --> 00:03:32,391
W VIII wieku żaglowiec
zaczął być sensownym pomysłem.

62
00:03:32,391 --> 00:03:36,922
Mógł płynąć dalej i szybciej
w poszukiwaniu nowej grabieży.

63
00:03:36,922 --> 00:03:38,512
Dzięki żaglom

64
00:03:38,512 --> 00:03:43,209
lekkie i szybkie statki
stały się prawie nie do pobicia.

65
00:03:43,209 --> 00:03:45,949
W ten sposób powstały drakkary.

66
00:03:45,949 --> 00:03:50,723
Statki Wikingów wkrótce mogły
pomieścić nawet 100 osób do bitwy.

67
00:03:50,723 --> 00:03:53,323
Floty mogły cumować na otwartych plażach,

68
00:03:53,323 --> 00:03:58,596
wpływać głęboko w systemy rzeczne
i być przenoszone przez ląd.

69
00:03:58,596 --> 00:03:59,766
W czasie pokoju

70
00:03:59,766 --> 00:04:04,021
statków używano do transportu
towarów i podróży handlowych.

71
00:04:04,021 --> 00:04:07,708
Były mniejsze statki do wędkowania
i niedalekich wypraw

72
00:04:07,708 --> 00:04:10,964
i większe na rejsy po otwartym morzu,

73
00:04:10,964 --> 00:04:14,484
zdolne pomieścić dziesiątki ton ładunku.

74
00:04:14,484 --> 00:04:17,514
Dzięki pomysłowości
w obliczu trudnego terenu

75
00:04:17,514 --> 00:04:21,074
i słabej gospodarki
wikingowie popłynęli na zachód.

76
00:04:21,074 --> 00:04:24,874
Zasiedlili region Północnego Atlantyku
i odkrywali wybrzeże Ameryki Północnej,

77
00:04:24,874 --> 00:04:28,916
wieki zanim inni Europejczycy
postawili tam stopę.