[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:06.39,0:00:10.75,Default,,0000,0000,0000,,Người ta nói, nếu như bức tường nói được,\Nthì kiến trúc nào cũng sẽ có chuyện để nói
Dialogue: 0,0:00:10.75,0:00:15.84,Default,,0000,0000,0000,,nhưng hẳn sẽ ít công trình nào \Ncó thể mang lại nhiều câu chuyện thú vị\Ntrong nhiều giọng điệu
Dialogue: 0,0:00:15.84,0:00:19.38,Default,,0000,0000,0000,,như Hagia Sophia, \Nhay còn gọi là "Trí Tuệ Thần Thánh"
Dialogue: 0,0:00:19.38,0:00:21.82,Default,,0000,0000,0000,,Tọa lạc ở nơi giao thoa \Ngiữa các lục địa và các nền văn hóa khác nhau
Dialogue: 0,0:00:21.82,0:00:25.51,Default,,0000,0000,0000,,kiến trúc này đã chứng kiến bao cuộc đổi thay\Ntừ tên thành phố nơi nó tọa lạc
Dialogue: 0,0:00:25.51,0:00:27.99,Default,,0000,0000,0000,,cho đến cấu trúc và mục đích sử dụng của nó
Dialogue: 0,0:00:27.99,0:00:30.69,Default,,0000,0000,0000,,Và ngày nay, những câu chuyện \Nđược góp nhặt qua từng thời đại
Dialogue: 0,0:00:30.69,0:00:34.01,Default,,0000,0000,0000,,đã sẵn sàng để du khách thưởng thức
Dialogue: 0,0:00:34.01,0:00:38.40,Default,,0000,0000,0000,,Trước khi bạn đặt chân đển Hagia Sophia,\Nnhững công sự cổ xưa
Dialogue: 0,0:00:38.40,0:00:41.39,Default,,0000,0000,0000,,đã bóng gió cho ta biết\Ntầm chiến lược quan trọng của thành phố xung quanh\N
Dialogue: 0,0:00:41.39,0:00:46.36,Default,,0000,0000,0000,,được thành lập và lấy tên là Đế quốc Đông La Mã \Nbởi dân di cư Hy Lạp vào năm 657 TCN
Dialogue: 0,0:00:46.36,0:00:50.81,Default,,0000,0000,0000,,sau đó được đổi tên thành \NAugusta Antonia, New Rome và Constantinople
Dialogue: 0,0:00:50.81,0:00:54.40,Default,,0000,0000,0000,,khi nó lần lượt bị xâm lược, tái xâm lược,\Ntàn phá và sau đó là tái xây dựng
Dialogue: 0,0:00:54.40,0:00:59.74,Default,,0000,0000,0000,,bởi nhiều nhà cai trị người Hy Lạp, \NBa Tư và La Mã suốt nhiều thế kỷ sau đó
Dialogue: 0,0:00:59.74,0:01:04.40,Default,,0000,0000,0000,,Chính tại nơi đó, Megale Ekklesia, \Nhay "Đền thờ Lớn" đầu tiên
Dialogue: 0,0:01:04.40,0:01:06.49,Default,,0000,0000,0000,,được xây dựng vào thế kỷ thứ tư
Dialogue: 0,0:01:06.49,0:01:08.75,Default,,0000,0000,0000,,Tuy đã bị thiêu rụi \Ntrong các cuộc bạo loạn
Dialogue: 0,0:01:08.75,0:01:11.82,Default,,0000,0000,0000,,đền thờ này đã làm nền móng \Ncho các kiến trúc tôn giáo
Dialogue: 0,0:01:11.82,0:01:13.96,Default,,0000,0000,0000,,suốt nhiều thế kỷ tiếp theo
Dialogue: 0,0:01:13.96,0:01:16.47,Default,,0000,0000,0000,,Bức phù điêu cẩm thạch ở gần cổng vào
Dialogue: 0,0:01:16.47,0:01:19.13,Default,,0000,0000,0000,,là bằng chứng cuối cùng\Nchứng minh sự tồn tại của đền thờ thứ hai
Dialogue: 0,0:01:19.13,0:01:24.31,Default,,0000,0000,0000,,Được xây dựng vào năm 415 SCN, \Nđền thờ này bị hủy diệt \Ntrong cuộc bạo loạn Nika năm 532
Dialogue: 0,0:01:24.31,0:01:26.33,Default,,0000,0000,0000,,khi đám đông giận dữ tại một cuộc đua ngựa
Dialogue: 0,0:01:26.33,0:01:29.59,Default,,0000,0000,0000,,gần như đã lật đổ Hoàng đế,\Nvua Justinian đệ Nhất
Dialogue: 0,0:01:29.59,0:01:31.72,Default,,0000,0000,0000,,Trong những nỗ lực ít ỏi \Nnhằm củng cố lại quyền lực
Dialogue: 0,0:01:31.72,0:01:35.06,Default,,0000,0000,0000,,nhà vua đã quyết định \Nxây lại đền thờ với quy mô lớn hơn
Dialogue: 0,0:01:35.06,0:01:39.82,Default,,0000,0000,0000,,5 năm sau, lâu đài nguy nga trước mắt bạn\Nđã được hoàn thành
Dialogue: 0,0:01:39.82,0:01:42.97,Default,,0000,0000,0000,,Khi bước vào trong, \Nnhững phiến đá dưới nền và trên tường
Dialogue: 0,0:01:42.97,0:01:46.57,Default,,0000,0000,0000,,sẽ thầm thì những câu chuyện \Ntừ quê nhà của chúng - Ai Cập và Syria
Dialogue: 0,0:01:46.57,0:01:51.86,Default,,0000,0000,0000,,Và những cột trụ được lấy từ \Nđền thờ nữ thần Artemis nhắc lại \Nmột quá khứ cổ xưa hơn
Dialogue: 0,0:01:51.86,0:01:55.23,Default,,0000,0000,0000,,Những chữ cổ được khắc bởi các Viking\Ncủa cận vệ Hoàng đế tinh nhuệ
Dialogue: 0,0:01:55.23,0:01:57.64,Default,,0000,0000,0000,,ẩn chứa truyền thuyết \Nvề những vùng đất phương Bắc xa xôi
Dialogue: 0,0:01:57.64,0:02:02.70,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng bạn sẽ bị thu hút bởi mái vòm uy nghi\Nbiểu tượng của thiên đường
Dialogue: 0,0:02:02.70,0:02:06.95,Default,,0000,0000,0000,,Với độ cao hơn 50m \Nvà đường kính lên đến hơn 30m
Dialogue: 0,0:02:06.95,0:02:09.59,Default,,0000,0000,0000,,được viền bởi nhiều cửa sổ
Dialogue: 0,0:02:09.59,0:02:12.35,Default,,0000,0000,0000,,mái vòm bằng vàng này trông như \Nđược treo lủng lẳng từ thiên đường
Dialogue: 0,0:02:12.35,0:02:15.01,Default,,0000,0000,0000,,được ánh sáng chiếu xuyên vào
Dialogue: 0,0:02:15.01,0:02:19.25,Default,,0000,0000,0000,,Dưới biểu tượng vĩ đại đó\Nlà những cột trụ chống đỡ vững chắc
Dialogue: 0,0:02:19.25,0:02:22.91,Default,,0000,0000,0000,,được mua từ Lebanon\Nsau khi một phần mái vòm ban đầu bị phá hủy
Dialogue: 0,0:02:22.91,0:02:25.65,Default,,0000,0000,0000,,bởi một trận động đất năm 558 SCN
Dialogue: 0,0:02:25.65,0:02:27.69,Default,,0000,0000,0000,,lặng lẽ nhắc nhở bạn về sự mong manh của mái vòm
Dialogue: 0,0:02:27.69,0:02:31.28,Default,,0000,0000,0000,,và kỹ thuật xây dựng đáng ngạc nhiên
Dialogue: 0,0:02:31.28,0:02:34.34,Default,,0000,0000,0000,,Nếu một bức ảnh đáng giá ngàn lời\Nthì những bức tranh khảm
Dialogue: 0,0:02:34.34,0:02:37.42,Default,,0000,0000,0000,,có mặt vào những thế kỷ tiếp sau đó \Ncó nhiều chuyện để kể nhất
Dialogue: 0,0:02:37.42,0:02:39.89,Default,,0000,0000,0000,,không chỉ về chủ đề Kinh Thánh của chúng
Dialogue: 0,0:02:39.89,0:02:42.96,Default,,0000,0000,0000,,mà còn về những nhà cai trị Byzantine \Nđã đặt mua chúng
Dialogue: 0,0:02:42.96,0:02:45.44,Default,,0000,0000,0000,,những người thường được miêu tả cùng với Chúa
Dialogue: 0,0:02:45.44,0:02:47.48,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng ẩn dưới âm thanh ồn ào và rõ ràng của chúng,\Nngười ta nghe thấy
Dialogue: 0,0:02:47.48,0:02:51.84,Default,,0000,0000,0000,,tiếng vọng ai oán của những bức khảm \Nvà biểu tượng bị hư hại và thất lạc
Dialogue: 0,0:02:51.84,0:02:56.13,Default,,0000,0000,0000,,bị báng bổ và cướp bóc trong thời kỳ \NLatin chiếm đóng vào cuộc Thập tự chinh thứ 4
Dialogue: 0,0:02:56.13,0:02:59.93,Default,,0000,0000,0000,,Trong sàn đền thờ, \Nchữ khắc trên mộ Enrico Danolo,
Dialogue: 0,0:02:59.93,0:03:02.38,Default,,0000,0000,0000,,một thủ lĩnh người Venice \Nđã khởi xướng cuộc chiến trên
Dialogue: 0,0:03:02.38,0:03:08.11,Default,,0000,0000,0000,,là lời nhắc nhở rõ ràng về 57 năm Hagia Sophia \Nđược sử dụng làm nhà thờ Công giáo La Mã
Dialogue: 0,0:03:08.11,0:03:13.01,Default,,0000,0000,0000,,trước khi trở lại với cội nguồn chính thống của nó\Nsau cuộc tái chinh phục của đế chế Byzantine
Dialogue: 0,0:03:13.01,0:03:15.23,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng nó không được sử dụng làm nhà thờ\Ntrong một khoảng thời gian dài
Dialogue: 0,0:03:15.23,0:03:19.87,Default,,0000,0000,0000,,Bị những cuộc Thập tự chinh làm suy yếu,\NConstantinople rơi vào tay Đế quốc Ottoman \Nvào năm 1453
Dialogue: 0,0:03:19.87,0:03:22.45,Default,,0000,0000,0000,,và được biết đến là Istanbul sau này
Dialogue: 0,0:03:22.45,0:03:24.83,Default,,0000,0000,0000,,Sau khi cho phép binh lính của mình\Ncướp bóc ba ngày
Dialogue: 0,0:03:24.83,0:03:27.47,Default,,0000,0000,0000,,hoàng đế Thổ Nhĩ Kỳ Mehmed II bước vào nhà thờ
Dialogue: 0,0:03:27.47,0:03:30.58,Default,,0000,0000,0000,,Tuy bị hư hại nặng nề,\Nsự vĩ đại của nó vẫn không hề sút giảm
Dialogue: 0,0:03:30.58,0:03:33.87,Default,,0000,0000,0000,,đối với vị hoàng đế trẻ tuổi, \Nngười đã dâng ngay nhà thờ này cho thánh Allah
Dialogue: 0,0:03:33.87,0:03:37.33,Default,,0000,0000,0000,,tuyên bố nó sẽ trở thành \Nđền thờ Hồi giáo Hoàng gia mới
Dialogue: 0,0:03:37.33,0:03:39.46,Default,,0000,0000,0000,,Bốn ngọn tháp được xây dựng vào thế kỷ tiếp theo
Dialogue: 0,0:03:39.46,0:03:41.57,Default,,0000,0000,0000,,là dấu hiệu rõ ràng của thời đại này
Dialogue: 0,0:03:41.57,0:03:45.67,Default,,0000,0000,0000,,với chức năng chống đỡ\Nbên cạnh mục đích tôn giáo
Dialogue: 0,0:03:45.67,0:03:47.13,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng vẫn còn rất nhiều biểu tượng khác
Dialogue: 0,0:03:47.13,0:03:50.75,Default,,0000,0000,0000,,Những đế đèn cầy tinh xảo kể về \Ncuộc xâm lăng Hungary của vua Suleiman
Dialogue: 0,0:03:50.75,0:03:53.28,Default,,0000,0000,0000,,Còn những đĩa thư pháp khổng lồ \Ntreo trên trần nhà thờ
Dialogue: 0,0:03:53.28,0:03:57.62,Default,,0000,0000,0000,,gợi nhớ du khách về bốn vị lãnh tụ Hồi giáo đầu tiên\Nđi theo Muhammad
Dialogue: 0,0:03:57.62,0:04:02.67,Default,,0000,0000,0000,,Tuy công trình mà bạn thấy ngày nay\Ntrông vẫn giống một đền thờ Hồi giáo\Nnhưng hiện nó là một bảo tàng -
Dialogue: 0,0:04:02.67,0:04:06.70,Default,,0000,0000,0000,,một quyết định vào năm 1935 bởi Kermal Ataturk,
Dialogue: 0,0:04:06.70,0:04:08.80,Default,,0000,0000,0000,,Tổng thống tân thời đầu tiên của Thổ Nhĩ Kỳ
Dialogue: 0,0:04:08.80,0:04:11.61,Default,,0000,0000,0000,,sau sự sụp đổ của đế chế Ottoman
Dialogue: 0,0:04:11.61,0:04:15.16,Default,,0000,0000,0000,,Chính sự hoàn tục hóa này
Dialogue: 0,0:04:15.16,0:04:17.86,Default,,0000,0000,0000,,đã cho phép gỡ bỏ tấm thảm \Nche giấu nền nhà trang trí bằng đá hoa cương
Dialogue: 0,0:04:17.86,0:04:20.64,Default,,0000,0000,0000,,và tấm nhựa che các bức tranh khảm về Chúa
Dialogue: 0,0:04:20.64,0:04:24.61,Default,,0000,0000,0000,,Những cuộc trùng tu liên tiếp đã mang trở lại
Dialogue: 0,0:04:24.61,0:04:26.49,Default,,0000,0000,0000,,vô số giọng kể
Dialogue: 0,0:04:26.49,0:04:29.34,Default,,0000,0000,0000,,về lịch sử lâu đời của Hagia Sophia\Nsau nhiều thế kỷ bị chôn vùi trong im lặng
Dialogue: 0,0:04:29.34,0:04:31.07,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng xung đột vẫn tiếp diễn
Dialogue: 0,0:04:31.07,0:04:34.47,Default,,0000,0000,0000,,Những bức khảm bị ẩn giấu gào thét \Ntừ dưới những bức thư pháp Hồi giáo
Dialogue: 0,0:04:34.47,0:04:38.97,Default,,0000,0000,0000,,Những phần lịch sử giá trị không thể được hé lộ\Ntrừ phi làm hư hại những phần khác
Dialogue: 0,0:04:38.97,0:04:42.65,Default,,0000,0000,0000,,Trong lúc đó, \Ncả cộng đồng người Hồi giáo và Công giáo
Dialogue: 0,0:04:42.65,0:04:45.93,Default,,0000,0000,0000,,yêu cầu đưa tòa nhà trở lại \Nvới mục đích tôn giáo ban đầu
Dialogue: 0,0:04:45.93,0:04:49.20,Default,,0000,0000,0000,,Câu chuyện về "Trí Tuệ Thần Thánh" \Nvẫn chưa kết thúc
Dialogue: 0,0:04:49.20,0:04:52.62,Default,,0000,0000,0000,,nhưng người ta chỉ có thể hy vọng rằng\Nnhững giọng nói ở đây
Dialogue: 0,0:04:52.63,0:05:01.34,Default,,0000,0000,0000,,có thể kể câu chuyện của mình\Nnhiều năm về sau nữa