[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:06.39,0:00:08.60,Default,,0000,0000,0000,,Ze zeggen dat\Nals muren konden spreken,
Dialogue: 0,0:00:08.60,0:00:11.53,Default,,0000,0000,0000,,elk gebouw haar eigen \Nverhaal zou vertellen.
Dialogue: 0,0:00:11.53,0:00:14.35,Default,,0000,0000,0000,,Maar slechts bij weinige\Nis het zo fascinerend
Dialogue: 0,0:00:14.35,0:00:16.27,Default,,0000,0000,0000,,en verteld \Ndoor zo veel stemmen
Dialogue: 0,0:00:16.27,0:00:19.28,Default,,0000,0000,0000,,als de Hagia Sophia, \Nof 'heilige wijsheid'.
Dialogue: 0,0:00:19.28,0:00:21.82,Default,,0000,0000,0000,,Neergezet op de kruising \Nvan continenten en culturen,
Dialogue: 0,0:00:21.82,0:00:23.85,Default,,0000,0000,0000,,heeft het enorme veranderingen gezien,
Dialogue: 0,0:00:23.85,0:00:25.88,Default,,0000,0000,0000,,van de naam van haar stad,
Dialogue: 0,0:00:25.88,0:00:27.96,Default,,0000,0000,0000,,tot haar eigen constructie en bestemming.
Dialogue: 0,0:00:27.96,0:00:30.59,Default,,0000,0000,0000,,Vandaag de dag vertellen\Ndelen uit elk tijdperk
Dialogue: 0,0:00:30.59,0:00:32.23,Default,,0000,0000,0000,,hun eigen verhaal
Dialogue: 0,0:00:32.23,0:00:34.54,Default,,0000,0000,0000,,aan eenieder die het wil horen.
Dialogue: 0,0:00:34.54,0:00:36.89,Default,,0000,0000,0000,,Zelfs voordat je \Nbij de Hagia Sophia aankomt,
Dialogue: 0,0:00:36.89,0:00:38.93,Default,,0000,0000,0000,,tonen de oude ommuringen
Dialogue: 0,0:00:38.93,0:00:41.59,Default,,0000,0000,0000,,het strategisch belang \Nvan de omliggende stad,
Dialogue: 0,0:00:41.59,0:00:46.07,Default,,0000,0000,0000,,die gesticht werd als Byzantium \Ndoor Griekse kolonisten in 657 v. Chr.
Dialogue: 0,0:00:46.07,0:00:48.06,Default,,0000,0000,0000,,Ze werd achtereenvolgens omgedoopt
Dialogue: 0,0:00:48.06,0:00:51.14,Default,,0000,0000,0000,,tot Augusta Antonia, Nieuw Rome \Nen Constantinopel,
Dialogue: 0,0:00:51.14,0:00:54.40,Default,,0000,0000,0000,,na elke verovering, herovering, \Nvernietiging en wederopbouw
Dialogue: 0,0:00:54.40,0:00:57.18,Default,,0000,0000,0000,,door diverse Griekse, \NPerzische en Romeinse heersers
Dialogue: 0,0:00:57.18,0:00:58.80,Default,,0000,0000,0000,,in de eeuwen daarna.
Dialogue: 0,0:00:59.58,0:01:01.38,Default,,0000,0000,0000,,Het was binnen deze muren
Dialogue: 0,0:01:01.38,0:01:04.19,Default,,0000,0000,0000,,dat de eerste Megale Ekklesia, \Nof 'grote kerk',
Dialogue: 0,0:01:04.19,0:01:06.41,Default,,0000,0000,0000,,werd gebouwd in de 4e eeuw.
Dialogue: 0,0:01:06.41,0:01:08.76,Default,,0000,0000,0000,,Hoewel ze snel daarna\Nafbrandde bij een oproer,
Dialogue: 0,0:01:08.76,0:01:11.91,Default,,0000,0000,0000,,werd dit de locatie \Nvan het belangrijkste religieuze gebouw
Dialogue: 0,0:01:11.91,0:01:13.96,Default,,0000,0000,0000,,in de eeuwen die volgden.
Dialogue: 0,0:01:13.96,0:01:16.47,Default,,0000,0000,0000,,Bij de ingang zijn \Nde marmeren stenen met reliëfs
Dialogue: 0,0:01:16.47,0:01:19.13,Default,,0000,0000,0000,,de laatste herinnering \Naan de tweede kerk.
Dialogue: 0,0:01:19.13,0:01:21.20,Default,,0000,0000,0000,,Deze werd gebouwd in 415
Dialogue: 0,0:01:21.20,0:01:24.16,Default,,0000,0000,0000,,en verwoest bij het Nika-oproer in 532,
Dialogue: 0,0:01:24.16,0:01:26.39,Default,,0000,0000,0000,,toen het woedende publiek \Nvan het wagenrennen
Dialogue: 0,0:01:26.39,0:01:29.59,Default,,0000,0000,0000,,bijna het bewind van \Nkeizer Justianus omverwierp.
Dialogue: 0,0:01:29.59,0:01:31.72,Default,,0000,0000,0000,,Hij bleef met veel moeite \Naan de macht
Dialogue: 0,0:01:31.72,0:01:35.06,Default,,0000,0000,0000,,en nam zich voor om de kerk \Ngrootser te herbouwen.
Dialogue: 0,0:01:35.06,0:01:39.82,Default,,0000,0000,0000,,Vijf jaar later werd \Nhet bouwwerk dat je nu ziet, voltooid.
Dialogue: 0,0:01:39.82,0:01:42.97,Default,,0000,0000,0000,,Bij binnenkomst fluisteren \Nde stenen en fundamenten
Dialogue: 0,0:01:42.97,0:01:46.57,Default,,0000,0000,0000,,verhalen van hun herkomst \Nin Egypte en Syrië,
Dialogue: 0,0:01:46.57,0:01:49.46,Default,,0000,0000,0000,,terwijl de zuilen, \Nafkomstig van de tempel van Artemis,
Dialogue: 0,0:01:49.46,0:01:51.82,Default,,0000,0000,0000,,zich een ouder verleden herinneren.
Dialogue: 0,0:01:51.82,0:01:55.27,Default,,0000,0000,0000,,Runentekens, ingekerfd \Ndoor Noormannen van de keizerlijke wacht,
Dialogue: 0,0:01:55.28,0:01:57.83,Default,,0000,0000,0000,,vertellen over \Nverre noordelijke gebieden.
Dialogue: 0,0:01:57.83,0:02:00.74,Default,,0000,0000,0000,,Maar je aandacht wordt gegrepen \Ndoor de grote koepel,
Dialogue: 0,0:02:00.74,0:02:02.55,Default,,0000,0000,0000,,die de hemel vertegenwoordigt;
Dialogue: 0,0:02:02.55,0:02:06.95,Default,,0000,0000,0000,,meer dan 50 meter hoog, \Nmet een diameter van 30 meter
Dialogue: 0,0:02:06.95,0:02:09.59,Default,,0000,0000,0000,,en aan de basis \Nomringd door vensters.
Dialogue: 0,0:02:09.59,0:02:12.35,Default,,0000,0000,0000,,De gouden koepel lijkt te zweven,
Dialogue: 0,0:02:12.35,0:02:14.89,Default,,0000,0000,0000,,terwijl het licht naar binnen gloort.
Dialogue: 0,0:02:14.89,0:02:16.99,Default,,0000,0000,0000,,Onder deze grandioze symboliek
Dialogue: 0,0:02:16.99,0:02:20.23,Default,,0000,0000,0000,,staan de stevige Korinthische zuilen \Nuit Libanon,
Dialogue: 0,0:02:20.23,0:02:23.10,Default,,0000,0000,0000,,geplaatst nadat de oorspronkelijke koepel\Ndeels was verwoest
Dialogue: 0,0:02:23.10,0:02:25.64,Default,,0000,0000,0000,,door een aardbeving in 558.
Dialogue: 0,0:02:25.64,0:02:27.95,Default,,0000,0000,0000,,Stilletjes herinneren ze \Naan de kwetsbaarheid
Dialogue: 0,0:02:27.95,0:02:31.28,Default,,0000,0000,0000,,en de bouwkunst \Nachter zo'n meesterlijk gebouw.
Dialogue: 0,0:02:31.28,0:02:34.34,Default,,0000,0000,0000,,Als een beeld meer zegt \Ndan duizend woorden,
Dialogue: 0,0:02:34.34,0:02:37.42,Default,,0000,0000,0000,,vertellen de mozaïeken \Nuit de opvolgende eeuwen het meest,
Dialogue: 0,0:02:37.42,0:02:39.89,Default,,0000,0000,0000,,niet alleen over Bijbelse thema's,
Dialogue: 0,0:02:39.89,0:02:41.87,Default,,0000,0000,0000,,maar ook over de Byzantijnse keizers
Dialogue: 0,0:02:41.87,0:02:45.43,Default,,0000,0000,0000,,die zich als opdrachtgever vaak\Nsamen met Christus lieten afbeelden.
Dialogue: 0,0:02:45.43,0:02:47.48,Default,,0000,0000,0000,,Maar onder hun luide \Nen duidelijke stemmen
Dialogue: 0,0:02:47.48,0:02:49.41,Default,,0000,0000,0000,,hoor je de rondspokende echo
Dialogue: 0,0:02:49.41,0:02:51.94,Default,,0000,0000,0000,,van beschadigde en ontbrekende \Nmozaïeken en iconen,
Dialogue: 0,0:02:51.94,0:02:54.54,Default,,0000,0000,0000,,ontheiligd en geroofd \Ntijdens het Latijns Keizerrijk
Dialogue: 0,0:02:54.54,0:02:56.26,Default,,0000,0000,0000,,volgend op de Vierde Kruistocht.
Dialogue: 0,0:02:56.26,0:02:59.93,Default,,0000,0000,0000,,In de vloer staat de inscriptie \Nvan Enrico Dandolo's tombe,
Dialogue: 0,0:02:59.93,0:03:02.19,Default,,0000,0000,0000,,de Venetiaanse heerser \Ndie de campagne leidde,
Dialogue: 0,0:03:02.19,0:03:04.98,Default,,0000,0000,0000,,een grimmige herinnering \Naan de 57 jaar
Dialogue: 0,0:03:04.98,0:03:08.15,Default,,0000,0000,0000,,dat de Hagia Sophia \Neen Katholieke kerk was,
Dialogue: 0,0:03:08.15,0:03:10.60,Default,,0000,0000,0000,,voor de terugkeer \Nnaar haar Orthodoxe wortels
Dialogue: 0,0:03:10.60,0:03:12.96,Default,,0000,0000,0000,,na de Byzantijnse herovering.
Dialogue: 0,0:03:12.96,0:03:15.23,Default,,0000,0000,0000,,Maar het zou niet lang een kerk blijven.
Dialogue: 0,0:03:15.23,0:03:16.74,Default,,0000,0000,0000,,Verzwakt door de kruistochten,
Dialogue: 0,0:03:16.74,0:03:19.91,Default,,0000,0000,0000,,viel Constantinopel in 1453 \Nin Ottomaanse handen
Dialogue: 0,0:03:19.91,0:03:22.37,Default,,0000,0000,0000,,en zou vanaf dat moment Istanboel heten.
Dialogue: 0,0:03:22.37,0:03:24.86,Default,,0000,0000,0000,,Na zijn leger drie dagen \Nvan plunderingen te gunnen,
Dialogue: 0,0:03:24.86,0:03:27.47,Default,,0000,0000,0000,,ging sultan Mehmed II het gebouw binnen.
Dialogue: 0,0:03:27.47,0:03:29.22,Default,,0000,0000,0000,,Hoewel zwaar beschadigd,
Dialogue: 0,0:03:29.22,0:03:31.59,Default,,0000,0000,0000,,ging haar grandeur \Nniet aan de sultan voorbij,
Dialogue: 0,0:03:31.59,0:03:33.87,Default,,0000,0000,0000,,die het onmiddellijk wijdde aan Allah
Dialogue: 0,0:03:33.87,0:03:37.19,Default,,0000,0000,0000,,en het uitriep \Ntot de nieuwe keizerlijke moskee.
Dialogue: 0,0:03:37.19,0:03:39.46,Default,,0000,0000,0000,,De minaretten die de eeuw erna \Nwerden gebouwd,
Dialogue: 0,0:03:39.46,0:03:41.57,Default,,0000,0000,0000,,zijn het duidelijkste teken van deze tijd
Dialogue: 0,0:03:41.57,0:03:45.52,Default,,0000,0000,0000,,en vormen, naast hun religieuze functie, \Narchitectonische ondersteuningen.
Dialogue: 0,0:03:45.52,0:03:47.13,Default,,0000,0000,0000,,Maar er zijn vele andere.
Dialogue: 0,0:03:47.13,0:03:50.75,Default,,0000,0000,0000,,Sierlijke kaarsenstandaards gedenken \NSuleimans verovering van Hongarije,
Dialogue: 0,0:03:50.75,0:03:53.28,Default,,0000,0000,0000,,terwijl enorme platen met kalligrafie \Naan het plafond
Dialogue: 0,0:03:53.28,0:03:55.74,Default,,0000,0000,0000,,de bezoeker herinneren \Naan de eerste vier kaliefen
Dialogue: 0,0:03:55.74,0:03:57.61,Default,,0000,0000,0000,,die Mohammed opvolgden.
Dialogue: 0,0:03:58.19,0:04:00.65,Default,,0000,0000,0000,,Hoewel het gebouw \Ner nog uitziet als een moskee,
Dialogue: 0,0:04:00.65,0:04:02.74,Default,,0000,0000,0000,,is het nu een museum,
Dialogue: 0,0:04:02.74,0:04:06.31,Default,,0000,0000,0000,,een beslissing die in 1935 \Ndoor Kemal Atatürk werd genomen,
Dialogue: 0,0:04:06.31,0:04:08.80,Default,,0000,0000,0000,,de moderniserende eerste president \Nvan Turkije,
Dialogue: 0,0:04:08.80,0:04:11.61,Default,,0000,0000,0000,,na de val van het Ottomaanse rijk.
Dialogue: 0,0:04:11.61,0:04:13.81,Default,,0000,0000,0000,,Dankzij deze secularisatie
Dialogue: 0,0:04:13.81,0:04:17.86,Default,,0000,0000,0000,,kon het tapijt worden verwijderd\Nvan de versierde marmeren vloer
Dialogue: 0,0:04:17.86,0:04:20.64,Default,,0000,0000,0000,,en het gips van de Christelijke mozaïeken.
Dialogue: 0,0:04:20.64,0:04:23.32,Default,,0000,0000,0000,,Doorlopende restauratie zorgde ervoor dat
Dialogue: 0,0:04:23.32,0:04:26.49,Default,,0000,0000,0000,,de vele stemmen \Nuit Hagia Sophia's verleden
Dialogue: 0,0:04:26.49,0:04:29.16,Default,,0000,0000,0000,,werden gehoord na eeuwen van stilte.
Dialogue: 0,0:04:29.16,0:04:31.07,Default,,0000,0000,0000,,Maar het conflict blijft.
Dialogue: 0,0:04:31.07,0:04:34.47,Default,,0000,0000,0000,,Verborgen mozaïeken zuchten \Nbedekt onder islamitische kalligrafie,
Dialogue: 0,0:04:34.47,0:04:37.44,Default,,0000,0000,0000,,kostbare stukken geschiedenis \Ndie niet onthuld kunnen worden
Dialogue: 0,0:04:37.44,0:04:39.34,Default,,0000,0000,0000,,zonder andere te vernietigen.
Dialogue: 0,0:04:39.34,0:04:42.65,Default,,0000,0000,0000,,Ondertussen klinken vanuit \Nzowel christelijke als moslimhoek
Dialogue: 0,0:04:42.65,0:04:45.93,Default,,0000,0000,0000,,stemmen die het gebouw weer \Neen religieus doel willen geven.
Dialogue: 0,0:04:45.93,0:04:49.20,Default,,0000,0000,0000,,Het verhaal van de Heilige Wijsheid \Nmag dan verre van voorbij zijn,
Dialogue: 0,0:04:49.20,0:04:52.62,Default,,0000,0000,0000,,maar het is te hopen \Ndat de vele stemmen die het herbergt
Dialogue: 0,0:04:52.62,0:04:55.70,Default,,0000,0000,0000,,ook in komende jaren \Nhun zegje kunnen doen.