[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:00.00,0:00:10.75,Default,,0000,0000,0000,,Ասում են` եթե պատերը կարողանային խոսել,\Nամեն շենք կունենար իր պատմությունը, սակայն
Dialogue: 0,0:00:10.75,0:00:15.84,Default,,0000,0000,0000,,քչերը կկարողանային պատմել այնքան զարմանալի\Nպատմություններ այնքան տարբեր լեզուներով,
Dialogue: 0,0:00:15.84,0:00:19.38,Default,,0000,0000,0000,,որքան Սուրբ Սոֆիայի տաճարը\Nկամ Սուրբ Իմաստությունը:
Dialogue: 0,0:00:19.38,0:00:21.82,Default,,0000,0000,0000,,Լինելով աշխարհամասերի և\Nմշակույթների խաչմերուկում`
Dialogue: 0,0:00:21.82,0:00:25.51,Default,,0000,0000,0000,,այն ականատես է եղել ահռելի փոփոխություն-\Nների` սկսած իր տեղակայման քաղաքի
Dialogue: 0,0:00:25.51,0:00:27.99,Default,,0000,0000,0000,,անվանումից մինչև իր\Nկառուցվածքը և նպատակը:
Dialogue: 0,0:00:27.99,0:00:30.69,Default,,0000,0000,0000,,Եվ այսօր յուրաքանչյուր\Nդարաշրջանի դետալ ներկա է`
Dialogue: 0,0:00:30.69,0:00:34.01,Default,,0000,0000,0000,,պատրաստ պատմելու իր պատմությունը\Nյուրաքանչյուր այցելուի, ով կլսի իրեն:
Dialogue: 0,0:00:34.01,0:00:38.40,Default,,0000,0000,0000,,Նույնիսկ մինչև Սուրբ Սոֆիայի տաճար\Nժամանելը, հինավուրց ամրությունները
Dialogue: 0,0:00:38.40,0:00:41.40,Default,,0000,0000,0000,,բացահայտում են ստրատեգիապես կարևոր\Nնշանակություն ունեցող քաղաքը,
Dialogue: 0,0:00:41.40,0:00:46.36,Default,,0000,0000,0000,,որը հիմնվել է Ք.ա. 657 թվականին հույն\Nնվաճողների կողմից` որպես Բյուզանդիոն:
Dialogue: 0,0:00:46.36,0:00:50.81,Default,,0000,0000,0000,,Եվ այնուհետև վերանվանվելով Օգուստա\NԱնտոնիա, Նոր Հռոմ և Կոստանդնուպոլիս`
Dialogue: 0,0:00:50.81,0:00:54.40,Default,,0000,0000,0000,,այն նվաճվեց, վերանվաճվեց,\Nջախջախվեց և վերակառուցվեց
Dialogue: 0,0:00:54.40,0:00:59.74,Default,,0000,0000,0000,,տարբեր հույն, պարսիկ և հռոմեացի\Nնվաճողների կողմից դարերի ընթացքում:
Dialogue: 0,0:00:59.74,0:01:04.40,Default,,0000,0000,0000,,Եվ հենց այդ պատերի ներսում է \Nկառուցվել առաջին Մեգալե Էկլեսիան,
Dialogue: 0,0:01:04.40,0:01:06.49,Default,,0000,0000,0000,,կամ գլխավոր եկեղեցին, 4-րդ դարում:
Dialogue: 0,0:01:06.49,0:01:08.75,Default,,0000,0000,0000,,Չնայած նրան, որ այն շուտով այրվեց`\N
Dialogue: 0,0:01:08.75,0:01:11.82,Default,,0000,0000,0000,,այն հիմնեց տարածաշրջանի հիմնական\Nկրոնական մարմնի վայրը
Dialogue: 0,0:01:11.82,0:01:13.96,Default,,0000,0000,0000,,հետագա դարերի համար ևս:
Dialogue: 0,0:01:13.96,0:01:16.47,Default,,0000,0000,0000,,Մուտքի մոտ ցայտաքանդակներով\Nզարդարված մարմարյա քարերը
Dialogue: 0,0:01:16.47,0:01:19.13,Default,,0000,0000,0000,,հանդիսանում են երկրորդ \Nեկեղեցու վերջին հիշատակները:
Dialogue: 0,0:01:19.13,0:01:24.31,Default,,0000,0000,0000,,Կառուցված 415 թվականին` այն ավիրվեց\N532 թ. Նիկեայի ապստամբության ժամանակ,
Dialogue: 0,0:01:24.31,0:01:26.33,Default,,0000,0000,0000,,երբ զայրացած ամբոխը մրցավազքի ժամանակ
Dialogue: 0,0:01:26.33,0:01:29.59,Default,,0000,0000,0000,,գրեթե գահընկեց արեց կայսրին`\NՀուստինիանոս I-ին:
Dialogue: 0,0:01:29.59,0:01:31.72,Default,,0000,0000,0000,,Հազիվ կարողանալով վերադարձնել գահը`
Dialogue: 0,0:01:31.72,0:01:35.06,Default,,0000,0000,0000,,նա մտադրված էր վերակառուցել\Nեկեղեցին լայն մասշտաբով
Dialogue: 0,0:01:35.06,0:01:39.82,Default,,0000,0000,0000,,և 5 տարի անց ապարանքը, որը Դուք\Nայժմ տեսնում եք, պատրաստ էր:
Dialogue: 0,0:01:39.82,0:01:42.97,Default,,0000,0000,0000,,Երբ մտնում ես ներս, շենքի\Nքարերը և պատերը
Dialogue: 0,0:01:42.97,0:01:46.57,Default,,0000,0000,0000,,շշնջում են իրենց հայրենիքների`\NԵգիպտոսի և Սիրիայի հեքիաթներ,
Dialogue: 0,0:01:46.57,0:01:51.86,Default,,0000,0000,0000,,մինչդեռ Արտեմիսի տաճարից վերցրած\Nսյուները խոսում են էլ ավելի վաղ անցյալից:
Dialogue: 0,0:01:51.86,0:01:55.23,Default,,0000,0000,0000,,Վիկինգների կայսեր թիկնապահի կողմից\Nարված ռունական արձանագրությունները
Dialogue: 0,0:01:55.23,0:01:57.64,Default,,0000,0000,0000,,կրում են հյուսիսային հեռավոր\Nերկրների պատմությունը:
Dialogue: 0,0:01:57.64,0:02:02.70,Default,,0000,0000,0000,,Հավանաբար Ձեր ուշադրությունը ուղղված է\Nգլխավոր գմբեթի վրա` խորհրդանշող դրախտը:
Dialogue: 0,0:02:02.70,0:02:06.95,Default,,0000,0000,0000,,Մինչև 50 մետր հասնող բարձրությամբ,\Nավելի քան 30 մետր տրամագծով
Dialogue: 0,0:02:06.95,0:02:09.59,Default,,0000,0000,0000,,և հիմքի շուրջը շրջապատված\Nլինելով լուսամուտներով`
Dialogue: 0,0:02:09.59,0:02:12.35,Default,,0000,0000,0000,,հիմնական գմբեթը դրախտից\Nկասկածելի է թվում`
Dialogue: 0,0:02:12.35,0:02:15.01,Default,,0000,0000,0000,,անդրադարձնելով լույսն իր\Nներքին հատվածով:
Dialogue: 0,0:02:15.01,0:02:19.25,Default,,0000,0000,0000,,Խորը գաղափարախոսությունից զատ`\Nկորնթոսյան հոյակապ սյուները`
Dialogue: 0,0:02:19.25,0:02:22.91,Default,,0000,0000,0000,,բերված Լիբանանից 558 թվականի \Nերկրաշարժից հետո,
Dialogue: 0,0:02:22.91,0:02:25.65,Default,,0000,0000,0000,,երբ սկբնական գմբեթը մասամբ ավերվել էր,
Dialogue: 0,0:02:25.65,0:02:27.69,Default,,0000,0000,0000,,կամաց հիշեցնում են Ձեզ իր փխրունության
Dialogue: 0,0:02:27.69,0:02:31.28,Default,,0000,0000,0000,,և այն ճարտարագիտական հմտությունները,\Nորոնք հարկավոր են այդ մարմարի դեպքում:
Dialogue: 0,0:02:31.28,0:02:34.34,Default,,0000,0000,0000,,Եթե նկարը արժի հազար ու մի բառ,
Dialogue: 0,0:02:34.34,0:02:37.42,Default,,0000,0000,0000,,հետագա դարերի խճանկարները\Nունեն ամենաշատ ասելիքը
Dialogue: 0,0:02:37.42,0:02:39.89,Default,,0000,0000,0000,,ոչ միայն իրենց բիբլիական թեմաներից,
Dialogue: 0,0:02:39.89,0:02:42.96,Default,,0000,0000,0000,,այլ նաև այն պատվիրած\NԲյուզանդական կայսրերից`
Dialogue: 0,0:02:42.96,0:02:45.44,Default,,0000,0000,0000,,հաճախ պատկերված Քրիստոսի հետ միասին:
Dialogue: 0,0:02:45.44,0:02:47.48,Default,,0000,0000,0000,,Սակայն իրենց բարձր և պարզ ձայներում,
Dialogue: 0,0:02:47.48,0:02:51.84,Default,,0000,0000,0000,,կարող ենք նաև լսել վնասված և կորած\Nխճանկարների և սրբապատկերների արձագանքները`
Dialogue: 0,0:02:51.84,0:02:56.13,Default,,0000,0000,0000,,պղծված և թալանված 4-րդ խաչակրաց արշավանքի\Nժամանակ լատինական օկուպացիայի պատճառով:
Dialogue: 0,0:02:56.13,0:02:59.93,Default,,0000,0000,0000,,Գետնի տակ գերեզմանաքարի արձանագրությունը,\Nորը պատկանում էր Էնրիկո Դանդոլոյին`
Dialogue: 0,0:02:59.93,0:03:02.42,Default,,0000,0000,0000,,վենետիկյան կառավարչին,\Nով գլխավորել էր այդ արշավանքը,
Dialogue: 0,0:03:02.42,0:03:08.15,Default,,0000,0000,0000,,այն 57 տարիների հիշատակն է, որոնց ընթաց-\Nքում Սուրբ Սոֆիայի տաճարը եղել է հռոմեական
Dialogue: 0,0:03:08.15,0:03:13.01,Default,,0000,0000,0000,,կաթոլիկ եկեղեցի մինչ վերադառնալը իր ուղղա-\Nփառ արմատներին Բյուզանդիայի վերականգնմամբ:
Dialogue: 0,0:03:13.01,0:03:15.23,Default,,0000,0000,0000,,Սակայն այն չմնաց եկեղեցի երկար ժամանակով:
Dialogue: 0,0:03:15.23,0:03:19.87,Default,,0000,0000,0000,,Խաչակրաց արշավանքներից թուլացած` 1453 թ.\NԿոստանդնուպոլիսը ընկավ օսմայան թուրքերին
Dialogue: 0,0:03:19.87,0:03:22.45,Default,,0000,0000,0000,,և այնուհետև հայտնի դարձավ` որպես Ստամբուլ:
Dialogue: 0,0:03:22.45,0:03:24.83,Default,,0000,0000,0000,,Իր զինվորներին եռօրյա կողոպուտ\Nթույլատրելուց հետո
Dialogue: 0,0:03:24.83,0:03:27.47,Default,,0000,0000,0000,,Սուլթան Մահմեդ II-ը\Nմտավ կառույց:
Dialogue: 0,0:03:27.47,0:03:30.58,Default,,0000,0000,0000,,Չնայած ծանր վնասներին`\Nիր վեհությունը չէր կորել,
Dialogue: 0,0:03:30.58,0:03:33.87,Default,,0000,0000,0000,,քանզի երիտասարդ Սուլթանը\Nմիագամից Ալլահին ուղղեց այդ շենքը`
Dialogue: 0,0:03:33.87,0:03:37.33,Default,,0000,0000,0000,,հայտարարելով, որ այն լինելու էր\Nնոր կայսերական մզկիթը:
Dialogue: 0,0:03:37.33,0:03:39.46,Default,,0000,0000,0000,,Հաջորդ դարում կառուցված\Nչորս մինարեթները
Dialogue: 0,0:03:39.46,0:03:41.57,Default,,0000,0000,0000,,համարվում են այդ շրջանի\Nամենաակնհայտ նշանը`
Dialogue: 0,0:03:41.57,0:03:45.67,Default,,0000,0000,0000,,ծառայելով թե՛ իր ճարտարապետական,\Nև թե՛ կրոնական նպատակներով:
Dialogue: 0,0:03:45.67,0:03:47.13,Default,,0000,0000,0000,,Սակայն կան շատ ուրիշներ:
Dialogue: 0,0:03:47.13,0:03:50.75,Default,,0000,0000,0000,,Զարդարված մոմակալները վերաբերում են\NՀունգարիայի նվաճմանը Սուլեյմանի կողմից,
Dialogue: 0,0:03:50.75,0:03:53.28,Default,,0000,0000,0000,,մինչդեռ առաստաղից կախված\Nգեղագրական սկավառակները
Dialogue: 0,0:03:53.28,0:03:57.62,Default,,0000,0000,0000,,հիշեցնում են այցելուներին չորս խալիֆների\Nմասին, ովքեր հետևեցին Մուհամեդին:
Dialogue: 0,0:03:57.62,0:04:02.67,Default,,0000,0000,0000,,Չնայած նրան, որ այսօրվա շենքը ավելի\Nնման է մզկիթի` այժմ այն թանգարան է`
Dialogue: 0,0:04:02.67,0:04:06.70,Default,,0000,0000,0000,,համաձայն 1935 թ. որոշմանը Քեմալ Աթաթուրքի`
Dialogue: 0,0:04:06.70,0:04:08.80,Default,,0000,0000,0000,,ժամանակակից Թուրքիայի առաջին\Nնախագահի կողմից
Dialogue: 0,0:04:08.80,0:04:11.61,Default,,0000,0000,0000,,Օսմանյան կայսրության փլուզումից հետո:
Dialogue: 0,0:04:11.61,0:04:15.16,Default,,0000,0000,0000,,Հենց այս դեպի աշխարհիկ անցումը\Nթույլատրեց գորգերի հեռացումը,
Dialogue: 0,0:04:15.16,0:04:17.87,Default,,0000,0000,0000,,որի շնորհիվ էլ բացահայտվեցին\Nմարմարյա հատակի զարդարանքները
Dialogue: 0,0:04:17.87,0:04:20.64,Default,,0000,0000,0000,,և քրիստոնեական խճանկարներ\Nպարունակող սպեղանիները:
Dialogue: 0,0:04:20.64,0:04:24.61,Default,,0000,0000,0000,,Տարվող վերականգնողական աշխատանքները\Nթույլ տվեցին Սուրբ Սոֆիայի տաճարի երկար
Dialogue: 0,0:04:24.61,0:04:26.49,Default,,0000,0000,0000,,պատմության ձայների բազմազանությանը
Dialogue: 0,0:04:26.49,0:04:29.34,Default,,0000,0000,0000,,կրկին լսվելու դարավոր լռությունից հետո:
Dialogue: 0,0:04:29.34,0:04:31.07,Default,,0000,0000,0000,,Սակայն պայքարը շարունակվում է:
Dialogue: 0,0:04:31.07,0:04:34.47,Default,,0000,0000,0000,,Թաքնված խճանկարները գոչում են\Nիսլամական վայելչագրության հետևից,
Dialogue: 0,0:04:34.47,0:04:38.97,Default,,0000,0000,0000,,պատմության արժեքավոր էջէր են, որոնց անհնար\Nէ բացահայտել առանց ոչնչացնելու մնացածը:
Dialogue: 0,0:04:38.97,0:04:42.67,Default,,0000,0000,0000,,Միևնույն ժամանակ թե՛ մուսուլմանական, և թե՛\Nքրիստոնեական համայնքներ պահանջում են
Dialogue: 0,0:04:42.67,0:04:45.93,Default,,0000,0000,0000,,վերադարձնել շենքը իր նախկին\Nկրոնական նպատակներին:
Dialogue: 0,0:04:45.93,0:04:49.22,Default,,0000,0000,0000,,Աստվածային իմաստության պատմությունը\Nկարող է շատ վաղուց վերջացած լինել,
Dialogue: 0,0:04:49.22,0:04:52.62,Default,,0000,0000,0000,,սակայն հուսանք, որ այնտեղ\Nտեղ գտած բազմահազար ձայները
Dialogue: 0,0:04:52.62,0:04:55.70,Default,,0000,0000,0000,,կկարողանան լսելի դառնալ\Nտարիների ընթացքում: