1
00:00:00,686 --> 00:00:05,766
Ovo je linija horizonta mog
rodnog grada, Nju Orleansa.

2
00:00:05,766 --> 00:00:08,403
To je bilo sjajno mesto
za odrastanje,

3
00:00:08,403 --> 00:00:12,138
ali to je jedno od najranjivijih
mesta na svetu.

4
00:00:12,138 --> 00:00:14,845
Pola grada je već
ispod nivoa mora.

5
00:00:14,845 --> 00:00:18,297
2005. svet je posmatrao
kako uragan Katrina

6
00:00:18,297 --> 00:00:21,800
razara Nju Orleans i Meksički zaliv.

7
00:00:21,800 --> 00:00:28,010
1836 ljudi je umrlo.
Nestalo je skoro 300 000 kuća.

8
00:00:28,010 --> 00:00:30,281
Ovo na vrhu je kuća
moje majke -

9
00:00:30,281 --> 00:00:31,735
iako to nije njen automobil,

10
00:00:31,735 --> 00:00:34,234
do krova ga je donela
voda od poplave -

11
00:00:34,234 --> 00:00:36,381
a ispod je kuća moje sestre.

12
00:00:36,381 --> 00:00:40,233
Srećom, njih dve i ostali članovi
porodice su se izvukli na vreme,

13
00:00:40,233 --> 00:00:42,422
ali izgubili su svoje domove,
i kao što možete da vidite,

14
00:00:42,422 --> 00:00:45,298
otprilike sve što je u njima bilo.

15
00:00:45,298 --> 00:00:47,452
Oluje su pogodile i druge delove sveta

16
00:00:47,452 --> 00:00:49,592
na još razornije načine.

17
00:00:49,592 --> 00:00:52,470
2008. ciklon Nargis i njegove posledice

18
00:00:52,470 --> 00:00:55,812
ubili su 138 000 ljudi u Mjanmaru.

19
00:00:55,812 --> 00:01:01,004
Promena klime utiče na naše domove,
naša društva, naš način života.

20
00:01:01,004 --> 00:01:05,349
Treba da se pripremamo
na svakom nivou i u svakoj prilici.

21
00:01:05,349 --> 00:01:09,204
Ovaj govor priča o pripremljenosti
i otpornosti na promene

22
00:01:09,204 --> 00:01:11,957
koje nailaze i koje će pogoditi
naše domove

23
00:01:11,957 --> 00:01:14,544
i naš zajednički dom, Zemlju.

24
00:01:14,544 --> 00:01:18,896
Promene u ovim vremenima
neće nas sve pogoditi podjednako.

25
00:01:18,896 --> 00:01:21,048
Postoje važne distributivne posledice

26
00:01:21,048 --> 00:01:23,216
koje nisu uvek ono što mislite.

27
00:01:23,216 --> 00:01:26,616
U Nju Orleansu, domaćinstva
koja vode stariji i domaćice

28
00:01:26,616 --> 00:01:28,896
bila su među najranjivijim.

29
00:01:28,896 --> 00:01:30,984
Za one u ranjivim, niskim zemljama,

30
00:01:30,984 --> 00:01:36,162
kako staviti cenu za gubitak one zemlje
gde su vam sahranjeni preci?

31
00:01:36,162 --> 00:01:38,352
I kuda će ići vaš narod?

32
00:01:38,352 --> 00:01:40,483
I kako će se snaći u stranoj zemlji?

33
00:01:40,483 --> 00:01:42,560
Da li će biti tenzija zbog imigracija

34
00:01:42,560 --> 00:01:46,056
ili sukoba zbog takmičenja
za ograničene resurse?

35
00:01:46,056 --> 00:01:51,048
To je već pokrenulo konflikte
u Čadu i Darfuru.

36
00:01:51,048 --> 00:01:55,865
Voleli to ili ne, spremni ili ne,
ovo je naša budućnost.

37
00:01:55,865 --> 00:01:59,621
Naravno, neki u ovom novom svetu
traže mogućnosti.

38
00:01:59,621 --> 00:02:03,216
Ovo su Rusi koji stavljaju zastavu
na dno okeana kako bi položili pravo

39
00:02:03,216 --> 00:02:06,678
na minerale ispod leda
Severnog ledenog mora koje se povlači.

40
00:02:06,678 --> 00:02:09,861
Iako možda postoje neki
kratkotrajni pobednici,

41
00:02:09,861 --> 00:02:12,648
naši zajednički gubici
će biti daleko veći.

42
00:02:12,648 --> 00:02:16,301
Ne treba otići dalje od osiguravajućih
kompanija koje se muče da se izbore

43
00:02:16,301 --> 00:02:19,393
sa sve većim katastrofalnim gubicima
zbog ekstremnog nevremena.

44
00:02:19,393 --> 00:02:22,248
Vojsci je jasno.
Oni promenu klime nazivaju

45
00:02:22,248 --> 00:02:25,489
faktorom koji uvećava pretnju
i može da ugrozi stabilnost i bezbednost,

46
00:02:25,489 --> 00:02:30,425
dok vlade širom sveta procenjuju
kako da odgovore na to.

47
00:02:30,425 --> 00:02:34,600
Šta možemo da uradimo?
Kako da se pripremimo i prilagodimo?

48
00:02:34,600 --> 00:02:37,451
Želela bih da navedem
tri grupe primera,

49
00:02:37,451 --> 00:02:40,600
počevši sa prilagođavanjem
na jake oluje i poplave.

50
00:02:40,600 --> 00:02:43,288
Delovi mosta I-10 Nju Orleansu

51
00:02:43,288 --> 00:02:46,161
koji su uništeni u Katrini,
ponovo su sagrađeni

52
00:02:46,161 --> 00:02:50,136
6 metara više kako bi
izdržali veće nalete oluja.

53
00:02:50,136 --> 00:02:52,682
Ove energetski efikasne,
uzdignute domove

54
00:02:52,682 --> 00:02:55,544
razvili su Bred Pit i organizacija
Make it Right

55
00:02:55,544 --> 00:02:58,360
za teško pogođeno
Deveto odeljenje grada.

56
00:02:58,360 --> 00:03:01,456
Razorena crkva
koju posećuje moja majka

57
00:03:01,456 --> 00:03:03,628
ne samo da je obnovljena
da bude viša,

58
00:03:03,628 --> 00:03:06,760
već je i spremna da postane 
prva Energy Star crkva u zemlji.

59
00:03:06,760 --> 00:03:08,776
Oni ponovo prodaju struju distribuciji

60
00:03:08,776 --> 00:03:12,527
zahvaljujući solarnim pločama,
reflektivnoj boji i ostalom.

61
00:03:12,527 --> 00:03:15,104
Njihov račun za struju za mart
je bio samo 48 dolara.

62
00:03:15,104 --> 00:03:19,417
Ovo su primeri Nju Orleansa
koji ovako obnavlja sebe,

63
00:03:19,417 --> 00:03:24,313
ali bilo bi bolje kada bi drugi
unapred delovali sa ovim na umu.

64
00:03:24,313 --> 00:03:28,096
Na primer, ovaj otporni dom
u Galvestonu

65
00:03:28,096 --> 00:03:30,544
pretrpeo je uragan Ajk,

66
00:03:30,544 --> 00:03:33,160
dok drugi na susednim imanjima
očigledno nisu.

67
00:03:33,160 --> 00:03:36,337
Širom sveta, sateliti i sistemi za uzbune

68
00:03:36,337 --> 00:03:40,745
spašavaju živote u okolinama koje su
sklone poplavama, poput Bangladeša.

69
00:03:40,745 --> 00:03:43,857
Ali koliko god su bitne
tehnologija i infrastruktura,

70
00:03:43,857 --> 00:03:47,593
možda je ljudski element još bitniji.

71
00:03:47,593 --> 00:03:50,976
Potrebno nam je bolje planiranje
i sistemi za evakuaciju.

72
00:03:50,976 --> 00:03:54,065
Potrebno nam je da bolje razumemo
kako i zašto ljudi odlučuju

73
00:03:54,065 --> 00:03:56,161
u kriznim situacijama.

74
00:03:56,161 --> 00:04:00,273
Iako je istina da mnogi koji su umrli
u Katrini nisu imali pristup transportu,

75
00:04:00,273 --> 00:04:03,473
drugi koji su ga imali, odbili su da odu
kako se oluja približavala,

76
00:04:03,473 --> 00:04:07,295
često zbog toga što im
dostupni prevoz i skloništa

77
00:04:07,295 --> 00:04:09,809
nisu dozvoljavali
da povedu svoje ljubimce.

78
00:04:09,809 --> 00:04:14,829
Zamislite da tokom evakuacije
ili spašavanja ostavljate svog ljubimca.

79
00:04:14,829 --> 00:04:17,704
Srećom, Kongres je 2006. izglasao

80
00:04:17,704 --> 00:04:21,178
član o evakuaciji ljubimaca
i standardima u transportu. (Smeh)

81
00:04:21,178 --> 00:04:25,716
- skraćenica je "PETS" -
kako bi to promenili.

82
00:04:25,716 --> 00:04:28,601
Drugo, priprema za vrućinu i sušu.

83
00:04:28,601 --> 00:04:31,474
Poljoprivrednici su suočeni
sa izazovima suše, od Azije

84
00:04:31,474 --> 00:04:33,978
do Afrike, od Australije do Oklahome,

85
00:04:33,978 --> 00:04:36,345
dok su talasi vrućina
povezani sa promenom klime,

86
00:04:36,345 --> 00:04:38,746
odneli desetine hiljada života

87
00:04:38,746 --> 00:04:44,978
u zapadnoj Evropi 2003.
i ponovo 2010. u Rusiji.

88
00:04:44,978 --> 00:04:49,929
U Etiopiji, 70% populacije,
to je sedam-deset,

89
00:04:49,929 --> 00:04:52,538
preživljava od kišnih padavina.

90
00:04:52,538 --> 00:04:56,250
Oxfam i Swiss Re, zajedno
sa fondacijom Rokfeler

91
00:04:56,250 --> 00:04:59,906
pomažu zemljoradnicima poput ovog
da sagrade terase na padinama

92
00:04:59,906 --> 00:05:02,537
i nađu druge načine
da sačuvaju vodu,

93
00:05:02,537 --> 00:05:06,538
ali takođe pružaju osiguranje
kada dođu suše.

94
00:05:06,538 --> 00:05:10,722
Stabilnost koju pruža ovaj potez daje
zemljoradnicima pouzdanost da investiraju.

95
00:05:10,722 --> 00:05:13,364
Daje im mogućnost pristupačnog kredita.

96
00:05:13,364 --> 00:05:16,072
Omogućava im da postanu
produktivniji tako da mogu

97
00:05:16,072 --> 00:05:18,922
tokom vremena da sami sebi
priušte osiguranje, bez pomoći.

98
00:05:18,922 --> 00:05:23,917
To je pozitivan ciklus koji može
da se ponavlja širom sveta u razvoju.

99
00:05:23,917 --> 00:05:26,762
Nakon smrtonosnog
talasa vrućine 1995.

100
00:05:26,762 --> 00:05:31,102
koji je pretvorio hladnjače čuvenog
festivala Taste of Chicago

101
00:05:31,102 --> 00:05:32,995
u improvizovane mrtvačnice,

102
00:05:32,995 --> 00:05:34,802
Čikago je postao prepoznatljivi lider,

103
00:05:34,802 --> 00:05:37,633
suzbijajući uticaj
urbanih ostrva vrućine

104
00:05:37,633 --> 00:05:39,650
otvaranjem centara za hlađenje,

105
00:05:39,650 --> 00:05:42,859
pomaganjem ugroženih delova grada,
sadnjom drveća,

106
00:05:42,859 --> 00:05:45,786
stvaranjem krovova sa hladno belim
ili biljnim pokrivačima.

107
00:05:45,786 --> 00:05:49,186
Ovo je zeleni krov gradske većnice,
pored dela krova okruga Kuk,

108
00:05:49,186 --> 00:05:52,946
koji je 25 stepeni topliji na površini.

109
00:05:52,946 --> 00:05:57,042
Prošle godine Vašington
je poveo naciju

110
00:05:57,042 --> 00:06:00,354
u instalaciju novih zelenih krovova
i ovo delom finansiraju

111
00:06:00,354 --> 00:06:03,808
iz poreza od pet centi
na plastične kese.

112
00:06:03,808 --> 00:06:06,250
Troškove ugradnje ovih
zelenih krovova dele

113
00:06:06,250 --> 00:06:08,306
sa vlasnicima zgrada i kuća.

114
00:06:08,306 --> 00:06:10,837
Krovovi ne samo da smiruju uticaj
urbanog toplotnog ostrva

115
00:06:10,837 --> 00:06:13,194
nego i štede energiju,
a samim tim i novac,

116
00:06:13,194 --> 00:06:15,347
emisije koje izazivaju promenu klime

117
00:06:15,347 --> 00:06:17,842
i takođe smanjuju oticanje kišnice.

118
00:06:17,842 --> 00:06:22,594
Tako neka rešenja za vrućinu
mogu da pruže dobra rešenja za sve.

119
00:06:22,594 --> 00:06:26,356
Treće, prilagođavanje
morima koja rastu.

120
00:06:26,356 --> 00:06:30,002
Porast nivoa mora preti
obalskim ekosistemima, poljoprivredi,

121
00:06:30,002 --> 00:06:33,386
čak i velikim gradovima.
Ovako izgleda podizanje nivoa mora

122
00:06:33,386 --> 00:06:36,386
od jednog do dva metra
u delti Mekonga.

123
00:06:36,386 --> 00:06:39,667
Tu se uzgaja polovina pirinča
u Vijetnamu.

124
00:06:39,667 --> 00:06:42,170
Infrastruktura će biti pogođena.

125
00:06:42,170 --> 00:06:44,690
Aerodromi širom sveta
se nalaze na obalama.

126
00:06:44,690 --> 00:06:46,454
Ima smisla, zar ne?
Tu je otvoreni prostor,

127
00:06:46,454 --> 00:06:49,359
avioni mogu da uzleću i sleću,
a da ne brinu da li će

128
00:06:49,359 --> 00:06:51,574
stvarati buku ili izbegavati
visoke zgrade.

129
00:06:51,574 --> 00:06:54,710
Evo samo jednog primera,
aerodrom u San Francisku,

130
00:06:54,710 --> 00:06:57,424
gde je 40 cm ili više poplavljeno.

131
00:06:57,424 --> 00:07:03,680
Zamislite neverovatne troškove za zaštitu
ove ključne infrastrukture nasipima.

132
00:07:03,680 --> 00:07:07,816
Ali možda se pripremaju neke promene
koje niste zamišljali

133
00:07:07,816 --> 00:07:10,657
Na primer, avionima je potrebna
duža pista za uzletanje,

134
00:07:10,657 --> 00:07:14,243
jer zagrejani, ređi vazduh
obezbežuje manji uzlet.

135
00:07:14,243 --> 00:07:17,728
San Francisko takođe troši
40 miliona dolara

136
00:07:17,728 --> 00:07:20,918
da ponovo osmisli i dizajnira
svoju kanalizaciju i snabdevanje vodom,

137
00:07:20,918 --> 00:07:24,248
jer cevi za ispust vode poput ove
mogu da se poplave morskom vodom

138
00:07:24,248 --> 00:07:27,217
i izazovu zapušenje u postrojenju
i naškode bakterijama

139
00:07:27,217 --> 00:07:28,864
koje su potrebne za obradu otpada.

140
00:07:28,864 --> 00:07:30,832
Ove cevi za ispust su nadograđene

141
00:07:30,832 --> 00:07:34,184
kako bi sprečile da morska voda
uđe u sistem.

142
00:07:34,184 --> 00:07:37,272
Pored ovih tehničkih rešenja,
naš rad sa udruženjima

143
00:07:37,272 --> 00:07:39,370
u Centru za promenu klime
u Džordžtaunu

144
00:07:39,370 --> 00:07:42,648
ohrabruje ih da vide koji su to
dostupni legalni i politički alati

145
00:07:42,648 --> 00:07:46,224
i da razmotre kako oni mogu
da omoguće promenu.

146
00:07:46,224 --> 00:07:50,046
Na primer, kod primene na kopnu,
koja područja želite da zaštitite

147
00:07:50,046 --> 00:07:52,136
dodavanjem valobrana, na primer,

148
00:07:52,136 --> 00:07:55,912
da ih promenite, podizanjem zgrada,
ili da pobegnete iz njih

149
00:07:55,912 --> 00:07:58,720
kako biste dozvolili migraciju
bitnih prirodnih sistema,

150
00:07:58,720 --> 00:08:01,447
poput močvara i plaža?

151
00:08:01,447 --> 00:08:03,254
Drugi primeri koje treba uzeti u obzir.

152
00:08:03,254 --> 00:08:07,158
U Ujedinjenom Kraljevstvu, brana na Temzi
štiti London od talasa od oluja.

153
00:08:07,158 --> 00:08:10,194
Mreža azijatskih gradova za otpornost
na promenu klime,

154
00:08:10,194 --> 00:08:12,902
vraća u život vitalne ekosisteme,
poput šumskih mangrova.

155
00:08:12,902 --> 00:08:15,992
Ovo nisu samo bitni ekosistemi
sami po sebi,

156
00:08:15,992 --> 00:08:20,288
već su i zaštita zajednica na kopnu.

157
00:08:20,288 --> 00:08:24,000
Njujork je neverovatno osetljiv na oluje,

158
00:08:24,000 --> 00:08:27,683
kao što možete videti iz ovog
dovitljivog znaka, i na porast nivoa mora,

159
00:08:27,683 --> 00:08:30,843
kao i na talase od oluja, kao što
možete videti iz poplavljenog metroa.

160
00:08:30,843 --> 00:08:35,673
Ali gore na zemlji, ove izdignute
rešetke za ventilaciju metroa

161
00:08:35,673 --> 00:08:38,603
pokazuju da rešenja mogu
da budu funkcionalna i privlačna.

162
00:08:38,603 --> 00:08:41,467
Zapravo, u Njujorku, San Francisku
i Londonu,

163
00:08:41,467 --> 00:08:42,909
dizajneri su zamislili načine

164
00:08:42,909 --> 00:08:45,507
da bolje integrišu prirodna
i veštačka okruženja

165
00:08:45,507 --> 00:08:47,915
koja se tiču promene kilme.

166
00:08:47,915 --> 00:08:50,819
Mislim da su ovo inspirativni primeri
toga šta je moguće

167
00:08:50,819 --> 00:08:55,099
kada osetimo sposobnost da planiramo
svet koji će biti drugačiji.

168
00:08:55,099 --> 00:08:57,004
Ali sada, reč opreza.

169
00:08:57,004 --> 00:09:00,733
Prilagođavanje je previše bitno
da ga ostavimo stručnjacima.

170
00:09:00,733 --> 00:09:04,265
Zašto? Pa, stručnjaci ne postoje.

171
00:09:04,265 --> 00:09:06,555
Ulazimo u nove teritorije,

172
00:09:06,555 --> 00:09:10,451
a naše iskustvo i sistemi
zasnovani su na prošlosti.

173
00:09:10,451 --> 00:09:13,331
Stacionarnost je zamisao da možemo
da naslutimo budućnost

174
00:09:13,331 --> 00:09:16,299
na osnovu prošlosti
i da planiramo s tim na umu

175
00:09:16,299 --> 00:09:18,346
i ovim principom se vodi
dosta našeg inženjerstva,

176
00:09:18,346 --> 00:09:21,395
našeg dizajna bitne infrastrukture,
gradskih sistema snabdevanja vode,

177
00:09:21,395 --> 00:09:25,922
pravila građenja, čak i prava na vodu
i drugih pravnih presedana.

178
00:09:25,922 --> 00:09:29,051
Ali jednostavno više ne možemo
da se oslanjamo na utvrđene norme.

179
00:09:29,051 --> 00:09:33,411
Funkcionišemo van normi
koncentracija ugljen dioksida

180
00:09:33,411 --> 00:09:37,918
koje je ova planeta gledala
stotinama hiljada godina.

181
00:09:37,918 --> 00:09:41,231
Ovo je šira slika
na koju želim da ukažem.

182
00:09:41,231 --> 00:09:44,927
Na nama je da pogledamo
na naše domove i zajednice,

183
00:09:44,927 --> 00:09:47,614
naše slabosti i izloženost riziku

184
00:09:47,614 --> 00:09:51,159
i da nađemo način ne samo
da preživimo, već i da uspemo

185
00:09:51,159 --> 00:09:53,903
i na nama je da planiramo
i pripremimo se

186
00:09:53,903 --> 00:09:56,407
i pozovemo vođe svojih vlada
i od njih zahtevamo

187
00:09:56,407 --> 00:10:01,798
da urade isto, čak i kada govore
o osnovnim uzrocima promene klime.

188
00:10:01,798 --> 00:10:03,454
Nema brzih popravki.

189
00:10:03,454 --> 00:10:06,729
Ne postoje jednaka rešenja za sve.

190
00:10:06,729 --> 00:10:08,638
Svi mi učimo kroz rad.

191
00:10:08,638 --> 00:10:12,743
Ali ključna reč je rad.

192
00:10:12,743 --> 00:10:14,826
Hvala vam.
(Aplauz)

193
00:10:14,826 --> 00:10:18,826
(Aplauz)