[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:07.12,0:00:09.76,Default,,0000,0000,0000,,Yakın bir zamanda, \N15.000 yıllık insan kalıntılarıyla
Dialogue: 0,0:00:09.76,0:00:13.00,Default,,0000,0000,0000,,karşılaşan bir grup arkeolog
Dialogue: 0,0:00:13.00,0:00:15.29,Default,,0000,0000,0000,,ilginç bir keşif yaptı.
Dialogue: 0,0:00:15.29,0:00:19.12,Default,,0000,0000,0000,,Kalıntıların dişleri çürüklerle kaplıydı.
Dialogue: 0,0:00:19.12,0:00:23.94,Default,,0000,0000,0000,,Kalıntılarda bulunan çürüklerin sebebiyse
Dialogue: 0,0:00:23.94,0:00:28.12,Default,,0000,0000,0000,,bugünkü ile aynıydı: \Nağzımızdaki belirli mikroplar.
Dialogue: 0,0:00:28.12,0:00:30.51,Default,,0000,0000,0000,,Bu mikroplar hemen doğumdan\Nsonra bizimle.
Dialogue: 0,0:00:30.51,0:00:34.31,Default,,0000,0000,0000,,Genellikle onları bebekken \Nannemizin ağzından almaktayız.
Dialogue: 0,0:00:34.31,0:00:35.92,Default,,0000,0000,0000,,Dişlerimiz çıkar çıkmaz
Dialogue: 0,0:00:35.92,0:00:39.94,Default,,0000,0000,0000,,doğal olarak üzerilerinde \Nbakterileri barındırmaya başlar.
Dialogue: 0,0:00:39.94,0:00:41.19,Default,,0000,0000,0000,,Ne yediğimize
Dialogue: 0,0:00:41.19,0:00:43.62,Default,,0000,0000,0000,,ve ne kadar şeker tükettiğimize \Nbağlı olarak
Dialogue: 0,0:00:43.62,0:00:48.49,Default,,0000,0000,0000,,çeşitli mikroplar çoğalarak \Nçürüğe yol açabilir.
Dialogue: 0,0:00:48.49,0:00:52.34,Default,,0000,0000,0000,,Fazla şekerli besin tüketimi,
Dialogue: 0,0:00:52.34,0:00:54.17,Default,,0000,0000,0000,,ağızda "streptococcus mutans" adlı
Dialogue: 0,0:00:54.17,0:00:55.99,Default,,0000,0000,0000,,bakterilerin çoğalmasına yol açar.
Dialogue: 0,0:00:55.99,0:00:58.87,Default,,0000,0000,0000,,Bu mikroorganizmalar insanlar gibi \Nşekeri severler:
Dialogue: 0,0:00:58.87,0:01:03.31,Default,,0000,0000,0000,,şekeri enerji kaynağı ve yapı taşı\Nolarak kullanırlar.
Dialogue: 0,0:01:03.31,0:01:04.65,Default,,0000,0000,0000,,Şeker tüketiminin ardından
Dialogue: 0,0:01:04.65,0:01:07.94,Default,,0000,0000,0000,,ortaya çeşitli asitler çıkar:
Dialogue: 0,0:01:07.94,0:01:09.89,Default,,0000,0000,0000,,örneğin laktik asit.
Dialogue: 0,0:01:09.89,0:01:13.14,Default,,0000,0000,0000,,Her ne kadar mutans streptococci
Dialogue: 0,0:01:13.14,0:01:14.73,Default,,0000,0000,0000,,bu aside karşı dayanıklı olsa da,
Dialogue: 0,0:01:14.73,0:01:16.31,Default,,0000,0000,0000,,bizim dişlerimiz öyle değil.
Dialogue: 0,0:01:16.31,0:01:18.36,Default,,0000,0000,0000,,Dişlerimiz koruyucu mine tabakası ile
Dialogue: 0,0:01:18.36,0:01:20.40,Default,,0000,0000,0000,,kaplı olmasına rağmen
Dialogue: 0,0:01:20.40,0:01:22.80,Default,,0000,0000,0000,,asitlere karşı gelemezler.
Dialogue: 0,0:01:22.80,0:01:28.15,Default,,0000,0000,0000,,Böylece zamanla kalsiyum minerali aşınır.
Dialogue: 0,0:01:28.15,0:01:31.58,Default,,0000,0000,0000,,Asitler sayesinde açılan yolu kullanarak
Dialogue: 0,0:01:31.58,0:01:33.58,Default,,0000,0000,0000,,bakteriler, dentine
Dialogue: 0,0:01:33.58,0:01:35.58,Default,,0000,0000,0000,,yani ikinci tabakaya doğru yönelirler.
Dialogue: 0,0:01:35.58,0:01:37.88,Default,,0000,0000,0000,,Damarlar ve sinir hücreleri
Dialogue: 0,0:01:37.88,0:01:40.20,Default,,0000,0000,0000,,çok derinde yer aldıklarından
Dialogue: 0,0:01:40.20,0:01:43.88,Default,,0000,0000,0000,,gittikçe büyüyen çürük henüz acıtmaz.
Dialogue: 0,0:01:43.88,0:01:46.04,Default,,0000,0000,0000,,Eğer çürük dentini aşarsa
Dialogue: 0,0:01:46.04,0:01:48.38,Default,,0000,0000,0000,,sinirlere nüfuz ettiğinden ötürü
Dialogue: 0,0:01:48.38,0:01:52.86,Default,,0000,0000,0000,,dayanılamaz bir ağrıya yol açar.
Dialogue: 0,0:01:52.86,0:01:54.26,Default,,0000,0000,0000,,Tedavi edilmediği takdirde,
Dialogue: 0,0:01:54.26,0:01:55.66,Default,,0000,0000,0000,,tüm diş iltihaplanabilir
Dialogue: 0,0:01:55.66,0:01:57.35,Default,,0000,0000,0000,,ve çekilmesi gerekebilir.
Dialogue: 0,0:01:57.35,0:02:00.59,Default,,0000,0000,0000,,Hepsi şeker seven bakterilerin suçu!
Dialogue: 0,0:02:00.59,0:02:02.50,Default,,0000,0000,0000,,Daha çok şekerli yemek,
Dialogue: 0,0:02:02.50,0:02:04.90,Default,,0000,0000,0000,,dişlerimiz için daha büyük risk demek.
Dialogue: 0,0:02:04.90,0:02:07.36,Default,,0000,0000,0000,,Peki mağara adamları da mı
Dialogue: 0,0:02:07.36,0:02:09.83,Default,,0000,0000,0000,,şeker tüketiyordu?
Dialogue: 0,0:02:09.83,0:02:11.98,Default,,0000,0000,0000,,Onların çürüklerinin sebebi neydi?
Dialogue: 0,0:02:11.98,0:02:16.14,Default,,0000,0000,0000,,Etin içinde az oranda şeker bulunduğundan
Dialogue: 0,0:02:16.14,0:02:19.26,Default,,0000,0000,0000,,dişlerde çürük oluşma ihtimali düşüktü
Dialogue: 0,0:02:19.26,0:02:22.28,Default,,0000,0000,0000,,fakat atalarımız sadece et tüketmiyordu.
Dialogue: 0,0:02:22.28,0:02:27.28,Default,,0000,0000,0000,,Sebze, kabuklu yemişler ve tahıl gibi
Dialogue: 0,0:02:27.28,0:02:28.56,Default,,0000,0000,0000,,karbonhidratlı besinler de
Dialogue: 0,0:02:28.56,0:02:29.83,Default,,0000,0000,0000,,tüketmekteydiler.
Dialogue: 0,0:02:29.83,0:02:32.03,Default,,0000,0000,0000,,Tükürükle etkileşeme geçen bu besinler,
Dialogue: 0,0:02:32.03,0:02:35.64,Default,,0000,0000,0000,,daha küçük yapı taşlarına bölünüp
Dialogue: 0,0:02:35.64,0:02:40.10,Default,,0000,0000,0000,,açgözlü bakterilere yem olurlar.
Dialogue: 0,0:02:40.10,0:02:42.24,Default,,0000,0000,0000,,Her ne kadar bizden
Dialogue: 0,0:02:42.24,0:02:44.38,Default,,0000,0000,0000,,daha az şeker tüketmiş olsalar da,
Dialogue: 0,0:02:44.38,0:02:45.88,Default,,0000,0000,0000,,atalarımızın dişleri de
Dialogue: 0,0:02:45.88,0:02:47.39,Default,,0000,0000,0000,,şekere maruz kalmış ve çürümüş.
Dialogue: 0,0:02:47.39,0:02:49.15,Default,,0000,0000,0000,,Yine de bu \Nçürükleri tedavi etmeyi
Dialogue: 0,0:02:49.15,0:02:50.79,Default,,0000,0000,0000,,başaramadıkları anlamına gelmez.
Dialogue: 0,0:02:50.79,0:02:54.64,Default,,0000,0000,0000,,Arkeolojik kalıntılar, \Nyaklaşık 14.000 yıl önce
Dialogue: 0,0:02:54.64,0:02:57.59,Default,,0000,0000,0000,,insanların çürükleri temizlemek için
Dialogue: 0,0:02:57.59,0:03:00.55,Default,,0000,0000,0000,,keskin taşlar kullandığını gösterdi.
Dialogue: 0,0:03:00.55,0:03:01.73,Default,,0000,0000,0000,,Hatta biçimsiz çukurları
Dialogue: 0,0:03:01.73,0:03:02.92,Default,,0000,0000,0000,,düzleştirmek için
Dialogue: 0,0:03:02.92,0:03:06.02,Default,,0000,0000,0000,,basit matkaplar ve doldurmak için de
Dialogue: 0,0:03:06.02,0:03:10.37,Default,,0000,0000,0000,,bal mumu kullandıkları biliniyor.
Dialogue: 0,0:03:10.37,0:03:13.39,Default,,0000,0000,0000,,Bugün şanslıyız ki elimizde daha karmaşık
Dialogue: 0,0:03:13.39,0:03:17.88,Default,,0000,0000,0000,,daha karmaşık teknik ve aletler var:
Dialogue: 0,0:03:17.88,0:03:20.30,Default,,0000,0000,0000,,zaten yediğimiz şekerler de\Nbunları gerektiriyor.
Dialogue: 0,0:03:20.30,0:03:24.56,Default,,0000,0000,0000,,Sanayi Devrimi'nden sonra
Dialogue: 0,0:03:24.56,0:03:27.31,Default,,0000,0000,0000,,çürükler bir hayli arttı
Dialogue: 0,0:03:27.31,0:03:31.21,Default,,0000,0000,0000,,çünkü işlenmiş şeker daha ulaşılabilir \Nve ucuz hâle geldi.
Dialogue: 0,0:03:31.21,0:03:34.13,Default,,0000,0000,0000,,Öyle ki Amerika'da yetişkinlerin %92'sinin
Dialogue: 0,0:03:34.13,0:03:37.06,Default,,0000,0000,0000,,dişlerinde bir dönem çürük vardı.
Dialogue: 0,0:03:37.06,0:03:38.50,Default,,0000,0000,0000,,Bazı insanlar ne yazık ki
Dialogue: 0,0:03:38.50,0:03:40.42,Default,,0000,0000,0000,,güçsüz diş minelerine sahip olduğundan
Dialogue: 0,0:03:40.42,0:03:42.100,Default,,0000,0000,0000,,genetik olarak çürüklere daha yatkın
Dialogue: 0,0:03:42.100,0:03:46.93,Default,,0000,0000,0000,,fakat çoğunlukla suçlu \Nfazla şeker tüketimi.
Dialogue: 0,0:03:46.93,0:03:50.22,Default,,0000,0000,0000,,Ama biz, az şeker tüketimi dışında
Dialogue: 0,0:03:50.22,0:03:53.75,Default,,0000,0000,0000,,çürük oluşumunu azaltacak \Nçeşitli yollar bulduk.
Dialogue: 0,0:03:53.75,0:03:56.63,Default,,0000,0000,0000,,Çoğu diş macunu ve su kaynağına
Dialogue: 0,0:03:56.63,0:03:59.33,Default,,0000,0000,0000,,az miktarda flörür eklenir.
Dialogue: 0,0:03:59.33,0:04:03.11,Default,,0000,0000,0000,,Bu dişleri güçlendirir \Nve diş minesinin büyümesini sağlar
Dialogue: 0,0:04:03.11,0:04:04.79,Default,,0000,0000,0000,,böylece asitlere karşı
Dialogue: 0,0:04:04.79,0:04:06.47,Default,,0000,0000,0000,,koruma sağlanır.
Dialogue: 0,0:04:06.47,0:04:08.02,Default,,0000,0000,0000,,Çürükler büyürse diş dolguları
Dialogue: 0,0:04:08.02,0:04:11.91,Default,,0000,0000,0000,,kullanılarak iltihaplı alan kapatılır
Dialogue: 0,0:04:11.91,0:04:13.99,Default,,0000,0000,0000,,ve daha kötü hâle gelmesi önlenir.
Dialogue: 0,0:04:13.99,0:04:16.54,Default,,0000,0000,0000,,Ama hâlâ çürüklerden kurtulmanın
Dialogue: 0,0:04:16.54,0:04:18.32,Default,,0000,0000,0000,,en iyi yolu şeker tüketimini keserek
Dialogue: 0,0:04:18.32,0:04:20.15,Default,,0000,0000,0000,,ve ağız hijyenine dikkat ederek
Dialogue: 0,0:04:20.15,0:04:21.09,Default,,0000,0000,0000,,bakterilerden
Dialogue: 0,0:04:21.09,0:04:23.25,Default,,0000,0000,0000,,ve onların besin kaynaklarından\Nuzak durmak.
Dialogue: 0,0:04:23.25,0:04:24.90,Default,,0000,0000,0000,,Düzenli diş fırçalamak,
Dialogue: 0,0:04:24.90,0:04:25.91,Default,,0000,0000,0000,,diş ipi kullanmak,
Dialogue: 0,0:04:25.91,0:04:27.70,Default,,0000,0000,0000,,şekerli ve dişe yapışan besinlerden
Dialogue: 0,0:04:27.70,0:04:28.49,Default,,0000,0000,0000,,kaçınmak da
Dialogue: 0,0:04:28.49,0:04:31.67,Default,,0000,0000,0000,,bunlara dâhil.
Dialogue: 0,0:04:31.67,0:04:36.05,Default,,0000,0000,0000,,Gitgide şeker seven mikropların \Nsayısı azalır.
Dialogue: 0,0:04:36.05,0:04:38.10,Default,,0000,0000,0000,,Mağara adamlarının aksine
Dialogue: 0,0:04:38.10,0:04:41.95,Default,,0000,0000,0000,,bizim çürüklerle savaşacak bilgimiz var.
Dialogue: 0,0:04:41.95,0:04:43.70,Default,,0000,0000,0000,,Kullanmasını bilene!