1
00:00:07,123 --> 00:00:09,763
وقتیکه تیمی از باستانشناسان بهتازگی

2
00:00:09,763 --> 00:00:13,003
به بقایای ۱۵۰۰۰ سالهی انسان برخوردند،

3
00:00:13,003 --> 00:00:15,293
به یک کشف جالب رسیدند.

4
00:00:15,293 --> 00:00:19,122
دندانهای انسانهای باستان
پر از حفره بودند.

5
00:00:19,122 --> 00:00:23,942
خرابیهای دندانشان به همان علتی
بود که امروزه ما را میآزارد،

6
00:00:23,942 --> 00:00:28,124
میکروبهای کوچک و خاصی
که در دهانمان زندگی میکنند.

7
00:00:28,124 --> 00:00:30,512
این میکروبها بلافاصله
پس از تولد با ما هستند.

8
00:00:30,512 --> 00:00:34,313
معمولا وقتیکه نوزاد هستیم
آنها را از دهان مادرمان میگیریم.

9
00:00:34,313 --> 00:00:35,924
و همینطور که دندان درمیآوریم،

10
00:00:35,924 --> 00:00:39,943
بهطور طبیعی شروع به
تجمع اجتماعی از باکتریها میکنند.

11
00:00:39,943 --> 00:00:41,194
بسته به چیزی که میخوریم،

12
00:00:41,194 --> 00:00:43,621
و بهطور خاص میزان قندی
که مصرف میکنیم،

13
00:00:43,621 --> 00:00:48,493
بعضی از میکروبها میتوانند
پرشمار شده و ایجاد پوسیدگی کنند.

14
00:00:48,493 --> 00:00:52,343
رژیم غذایی با قند بالا
سبب فوران میکروبهایی

15
00:00:52,343 --> 00:00:55,994
به نام «استرپتوکوک موتانس»
در دهانمان میشود.

16
00:00:55,994 --> 00:00:58,874
مثل انسانها، این میکروبها هم
عاشق قند هستند.

17
00:00:58,874 --> 00:01:03,306
و از آن بهعنوان اجزای سازنده
و منبع انرژی استفاده میکنند.

18
00:01:03,306 --> 00:01:04,653
همینطور که آن را مصرف میکنند،

19
00:01:04,653 --> 00:01:07,944
این میکروبها فرآردههای
جنبی به شکل اسید تولید میکنند،

20
00:01:07,944 --> 00:01:09,894
مانند اسید لاکتیک.

21
00:01:09,894 --> 00:01:13,144
«استرپتوکوک موتانس»-ها
نسبت به این اسید مقاوم هستند،

22
00:01:13,144 --> 00:01:16,314
ولی متاسفانه دندانهای ما چنین نیستند.

23
00:01:16,314 --> 00:01:20,404
هرچند که هر دندان انسانی با
لایهای سخت و محافظ از مینا پوشیده شده،

24
00:01:20,404 --> 00:01:22,803
ولی با اسید جور درنمیآید.

25
00:01:22,803 --> 00:01:28,154
بدین ترتیب بهمرور زمان زره تحلیل میرود،
که سبب شستن مواد کلسیمی دندان میشود.

26
00:01:28,154 --> 00:01:31,575
بهتدریج اسید مسیر عبور میکروبها را

27
00:01:31,575 --> 00:01:35,576
از خلال لایهی ثانویهی دندان بهنام «عاج»
باز میکند.

28
00:01:35,576 --> 00:01:40,195
از آنجا که رگها و اعصاب
در عمق دندان نهفته شدهاند،

29
00:01:40,195 --> 00:01:43,875
در این مرحله، پوسیدگیِ در حال
گسترش درد ندارد.

30
00:01:43,875 --> 00:01:46,045
ولی اگر خرابی فراتر از عاج
برود،

31
00:01:46,045 --> 00:01:48,376
هجوم باکتریها پیش میرود

32
00:01:48,376 --> 00:01:52,856
که سبب درد رنج آوری میشود،
چراکه عصبها بیمحافظ شدهاند.

33
00:01:52,856 --> 00:01:55,665
بدون درمان، کل دندان ممکن است
عفونی شود

34
00:01:55,665 --> 00:01:57,346
و نیاز باشد که کشیده شود

35
00:01:57,346 --> 00:02:00,586
همهی اینها بهخاطر آن باکتریهای
عاشق شکر!

36
00:02:00,586 --> 00:02:02,505
هر چه شکر بیشتری در غذای ما باشد،

37
00:02:02,505 --> 00:02:04,895
دندانهایمان در خطر بیشتری هستند.

38
00:02:04,895 --> 00:02:09,826
البته بعید است که غارنشینان
در خوردنیهای پرشکر زیادهروی کرده باشند.

39
00:02:09,826 --> 00:02:11,977
پس چه چیز سبب خرابی دندانشان شده؟

40
00:02:11,977 --> 00:02:16,135
در رژیمهای پر از گوشت، احتمال
بروز پوسیدگی پایین است

41
00:02:16,135 --> 00:02:19,256
چونکه گوشت خالص قند بسیار جزئی دارد،

42
00:02:19,256 --> 00:02:22,285
اما گوشت تنها چیزی نیست که پیشنیان ما
میخوردند.

43
00:02:22,285 --> 00:02:27,285
غارنشینان همچنین از ریشهی
گیاهان، خشکبار و غلات استفاده میکردند،

44
00:02:27,285 --> 00:02:29,830
که همگی شامل کربوهیدرات هستند.

45
00:02:29,830 --> 00:02:32,027
وقتیکه که کربوهیدرات در معرض
آنزیمهای داخل بزاق

46
00:02:32,027 --> 00:02:35,645
قرار میگیرند به قندهای
سادهتر شکسته میشوند،

47
00:02:35,645 --> 00:02:40,105
که میتواند حکم خوراک برای 
باکتریهای گرسنه باشد.

48
00:02:40,105 --> 00:02:44,376
بدین ترتیب هرچند که انسانهای باستان
قند کمتری نسبت به ما میخوردند،

49
00:02:44,376 --> 00:02:47,392
ولی دندانهایشان همچنان در معرض قند
بوده است.

50
00:02:47,392 --> 00:02:50,666
البته این به این معنی نیست که آنها
از درمان خرابی دندان عاجز بودند.

51
00:02:50,666 --> 00:02:54,638
بقایای باستانشناسی نشان میدهد
که حدود ۱۴۰۰۰ سال پیش،

52
00:02:54,638 --> 00:03:00,549
انسانها از سنگ چخماق تیز برای
جدا کردن تکههای پوسیدهی دندان استفاده میکردند.

53
00:03:00,549 --> 00:03:02,917
انسانهای باستان حتی متههای ابتدایی
ساخته بودند

54
00:03:02,917 --> 00:03:06,018
برای صاف کردن سوراخهای زبری
که باقی میماندند

55
00:03:06,018 --> 00:03:10,369
و از موم برای پوشاندن خرابیها بهره
میبردند، درست مانند پرکنندههای مدرن.

56
00:03:10,369 --> 00:03:13,387
امروزه ما ابزار و تکنیکهای
بسیار پیچیدهتری داریم،

57
00:03:13,387 --> 00:03:17,877
که نعمتی است، چونکه
ما بهعلاوه باید با رژیم

58
00:03:17,877 --> 00:03:20,180
مخرب و سرشار از شکرمان هم
بجنگیم.

59
00:03:20,180 --> 00:03:24,559
پس از انقلاب صنعتی، موجی
از موارد پوسیدگی دندان شکل گرفت

60
00:03:24,559 --> 00:03:27,308
چراکه ناگهان ما پیشرفتهای فناوری
را داشتیم

61
00:03:27,308 --> 00:03:31,209
که شکر تصفیه شده را ارزانتر
و دردسترستر میکرد.

62
00:03:31,209 --> 00:03:37,058
امروز، ۹۲٪ از بزرگسالان
در آمریکا پوسیدگی دندان دارند.

63
00:03:37,058 --> 00:03:39,947
بعضی افراد بیشتر
در معرض پوسیدگی دندان هستند

64
00:03:39,947 --> 00:03:42,998
بهخاطر ژنهایی که موجب بعضی ضعفها
مانند مینای نرمتر میشوند،

65
00:03:42,998 --> 00:03:46,928
اما اغلب خرابیها، تقصیر
مصرف بالای قند است.

66
00:03:46,928 --> 00:03:50,218
هرچند، ما روشهای دیگری
برای کمتر کردن خرابیها

67
00:03:50,218 --> 00:03:53,750
جدا از کاهش مصرف
قند و نشاسته ایجاد کردهایم.

68
00:03:53,750 --> 00:03:56,630
در بیشتر خمیردندانها
و بیشتر منابع آب،

69
00:03:56,630 --> 00:03:59,328
مقدار اندکی از فلوراید
استفاده میکنیم.

70
00:03:59,328 --> 00:04:03,109
این سبب مقاوم شدن دندانها
و تشویق رشد کریستالهای مینا میشود

71
00:04:03,109 --> 00:04:06,470
که خط دفاعی هر دندان در
برابر اسید است.

72
00:04:06,470 --> 00:04:08,020
وقتی خرابیها ایجاد میشوند،

73
00:04:08,020 --> 00:04:11,909
از پر کنندههای دندان برای پر و
بتونه کردن ناحیه عفونی استفاده میکنیم.

74
00:04:11,909 --> 00:04:13,989
که جلو بدتر شدن خرابیها
را میگیرد.

75
00:04:13,989 --> 00:04:18,120
البته هنوز بهترین شیوه برای
اجتناب از خرابی دندان کم کردن مصرف قند

76
00:04:18,120 --> 00:04:20,151
و انجام بهداشت دندان مناسب است

77
00:04:20,151 --> 00:04:23,051
تا از باکتریها و منبع تغذیه
آنها خلاص شد.

78
00:04:23,051 --> 00:04:24,900
این شامل مسواک زدن مرتب،

79
00:04:24,900 --> 00:04:25,909
کشیدن نخ دندان،

80
00:04:25,909 --> 00:04:27,160
و پرهیز از خوراکیهای،

81
00:04:27,160 --> 00:04:28,003
قندی و نشاستهای،

82
00:04:28,003 --> 00:04:31,671
و چسبناک است که مابین
وعدههای غذایی به دندانتان میچسبند.

83
00:04:31,671 --> 00:04:36,050
به مرور جمعیت میکروبهای شکر دوست
دهانتان کاهش خواهد یافت.

84
00:04:36,050 --> 00:04:38,102
برخلاف غارنشینان سالیان پیش،

85
00:04:38,102 --> 00:04:41,950
امروزه ما دانش لازم برای
دور کردن بلای پوسیدگی دندان را داریم.

86
00:04:41,950 --> 00:04:43,700
فقط لازم است که آن را بهکار بگیریم.