1
00:00:01,218 --> 00:00:05,738
Hinding hindi ko makakalimutan ang
emosyon na aking naramdaman nang makita ko ang dagat

2
00:00:05,738 --> 00:00:07,923
At nang maka-apak ako sa bangka
sa unang pagkakataon

3
00:00:07,923 --> 00:00:09,829
Sa musmos na edad na apat na taong gulang,

4
00:00:09,829 --> 00:00:12,781
ito ang pinakadakilang pakiramdam ng kalayaan
na naisip ko.

5
00:00:13,774 --> 00:00:15,698
Naramdaman ko lang, alam mo, mula sa edad na iyon,

6
00:00:15,698 --> 00:00:19,257
gustong gusto ko na isang araw,
kahit papaano, maglayag sa buong mundo.

7
00:00:27,524 --> 00:00:29,196
Sa pag alis mo sa mga paglalakbay na iyon,

8
00:00:29,196 --> 00:00:32,615
alam mo, dala-dala mo sa iyo
lahat ng kailangan mo para mabuhay ka.

9
00:00:32,925 --> 00:00:34,680
Kung ano ang mayroon ka, yun na iyon.

10
00:00:34,680 --> 00:00:36,666
Kailangan mong pamahalaan kung ano ang mayroon ka

11
00:00:36,666 --> 00:00:39,339
hanggang sa huling patak ng diesel,
ang huling pakete ng pagkain.

12
00:00:39,339 --> 00:00:41,677
Ito ay ganap na mahalaga,
kung hindi ay hindi ka makakarating.

13
00:00:41,757 --> 00:00:44,704
At bigla kong napagtanto,
"Pero bakit iba ang mundo natin?"

14
00:00:44,704 --> 00:00:46,732
Alam mo, mayroon tayong mga mapagkukunan,

15
00:00:46,732 --> 00:00:49,447
magagamit sa amin minsan
sa kasaysayan ng sangkatauhan.

16
00:00:49,785 --> 00:00:52,565
Alam mo, metal, plastik, pataba.

17
00:00:52,565 --> 00:00:55,852
Hinuhukay namin ang lahat ng bagay na ito
mula sa lupa, at ginagamit namin ito.

18
00:00:56,347 --> 00:00:58,366
Paano iyon gagana sa pangmatagalan?

19
00:00:59,154 --> 00:01:02,296
Tiyak na may ibang paraan
maaari nating gamitin ang mga mapagkukunan sa buong mundo

20
00:01:02,296 --> 00:01:04,088
na ginamit ang mga ito at hindi ginamit ang mga ito.

21
00:01:04,088 --> 00:01:05,945
Yan ang tanong sa isip ko,

22
00:01:05,945 --> 00:01:07,992
at natagalan ako
para makarating sa isang lugar

23
00:01:07,992 --> 00:01:10,899
kung saan ko napagtanto na meron
ibang paraan kung paano tumakbo ang ekonomiya,

24
00:01:10,899 --> 00:01:13,632
may ibang paraan
maaari tayong gumamit ng mga bagay, gumamit ng mga materyales.

25
00:01:13,867 --> 00:01:15,795
At iyon ang magiging circular economy.

26
00:01:19,539 --> 00:01:23,068
Ang paraan ng paggana ng ekonomiya
nakararami ngayon ay napaka-extractive.

27
00:01:23,068 --> 00:01:24,069
Ito ay linear.

28
00:01:24,069 --> 00:01:27,116
Kumuha kami ng isang bagay mula sa lupa,
gumawa kami ng isang bagay mula dito,

29
00:01:27,116 --> 00:01:29,971
at sa katapusan ng buhay
ng produktong iyon, itinatapon namin ito.

30
00:01:30,240 --> 00:01:31,746
Kahit gaano ka kahusay

31
00:01:31,746 --> 00:01:33,927
kasama ang mga materyales
nagpapakain ka sa sistemang iyon,

32
00:01:33,927 --> 00:01:35,332
kahit na gumawa ka ng produktong iyon

33
00:01:35,332 --> 00:01:38,232
gumagamit ng kaunting enerhiya
at kaunting materyal,

34
00:01:38,232 --> 00:01:40,188
mauubos ka pa rin sa huli.

35
00:01:40,460 --> 00:01:43,190
Kung iikot mo iyon sa ulo nito
at tumingin sa isang pabilog na modelo,

36
00:01:43,190 --> 00:01:45,100
kung saan kapag nagdisenyo ka ng isang produkto,

37
00:01:45,100 --> 00:01:49,088
kumuha ka ng materyal mula sa lupa,
o kumuha ka ng recycle material, sa isip,

38
00:01:49,088 --> 00:01:50,563
pinapakain mo iyan sa produkto,

39
00:01:50,563 --> 00:01:51,852
ngunit ikaw ay nagdidisenyo ng mga produkto

40
00:01:51,852 --> 00:01:55,358
para maibalik mo ang mga materyales
sa pamamagitan ng disenyo, mula sa simula.

41
00:01:55,500 --> 00:01:57,577
Nagdidisenyo ka ng basura at polusyon.

42
00:01:57,577 --> 00:02:00,671
Bakit ka lilikha ng alinman
sa isang mundo na may limitadong mapagkukunan?

43
00:02:00,671 --> 00:02:02,500
Tungkol ito sa maikling disenyo.

44
00:02:03,298 --> 00:02:05,010
Ngayon, kung bibili ka ng washing machine,

45
00:02:05,010 --> 00:02:08,411
nagbabayad ka ng buwis kapag binili mo ito,
pagmamay-ari mo ang lahat ng mga materyales sa loob nito,

46
00:02:08,411 --> 00:02:10,917
at pagkatapos ay kapag ito ay nasira,
gaya ng hindi nila maiiwasang gawin,

47
00:02:10,917 --> 00:02:13,292
magbayad ka ulit ng buwis, landfill tax.

48
00:02:13,292 --> 00:02:15,332
Sa loob ng isang pabilog na sistema,
lahat ng iyon ay nagbabago.

49
00:02:15,332 --> 00:02:17,498
Hindi mo pagmamay-ari ang iyong makina,
magbabayad ka kada hugasan.

50
00:02:17,498 --> 00:02:20,317
Ito ay aalagaan
ng tagagawa ng makina,

51
00:02:20,317 --> 00:02:21,520
at sisiguraduhin nila

52
00:02:21,520 --> 00:02:23,664
na minsan ang makina na iyon
darating sa katapusan ng kanyang buhay,

53
00:02:23,664 --> 00:02:25,858
kinuha nila ito,
alam nila kung ano ang nasa loob nito,

54
00:02:25,858 --> 00:02:27,861
at makakabawi sila
ang mga materyales mula dito.

55
00:02:27,861 --> 00:02:30,053
Kaya nagtatapos ka sa isang pabilog
sistema ayon sa disenyo.

56
00:02:30,053 --> 00:02:32,767
Nag-aral kami ng mahaba
ang mga numero sa likod nito,

57
00:02:32,767 --> 00:02:34,018
alam mo, ang ekonomiya,

58
00:02:34,018 --> 00:02:35,246
at ito ay mas mura.

59
00:02:35,246 --> 00:02:39,683
Ito ay 12 US cents
kumpara sa 27 US cents bawat hugasan

60
00:02:39,683 --> 00:02:41,420
upang magkaroon ng pabilog na makina na iyon.

61
00:02:42,595 --> 00:02:44,773
Mabubuhay tayo sa loob ng isang sistemang gumagana.

62
00:02:44,773 --> 00:02:47,163
Hindi tayo gagawa ng basura.

63
00:02:47,163 --> 00:02:48,637
Magkakaroon tayo ng mas magandang serbisyo.

64
00:02:48,637 --> 00:02:51,114
Mas magkakaroon tayo ng mas magandang access sa teknolohiya.

65
00:02:51,114 --> 00:02:52,638
Sa lahat ng pag-aaral na aming ginawa,

66
00:02:52,638 --> 00:02:55,453
dahil ang mga tagagawa
hindi lahat ng materyales ay binibili,

67
00:02:55,453 --> 00:02:56,474
ibenta ang mga ito,

68
00:02:56,474 --> 00:02:57,806
makakakuha tayo ng mas magandang presyo,

69
00:02:57,806 --> 00:03:00,601
dahil sila ay garantisadong
kanilang daloy ng mga materyales

70
00:03:00,601 --> 00:03:02,057
babalik sa sistema.

71
00:03:06,836 --> 00:03:07,942
Ako ay lubos na maasahin sa mabuti

72
00:03:07,942 --> 00:03:09,722
dahil kapag tiningnan mo ang mga numero,

73
00:03:09,722 --> 00:03:11,722
kapag tiningnan mo
ekonomiya sa likod nito,

74
00:03:11,722 --> 00:03:14,325
makatuwirang lumipat
sa isang pabilog na ekonomiya.

75
00:03:14,325 --> 00:03:17,658
Mayroong higit na halaga sa isang pabilog na ekonomiya
kaysa sa isang linear na ekonomiya.

76
00:03:17,658 --> 00:03:20,801
Talagang may halaga
sa paglipat para sa isang malaking organisasyon,

77
00:03:20,801 --> 00:03:22,981
ngunit marahil kailangan mong tanungin ang iyong sarili
isa pang tanong:

78
00:03:22,981 --> 00:03:24,470
Ano ang panganib sa linear?

79
00:03:24,470 --> 00:03:26,138
Dahil sa akin, no-brainer iyon.

80
00:03:26,138 --> 00:03:27,521
Mayroong malaking panganib sa linear.

81
00:03:27,777 --> 00:03:31,636
Hindi ito basta basta ang hinaharap,
batay sa purong ekonomiya.

82
00:03:31,636 --> 00:03:33,587
Kaya, sa totoo lang, saan mo ilalagay ang iyong oras?

83
00:03:33,587 --> 00:03:34,968
Saan mo ilalagay ang iyong pagsisikap?

84
00:03:34,968 --> 00:03:37,183
Pag-aralan natin kung anong circular
kamukha talaga

85
00:03:37,183 --> 00:03:40,673
at subukan at ipinta ang pabilog na tapiserya
sa abot ng aming makakaya.

86
00:03:41,053 --> 00:03:44,912